Geoparki jako otwarte muzea dziedzictwa geologicznego w procesie podnoszenia atrakcyjności turystycznej terenów zurbanizowanych

Geoparks have its established position in the range of the promotion and development of the regions, including towns and cities, on European and global scales. The urbanized space belongs to one of the most transformed environments of the landscape, however, its present state and future directions of introducing changes are not always compatible with the rules of sustainable development. One of the most attractive directions of the development of towns and cities is the increase of its attractiveness through the development of geoparks in the sphere of widely understood tourist destinations. Such innovative form of shaping the urbanized landscape involves many functions of the development, i.e., recreation, education and, at the same time, it generates the exact economical products. ‘Kielce Geopark’ situated within the administrative boarders of Kielce demonstrates the area that has been recently changed into the economically active area and it constitutes one of the most interesting examples of the use of the geopark in order to develop the tourist and recreation functions, moreover, it is to improve the aesthetics of the local space and at the same time to implicate economical effects, which are in accordance with sustainable development of the urbanized space.Geoparki mają swoją ugruntowaną pozycję w zakresie promocji i rozwoju regionów, w tym miast, w skali zarówno europejskiej, jak i światowej. Przestrzeń zurbanizowana należy do najsilniej przekształcanych środowisk krajobrazowych, a zarówno jej obecny stan, jak i planowane kierunki wprowadzenia zmian nie zawsze są kompatybilne z obowiązującymi zasadami zrównoważonego rozwoju. Jednym z atrakcyjniejszych kierunków rozwoju miast jest zwiększanie jego atrakcyjności poprzez rozwój geoparków jako miejsca destynacji turystycznej w szerokim znaczeniu tego pojęcia. Ta innowacyjna forma kształtowania krajobrazu zurbanizowanego łączy w sobie wiele funkcji rozwojowych, w tym m.in. rekreacyjną, edukacyjną a  jednocześnie generującą konkretne efekty ekonomiczne. Geopark Kielce, położony w  granicach administracyjnych miasta, stanowi jeden z ciekawszych przykładów wykorzystania przestrzeni do niedawna nieaktywnej gospodarczo do rozwoju funkcji turystyczno-rekreacyjnej, poprawy estetyki lokalnej przestrzeni, a jednocześnie implikującej ekonomiczne efekty i na dodatek, zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju, przestrzeni zurbanizowanej

Physico-geographical mesoregions of Poland : verification and adjustment of boundaries on the basis of contemporary spatial data

The programme of identification, cataloguing and evaluation of Polish landscapes, part of the implementation of the European Landscape Convention, has caused an increase in interest in physico-geographical regionalisation over recent years. The commonly accepted regionalisation of Poland developed by J. Kondracki (Kondracki & Richling 1994) is sufficient for work at an overview scale (e.g. 1:500,000), whereas its spatial accuracy is too low to make use of it for the purpose of Polish landscape cataloguing. The aim of this article is to present a more up-to-date and detailed division of Poland into mesoregions, adjusted to the 1:50,000 scale. In comparison with older work, the number of mesoregions has increased from 316 to 344. In many cases, some far-reaching changes in meso- and macroregions were made. Nevertheless, in most cases the previous system of units was maintained, with more detailed adjustment of boundaries based on the latest geological and geomorphological data and the use of GIS tools for the DEM analysis. The division presented here is a creatively developing new work aligning the proposals of the majority of Polish researchers. At the same time, it is a regionalisation maintaining the idea of the work developed by J. Kondracki as well as his theoretical assumptions and the criteria used to distinguish units, which makes it a logical continuation of his regional division

Geopark as the open museum of the geological heritage in the process of increasing tourist atractiveness of the urbanized areas

Geoparki mają swoją ugruntowaną pozycję w zakresie promocji i rozwoju regionów, w tym miast, w skali zarówno europejskiej, jak i światowej. Przestrzeń zurbanizowana należy do najsilniej przekształcanych środowisk krajobrazowych, a zarówno jej obecny stan, jak i planowane kierunki wprowadzenia zmian nie zawsze są kompatybilne z obowiązującymi zasadami zrównoważonego rozwoju. Jednym z atrakcyjniejszych kierunków rozwoju miast jest zwiększanie jego atrakcyjności poprzez rozwój geoparków jako miejsca destynacji turystycznej w szerokim znaczeniu tego pojęcia. Ta innowacyjna forma kształtowania krajobrazu zurbanizowanego łączy w sobie wiele funkcji rozwojowych, w tym m.in. rekreacyjną, edukacyjną a  jednocześnie generującą konkretne efekty ekonomiczne. Geopark Kielce, położony w  granicach administracyjnych miasta, stanowi jeden z ciekawszych przykładów wykorzystania przestrzeni do niedawna nieaktywnej gospodarczo do rozwoju funkcji turystyczno-rekreacyjnej, poprawy estetyki lokalnej przestrzeni, a jednocześnie implikującej ekonomiczne efekty i na dodatek, zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju, przestrzeni zurbanizowanej.Geoparks have its established position in the range of the promotion and development of the regions, including towns and cities, on European and global scales. The urbanized space belongs to one of the most transformed environments of the landscape, however, its present state and future directions of introducing changes are not always compatible with the rules of sustainable development. One of the most attractive directions of the development of towns and cities is the increase of its attractiveness through the development of geoparks in the sphere of widely understood tourist destinations. Such innovative form of shaping the urbanized landscape involves many functions of the development, i.e., recreation, education and, at the same time, it generates the exact economical products. ‘Kielce Geopark’ situated within the administrative boarders of Kielce demonstrates the area that has been recently changed into the economically active area and it constitutes one of the most interesting examples of the use of the geopark in order to develop the tourist and recreation functions, moreover, it is to improve the aesthetics of the local space and at the same time to implicate economical effects, which are in accordance with sustainable development of the urbanized space

PLANOWANIE PRZESTRZENNE A ROZWÓJ MAŁYCH MIAST – WIZJE XXI WIEKU

Today, spatial planning is playing a more and more significant role in forming spatial development at the local level (municipality, town/city). It is closely connected with numerous documents underlying the implementation of the sustainable policy in the sphere of local development. The article presents an analysis of relevant planning documents at the national level, especially, at the level of the Podlaskie, Świętokrzyskie and Opolskie Voivodeships (provinces). Based on the analysis of spatial functioning in the range of small cities (towns) located in two provinces in the so-called Poland B (Eastern Poland) and one province in the so-called Poland A, the initial recognition of the impact of small urban centres on theregional development was made at different levels. The current economic system rooted in the premises of the innovative development of regions requires conducting detailed studies in the field of investigating its internal structure and external dependencies. As a complex, dynamic mechanism, generating an increase in the quality of life corresponding to the human resources, it also requires an appropriate management remaining in harmony with modern, strategic and spatial economy. The article selectively determines the problems appearing in the economic system of a region and indicates the need to solve the most essential development problems, e.g. those arising due to the obligatory introduction of social and economic scientific descriptions as the fundamental documents for the needs of creating sustainable development of the small-town landscape.  Planowanie przestrzenne odgrywa coraz istotniejszą rolę w kształtowaniu zagospodarowania przestrzennego na poziomie lokalnym (gmina, miasto). Jest to ściśle związane z licznymi dokumentami leżącymi u podstaw wdrażania zrównoważonej polityki w sferze rozwoju lokalnego. W artykule przedstawiono analizę dokumentów planistycznych obowiązujących na poziomach: krajowym i regionalnym, a w szczególności województw podlaskiego, świętokrzyskiego i opolskiego. Na podstawie analizy funkcjonowania gospodarki i istniejącego zagospodarowania przestrzennego wybranych małych miast położonych w dwóch województwach tzw. Polski B (Polska Wschodnia) i jednego województwa tzw. Polski A, rozpoznanowpływ małych ośrodków miejskich na różne poziomy rozwoju regionalnego. Obecny system gospodarczy zakorzeniony w przesłankach innowacyjnego rozwoju regionu wymaga szczegółowych badań w zakresie jego wewnętrznej struktury i zewnętrznych zależności. Jako złożony, dynamiczny mechanizm, generujący wzrost jakości życia odpowiadający zasobom ludzkim, wymaga również odpowiedniego zarządzania, w harmonii z nowoczesną, strategiczną i przestrzenną gospodarką. Artykuł selektywnie określa problemy funkcjonujące w systemie gospodarczym regionu i wskazuje na potrzebę rozwiązania najistotniejszych problemów rozwojowych, np. na obowiązkowe wprowadzenie społecznych i ekonomicznych opisów naukowych jako podstawowych dokumentów dla potrzeb kształtowania zrównoważonego rozwoju krajobrazu małomiasteczkowego. &nbsp

Akumulacja metali ciężkich w plechach eksponowanych na terenie Świętokrzyskiego Parku Narodowego

The article reveals the outcomes of the research studies related to air polluted with heavy metals in Swietokrzyski National Park. The thalli of Hypogymnia physodes L. were used as the bioindicator in order to conduct the research. The samples of monk’s-hood lichen were transplanted from the unpolluted area of north-eastern Poland to the area of Swietokrzyski National Park. The research studies were carried out in the warmer half of 2019. The received outcomes indicated the spatial variability of concentrations in the range of analysed metal deposition patterns in the lichen thalli. The average content of the analysed elements tended to be the highest in the case of iron (1,111 mg × kg–1 d.m.), zinc (87.7 mg × kg–1 d.m.) and strontium (27.7 mg × kg–1 d.m.). The research revealed that the important role in determining the content of heavy metals in the lichen thalli was played by the communication. The highest values were recorded at the sites located in the immediate neighbourhood of the voivodeship roads. It was verified that the content of metals was also influenced by the so-called low emission from the household and welfare sector as well as remote immission

PLANOWANIE PRZESTRZENNE A ROZWÓJ MAŁYCH MIAST – WIZJE XXI WIEKU

Today, spatial planning is playing a more and more significant role in forming spatial development at the local level (municipality, town/city). It is closely connected with numerous documents underlying the implementation of the sustainable policy in the sphere of local development. The article presents an analysis of relevant planning documents at the national level, especially, at the level of the Podlaskie, Świętokrzyskie and Opolskie Voivodeships (provinces). Based on the analysis of spatial functioning in the range of small cities (towns) located in two provinces in the so-called Poland B (Eastern Poland) and one province in the so-called Poland A, the initial recognition of the impact of small urban centres on theregional development was made at different levels. The current economic system rooted in the premises of the innovative development of regions requires conducting detailed studies in the field of investigating its internal structure and external dependencies. As a complex, dynamic mechanism, generating an increase in the quality of life corresponding to the human resources, it also requires an appropriate management remaining in harmony with modern, strategic and spatial economy. The article selectively determines the problems appearing in the economic system of a region and indicates the need to solve the most essential development problems, e.g. those arising due to the obligatory introduction of social and economic scientific descriptions as the fundamental documents for the needs of creating sustainable development of the small-town landscape.  Planowanie przestrzenne odgrywa coraz istotniejszą rolę w kształtowaniu zagospodarowania przestrzennego na poziomie lokalnym (gmina, miasto). Jest to ściśle związane z licznymi dokumentami leżącymi u podstaw wdrażania zrównoważonej polityki w sferze rozwoju lokalnego. W artykule przedstawiono analizę dokumentów planistycznych obowiązujących na poziomach: krajowym i regionalnym, a w szczególności województw podlaskiego, świętokrzyskiego i opolskiego. Na podstawie analizy funkcjonowania gospodarki i istniejącego zagospodarowania przestrzennego wybranych małych miast położonych w dwóch województwach tzw. Polski B (Polska Wschodnia) i jednego województwa tzw. Polski A, rozpoznanowpływ małych ośrodków miejskich na różne poziomy rozwoju regionalnego. Obecny system gospodarczy zakorzeniony w przesłankach innowacyjnego rozwoju regionu wymaga szczegółowych badań w zakresie jego wewnętrznej struktury i zewnętrznych zależności. Jako złożony, dynamiczny mechanizm, generujący wzrost jakości życia odpowiadający zasobom ludzkim, wymaga również odpowiedniego zarządzania, w harmonii z nowoczesną, strategiczną i przestrzenną gospodarką. Artykuł selektywnie określa problemy funkcjonujące w systemie gospodarczym regionu i wskazuje na potrzebę rozwiązania najistotniejszych problemów rozwojowych, np. na obowiązkowe wprowadzenie społecznych i ekonomicznych opisów naukowych jako podstawowych dokumentów dla potrzeb kształtowania zrównoważonego rozwoju krajobrazu małomiasteczkowego. &nbsp

Planowanie przestrzenne a rozwój małych miast – wizje XXI wieku

Today, spatial planning is playing a more and more significant role in forming spatial development at the local level (municipality, town/city). It is closely connected with numerous documents underlying the implementation of the sustainable policy in the sphere of local development. The article presents an analysis of relevant planning documents at the national level, especially, at the level of the Podlaskie, Świętokrzyskie and Opolskie Voivodeships (provinces). Based on the analysis of spatial functioning in the range of small cities (towns) located in two provinces in the so-called Poland B (Eastern Poland) and one province in the so-called Poland A, the initial recognition of the impact of small urban centres on theregional development was made at different levels. The current economic system rooted in the premises of the innovative development of regions requires conducting detailed studies in the field of investigating its internal structure and external dependencies. As a complex, dynamic mechanism, generating an increase in the quality of life corresponding to the human resources, it also requires an appropriate management remaining in harmony with modern, strategic and spatial economy. The article selectively determines the problems appearing in the economic system of a region and indicates the need to solve the most essential development problems, e.g. those arising due to the obligatory introduction of social and economic scientific descriptions as the fundamental documents for the needs of creating sustainable development of the small-town landscape.  Planowanie przestrzenne odgrywa coraz istotniejszą rolę w kształtowaniu zagospodarowania przestrzennego na poziomie lokalnym (gmina, miasto). Jest to ściśle związane z licznymi dokumentami leżącymi u podstaw wdrażania zrównoważonej polityki w sferze rozwoju lokalnego. W artykule przedstawiono analizę dokumentów planistycznych obowiązujących na poziomach: krajowym i regionalnym, a w szczególności województw podlaskiego, świętokrzyskiego i opolskiego. Na podstawie analizy funkcjonowania gospodarki i istniejącego zagospodarowania przestrzennego wybranych małych miast położonych w dwóch województwach tzw. Polski B (Polska Wschodnia) i jednego województwa tzw. Polski A, rozpoznanowpływ małych ośrodków miejskich na różne poziomy rozwoju regionalnego. Obecny system gospodarczy zakorzeniony w przesłankach innowacyjnego rozwoju regionu wymaga szczegółowych badań w zakresie jego wewnętrznej struktury i zewnętrznych zależności. Jako złożony, dynamiczny mechanizm, generujący wzrost jakości życia odpowiadający zasobom ludzkim, wymaga również odpowiedniego zarządzania, w harmonii z nowoczesną, strategiczną i przestrzenną gospodarką. Artykuł selektywnie określa problemy funkcjonujące w systemie gospodarczym regionu i wskazuje na potrzebę rozwiązania najistotniejszych problemów rozwojowych, np. na obowiązkowe wprowadzenie społecznych i ekonomicznych opisów naukowych jako podstawowych dokumentów dla potrzeb kształtowania zrównoważonego rozwoju krajobrazu małomiasteczkowego.

Heavy metals accumulation in silver fir needles in Swietokrzyski National Park

The article demonstrates the results of the research studies related to the air polluted with heavy metals in the area of Swietokrzyski National Park. The two-year-old needles of Abies alba (Mill) were used as the bioindicator with the intention of carrying out the research. The studies were conducted in the autumn of 2012. The results showed the spatial variability of concentrations in the range of the analysed metal deposition patterns in the needles of Abies alba (Mill). The average content of the analysed elements seemed to be the highest in the case of zinc (26.6 mg·kg–1 d.m.), strontium (6.5 mg·kg–1 d.m.) and nickel (1.6 mg·kg–1 d.m.). The research studies revealed that the significant role in determining the content of heavy metals in the two-year-old needles was played by the communication. The highest values were recorded at the research sites situated in the immediate neighbourhood of the voivodeship roads. It was also confirmed that the content of metals was influenced by the so-called low emission from the household and welfare sector together with the remote imission