Dokumentacja naukowa jako konieczny element podczas eksploracji oraz prac udostępniających jaskinie turystyczne - przykłady z Polski środkowej

Artykuł proponuje procedurę dokumentacji naukowej jaskiń, które są eksplorowane oraz przygotowywane do udostępnienia turystycznego. Procedura ta została zweryfikowana podczas prac udostępniających Podziemną Trasę Turystyczną łączącą trzy jaskinie w parku Kadzielnia w Kielcach na terenie Gór Świętokrzyskich oraz Jaskinię Głęboką w rezerwacie przyrody „Góra Zborów” na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Celem naukowej dokumentacji jaskiń jest zachowanie świadectw geologicznego rozwoju i ewolucji systemu krasowego oraz regionu, w którym system ten powstał. Świadectwa te zapisane są w sekwencjach osadów namuliskowych (w postaci ich cech fizycznych, petrograficznych oraz mineralogicznych, a także artefaktów paleontologicznych i archeologicznych), w mineralnym oraz izotopowym składzie nacieków i w morfologii jaskiniowej. Te elementy są często całkowicie lub częściowo niszczone (osady są usuwane, rzeźba ścian zmieniana) w czasie prac eksploracyjnych i/lub prac górniczo-technicznych w jaskiniach udostępnianych turystycznie. To stwarza konieczność wykonywania dokumentacji i badań naukowych, które wynikają również z przepisów prawnych. Proponowana procedura prac dokumentacyjno-badawczych obejmuje: dokumentację opisową i fotograficzną sekwencji osadów oraz rzeźby jaskini, opróbowanie osadów, a także podstawowe analizy petrograficzne i paleontologiczne, które umożliwiają właściwe planowanie oraz prowadzenie dalszych prac eksploracyjnych i górniczo-technicznych, a także dalszych badań

Thermal springs and active fault network of the central Colca River basin, Western Cordillera, Peru

Thermal springs are prevalent water discharges along the Andes of Southern Peru. They are connected with neotectonic movements and high heat flow of the Nazca-South America subduction zone. The aim of the work is to present hydrogeochemical and isotopic characteristics of thermal springs, as well as associated efflorescences precipitating in their vicinity and relationship of geothermal areas to active fault network. The study area is located in the central Colca River basin, between Sibayo and Canco in the Western Cordillera of the Andes in southern Peru. The sampled thermal springs discharge from different sedimentary and magmatic rock formations (Jurassic-Cretaceous to Quaternary) and are situated on altitude range: 1380-2140 m a.s.l. (Colca Canyon floor), 3300-3800 m a.s.l. (Colca Valley floor) and 4330-4750 m a.s.l. (N slopes of the extinct Hualca Hualca volcano). The hydrogeochemical and isotopic (delta D and delta 18O) characteristics of thermal waters in the study area indicates that the reservoir waters originate from a mixture of meteoric and magmatic fluids, with reservoir temperatures, estimated by Na-K geothermometry, varying between 180-220°C and exceeding 240°C in case of Paclla springs at the Colca Canyon floor. The temperature of the thermal water discharges varied from 30°C to 93°C. Different mixing ratio of deep-originated fluids with meteoric waters at shallow depth results in dilution of chloride (Na-Cl) waters controlled by magma degassing and by water-rock interactions and enriching with SO4-2 and HCO3- ions. TDS of these waters varied from 1370 mg/L to 4398 mg/L. Another group of thermal springs constitute outflows of shallow steam-heated meteoric water which are dominantly sulphate and bicarbonate waters, with significantly lower TDS (275-1270 mg/L). Efflorescences accompanying the studied springs form mainly white, yellow and colourless coatings, encrustations and single crystals. Dominating mineral phases are K, Al, Mg, Fe, Na, Ca, NH4 sulphates, Ca, Na carbonates and Na, Ca-Al chlorides. Elemental sulphur was also identified. In many cases, especially in the area of Paclla/Llahuar and Pinchollo, studied thermal springs show clear correlation with crustal normal and strike-slip faults. In other sectors their relation to active faults is less pronounced

Thermal springs and active fault network of the central Colca River basin, Western Cordillera, Peru

Thermal waters and vapor discharges (hot springs, geysers, solfataras, and fumaroles) are common phenomena in volcanic regions at active plate boundaries, and the Central Andes are no exception. The Colca River basin in S Peru is a highly diversified and complex thermal region with unresolved questions on the origin of thermal fluids, reservoir temperature, and connections with tectonic and/or volcanic activity. To answer these, we used hydrogeochemical analysis of 35 water samples from springs and geysers, together with isotopic (δ18O and δD) analysis, chemical and mineral studies of precipitates collected in the field around these outflows, and field observations. We aimed (1) to recognize the geochemistry of thermal waters and precipitates in the central part of the Colca River basin, (2) to identify fluid sources and their origin, (3) to estimate the temperature of a potential geothermal reservoir, and (4) to discuss the regional active tectonic and volcanic framework of this geothermal region and mutual relationships. Our results corroborate a heterogeneous and complex geothermal system in the central part of the Colca River basin, with contrasting hydrogeochemical and physical properties, variable isotope composition, different reservoir temperatures, and associated precipitates around thermal springs. Processes controlling water chemistry are closely related to the Ampato-Sabancaya magmatic chamber's activity and tectonic structures that allow complex interactions of meteoric waters with magmatic fluids and gases. With a considerable gradient of pressure owing to local relief and deep incision in the Colca Canyon, these processes led to the differentiation of the thermal waters into three main groups. (1) Chloride-rich, mainly sodium chloride, thermal waters are of meteoric origin but mature within the geothermal reservoir possibly fed by magma degassing. These waters' chemical and isotopic composition results from water-rock interaction and mixing with magmatic waters within the reservoir. These waters discharge at the bottom of the Colca Canyon and Valley, presenting a broad hydrogeochemical spectrum and highly variable mineral phases precipitating at the outflows. The reservoir temperature estimated for these waters ranges from 180 to 200 °C. The group of hottest springs and geysers at the bottom of the Colca Canyon waters are fully equilibrated, with the reservoir temperature ~ 240 °C. (2) Sulfate-rich waters are shallow meteoric waters heated by ascending gases that form an independent group referring to the local water circulation, often controlled by tectonic barriers. (3) Bicarbonate-rich waters are the intermediate meteoric waters, divided into two hydrochemical groups: waters partially equilibrated with reservoir rocks and more similar to chloride-rich waters or additionally enriched with SO4 and more similar to sulfate-rich waters. Studied thermal springs show a clear spatial correlation with active and seismogenic crustal W- to NW-tracing normal and strike-slip faults. These act as barriers to infiltrating meteoric waters, provide pathways to hydrothermal solutions and gases assisting in meteoric water heating, and yield passages for pressured by lithostatic load and heated waters to ascend to the surface

Preparaty biologiczne w terapii łuszczycy - doświadczenia własne

Łuszczyca jest przewlekłą, zapalną i nawrotową dermatozą o złożonej patogenezie, która może prowadzić do zajęcia stawów i inwalidztwa chorego. Na jej przebieg mają wpływ czynniki genetyczne oraz uwarunkowania środowiskowe. W patogenezie łuszczycy bardzo istotną rolę odgrywają pobudzone limfocyty T, keratynocyty oraz inne komórki naskórka i skóry właściwej produkujące cytokiny prozapalne (Il-2, Il-6, TNF-α) odpowiedzialne za rozwój zmian skórnych i stawowych. Wielu pacjentów, ze względu na ciężki i długotrwały przebieg choroby, wymaga leczenia ogólnego. Dotychczas stosowane leki ogólne ze względu na liczne działania niepożądane, bądź przeciwwskazania, nie mogą być przepisywane wielu chorym. Nową metodą leczenia umiarkowanej i ciężkiej łuszczycy zwykłej oraz stawowej są preparaty biologiczne, które wpływają korzystnie na procesy immunologiczne, blokując działanie wybranych cytokin. Celem niniejszej pracy była ocena skuteczności i bezpieczeństwa leków biologicznych: adalimumabu, efalizumabu, etanerceptu oraz infliximabu u pacjentów z łuszczycą zwykłą o umiarkowanym i ciężkim przebiegu oraz z łuszczycą stawową. Badania dotyczyły 45 chorych leczonych w latach 2007-2009 preparatami biologicznymi w Klinice Dermatologii, Dermatologii Dziecięcej i Onkologicznej UM w Łodzi. Czterech chorych było leczonych adalimumabem, 12 efalizumabem, 20 etanerceptem oraz 9 chorych infliximabem. Stopień nasilenia zmian skórnych oceniano za pomocą wskaźników: PASI i BSA przed leczeniem oraz po 3 i 6 miesiącach leczenia. U większości chorych - 24 (53,3%) po 12 tygodniach terapii zaobserwowano wyraźną poprawę stanu miejscowego, w przypadku łuszczycy stawowej także znaczne zmniejszenie dolegliwości bólowych. Objawy niepożądane w trakcie leczenia występowały rzadko, w 2 przypadkach miały one charakter infekcji bakteryjnych o łagodnym przebiegu. U jednej chorej po zastosowaniu infliximabu wystąpiła pokrzywka. Pozostali chorzy zgłaszali bóle głowy lub bóle mięśniowe o łagodnym nasileniu. Wyniki terapii wskazują, że leki biologiczne są dobrą alternatywą dla dotychczas stosowanych metod leczenia umiarkowanych i ciężkich postaci łuszczycy zwykłej oraz łuszczycy stawowej. W przebiegu terapii biologicznych rzadko obserwowano działania niepożądane, a tolerancja leczenia była bardzo dobra

Low to middle Pleistocene paleoclimatic record from the Kraków-Częstochowa Upland (Poland) based on isotopic and calcite fabrics analyses

The quality of paleoenvironmental reconstruction based on speleothem records depends on the accuracy of the used proxies and the chronology of the studied record. As far as the dating method is concerned, in most cases, the best solution is the use of the U-series method to obtain a precise chronology. However, for older periods (i.e., over 0.5 Ma), dating has become a serious challenge. Theoretically, older materials could be dated with the U-Pb dating method. However, that method re-quires a relatively high uranium content (minimum of several ppm), whereas typical speleothems from Poland (and all of Central Europe) have uranium concentrations below 0.1 ppm. Because the materials in Polish caves are problematic, we applied oxygen isotope stratigraphy (OIS) as a tool for speleothem dating. By using OIS as an alternative tool to create a chronology of our flowstone, it was found that the studied flowstone crystallized from 975 to 470 ka with three major discontinuities, so obtained isotopic record can be correlated with oxygen isotopic stages from MIS 24 to MIS 12. The observed isotopic variability was also consistent and confirmed with the petrographic observations of the flowstone