Struktura jednostek administracyjno-terytorialnych województwa białostockiego w latach 1939-1945

Podczas II wojny światowej województwo białostockie doświadczyło okupacji ze strony obu państw, które zaatakowały II Rzeczpospolitą we wrześniu 1939 r. - obu dwukrotnie i w krótkim czasie. Rozpoczęła III Rzesza, która próbowała zabezpieczyć te tereny, czekając na ruchy wojsk sowieckich. Po paru dniach przekazano je ZSRR. Po korekcie paktu Ribbentrop- Mołotow Sowieci porzucili swój pierwotny plan utworzenia Polskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej i między innymi na terytorium województwa białostockiego zorganizowali antydemokratyczne wybory do Zgromadzenia Ludowego Zachodniej Białorusi. Zgromadzenie wkrótce przegłosowało włączenie białostocczyzny do Białoruskiej SRR. W grudniu utworzono obwód białostocki, później podzielony na 24 rejony, a pełna unifikacja prawna tych ziem z resztą Związku Radzieckiego zakończyła się w marcu 1940 r. Wkrótce po powrocie na te tereny Niemów ustanowiono Bezirk Bialystok, jednostkę administracyjną podzieloną na osiem komisariatów powiatowych i podporządkowaną prowincji Prusy Wschodnie. Pomimo zapowiedzi, nigdy nie została bezpośrednio włączona do Rzeszy. Sowieci natychmiast rozpoczęli organizację oddziałów partyzanckich i władz obwodowych z tymczasową siedzibą w Moskwie, ale nie dotarły one do białostocczyzny aż do lipca 1944 r. Do tego czasu Stalin zmienił swój plan zagospodarowania tego terenu i przekazał go pod rządy Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, który w sierpniu 1944 r. doprowadził do utworzenia nowego województwa białostockiego w powojennym państwie polskim.During II World War Białystok Voivodeship experienced occupation by both aggressor states, which attacked The Second Polish Republic in September 1939 - both twice in a short time. The first one was The Third Reich, which tried to secure those territories waiting for the move of the Soviets. After a few days, they were handed over to the USSR. After correction of Molotov-Ribbentrop Pact the Soviets abandoned their original plan of creating Polish Soviet Socialistic Republic and among others in Białystok Voivodeship organized antidemocratic elections to the People’s Assembly of Western Belorussia. The Assembly soon voted to join Byelorussian SSR. In December the Belostok O blast was created, later divided into 24 raions, legal unification with the rest of the Soviet U nion was finished in March 1940. When the Germans came back to these lands in June 1941 they soon established Bezirk Bialystok, administrative unit subjected to the province of East Prussia, divided into eight district police stations. Despite announcements it was never annexed by the Reich. The Soviets immediately started to organize guerilla units and oblast authorities with a temporary seat in Moscow, b ut they didn’t reached Białystok region until July 1944. In the meantime Stalin changed his plan for this territory and handed it over to govern by the Polish Committee of National Liberation, which led to establishment of new Białystok Voivodeship in the postwar Polish state in August 1944

History of vital parish records in Kolno County – take-over by the civil registration offices in 1949

By the decree of 1945, post-war non-democratic authorities in Poland created the offices that from 1946 on, would administrate civil registry files. It was an important innovation in that during the Second Republic (1918–1939), Poland did not have a unified system of civil registration and used the legal acts of former rulers. In the case of Kolno County (which used the system of the former Kingdom of Poland) the vital records were written down by rectors of the local Roman Catholic parishes and had the character of public registers. These records were necessary for the new civil registration offices, which needed them for making copies of individual certificates. Due to very bad relations between the communist authorities and The Church, and because of weakness of the new administration, the operation was delayed by 3 years. The work carried out in that period was performed carelessly and chaotically, and ended with the confiscation of most of the vital records from years 1890–1945 from all parishes in Kolno [email protected] w BiałymstokuDekret z dnia 25 września 1945 r. Przepisy wprowadzające prawo o aktach stanu cywilnego (Dz.U. 1945 nr 48 poz. 273).Dekret z dnia 8 czerwca 1955 r. – Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz.U. 1955 nr 25 poz. 151).Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 grudnia 1931 r. w sprawie zniesienia powiatu kolneńskiego w województwie białostockim (Dz.U. 1932 nr 3 poz. 18).Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 kwietnia 1948 r. o utworzeniu powiatu kolneńskiego w województwie białostockim (Dz.U. 1948 nr 21 poz. 148).Ustawa z dnia 20 marca 1950 r. o terenowych organach jednolitej władzy państwowej (Dz.U. 1950 nr 14 poz. 140).Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych (Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191).Zarządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 11 sierpnia 1949 r. o przekazaniu ksiąg metrykalnych urzędom stanu cywilnego (M.P. 1949 nr 57A poz. 756).Ewidencja urzędników stanu cywilnego (Archiwum Państwowe w Białymstoku Oddział w Łomży, Zespół Starostwo Powiatowe Kolneńskie (dalej: APB OŁ, SPK), syg. 22 – Nadzór nad czynnościami urzędów stanu cywilnego. Ewidencja urzędów stanu cywilnego. Ewidencja ksiąg metrykalnych (dalej: syg. 22), k. 1).Pismo kierownika Wydziału Administracyjnego Urzędu Wojewódzkiego Białostockiego do obywatela starosty powiatowego w Kolnie, z dn. 26 września 1949 r. (APB OŁ, SPK, syg. 23, k. 56).Pismo kierownika Wydziału Administracyjnego Urzędu Wojewódzkiego Białostockiego do obywateli starostów powiatowych i prezydenta m. Białegostoku, z dn. 9 VII 1949 r. (APB OŁ, SPK, syg. 23, k. 1).Pismo kierownika Wydziału Administracyjnego Urzędu Wojewódzkiego Białostockiego do Starostwa Powiatowego w Kolnie, z dn. 11 I 1950 r. (APB OŁ, SPK, syg. 23 – Nadzór nad czynnościami urzędów stanu cywilnego. Ewidencja ksiąg metrykalnych. Przekazywanie ksiąg metrykalnych urzędom stanu cywilnego (dalej: syg. 23), k. 64).Pismo starosty powiatowego kolneńskiego do obywatela wojewody białostockiego, z dn. 9 XI 1949 r. (APB OŁ, SPK, syg. 23, k. 63).Pismo starosty powiatowego kolneńskiego do wojewody w Białymstoku, z dn. 29 XI 1948 r. (APB OŁ, SPK, syg. 22, k. 4).Pismo starosty powiatowego kolneńskiego do Wydziału Administracyjnego Urzędu Wojewódzkiego Białostockiego, z dn. 15 X 1949 r. (APB OŁ, SPK, syg. 23, k. 61).Pismo starosty powiatowego kolneńskiego do Wydziału Administracyjnego Urzędu Wojewódzkiego Białostockiego, z dn. 10 V 1950 r. (APB OŁ, SPK, syg. 23, k. 65).Pismo wojewody białostockiego do obywateli starostów powiatowych i obywatela prezydenta m. Białegostoku, z dn. 12 IX 1949 r. (APB OŁ, SPK, syg. 23, k. 54).Pismo wójta gminy Czerwone do starostwa powiatowego w Kolnie, z dn. 5 XI 1948 r. (APB OŁ, SPK, syg. 22, k. 10).Pismo wójta gminy Grabowo do Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku, z dn. 9 IX 1948 r., Pismo wójta gminy Grabowo do starostwa powiatowego w Kolnie, z dn. 17 X 1948 r. (APB OŁ, SPK, syg. 22, k. 12–13).Protokół odbioru parafialnych ksiąg metrykalnych parafii Kolno dokonanego dnia 30 września 1949 r. (APB OŁ, SPK, syg. 23, k. 59–60).Sprawozdanie z przebiegu akcji zdawania ksiąg metrykalnych przez parafie działające na terenie pow. kolneńskiego woj. białostockiego (APB OŁ, SPK, syg. 33 – Sprawy wyznaniowe (Sprawozdanie z przebiegu zdawania ksiąg metrykalnych, wykazy kościołów) (dalej: syg. 33), k. 3).Telefonogram starosty powiatowego kolneńskiego do obywateli wójtów i burmistrzów w powiecie (APB OŁ, SPK, syg. 23, k. 58).Wykaz ksiąg metrykalnych pozostających w przechowaniu osób duchownych za okres do 1.I.1946 r. (APB OŁ, SPK, syg. 22, k. 2).Wykazy ksiąg metrykalnych znajdujących się w posiadaniu urzędów parafialnych (APB OŁ, SPK, syg. 23, k. 3–53).Wykaz ksiąg znajdujących się na przechowywaniu w archiwach sądowych z przed 1946 r. (APB OŁ, SPK, syg. 23, k. 57).Wykaz urzędów stanu cywilnego w których obwodzie zniszczone zostały księgi stanu cywilnego (APB OŁ, SPK, syg. 22, k. 15).Wykaz urzędów stanu cywilnego, w których obwodzie zniszczone zostały księgi stanu cywilnego (APB OŁ, SPK, syg. 22, k. 5).Brodzicki C., Kolno na Mazowszu, Warszawa 1982.Czachórski W., Z materii dotyczących odtwarzania aktów stanu cywilnego, „Demokratyczny Przegląd Prawniczy” 1946, nr 11–12.Hrynicki W., Organizacja rejestracji aktów stanu cywilnego w Polsce w ujęciu historycznym, „Ius Novum” 2016, nr 4.Jemielity W., Akta stanu cywilnego w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim, „Prawo Kanoniczne” 1995, nr 1–2 (38).Krasowski K., Prawo o aktach stanu cywilnego w II Rzeczpospolitej, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 1995, z. 2.Litwin J., Prawo o aktach stanu cywilnego. Jego geneza i zasady przewodnie, „Demokratyczny Przegląd Prawniczy” 1946, nr 3–4.Majecki H., Wstęp do inwentarza zespołu akt – „Starostwo Powiatowe Kolneńskie” z lat 1948–1950, Łomża 1979.Osękowski C., Referendum 30 czerwca 1946 roku w Polsce, Warszawa 2000.Szot A., Przejęcie przez władze państwowe ksiąg metrycznych w 1949 r. (w polskiej części Archidiecezji Wileńskiej), „Rocznik Teologii Katolickiej” 2004, t. III.1618720

Z prac nad prawnym uregulowaniem ochrony i opieki nad grobami wojennymi w II Rzeczypospolitej

After World War I, the Polish-Soviet war, and the local military conflicts, the reborn Polish state had to face the burning problem of a huge number of disordered war graves scattered throughout the territory of the entire country. Poland was obliged to regulate the legal protection and care for such objects not only by the unwritten duties of humanitarian and civilizational nature, but also by the ratified international treaties. The aim of the article is to present the chronological order and scope of works, the entities responsible for them as well as individual ideas and solutions for war graves used in the Second Polish Republic.Po I wojnie światowej, wojnie polsko-bolszewickiej oraz lokalnych konfliktach zbrojnych odrodzone państwo polskie musiało zmierzyć się z palącym problemem ogromnej ilości nieuporządkowanych grobów wojennych rozsianych po całym terytorium kraju. Do uregulowania prawnej ochrony i opieki nad takimi obiektami Polskę obligowały nie tylko niepisane powinności natury humanitarnej i cywilizacyjnej, ale również ratyfikowane traktaty międzynarodowe. Artykuł ma na celu przedstawienie chronologii i zakresu prac, podmiotów za nie odpowiedzialnych, a także poszczególnych pomysłów i rozwiązań z zakresu grobownictwa wojennego zastosowanych w II Rzeczpospolitej

Disciplining Children on Polish Territories. Legal Regulations from the 19th Century to the Present Day

Jeszcze do początków XIX w. dobór środków wychowawczych przez rodziców i opiekunów w stosunku do znajdujących się pod ich pieczą dzieci, w tym tych służących dyscyplinowaniu najmłodszych, nie był zazwyczaj prawnie ograniczany. Zmianę w tej kwestii można zaobserwować wraz z pojawianiem się w dużych europejskich kodyfikacjach prawa cywilnego regulacji z zakresu prawa rodzinnego. Każda z tych obowiązujących na znajdujących się pod zaborami XIX-wiecznych ziemiach polskich w wyraźny sposób odnosiła się do uprawnienia karcenia nieposłusznego dziecka. W każdej z nich dyscyplinowanie zostało dozwolone, jednocześnie w każdej temat ten został uregulowany odmiennie, zarówno w zakresie określenia jego podstaw, stosunków do władzy ojcowskiej/rodzicielskiej, jak i ustanowionych ograniczeń i środków ochrony dziecka. Po II wojnie światowej w polskim ustawodawstwie można zauważyć coraz większą ingerencję w autonomię rodziców i opiekunów, kiedy karcenie znikło z katalogu jawnie wymienionych uprawnień wychowawczych, aż po czasy najnowsze, kiedy w 2010 r. wprost zakazano cielesnego karania najmłodszych. W niniejszej pracy autor podejmuje próbę przeglądu i krótkiego podsumowania uregulowań w temacie dyscyplinowania dzieci w podstawowych aktach prawnych obowiązujących na ziemiach polskich od początku XIX w., przechodząc przez początek XX w. i okres międzywojenny, czasy okupacji i Polski Ludowej, aż po obecny stan prawny. Oprócz uprawnienia karcenia wynikającego z władzy rodzicielskiej zbadano także analogiczne przepisy dotyczące opiekuna.Until the early 19th century, the selection of educational measures by parents and guardians in relation to the children under their care, including those serving to discipline the youngest, was not usually legally restricted. A change in this issue can be observed with the emergence of family law regulations in large European civil law codifications. Each of these regulations in force on the Polish territories of the 19th century, partitioned between three neighbouring powers, clearly referred to the power to discipline a disobedient child. Such disciplining was allowed in each of them, though it was regulated differently, both in terms of defining its grounds, relations to paternal/parental authority, as well as the established restrictions and measures to protect the child. After the Second World War, in Polish legislation we can observe an increasing interference in the autonomy of parents and guardians, when disciplining disappeared from the catalogue of explicitly mentioned educational measures, until the most recent times, when corporal punishment of the youngest was explicitly prohibited in 2010. In the following article, the author attempts to review and briefly summarize the regulations on disciplining children in the basic legal acts in force in Poland since the beginning of the 19th century, going through the early 20th century and the interwar period, the times of the occupation and People's Republic of Poland, until the current legal status. In addition to the parental powers, the author examines similar provisions regarding the legal [email protected] w BiałymstokuLandrecht: Dritter Band. Allgemeines Landrecht für die Königlich Preussischen Staaten. Zweiter Theil, erster Band, Berlin 1821.Prawo kraiowe: Tom trzeci. Powszechne Prawo Kraiowe dla Państw Pruskich: Część druga, tom pierwszy, Poznań 1826.Landrecht: Vierter Band. Allgemeines Landrecht für die Königlich Preussischen Staaten. Zweiter Theil, zweiter Band, Berlin 1821.Prawo kraiowe: Tom czwarty. Powszechne Prawo Kraiowe dla Państw Pruskich: Część druga, tom drugi, Poznań 1826.Patent vom 13ten Februar 1797, für West-Galizien, [w:] Seiner Majestät des Kaisers Franz Gesetze und Verfassungen im Justiz-Fache. Für die Deutschen Staaten der Oesterreichischen Monarchie. In den ersten vier Jahren Seiner Regierung, Wiedeń 1817.Ustawy Cywilne Dla Galicyi Zachodniey. Część Pierwsza, Wiedeń 1797.Code civil des Français : édition originale et seule officielle, Paryż 1804.Kodex Napoleona z przypisami. Xiąg trzy, Warszawa 1810, wyd. w Drukarni XX. Piarów.Patent vom 1ten Junius 1811, [w:] Seiner Majestät des Kaisers Franz Gesetze und Verfassungen im Justiz-Fache. Für die Deutschen Staaten der Oesterreichischen Monarchie. Von dem Jahre 1804 bis 1811. Dritte Fortsetzung der Gesetze und Verfassungen im Justizfache unter seiner jetzt regierenden Majestät Kaiser Franz, Wiedeń 1818.Zatorski M., Kasparek F. (oprac.), Powszechna Księga Ustaw Cywilnych dla wszystkich krajów dziedzicznych niemieckich Monarchji austryjackiej. Z późniejszemi odnośnemi ustawami i rozporządzeniami, Cieszyn 1875.Kodex Cywilny Królestwa Polskiego (Dz.Pr.K.P. Tom X, Nr 41).Walewski J. (oprac.), Kodeks Cywilny Królestwa Polskiego (Prawo z r. 1825). Objaśniony motywami do prawa i juryspreudencyą, Warszawa 1872.Свод законов Российской империи. Том десятый. Часть I. Законы гражданские, Sankt Petersburg 1857. // Svod zakonov Rossijskoj imperii. Tom desâtyj. Čast’ I. Zakony graždanskie, Sankt Petersburg 1857.Rymowicz Z., Święcicki W. (oprac.), Prawo cywilne Ziem Wschodnich. Tom X cz. I Zwodu Praw Rosyjskich. Tekst podług wydania urzędowego z roku 1914, z uwzględnieniem zmian, wprowadzonych przez ustawodawcę polskiego, oraz ustawy związkowe, tudzież judykatura Sądu Najwyższego i b. Senatu Rosyjskiego. Tom Pierwszy, Warszawa 1932.Уложение о наказаниях уголовных и исправительных, с приведением статей других томов Свода законов, на которые сделаны ссылки и указания в этом уложении (изд. 1866 г.), Moskwa 1867. // Uloženie o nakazaniâh ugolovnyh i ispravitel’nyh, s privedeniem statej drugih tomov Svoda zakonov, na kotorye sdelany ssylki i ukazaniâ v ètom uloženii (izd.1866 g.), Moskwa 1867.(Nr. 2321.) Bürgerliches Gesetzbuch. Vom 18. August 1896., „Reichsgesetzblatt” 1896, Nr. 21.Z. Lisowski (oprac.), Kodeks cywilny obowiązujący na ziemiach zachodnich Rzeczypospolitej Polskiej, Poznań 1933.Новое уголовное уложение, Высочайше утвержденное 22 марта 1903 г., Sankt Petersburg 1903. // Novoe ugolovnoe uloženie, Vysočajše utverždennoe 22 marta 1903 g., Sankt Petersburg 1903.Kodeks karny z r. 1903 : (przekład z rosyjskiego) z uwzględnieniem zmian i uzupełnień obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 1 maja 1921 r., Warszawa 1922.Ustawa z dnia 17 marca 1921 r. – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 1921 r. nr 44, poz. 267).Ustawa z dnia 2 sierpnia 1926 r. o prawie właściwem dla stosunków prywatnych wewnętrznych. (Dz.U. 1926 nr 101, poz. 580).Постановление ВЦИК и СНК РСФСР от 19 ноября 1926 года «О введении в действие Кодекса законов о браке, семье и опеке РСФСР» // СУ РСФСР. – 1926. – No 82. // Postanovlenie VCIK i SN K RSFSR ot 19 noâbrâ 1926 goda «O vvedenii v dejstvie Kodeksa zakonov o brake, sem'e i opeke RSFSR » // SU RSFSR . – 1926. – No 82.Tylbor S. (oprac.), Kodeks cywilny R.S.F.S.R. z kodeksem ustaw o małżeństwie, rodzinie i opiece, Warszawa 1930.Кодекс законів про сім'ю, опіку, шлюб і акти громадянського стану УРСР від 31.05.1926р. Затверджений 3-ю сесією ЦВК УРСР 31.05.1926 р. // ЗУ УРСР. - 1926. -.№ 67-69. // Kodeks zakonìv pro sìm'û, opìku, šlûb ì akti gromadâns’kogo stanu URSR vìd 31.05.1926r. Zatverdženij 3-û sesìêû CVK URSR 31.05.1926 r. // ZU URSR . - 1926. -.№ 67-69О введении в действие Кодекса законов о браке, семье и опеке : постановление ЦИК Белорус. ССР, 27 янв. 1927 г. // Собр. законов и распоряжений Рабоче-крестьян. правительства Белорус. Социалист. Совет. Респ. – 1927. – Отд. 1. – № 7. // O vvedenii v dejstvie Kodeksa zakonov o brake, sem’e i opeke : postanovlenie CIK BELORUS . SSR , 27 ânv. 1927 g. // Sobr. zakonov i rasporâženij Raboče-krest’ân. pravitel’stva Belorus. Socialist. Sovet. Resp. - 1927. - Otd.1. - № 7.Rodzina. Projekt działu polskiego kodeksu cywilnego o stosunkach prawnych rodziców i dzieci opracowany przez prof. Stanisława Gołąba referenta podkomisji, Komisja Kodyfikacyjna, Podkomisja Prawa o Stosunkach z Pokrewieństwa i Opieki, Zeszyt 1, Warszawa 1934.I. Projekt prawa o stosunkach rodziców i dzieci wraz z przepisami o zdolności do działań prawnych. II. Projekt przepisów o Urzędzie Opiekuńczym. Uchwalone w pierwszym czytaniu przez Podkomisję Prawa o Stosunkach z Pokrewieństwa i Opieki Komisji Kodyfikacyjnej, Komisja Kodyfikacyjna, Podkomisja Prawa o Stosunkach z Pokrewieństwa i Opieki, Zeszyt 2, Warszawa 1938.Dekret z dnia 22 stycznia 1946 r. - Prawo rodzinne (Dz.U. 1946 nr 6, poz. 52).Dekret z dnia 22 stycznia 1946 r. - Przepisy wprowadzające prawo rodzinne (Dz.U. 1946 nr 6, poz. 53).Dekret z dnia 14 maja 1946 r. - Prawo opiekuńcze (Dz.U. 1946 nr 20, poz. 135).Dekret z dnia 14 maja 1946 r. - Przepisy wprowadzające prawo opiekuńcze (Dz.U. 1946 nr 20, poz. 136).Ustawa z dnia 27 czerwca 1950 r. Kodeks rodzinny (Dz.U. 1950 nr 34, poz. 308).Ustawa z dnia 27 czerwca 1950 r. Przepisy wprowadzające kodeks rodzinny (Dz.U. 1950 nr 34, poz. 309).Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. 1964 nr 9, poz. 59).Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Przepisy wprowadzające kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. 1964 nr 9, poz. 60).Ustawa z dnia 19 grudnia 1975 r. o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. 1975 nr 45, poz. 234).Ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r. o zmianie ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz ustawy - Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. 2000 nr 122, poz. 1322).Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. 2005 nr 180, poz. 1493).Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2008 nr 220, poz. 1431).Uchwała Senatu RP z 28 maja 2010 r. w sprawie ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw (Druk nr 3095), Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, VI kadencja 2007-2011, http://orka.sejm.gov.pl/Druki6ka.nsf/wgdruku/3095.Ustawa z dnia 10 czerwca 2010 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2010 nr 125, poz. 842).Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz.U. 2011 nr 149, poz. 887).Andrejew I., Oceny prawne karcenia nieletnich, Warszawa 1964.Bardach J., Leśnodorski B., Pietrzak M., Historia ustroju i prawa polskiego, Warszawa 2009.Boćkowski D., Białostocczyzna w radzieckiej polityce okupacyjnej 1939-1944. Zarys problematyki, ”Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio F, Historia” 2005, vol. 60.Boćkowski D., Na zawsze razem. Białostocczyzna i Łomżyńskie w polityce radzieckiej w czasie II wojny światowej (IX 1939 – VIII 1944), Warszawa 2005.Boćkowski D., Sądownictwo pod znakiem sierpa i młota – Sowieckie orzecznictwo sądowe na okupowanych terenach wschodnich II Rzeczpospolitej, [w:] Przemoc i dzień powszedni w okupowanej Polsce, red. T. Chinciński, Gdańsk 2011.Bołdyrew A., Kara i strach w wychowaniu dzieci w polskich rodzinach w XIX w., „Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka” 2009, nr 3 (28).Brągiel J., Historia zainteresowań przemocą wobec dzieci w odsłonach, „Chowanna” 2010, t. 1.Czubaty J., Księstwo Warszawskie (1807-1815), Warszawa 2011.Dolecki H., Sokołowski T. (red.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, wyd. II [online], System Informacji Prawnej LEX, 2020-08-08 07:02 [dostęp: 2020-09-03 11:13].Dyrdół M., Relacje rodzice – dziecko i ich prawne konteksty, „Wychowanie w Rodzinie” 2/2014, t. X.Dziobek-Romański J., Organizacja administracji władz okupacyjnych na ziemiach polskich w latach 1939-1945, „Rocznik Nauk Prawnych” 2012, tom XXII, nr 3.Fiedorczyk P., Debata nad uchwaleniem polsko-czechosłowackiego prawa rodzinnego w czechosłowackim Zgromadzeniu Narodowym w 1949 r., „Studia Iuridica Lublinensia” 2013, vol. XIX.Fiedorczyk P., Polski kodeks rodzinny z 1950 r. Czy przełom?, „Zeszyty Prawnicze” 2011, tom 11, nr 2.Fiedorczyk P., Prawo rodzinne ziem wschodnich II Rzeczypospolitej, [w:] Wielokulturowość polskiego pogranicza. Ludzie – Idee – Prawo, red. A. Lityński, P. Fiedorczyk, Białystok 2003.Fiedorczyk P., Radzieckie prawo rodzinne jako przedmiot recepcji w Polsce i innych państwach Europy Środkowo-Wschodniej, „Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2009, t. 31.Fiedorczyk P., Rozwój prawa rodzinnego na ziemiach polskich, [w:] Rodzina i jej gospodarstwo na ziemiach polskich w geografii europejskich struktur rodzinnych do połowy XX wieku, red. P. Guzowski, C. Kuklo, Białystok 2019.Fiedorczyk P., Unifikacja i kodyfikacja prawa rodzinnego w Polsce (1945-1964), Białystok 2014.Godek S., Polityka czy prawo, czyli o okolicznościach zniesienia III Statutu litewskiego w Cesarstwie Rosyjskim, „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2013, t. XVI.Górnicki L., Prawo cywilne w pracach Komisji Kodyfikacyjnej Rzeczypospolitej Polskiej 1919-1939, Wrocław 2000.Grodziski S., Zabór austriacki 1772-1848, [w:] Historia państwa i prawa Polski. Tom III, red. J. Bardach, M. Senkowska-Gluck, Warszawa 1981.Jędrejek G. (red.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz aktualizowany [online], System Informacji Prawnej LEX, 2020-08-27 07:00 [dostęp: 2020-09-03 10:55].Korobowicz A., Witkowski W., Historia ustroju i prawa polskiego (1772-1918), Warszawa 2012.Kozyra W., Okupacyjna administracja niemiecka na ziemiach Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1939–1945, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)” 2013, vol. 60, nr 1.Leciak I., Polemika wokół kodyfikacji prawa rodzinnego i opiekuńczego w II Rzeczpospolitej, „Studia Iuridica Toruniensia” 2013, t. 13.Makówka M., Pozycja prawna niepełnoletniego w Galicji w świetle Ustaw Cywilnych dla Galicyi Zachodniey (Kodeksu cywilnego zachodniogalicyjskiego), „Studenckie Zeszyty Naukowe” 2017, Vol. XX, nr 35.Osajda K. (red.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, wyd. 8, Beck Online, System Informacji Prawnej Legalis, stan na: 2019-11-30 [dostęp: 2020-09-16].Pietrzykowski K. (red.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, wyd. 6, Beck Online, System Informacji Prawnej Legalis, stan na: 2019-11-30 [dostęp: 2020-09-16].Różycka-Jaroś S., Karcenie psychiczne dzieci w świetle obowiązujących regulacji prawnych, „Studia Iuridica” 2012, nr 55.Sauk J., Granice obowiązków i praw rodziców wobec dzieci i społeczeństwa, Toruń 1967.Sobociński W., Senkowska-Gluck M., Księstwo Warszawskie, [w:] Historia państwa i prawa Polski. Tom III, red. J. Bardach, M. Senkowska-Gluck, Warszawa 1981.Sokołowski T., Charakter prawny władzy rodzicielskiej, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1982 (rok XLIV), z. 3.Sójka-Zielińska K., Kodeks Napoleona. Historia i współczesność, Warszawa 2008.Sójka-Zielińska K., Wielkie kodyfikacje cywilne. Historia i współczesność, Warszawa 2009.Spurek S., Izolacja sprawcy od ofiary. Instrumenty przeciwdziałania przemocy w rodzinie [online], System Informacji Prawnej LEX, 2020-08-19 17:29 [dostęp: 2020-09-03 11:10].Stankiewicz Z., Królestwo Polskie 1815-1863, [w:] Historia państwa i prawa Polski. Tom III, red. J. Bardach, M. Senkowska-Gluck, Warszawa 1981.Stankiewicz Z., Sytuacja prawna Polaków na Litwie, Białorusi i Ukrainie w latach 1772-1863, [w:] Historia państwa i prawa Polski. Tom III, red. J. Bardach, M. Senkowska-Gluck, Warszawa 1981.Sylwestrzak A., Obowiązki dziecka wobec rodziców, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2001, z. 3.Szer S., recenzja pracy: Igor Andrejew: Oceny prawne karcenia nieletnich. Warszawa 1964, PWN, s. 130, „Państwo i Prawo” 1965, nr 1.Szymańczak J., Prawny zakaz fizycznego karania dzieci, „Infos. Zagadnienia społeczno-gospodarcze” 2009, nr 6 (53).Śleszyński W., Okupacja sowiecka na Białostocczyźnie 1939-1941. Propaganda i indoktrynacja, Białystok 2001.Wąsicki J., Zabór pruski 1772-1806, [w:] Historia państwa i prawa Polski. Tom III, red. J. Bardach, M. Senkowska-Gluck, Warszawa 1981.Wrzyszcz A., Mielnik H., Status prawny dziecka w niemieckim ustawodawstwie w Generalnym Gubernatorstwie (1939-1945), „Roczniki Nauk Prawnych” 2019, t. XXIX, nr 1.Wrzyszcz A., Organizacja niemieckiego resortu sprawiedliwości w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939–1945, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)” 2013, vol. 60, nr 1.Żółciński Z., Zróżnicowane ramy prawne ojcowskiej władzy rodzicielskiej obowiązujące na ziemiach polskich w pierwszej połowie XIX wieku, „Biuletyn Historii Wychowania” 2013, nr 30.Гарявин А. Н., Емельянова Т. В., Морозан В. В., Солоусов А. С., История государственного управления, Moskwa 2018. // Garâvin A.N., Emel'ânova T.V., Morozan V.V., Solousov A.S., Istoriâ gosudarstvennogo upravleniâ, Moskva 2018.191418

Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego T. XXI Badania nad rozwojem instytucji politycznych i prawnych

Tytuł finansowany przez: Krakowską Akademię im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Uniwersytet im. Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Uniwersytet Gdański, Uniwersytet Warszawsk

The Supreme Administrative Tribunal on Civil Status Records. A Case Law Review

In interwar Poland, civil status records were kept under five separate legal regimes, which the Second Polish Republic inherited from the different partitioning powers. Only the Prussian and Hungarian systems, which were in force in the western voivodeships and in Spiš and Orava, were fully secular and professional. In the central, eastern, and southern voivodeships, the civil status records of the majority of the population were combined with church records, and thus were kept by the clergy. The cluster of outdated regulations, which were ill-adapted to the new state and were often mutually exclusive, caused a host of registration problems in each of the five systems in operation. Due to the unsuccessful attempts to unify this system throughout the country, efforts were made to organize it not only through legislation and ministerial circulars, but also through court judgments, including those issued in the administrative court system. The present paper analyzes eight judgments of the Supreme Administrative Tribunal that have been published in the official Collection of Judgments, as well as four rulings of the Tribunal presented in other sources on civil status records and related issues. The resulting overview is intended to present how the various provisions on civil status records were interpreted in the conditions prevailing in interwar Poland, as well as to illuminate the nature of the cases considered and their relevance in terms of their impact on further operation of the civil status records system

The fight for a secular state in the Second Polish Republic. Memorial of the Polish Association of Free Thought from 1933

Artykuł ma na celu zarysowanie problematyki prób sekularyzacji państwa polskiego w okresie międzywojennym, ze szczególnym uwzględnieniem działalności ruchu wolnomyślicielskiego. Poprzez krótki opis kształtowania się postawy wolnomyśliciela na przestrzeni dziejów, propagowania jej na terenach polskich w okresie zaborów, a także historię funkcjonowania Stowarzyszenia Wolnomyślicieli Polskich i Polskiego Związku Myśli Wolnej autor dociera do memoriału tego ostatniego skierowanego do premiera Janusza Jędrzejewicza w 1933 r. List nakreśla problemy z jakimi stykały się osoby bezwyznaniowe i przynależące do wyznań nieuznawanych, a także argumenty ku opracowaniu świeckich przepisów o prawie małżeńskim, rejestracji stanu cywilnego i grzebaniu zmarłych. Następnie autor stara się odpowiedzieć na pytanie dlaczego postulaty te nie zostały zrealizowane na podstawie analizy dalszych losów PZWM i stosunków na linii Kościół-państwo polskie.The article aims to outline the issues involved in attempts to secularize the Polish state in the interwar period, with particular emphasis on the activity of the freethinking movement. Through a brief description of how the freethinker’s attitude evolved over the years, propagating its ideas in Poland during the partitions, and the history of the Polish Association of Freethinkers and the Polish Association of Free Thought, the author presents the PAFT memorial sent to prime minister Janusz Jędrzejewicz in 1933. The letter outlines the problems which irreligious citizens and citizens being members of unrecognized religions had to struggle with, as well as arguments for the development of secular regulations on marital law, registration of civil status and burial of the deceased. The author then attempts to answer the question why these postulates were never implemented on the basis of an analysis of the further fate of PAFT and relations between the Catholic Church and the Polish [email protected] w BiałymstokuManifest Rady Miejskiej w Łodzi do Sejmu Ustawodawczego o ustanowienie powszechnego i niezależnego od władz duchownych urzędu stanu cywilnego (Archiwum Akt Nowych, Zespół Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, syg. 641 – Akta stanu cywilnego – projekty ustaw w zakresie prowadzenia ksiąg stanu cywilnego, poprawki, opinie, okólniki, przepisy, sprawy uregulowania różnic międzydzielnicowych, k. 555).Memorjał Zarządu Głównego Polskiego Związku Myśli Wolnej do Prezesa Rady Ministrów, z dn. 23 XI 1933 r. (AAN, MWRiOP, syg. 641, k. 246-250).Adamów K., Zarys dziejów ruchu wolnomyślicielskiego w II RP, http://www.racjonalista.pl/kk.php/s,5406 (09.06.2007), (17.04.2018).Hrynicki W., Organizacja rejestracji aktów stanu cywilnego w Polsce w ujęciu historycznym, „Ius Novum” 2016, nr 4.Jemielity W., Akta stanu cywilnego w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim, „Prawo Kanoniczne” 1995, nr 1-2 (38).Krasowski K., Prawo o aktach stanu cywilnego w II Rzeczpospolitej, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 1995, z. 2.Litwin J., Prawo o aktach stanu cywilnego. Jego geneza i zasady przewodnie, „Demokratyczny Przegląd Prawniczy” 1946, nr 3-4.Myśl Wolna. Delegacja wolnomyślicielska u tow. prezydenta Ziemięckiego, „Łodzianin” 1929, nr 10 (699).Pełka L., Kształtowania się polskiego ruchu laickiego, [w:] 100 lat polskiego ruchu świeckiego (specjalna wkładka), „Res Humana” 2008, nr 1(92).Redzik A., Komisja tworzenia dobrego prawa, „Palestra” 2009, nr 9-10.Trzciński A., Stosunki państwo-Kościół po zamachu majowym, http://www.racjonalista.pl/kk.php/s,5897 (24.05.2008), (19.04.2018).Wachowska B., Polski Związek Myśli Wolnej (1928–1936), „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica” 1991, nr 43.171617

From the ministerial work on the unification of burial law in the Second Polish Republic

The article aims to present the long-term process of forming the Burial and Determining the Cause of Death Act of 1932 and its implementing regulation of 1933. Through the outline of the history of burial customs and the related legal rules from antiquity to the 19th century, the author focuses on interwar Poland, re-established after years of non-existence, which tried to undertake its own legislative activity in this field. Basic sanitary regulations regarding the exhumation and transportation of corpses were passed very quickly, but the comprehensive and unifying legal act in the matter of burial was not established until the beginning of the 1930s. On the basis of archival files of the Ministry of Religious Denominations and Public Enlightenment, the author undertakes to present the chronology of work on the act of 1932, and to evaluate this process, which lasted over a decade.Artykuł ma na celu przedstawienie wieloletniego procesu kształtowania się ustawy o chowaniu zmarłych i stwierdzaniu przyczyny zgonów z 1932 r. oraz uzupełniającego ją rozporządzenia wykonawczego z 1933 r. Przez zarys historii zwyczajów dotyczących pochówku, a także dziejów regulacji prawnych z nim związanych od starożytności po XIX w., autor dociera do odrodzonego po latach zaborów państwa polskiego, które próbowało podjąć w tej dziedzinie własną działalność ustawodawczą. Podstawowe przepisy sanitarne związane z ekshumacją i przewożeniem zwłok udało się uchwalić bardzo szybko po odzyskaniu niepodległości, jednak kompleksowej i ujednolicającej tę trudną tematykę ustawy Polska międzywojenna doczekała się dopiero na początku lat trzydziestych. Na podstawie archiwalnych akt z Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego autor podejmuje się przedstawienia chronologii prac nad ustawą z 1932 r. i oceny tego ponaddziesięcioletniego procesu

Law on Civil Status Records in the Second Polish Republic. One State, Five Legal Regimes

Przez cały okres międzywojenny na obszarze państwa polskiego obowiązywało pięć systemów rejestracji stanu cywilnego, które stanowiły pozostałość po latach zaborów i absencji polskiej legislacji. Na terenie byłego Królestwa Polskiego reżim prawny w tej dziedzinie miał charakter wyznaniowy z elementami świeckimi, na terenach przynależących niegdyś do Imperium Rosyjskiego miał on strukturę w pełni wyznaniową, na obszarze byłego zaboru austriackiego funkcjonowała rejestracja wyznaniowo-świecka z przewagą cech religijnych. Systemy w pełni świeckie obowiązywały jedynie na terenie byłego zaboru pruskiego oraz na niewielkim obszarze Spiszu i Orawy, gdzie w mocy utrzymywało się ustawodawstwo węgierskie. Pozaborcze przepisy były ze sobą niespójne, archaiczne i niedostosowane do potrzeb nowoczesnej administracji. W całym okresie II Rzeczypospolitej nie udało się zreformować i zunifikować tej dziedziny, choć opracowano w tej kwestii wiele rozwiązań, na czele z kompleksowym projektem Komisji Kodyfikacyjnej. Oprócz ich przedstawienia niniejsza praca ma za zadanie przybliżyć podejście władz politycznych i administracyjnych międzywojennej Polski, jak również jej judykatury i praktyków w zakresie rejestracji, do poruszania się w gąszczu ustaw, rozporządzeń, dekretów i okólników, które składały się na codzienność funkcjonowania urzędów stanu cywilnego.Throughout the interwar period, five civil status registration systems were in force in the territory of the Polish state, which were a remnant of the years of partitions and the absence of Polish legislation. On the territory of the former Kingdom of Poland, the legal regime in this field had a confessional character with secular elements, on the territories formerly belonging to the Russian Empire it had a fully confessional structure, and on the territory of the former Austrian partition there was a confessional-secular registration with a predominance of religious features. Fully secular systems were in force only in the former Prussian partition and in a small area of Spiš and Orava (Hungarian legislation). The post-partition laws were inconsistent with each other, archaic and unsuited to the needs of modern administration. During the entire period of the Second Republic of Poland it was not possible to reform and unify this area, although many solutions were developed, led by the comprehensive project of the Codification Commission. In addition to presenting these, this work aims to provide an insight into the approach of the political and administrative authorities of interwar Poland, as well as its judiciary and registration practitioners, to navigating the maze of laws, regulations, decrees and circulars that made up the everyday functioning of civil registry offices.Uniwersytet w Białymstoku. Wydział Praw

Single-Layer Sutures in Abdominal Cavity Surgery

The aim of our study was to evaluate of short-term outcomes of 4210 patients who underwent open abdominal surgery with used either single-layer, absorbable, or continuous sutures. Seromuscular anastomosis were presented (without mucosa). Fluid therapy: GDT and zero-balance GDT were also discussed. Anastomosis leakage developed in 6 patients. They were treated by creating a stoma. Simultaneously, septic shock was treated. Re-anastomoses were performed after some time and after sepsis was suppressed. Results of treatment with use of double-layer sutures, which was is use before 1978, were presented. Analysis of 536 patients treated at the same time was conducted and 53 patients with anastomosis leakage was identified. Out of this group, 2 patients survived. Based on the literature review, the methods for performing anastomosis. Attention was paid to the advantages of single layer over multi-layer sutures: effectiveness, simplicity and lower cost of treatment. The occurrence of mechanical ileus was less frequently observed since ceasing to employ peritoneoplasty, and preoperational preparation of gastrointestinal tract in patients had a beneficial influence on their postoperative course. Postoperative complications were discussed mainly based on additional examinations such as TC and MRI. The attention was focused on the importance of medical observation and clinical examination by an experienced surgeon in order to identify postoperative complications. Antibiotic treatment in cases of postoperative complications was presented, as well as fluid therapy: GDT, zero-balance GDT and the procedures employed in cases of complications such as: anastomosis leakage, mechanical ileus, inter-peritoneal abscess. Anastomotic stenosis was not observed in this group of patients