Moral assessments in judicial reasoning

W artykule stawiamy dwa pytania: czy formułowanie przez sędziów ocen moralnych wymaga od nich posiadania szczególnych kompetencji moralnych oraz czy rozumowanie moralne ma charakter rozumowania racjonalnego? Odpowiadając na pierwsze pytanie, uważamy, że w sytuacji formułowania ocen moralnych sędziowie nie posiadają jakichś szczególnych kompetencji moralnych do rozstrzygania dylematów moralnych. Nie ma podstaw, by sądzić, że moralne eksperymenty myślowe, które nieodłącznie pojawiają się w pracy umysłowej sędziego, pozwalają przyjąć, iż rozumowanie sędziów jest bardziej moralne/ lepsze moralnie aniżeli rozumowanie innych podmiotów działających w sferze publicznej. Odpowiadając na drugie pytanie, uważamy, że skoro zazwyczaj ludzie są nieświadomi tego, co wpływa na ich oceny moralne, można przyjąć, że również sędziowie mogą być nieświadomi tego, co powoduje ich osądy moralne, błędnie przy tym przyjmując, że racjonalnie podejmują decyzje. Intuicje pełnią ważną rolę w dokonywaniu ocen moralnych również w przypadku osób wykonujących zawody prawnicze, od których to oczekuje się, by opierały się na racjonalnym rozumowaniu oraz obiektywnym rozpatrywaniu różnych argumentów.There are two questions posed in this text: (i) does the formulation of moral assessments by judges require from them any special moral competences and (ii) does the moral reasoning have a character of rational reasoning. Answering the first question we claim that when it comes to formulating moral assessments, judges do not have any special moral competences to adjudicate in difficult moral dilemmas. Thus there is no reason to state that moral thinking experiments which are an inseparable element of a judge’s reasoning process, allow to adopt a thesis that the reasoning of judges is morally better or more moral than the reasoning of other entities operating in the public sphere. Answering the second question, we believe that since people are generally unaware of what influences their moral judgements, it may also be so that the judges may not know what makes them adopt and pursue certain moral judgements, when they believe, erroneously, that their decisions have been rationally made. Intuition plays an important role in the making of moral judgements, also when it comes to the legal profession, since the latter are expected to base their attitudes on rational reasoning and an objective consideration of differing arguments

Imitative statutes

Celem artykułu jest wykazanie, że niektóre ustawy w państwach demokratycznych o ugruntowanych rządach prawa są nieakceptowalne ze względu na ich imitacyjność. Ustawy imitacyjne to takie akty normatywne stanowione przez parlament, których celem jest pozorne rozwiązanie problemu społecznego. Przy tak rozumianej pozorności brak woli ustawodawcy wywołania skutków swej działalności, a jedynie występuje zamiar wytworzenia przekonania u adresatów norm, że taki skutek powstaje. W artykule wskazuje się na cztery rodzaje racji na rzecz odrzucenia ustaw imitacyjnych. Po pierwsze, ze względu na niezgodność regulacji prawnych ustawodawcy z standardami moralnymi wspólnoty politycznej (Ronald Dworkin); po drugie, ze względu na imitacyjny cel ustawodawcy, tj. brak związku między nakazanym/zakazanym zachowaniem a pozornym charakterem celu ustawodawcy (Lon L. Fuller); po trzecie, brak racjonalnego związku między nakazem prawnym a cechami objętej tym nakazem kategorii podmiotów/przedmiotów (Ofer Raban); po czwarte, brak związku konwencjonalno-normatywnego pomiędzy danym treścią przepisu nakazującego a celem ustawodawcy (Marek Smolak). W artykule postuluje się, by w argumentacji opartej na powyższych czterech racjach przyjąć, że mamy do czynienia z racją publiczną i w konsekwencji stosować test rozumnego sceptyka zaproponowany przez Ron den Ottera. This paper seeks to demonstrate that certain enactments in democratic countries where the rule of law is well established are inadmissible in view of their imitative nature. Imitative statutes are normative enactments of parliament which aim at an ostensible solution to a social problem. Ostensibility thus comprehended is accompanied by the absence of will on the part of the legislator to achieve any effect of their activity, as their sole intention is to engender a conviction among the addressed of the norms that such an effect actually takes place. The author discusses four types of reasoning in support of rejecting imitative statutes. These are as follows: first, given non-compliance of legislation with the moral standards of the political community (Ronald Dworkin); second, in view of the imitative goal of the legislator, or absence of a link between a prescribed/prohibited behaviour and the ostensible nature of legislator’s goal (Lon L. Fuller); third, the lack of a rational relationship between a legal prescription and the features of the class of subject/objects to which the prescription applies (Ofer Raban); fourth, the lack of a conventional-moral relationship between the substance of a prescriptive provision and the goal of the legislator (Marek Smolak). The author argues further that argumentation based on the above four reasons should presume that public reason is involved and, consequently, administer the test of the reasonable sceptic as suggested by Ron den Otter

Employing David Dyzenhaus’ conception of the culture of authority and the culture of justification for analysing changes proposed by the Act on the Supreme Court

Celem artykułu jest charakterystyka dwóch kultur prawnych, tj. kultury władzy oraz kultury uzasadniania, sformułowanych przez Davida Dyzenhausa. Powyższa dystynkcja kultur zaproponowana przez kanadyjskiego teoretyka prawa stanowi interesujący głos w dyskusji nad tym, w jaki sposób wybrnąć z problemu wyznaczenia granic sprawowania władzy publicznej, a w konsekwencji również problemu bezkonfliktowego realizowania zasady podziału władzy. Najogólniej rzecz ujmując, w kulturze władzy uzasadnianie dla działania władzy jest konieczne na etapie jej ustanawiania, w momencie zaś jej ustanowienia władza nie widzi potrzeby uzasadniania swoich decyzji. W kulturze uzasadniania w sytuacji, gdy władza już została ustanowiona, reguły kultury uzasadniania nakazują władzy uzasadniać swoje wszystkie decyzje. Rekonstrukcja powyższych idei kultur prawnych została zilustrowana ostatnimi propozycjami zmian w ustawie o Sądzie Najwyższym. W konkluzji artykułu wskazano, że zaproponowane zmiany funkcjonowania Sądu Najwyższego są oczywistymi przykładami działań władzy ustawodawczej opartych na dyrektywach kultury władzy, co prowadzić może do naruszeń zasad państwa prawa.The aim of this article is to describe two legal cultures, namely the culture of authority and the culture of justification, as formulated by David Dyzenhaus. This distinction between legal cultures proposed by the Canadian theorist of law makes an interesting contribution to the discussion on how to make headway with the problem of determining the limits of public authority and, consequently, the problem of implementing the principle of the separation of powers in such a way that conflicts do not arise. In general, with the culture of authority, justification of the actions of an authority is necessary only when it is being established, and once its authority has been established, the authority sees no further need to justify its decisions. Whereas in the cultureof justification, after an authority has already been established, the rules of the culture of justification require that the authority continue to justify all its decisions. The reconstruction of these conceptions of legal cultures are illustrated by the recently proposed Act on the Supreme Court in Poland. The conclusion of the paper indicates that the proposed changes to the functioning of the Supreme Court are clear examples of legislative action based on the directives of a culture of authority, which may lead to violations of the rule of law

Redaktor Naczelny Profesor Maciej Zieliński (1940–2020)

Redaktor Naczelny Profesor Maciej Zieliński (1940–2020