Poland's Participation in Global Value Chains

Artykuł został przygotowany na konferencję 6th Academy of International Business Central Eastern European (AIB-CEE) Chapter Annual Conference on „International Business in the Dynamic Environment: Changes in Digitalization, Innovation and Entrepreneurship”, Kaunas University of Technology 25-27.09.2019. Po wprowadzeniu niewielkich zmian zostanie przygotowany do publikacji.The aim of the paper is to shortly assess changes in global value chains in Poland since mid-90s. Transformation, accession to the European Union and foreign investment have conversed Polish economy and trade. In addition, globalization and revolution in the global economy not only affected adjustment in global value chains (GVCs) but also formed new positions of countries within them. As a result of marketization, Poland has become an open economy which is increasingly involved in world trade. To illustrate a shift in polish participation in global value chains data from the Trade in Value Added database (TiVA) was used. The research results show that over the past 20 years, Poland has been opening up to the global economy. The importance of foreign value added in exports increased, and the position of Poland in GVC shifted down along the production chain

Factory Europe – changes in trade and GVC

Artykuł został przygotowany na konferencję ETSG 2019 Conference in Bern, Universiy of Bern 12-14.09.2019. Po wprowadzeniu niewielkich zmian zostanie przygotowany do publikacji.Three main regions can be distinguished: Factory Asia, Factory Europe, and Factory North America with three main hubs: Germany, China, and the USA. These headquarters economies link Factories. The paper presents changes that have occurred in the regional pattern of supply-chain trade in the global economy and in the Factory Europe from 2005 to 2015. I2E trade matrixes are prepared for the first and last year of the analyzed period. Changes in sourcing and sales patterns are discussed in the same years. The article uses data in gross terms and measured by value added. As a result, I analyze the developments that took place at the beginning of the 21st century in the global economy and Factory Europe. Global value chains combined with China are gaining importance in the global economy. In Factory Europe, in connection with the enlargement of the European Union, new member states are becoming an essential part of GVC combined with other mega-regional blocks by Germany

The evolution of European Union Preferential Trade Agreements

Changes which have taken place in recent years in the foreign trade policy of the European Union are quite important and in particular include its attitude towards preferential trade agreements (PTAs). Although the EU’s trade policy history shows that PTAs have been used in the past, only in recent years has their importance increased. The Union is now linked to about 50 different trade liberalizing agreements. With the change of motives for undertaking bilateral negotiations, the spatial extent has also changed. Preferential trade agreements have become one of the primary means of creating the modern foreign trade policy of the European Union

Regionalizm i multilateralizm w polityce handlowej Unii Europejskiej

Handel zagraniczny jest jednym z głównych przejawów współpracy międzynarodowej na świecie, co wskazuje na szczególne umiejscowienie polityki handlowej w polityce prowadzonej przez państwa czy organizacje. Historia wymiany handlowej wskazuje na istnienie dwóch przeciwstawnych sobie praktyk koordynowania handlu: regionalnej i multilateralnej. W historii powojennej zauważyć można współistnienie obu tendencji. Doskonałym przykładem takiego stanu rzeczy jest Unia Europejska, gdzie obie praktyki koordynacji polityki handlowej przenikają się. Z jednej strony Wspólnota jest sama w sobie wyjątkiem od zasady liberalizacji handlu na zasadach multilateralnych, z drugiej przez szereg lat aktywnie uczestniczyła w tworzeniu wspólnej dla wszystkich polityki handlowej na forum GATT i WTO . Wspólna polityka handlowa Unii jest jednym z filarów jej istnienia, wpływając jednocześnie w istotny sposób na rozwój gospodarczy regionu. Dlatego w dobie kryzysu istotne jest pytanie, jak obecnie jest kształtowana polityka handlowa Wspólnoty i czy zmiany w gospodarce światowej wpływają na zmianę w jej formowaniu? Ostatnie lata wskazują na zwiększenie tendencji regionalnych Wspólnoty. Coraz większe trudności w kształtowaniu handlu na Arenie WTO sprawiają, że nawet zagorzali zwolennicy idei multilateralizmu handlowego poszukują nowych rozwiązań. Unia Europejka stara się więc o zawiązanie jak najszerszych stosunków bilateralnych z innymi krajami bądź organizacjami

Neke lingvističke karakteristike judeo-španskog dokumenta Rafaela Kamhija „Granice Makedonije“

Podstawą analizy językowej zawartej w artykule jest dokument przechowywany w Archiwum Instytutu Historii w Skopje, gdzie został opatrzony tytułem „Granice Macedonii” Jest to przetłumaczone z języka macedońskiego na język żydowsko-hiszpański1 streszczenie rozmowy Theodora Herzla i Gjorce Petrova, jednego z przywódców macedońskiego autonomistycznego ruchu rewolucyjnego. Tekst powstał prawdopodobnie między 1891 i 1897, a jego autorem był Rafael Kamhi (również jeden z liderów ruchu), urodzony w 1870 w Bitoli (wówczas Monastir) Żyd sefardyjski. Kamhi zdobył wykształcenie, władał kilkoma językami, jednak językiem, którym posługiwał się w zarówno kontaktach rodzinnych i nierzadko międzynarodowych pozostał żydowsko-hiszpański. Dokument w archiwum został odnaleziony przez prof. Jolantę Sujecką i po raz pierwszy, w formie faksymilowej, opublikowany w 2012 roku, w czasopiśmie „Colloquia Humanistica” [Kamhi 2012] wraz z komentarzem historycznym i obszerniejszą prezentacją sylwetki Rafaela Kamhiego [Sujecka 2012] oraz moim polskim tłumaczeniem.The linguistic material of the paper is based on the document entitled “Borders of Macedonia”; which is a six-page manuscript in Latin alphabet (with an exception), written in Judeo-Spanish language, kept in the Institute of History of the Macedonian Republic in Skopje. The document is a translation of a conversation between Theodor Herzl and G’orče Petrov, one of the leaders of the Macedonian autonomist movement. It was probably written between 1871 and 1879. The article presents some linguistic features of Kamhi’s Judeo-Spanish document, such as phonology and phonetics.Jezički materijal rada zasnovan je na dokumentu pod nazivom „Granice Makedonije“; koji je rukopis od šest stranica na latiničnom pismu (sa izuzetkom), napisan na judeo-španskom jeziku, koji se čuva u Institutu za istoriju Republike Makedonije u Skoplju. Dokument je prevod razgovora Teodora Hercla i G’orčea Petrova, jednog od lidera makedonskog autonomaškog pokreta. Verovatno je napisan između 1871. i 1879. Članak predstavlja neke lingvističke karakteristike Kamhijevog judeo-španskog dokumenta, kao što su fonologija i fonetika

"Tiju" Jusu i drugi sefardski likovi - slika generacija i njihovog jezika u prozi Moafija

Moafi’s prose, even though it is less known than the writing of Laura Papo or Avram Romano, fits very well into the trend of the new Judeo-Spanish Sephardi literature in Bosnia in the first half of the twentieth century. The prose also served two main purposes: it was to make reading appealing to the Judeo-Spanish speakers, and later on, it formed a part of a local strategy for the preservation of Judeo-Spanish culture. At the same time, Moafi illustrated, comically or thoughtfully, the main aspects of change that the small Sephardi community was going through, and which were seen differently by the older generation and the younger generation. Moafi, using symbols and archetypal motifs comprehensible within the community, presented those changes very clearly and in an appealing form. Nowadays the texts also present valuable samples of the language of the Bosnian Sephardic community between the world wars.Moafijeva proza, iako manje poznata od spisa Laure Papo ili Avrama Romana, veoma se uklapa u trend nove judeo-španske sefardske književnosti u Bosni u prvoj polovini dvadesetog veka. Proza je takođe imala dve glavne svrhe: da učini čitanje privlačnim za govornike judeo-španskog jezika, a kasnije i da bude deo lokalne strategije za očuvanje judeo-španske kulture. Istovremeno, Moafi je, komično ili promišljeno, ilustrovao glavne aspekte promena kroz koje je prolazila mala sefardska zajednica, a koje su starije i mlađe generacije videle drugačije. Moafi je, koristeći simbole i arhetipske motive shvaćene unutar zajednice, vrlo jasno i u atraktivnoj formi predstavio ove promene. Tekstovi danas predstavljaju i vredne uzorke jezika bosanskih sefardskih zajednica između svetskih ratova.Colección Fuente clara. Estudios de cultura sefardí Dirigida por Pilar Romeu Ferré

Status żydowsko-hiszpańskiego w Jugosławii do 1941.

In the Kingdom of Serbs, Croats and Slovenes and in the Kingdom of Yugoslavia, Sephardic Jews were one of a few ethnic and religious minorities. They were the descendants of the Jews expelled from the Iberian Peninsula who came to the Balkans with their vernacular language based on pre-classic Iberian-Roman dialects. They had preserved Judeo-Spanish for several ages and enriched it with influences of Balkan and other languages. Nevertheless, after its Golden Age in the 16th and 17th centuries, Judeo-Spanish could not avoid a slow decline caused by political, social and cultural changes that took place in the entire Balkan Peninsula which accelerated in the second half of the 19th century. The chapter deals with the status, role and condition of Judeo-Spanish among Sephardic Jews in three Sephardic centres in Yugoslavia: Belgrade, Sarajevo and Bitola, in the period between 1918 and 1941. In Belgrade the representation of Judeo-Spanish was indeed poor: the level of westernization and acculturation of the Jews was so high that since the 19th century, they had called themselves “Serbs of the Jewish faith”. In multicultural Sarajevo, Judeo-Spanish remained the only vernacular language of the Sephardim until the 1880s, which resulted from the isolation they lived in under Ottoman rule. Even after they joined the stream of state education introduced under Austro-Hungarian rule, Serbo-Croatian did not supersede Judeo-Spanish and most Sephardic Jews were bilingual at that time. In the Jewish communities of Macedonia, mainly because of their low economic position and low level of acculturation, the usage of Judeo-Spanish remained prevalent even longer - until the outbreak of World War II.U Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca i Kraljevini Jugoslaviji, Jevreji Sefardi bili su jedna od retkih etničkih i verskih manjina. Oni su bili potomci Jevreja proteranih sa Pirinejskog poluostrva koji su došli na Balkan sa svojim narodnim jezikom zasnovanim na preklasičnim iberijsko-rimskim dijalektima. Oni su nekoliko vekova sačuvali judeo-španski i obogatili ga uticajima balkanskih i drugih jezika. Ipak, posle svog zlatnog doba u 16. i 17. veku, judeo-španski jezik nije mogao da izbegne spori pad izazvan političkim, društvenim i kulturnim promenama koje su se dešavale na celom Balkanskom poluostrvu koje su se ubrzale u drugoj polovini 19. veka. Poglavlje se bavi statusom, ulogom i stanjem judeo-španskog jezika među sefardskim Jevrejima u tri sefardska centra u Jugoslaviji: Beogradu, Sarajevu i Bitolju, u periodu između 1918. i 1941. godine. U Beogradu je zastupljenost judeo-španskog jezika zaista bila slaba: stepen vesternizacije i akulturacije Jevreja bio je toliko visok da su od 19. veka sebe nazivali „Srbima jevrejske vere”. U multikulturalnom Sarajevu, judeo-španski je ostao jedini narodni jezik Sefarda do 1880-ih, što je rezultat izolacije u kojoj su živjeli pod osmanskom vlašću. Čak i nakon što su se uključili u tok državnog obrazovanja uvedenog pod austrougarskom vlašću, srpsko-hrvatski nije zamenio judeo-španski, a većina sefardskih Jevreja je u to vreme bila dvojezična. U jevrejskim zajednicama u Makedoniji, uglavnom zbog njihovog niskog ekonomskog položaja i niskog nivoa akulturacije, upotreba judeo-španskog jezika ostala je preovlađujuća još duže - do izbijanja Drugog svetskog rata.W Królestwie Serbów, Chorwatów i Słoweńców oraz Królestwie Jugosławii Żydzi byli jedną z mniejszości religijnych i etnicznych ze statusem pełnoprawnych obywateli. Ci potomkowie Żydów wygnanych z Półwyspu Iberyjskiego, na Bałkany przybyli ze swoim językiem mówionym opartym na przedklasycznych iberyjskich dialektów romańskich. Język żydowsko-hiszpański zachowali na Bałkanach przez kilka stuleci, wzbogacając go o wpływy z języków bałkańskich i innych. Jednakże, po Złotym Wieku (przełom XVI i XVII wieku), język żydowsko-hiszpański nie uniknął procesu powolnego zaniku spowodowanego zmianami politycznymi i społeczno-kulturowymi, które objęły cały Półwysep, a szczególnie przyspieszyły w II połowie XIX wieku. Rozdział omawia zagadnienie statusu, roli i kondycji żydowsko-hiszpańskiego między 1918 a 1941 w trzech sefardyjskich centrach w Jugosławii: Belgradzie, Sarajewie i Bitoli. W Belgradzie, w którym poziom akulturacji Żydów był bardzo wysoki (Żydzi nazywali samych siebie „Serbami wyznania żydowskiego”) od XIX wieku kondycja i użytkowanie języka stały się dość słabe. W wielokulturowym Sarajewie, w wyniku życia w pewnej izolacji za czasów otomańskich, dla Sefardyjczyków żydowsko-hiszpański pozostał głównym językiem komunikacji do lat 80. XIX wieku. Później, kiedy od czasów austro-węgierskich włączyli się w proces państwowej edukacji, język serbsko-chorwacki nie wyparł całkowicie z użycia żydowsko-hiszpańskiego, a większość Żydów w tamtym okresie była dwujęzyczna. Wśród macedońskich gmin sefardyjskich, głównie z powodu złej sytuacji ekonomicznej i nikłej asymilacji, żydowsko-hiszpański zachował silny status języka komunikacji jeszcze dłużej - do II wojny światowej

Imiona Żydówek sefardyjskich w Sarajewie w latach 1905-1941

Names given to the Jews throughout the centuries raise a remarkably interesting, interdisciplinary question that has already been discussed in academic literature. The linguistic or cultural description of Jewish male and female given names, of their history and functions, especially in the Diaspora, has been provided by Jeffrey Malka, Alexander Beider, Benzion Chaim Kaganoff, Eva and Heinrich Guggenheimer, Zofia Abramowicz, Moshe Altabuer, Ewa Geller, to name but a few. Presenting the research on Jewish personal names, one should not forget about the Israeli series "These Are the Names: Studies in Jewish Onomastics" edited at Bar Ilan University up to 2011 (containing papers on Jewish personal names by researchers such as Aaron Demsky and Leah Bornstein Makovetsky), a bibliographic compilation by Robert Singerman or an anthology exclusively on Sephardic names.mena koja su Jevreji davali tokom vekova pokreću izuzetno zanimljivo, interdisciplinarno pitanje o kojem se već raspravljalo u akademskoj literaturi. Jezički ili kulturni opis jevrejskih muških i ženskih imena, njihove istorije i funkcija, posebno u dijaspori, dali su Džefri Malka, Aleksandar Bejder, Bension Haim Kaganof, Eva i Hajnrih Gugenhajmer, Zofija Abramović, Moše Altabuer, Eva Geler, da spomenemo samo neke. Predstavljajući istraživanje o jevrejskim ličnim imenima, ne treba zaboraviti na izraelsku seriju "This Are the Names: Studies in Jewish Onomastics" uređivanu na Univerzitetu Bar Ilan do 2011. godine (koja sadrži radove o jevrejskim ličnim imenima istraživača kao što su Aaron Demski i Leah Bornstein Makovetski ), bibliografsku kompilaciju Roberta Singermana ili antologiju isključivo o sefardskim imenima.Artykuł przedstawia charakterystykę sefardyjskich imion żeńskich odnotowanych w Sarajewie przed II wojną światową w kilku rodzajach źródeł: w Księdze Urodzeń gminy sefardyjskiej, Indeksie Ksiąg Ewidencyjnych gminy, Księdze Zmarłych, a także imiona występujące na nagrobkach cmentarza żydowskiego w Sarajewie oraz w dwóch bośniackich tygodnikach żydowskich. Zebrane imiona podzielono pod względem sposobu zapisu w źródłach: na imiona pojedyncze i podwójne oraz, odwołując się do klasyfikacji imion żydowskich zaproponowanej przez Alexandra Beidera, podjęto próbę scharakteryzowania ich pochodzenia, form oraz funkcji jakie pełniły w antroponimii żydowskiej w ogóle lub w omawianym okresie i społeczności. Podano również przykłady relacji i zasad łączeń w imionach podwójnych zaobserwowane w zapisach źródłowych.The paper is based on an unpublished excerpt from Twardowska's doctoral thesis "Anthroponymy of Sephardic Jews from Sarajevo in the period 1905-1941" (in Polish)

Sefardski Jevreji u Sarajevu u periodu Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca i Kraljevine Jugoslavije (1918-1941)

The paper offers a general outline of the situation of Sephardi Jews who lived in Sarajevo between World War I and World War II with a special focus on social and cultural issues. The period between the world wars is described from the perspective of the quality of local Sephardic life: its intensive cultural, social and political activities. On the one hand, it meant closer contacts with the Gentile community and, in many cases, even assimilation; on the other hand, an interest in general Jewish matters (i.e. the Zionist movement, the cooperation and contacts with Ashkenazi Jews), as well as in Sephardi matters as such (i.e. the struggle for the maintenance of Judeo-Spanish language and Sephardic culture). The article illustrates the situation of the Sephardic group at that time by the examples of robust Jewish institutions and organisations like La Benevolencija, La Lira, Matatja as well as some Zionist groups. Much attention is also given to the local Jewish journals Jevrejski život and Jevrejski glas and their role in the so-called Sarajevan conflict, along with Sephardic and Zionist movements. The description is supplemented with observations on the local Sephardic intelligentsia and the presentation of the profiles and activities of the writers Laura Papo Bohoreta and Isak Samokovlija, as well as the linguist and essayist Kalmi Baruh.U radu se daje opšti pregled položaja Jevreja Sefarda koji su živeli u Sarajevu između Prvog i Drugog svetskog rata sa posebnim osvrtom na društvena i kulturna pitanja. Period između svetskih ratova opisan je iz perspektive kvaliteta lokalnog sefardskog života: njegovog intenzivnog kulturnog, društvenog i političkog delovanja. S jedne strane, to je značilo bliže kontakte sa zajednicom neznabožaca i, u mnogim slučajevima, čak i asimilaciju; s druge strane, interesovanje za opšte jevrejske stvari (tj. cionistički pokret, saradnja i kontakti sa Jevrejima aškenazima), kao i za sefardska pitanja kao takva (tj. borba za održavanje judeo-španskog jezika i sefardske kulture). Članak ilustruje stanje sefardske grupe u to vreme na primerima snažnih jevrejskih institucija i organizacija poput La Benevolencija, La Lira, Matatja kao i nekih cionističkih grupa. Mnogo pažnje se poklanja i lokalnim jevrejskim časopisima "Jevrejski život" i "Jevrejski glas" i njihovoj ulozi u takozvanom sarajevskom sukobu, zajedno sa sefardskim i cionističkim pokretima. Opis je dopunjen zapažanjima o lokalnoj sefardskoj inteligenciji i prikazom profila i delatnosti književnika Laure Papo Bohorete i Isaka Samokovlije, kao i lingviste i esejiste Kalmija Baruha