Mikroregionalizacja fizycznogeograficzna - w poszukiwaniu standardowej metody

Prace nad przygotowaniem zasad i metod prowadzenia audytu krajobrazowego dały nowe, bardzo silne impulsy do ponownego zainteresowania sie zagadnieniami regionalizacji przyrodniczej, w tym – przede wszystkim – regionalizacji zycznogeogra cznej. Utrwalenie regionalizacji J. Kondrackiego na dziesieciolecia w naukowej literaturze geogra cznej (ale takze architektoniczno-krajobrazowej) oraz w dydaktyce szkolnej i akademickiej, i traktowanie podziału jako geogra- cznego paradygmatu, utrudniało jednak zadanie krytycznej oceny dotychczas obowiazujacej regionalizacji. Wyzwanie podjeto po dwuletnim, aktywnym okresie dyskusji geografów zycznych we wszystkich osrodkach naukowych Polski

Typologia aktualnych krajobrazów Polski

Europejska Konwencja Krajobrazowa – najważniejszy dokument Komisji Europejskiej dotyczący ochrony i kształtowania krajobrazu, zobowiązała wszystkie ratyfikujące ją strony do: zidentyfikowania swoich krajobrazów na całym terytorium kraju; przeanalizowania ich charakterystyk oraz przekształcających je sił i presji; dokonania oceny tak zidentyfikowanych krajobrazów. Celem niniejszego artykułu jest przegląd teoretyczno-metodycznych założeń dotychczasowych typologicznych podziałów krajobrazów w różnym stopniu przekształcanych przez człowieka i na tym tle prezentacja autorskiej koncepcji typologii krajobrazów aktualnych, obejmujących łącznie tzw. krajobrazy „przyrodnicze” i „kulturowe” występujące obecnie w Polsce. Przedstawiona propozycja jest rozwinięciem jednego z nurtów prac nad ogólnopolskim projektem „Identyfikacja i ocena krajobrazów – metodyka oraz główne założenia”. Proponowana klasyfikacja oparta jest na dwóch głównych grupach kryteriów: (1) skali antropogenicznego przekształcenia krajobrazu; (2) dominacji określonych form pokrycia oraz struktury i intensywności zagospodarowania terenu. W sumie, na podstawie analizy obecnego zróżnicowania krajobrazów Polski, wyróżniono 3 grupy, 15 typów oraz 49 podtypów krajobrazów aktualnych. Przewidziano także możliwość wyodrębniania czwartego, najbardziej szczegółowego poziomu klasyfikacji – tj. form krajobrazów. Typologia ta może i powinna znaleźć zastosowanie podczas realizacji audytu krajobrazowego, do wykonania którego zobowiązuje uchwalona w 2015 r. tzw. „Ustawa Krajobrazowa”

Physico-geographical mesoregions of Poland : verification and adjustment of boundaries on the basis of contemporary spatial data

The programme of identification, cataloguing and evaluation of Polish landscapes, part of the implementation of the European Landscape Convention, has caused an increase in interest in physico-geographical regionalisation over recent years. The commonly accepted regionalisation of Poland developed by J. Kondracki (Kondracki & Richling 1994) is sufficient for work at an overview scale (e.g. 1:500,000), whereas its spatial accuracy is too low to make use of it for the purpose of Polish landscape cataloguing. The aim of this article is to present a more up-to-date and detailed division of Poland into mesoregions, adjusted to the 1:50,000 scale. In comparison with older work, the number of mesoregions has increased from 316 to 344. In many cases, some far-reaching changes in meso- and macroregions were made. Nevertheless, in most cases the previous system of units was maintained, with more detailed adjustment of boundaries based on the latest geological and geomorphological data and the use of GIS tools for the DEM analysis. The division presented here is a creatively developing new work aligning the proposals of the majority of Polish researchers. At the same time, it is a regionalisation maintaining the idea of the work developed by J. Kondracki as well as his theoretical assumptions and the criteria used to distinguish units, which makes it a logical continuation of his regional division

Land cover as a factor affecting the structure and modifying the dynamics of a landscape system

The key objective of the study is to analyse structural characteristics of the landscape from the viewpoint of the structure’s durability, characteristics and speed of change. The research focused on the area surrounding Płock. In the analysed period (1987-2010) slight changes were detected with regard to the land cover, though they were significant in terms of the natural environment. No single dominant process determining land cover change was identified. Fluctuations prevailed (producing a slightly different picture in each microregion), with a fixed pattern maintained. Distribution, shape and spatial location of land cover types are only partly determined by land lie and habitat quality. Fragmentation of the terrain is relatively high, which reflects intense land use, at the same time indicating opportunities to preserve the wildlife and vegetation typical for agrocenoses

Land cover as a factor affecting the structure and modifying the dynamics of a landscape system

of the landscape from the viewpoint of the structure’s durability, characteristics and speed of change. The research focused on the area surrounding Płock

Environmental determinants in planning new airports in Mazovia

W artykule przedstawiono wyniki oceny uwarunkowań środowiskowych dla czterech lokalizacji planowanych lotnisk cywilnych: w Modlinie, Mińsku Mazowieckim, Sochaczewie i Radomiu. W szczególności przeanalizowano rolę uwarunkowań klimatycznych, fizycznogeograficznych oraz związanych z ochroną przyrody. Ocena warunków klimatycznych dotyczyła wpływu stanów pogody na bezpieczeństwo ruchu lotniczego. Dla wszystkich analizowanych lotnisk przedstawiono częstotliwość występowania niekorzystnych zjawisk pogodowych (mgła, zamieć, gołoledź, burza, grad, porywy wiatru) oraz obliczono syntetyczny Wskaźnik Zagrożeń Pogodowych (WZP). Wykorzystano przy tym dostępne codzienne dane meteorologiczne. Z przeprowadzonej analizy wynika, że największa liczba niebezpiecznych zjawisk pogodowych występuje w ciągu roku w Sochaczewie i Modlinie. W Mińsku Mazowieckim głównym zagrożeniem jest stosunkowo wysoka liczba dni z mgłą. Najlepsze warunki klimatyczne dla ruchu lotniczego występują w Radomiu, dla którego wartość WZP wynosi 13%. Dla Modlina i Sochaczewa wskaźnik ten osiąga wartość 25%, co oznacza, że średnio co 4 dni występują niekorzystne warunki pogodowe. Zróżnicowanie warunków geograficznych oraz rozmieszczenie i charakter obszarów chronionych analizowano jako czynniki wspomagające lub ograniczające możliwość budowy i funkcjonowania lotniska oraz jako zestaw składników środowiska, które ulegną lub mogą ulec zmianom pod wpływem lotniska. W szczególności zwrócono uwagę na rodzaj i zasięg przestrzenny możliwych konfliktów z obszarami chronionymi (park narodowy, obszary Natura 2000, rezerwaty, parki krajobrazowe), uwzględniając przy tym obecność miejsc kolonijnego gniazdowania wielu gatunków ptaków chronionych. Wyniki analizy wskazują, że warunki abiotyczne terenu nie mają negatywnego wpływu na możliwość rozbudowy i funkcjonowania żadnego z czterech proponowanych lotnisk. Ze względu na wymogi ochrony przyrody najmniej korzystna jest lokalizacja w Modlinie. W tym przypadku funkcjonowanie lotniska będzie negatywnie oddziaływać na populacje licznych gatunków ptaków. Natomiast w przypadku pozostałych lokalizacji wpływ eksploatacji lotniska na warunki życia ptaków, ssaków i innych zwierząt występujących na okolicznych terenach będzie minimalny lub nieistotny. Lotnisko w Radomiu charakteryzuje się najniższym prawdopodobieństwem wystąpienia konfliktów, choć jednocześnie położone jest bardzo niekorzystnie w stosunku do zabudowy miejskiej.This paper presents results of an environmental assessment for the planned airports in Modlin, Minsk Mazowiecki, Sochaczew, and Radom. This assessment covers the following topics: climatic conditions, geographical conditions, and nature protection. Evaluations of climatic conditions were made from the perspective of their influence on the safety of air traffic. The frequencies of particular weather events (fogs, storms, glaze, strong winds, hail, and blizzards) as well as the complex index of weather dangerous events (WZP) were calculated for compared airports. Daily meteorological records available were used for this purpose. During the whole year the greatest number of dangerous weather events is reported for Sochaczew and Modlin airports. In Minsk Mazowiecki the main weather disadvantage is frequent foggy days. The best climatic conditions for air traffic are observed in Radom where the value of the WZP index reaches 13%. In Modlin and Sochaczew the WZT is about 25% meaning unfavourable weather conditions can occur there every four days. The analyses of geographical conditions and nature protection were made from two points of view: (a) influence on and limitations of the possibilities of airport construction and the safety of air traffic; (b) the type and spatial extend of possible conflicts with nature protection demands. For this purpose the spatial relationships with the surrounding protected areas (national park, reserves, Natura 2000 sites) were analysed and special attention was paid to the presence of nesting places of protected birds. The results show that each of the proposed locations has its own limitations which negatively influence the functioning of the airport. The most potential nature protection issues occur in Modlin and the fewest in Radom. Nevertheless, all proposed locations must take into account that in the future more complex evaluations and planning could affect their suitability