Kreativnost u pričama učenika - studija slučaja u osnovnoj školi

The paper explores a question relevant to educational practice: to what extent are teachers’ assessments of students’ creative story writing reliable and useful for gaining insight into students’ creative production in this domain, and for shaping and providing adequate support to creative potential of young people at school setting. Participants in this study were sixth and seventh grade primary school students who wrote stories (N=142), and teachers who assessed creativity of these stories (N=3). A statistically significant, but low agreement was found among teachers’ assessments of the stories’ creativity. The teachers identified two groups of creativity indicators: the first group refers to expression in the verbal domain (knowledge of language, playing with language), while the other group refers to creativity in general (originality, sentiment, ethic dimension). Case studies of four most creative story writers failed to find a typical profile with critical contribution of any indicator or precondition for their creative production. Narrative analysis of the most creative stories confirmed the existence of those indicators of creative potential which the teachers reported in their essays. It is concluded that an individual approach in interpreting data on the child’ talents is necessary even at the primary school level. It is recommended to combine qualitative and quantitative methods, which enables obtaining data that would not be accessible by using only one or the other approach.Problem rada određen je kao pitanje značajno za školsku praksu: koliko su pouzdane i korisne procene nastavnika za formiranje slike o kreativnim kapacitetima učenika i za oblikovanje adekvatne podrške kreativnim potencijalima mladih u školi. U istraživanju su učestvovali učenici šestog i sedmog razreda osnovne škole (N=142) koji su pisali priče, i nastavnici koji su procenjivali kreativnost tih priča (N=3). Utvrđeno je statistički značajno, ali nisko slaganje nastavnika u procenjivanju kreativnosti priča. Nastavnici su u pričama identifikovali dve grupe indikatora kreativnosti: prva grupa odnosila se na izražavanje u verbalnom domenu (poznavanje jezika, igranje jezikom), a druga na kreativnost uopšte (originalnost, emocionalnost, etička dimenzija). Četiri studije slučaja učenika koji su napisali najkreativnije priče otkrile su da nema tipičnog profila sa kritičnim doprinosom bilo kog indikatora ili preduslova koji su uključeni u ispitivanje. Analiza narativa najkreativnijih priča potvrdila je prisustvo indikatora kreativnog potencijala o kojima su izveštavali nastavnici u svojim esejima. Zaključeno je da je neophodan individualni pristup u tumačenju podataka o detetovom talentu već na osnovnoškolskom uzrastu. Preporučeno je kombinovanje kvantitativnih i kvalitativnih metoda koje stvara uslove za dolaženje do podataka koji se ne bi mogli dobiti primenom samo jednog pristupa

Priprema nastavnika za realizaciju izbornih predmeta

Education and in-service teacher training aimed at developing teachers' professional competencies are one of key elements of the ongoing reform of the education system in Serbia. The implementation of a number of optional subjects and courses opens the question of the selection and competencies of the teachers who can best run them. The experiences in the realization of the optional subjects Religion and Civic Education, as optional-compulsory subjects in primary and secondary schools, indicate the need for additional teacher training both in the domain of teaching contents and methodological-didactic preparation for work with students of particular ages. The increase and the diversity of optional subjects and courses tailored to meet particular local needs requires changes in both pre-service and in-service teacher training. Prospective teachers should acquire and develop knowledge, skills and attitudes which will ensure their professional and responsible reactions, also, to the needs of students and their parents by tailoring and realizing attractive, functional optional teaching contents and activities. Flexible organization and continuous modernization of in-service training promises a satisfactory preparation of teachers for any new roles and functions in the school.Obrazovanje i stručno usavršavanje nastavnika radi povećanja njihove profesionalne kompetentnosti predstavlja jedan od ključnih elemenata aktuelne reforme obrazovnog sistema u Srbiji. Uvođenje većeg broja izbornih i fakultativnih predmeta i programa otvara pitanje izbora i kompetencija nastavnika koji će ih kvalitetno realizovati. Iskustva u realizaciji verske nastave i građanskog vaspitanja, kao obaveznih izbornih predmeta u osnovnim i srednjim školama, ukazuju na potrebu dodatnog obrazovanja nastavnog kadra kako u domenu nastavnih sadržaja, tako i u oblasti metodičko-didaktičke pripreme za rad u školi sa učenicima određenog uzrasta. Uvećanje broja i raznovrsnost izbornih predmeta i fakultativnih programa koji će odgovarati lokalnim potrebama zahteva promene u bazičnom obrazovanju i stručnom usavršavanju nastavnika. Nastavnici bi trebalo da steknu i razviju znanja veštine i stavove koji će omogućiti njihovo stručno i odgovorio reagovanje na potrebe dece u roditelja škole u kojoj rade, kroz koncipiranje i realizaciju atraktivnih i funkcionalnih izbornih i fakultativnih nastavnih sadržaja i aktivnosti. Fleksibilna organizacija i kontinuirano osavremenjavanje stručnog obrazovanja uz pad obećava zadovoljavajuću pripremu nastavnika za nove uloge i funkcije u školi

Neka pitanja o kreativnosti u digitalnom dobu

The subject of interest in this paper relates to the expression of creativity from childhood to adolescence in the society today, which many mirror as the digital age. Firstly, the paper presents a Developmental model of creativity developed in a research study focused on personal explicit theories of educational researchers. The model defines key descriptors and describes the manifestations of creativity from the preschool years all the way to the adulthood, when the individual joins the labour market. Secondly, the paper focuses onto the Digital Natives concept and attempts to describe the youngsters today taking into account research results from different settings. Thirdly, in the remaining part the manifestations of creativity from the model are associated with the characteristics of young people who were born in digital age in order to enhance understanding of creativity expression in digital age. Based on a thorough examination a list of questions and needed research studies about creativity of Digital Natives is presented, under the assumption that the digital media will only be further developed and their influence over the young generations will be even more copious. The concluding remark problematizes the notion on whether everybody may be regarded as creative in the digital age realm and if so how this changes the overall meaning of the concept of creativity?.Predmet interesovanja u ovom radu je izražavanje kreativnosti u detinjstvu i mladosti u našem vremenu koje mnogi vide kao digitalno doba. U radu se prvo predstavlja razvojni model kreativnosti koji je dobijen u istraživačkoj studiji o ličnim eksplicitnim teorijama kreativnosti istraživača koji proučavaju obrazovanje. Model definiše ključne deskriptore i opisuje manifestacije kreativnosti od predškolskog uzrasta do odraslog doba kada osoba počinje da radi. U drugom delu rada opisana je savremena mlada generacija na osnovu rezultata istraživanja iz različitih sredina i koncept Digitalni urođenici. U trećem delu rada, manifestacije kreativnosti iz modela dovode se u vezu s karakteristikama mladih koji su rođeni u digitalnom dobu u nameri da se bolje razume kreativno izražavanje u digitalnom dobu. Napravljena je lista pitanja i potrebnih istraživačkih studija o kreativnosti digitalaca, s pretpostavkom da će se digitalne tehnologije dalje razvijati i da će njihov uticaj na mlade rasti. Završni komentar odnosi se na pitanje da li bi svako mogao biti kreativan u digitalnom dobu, a ako se to desi, da li se menja značenje pojma kreativnost

Srpsko javno mnjenje o dečijoj maštovitosti i njegovi korelati

Child imagination is considered in developmental theories as a desirable precondition for later creative production, though in everyday use, imagination is viewed as fantasy, unreal, not practical and not important. The topic of interest in this paper is public opinion of imagination as the quality that can be encouraged to learn at home and the factors which influence this opinion. The data for the analysis were collected from the Third and Fourth Wave of World Values Survey. The findings suggest that imagination has a very low status among other child qualities which have to be supported. The increase in interest for imagination in the world and in Europe between the Third and Fourth Wave of the survey can indicate larger compliance with the actual demands of educational reform for democratization of education and encouragement of creativity of the young. Stagnation of child imagination status in the opinion of Serbian respondents is understandable in the framework of social crisis which happened at the time when the survey was conducted. The preference of imagination is positively correlated with respondents' postmaterialist orientation and educational level, but negatively with their age. The implications of findings for nurturing creativity in formative period are discussed. It is concluded that the school is invited to offer special programs to compensate for public opinion effects.Dok se u razvojnim teorijama dečija mašta tretira kao poželjan preduslov za kasniju kreativnu produkciju, u svakodnevnoj upotrebi ovaj termin se odnosi na fantaziju, nešto nerealno, nepraktično i neznačajno. Predmet interesovanja u ovom radu su stavovi javnog mnjenja o tome u kojoj meri maštovitost deteta može da se podstiče u kući i faktori koji utiču na te stavove. Analizirani su podaci koji su prikupljeni u Trećem i Četvrtom talasu Svetske studije vrednosti. Nalazi ukazuju da maštovitost ima vrlo nizak status među osobinama dece koje treba da budu podržane. Porast vrednovanja maštovitosti na nivou svetskog i evropskog uzorka između Trećeg i Četvrtog talasa može se pripisati većem uvažavanju zahteva za demokratizacijom obrazovanja i podsticanjem kreativnosti mladih koji su sadržani u obrazovnim reformama. Zadržavanje niskog statusa maštovitosti na uzorku Srbije razumljivo je u okviru društvene krize koja se dešavala u vreme izvođenja ispitivanja. Preferiranje maštovitosti je pozitivno povezano sa postmaterijalističkom orijentacijom ispitanika i nivoom njihovog obrazovanja, a negativno sa njihovim uzrastom. Diskutovane su implikacije nalaza za podsticanje kreativnosti u formativnom periodu. Zaključeno je da je škola pozvana da ponudi posebne programe za prevazilaženje efekata iskazanih stavova

Efekti nekih obrazovanih promena u kontekstu ciljeva reforme obrazovanja

The present study deals with the changes brought about by the educational reform since the 2001, which refer to the accomplishment of educational goals in the courses of Serbian language, religious and civic education. The study also included the analysis of the conditions in which the educational changes took place, the resources needed and prevailing social values. The results of the previous relevant studies indicate that the defined goals related to the instruction of Serbian, religious and civic education have not been accomplished in targeted level. The analysis also shows that adequate material and human resources for the reform implementation have not been provided, as well as that the prevailing values do not support the planned development of the education. It is concluded that these difficulties pose the challenges on whose overcoming the future of educational changes depends.Predmet proučavanja su promene koje se odnose na ostvarivanje ciljeva obrazovanja i vaspitanja u učenju srpskog jezika, veronauke i građanskog vaspitanja, koje je donela reforma obrazovanja od 2001. godine. U ispitivanje su uključeni i uslovi u kojima su promene sprovedene, potrebni resursi i aktuelne društvene vrednosti. Rezultati analize relevantnih istraživanja ukazuju da nije došlo do ostvarivanja definisanih ciljeva nastave Srpskog jezika, Veronauke i Građanskog vaspitanja u željenoj meri. Analiza ukazuje i na neobezbeđenost adekvatnih materijalnih i ljudskih resursa za realizaciju reformi, kao i na nedovoljnu podršku vrednosnog konteksta za planirani razvoj obrazovanja. Zaključeno je da navedene teškoće predstavljaju izazove od čijeg rešavanja zavisi dalja sudbina promena u obrazovanju

University students do not like less learning but more meaningful learning

U radu se diskutuje o tome kako stvoriti uslove koji će doprineti većem kreativnom izražavanju studenata i njihovih nastavnika na univerzitetu. Nivo visokog obrazovanja pruža velike šanse za kreativno učenje, ali ispitivanje uverenja nastavnika i studenata ne potvrđuje da se ove šanse realizuju u praksi. Studenti imaju primedbe na nefunkcionalna znanja, neinventivne metode rada, nedovoljnu praksu i dekontekstualizovano učenje. S druge strane, nastavnici zameraju studentima da nisu motivisani niti dovoljno posvećeni učenju. Analiza rezultata ispitivanja ukazuje na potrebu studenata da uče smislenije, stiču praktična znanja, da to što uče povezuju sa onim što znaju, i da vežbaju tako što stečeno znanje primenjuju u rešavanju problema iz realnog života. Zaključeno je da razvoj kreativnosti u toku studija zahteva uvećanje praktične orijentacije nastavnika i uvećanje odgovornosti studenata za sopstveno učenje.The paper is dealing with the question how to create conditions that would support creative expression of university students and their teachers. Higher education provides great opportunities for creative learning, but research into teachers' and students' beliefs indicates that these opportunities are not fully realized in practice. Students had objections to non-functional knowledge, traditional teaching methods,insufficient practice and de-contextualized learning. On the other hand, teachers criticised students’ low level of motivation and persistence in learning. Analyses of research findings showed that students need more meaningful learning, acquiring practical knowledge, building on previous knowledge and practicing new knowledge in solving real life problems. It was concluded that development of creativity in the higher education context demands more practical teachers and more responsible students for their own learning.Zbornik radova sa Međunarodnog naučnog skupa "Dostignuća i perspektive u obrazovanju darovitih", Vršac, 29.6.201

Support to talented child through schooling in specialized school with the internet

Grupisanje i izdvajanje darovitih i talentovanih učenika u posebne škole i odeljenja preporučuje se zbog toga što oni, u odnosu na svoje vršnjake, postižu više nivoe kognitivnog razvoja, brže se kreću od jednog do drugog razvojnog stupnja i imaju veća predzanja. Jedan broj talentovanih učenika stiže u specijalizovane škole sa internatom, u slučaju kada njihova porodica nema mogućnosti da im obezbedi adekvatnu obrazovnu podršku u svom okruženju. U radu se diskutuju pitanja kako da boravak talentovanih učenika u školi sa internatom bude podsticajno i prijatno iskustvo u njihovom obrazovnom i profesionalnom razvoju, kako da škola nadomesti izlazak adolescenta iz porodice zbog smeštaja u domu, i kako da se uspostavi i ostvari uspešna komunikacija talentovanih učenika sa drugovima i vršnjacima u novoj sredini. Internatski smeštaj učenika pruža uslove za rad sa njima i van obavezne nastave, kroz organizovanje vanškolskih aktivnosti, strukturiranje njihovog slobodnog vremena i intenzivnije korišćenje resursa iz okruženja. U cilju unapređenja rada škole, koja radi po posebnom nastavnom programu i čiji učenici koriste internat, preporučeno je traganje za balansom između ličnih i društvenih težnji, veća responzivnost škole na potrebe okruženja i rad na boljoj integraciji škole u lokalnu zajednicu.Grouping and separation of gifted and talented pupils into special schools and classes is recommended due to the fact that they, in comparison to their peers, reach higher levels of cognitive development, move faster from one developmental stage to another and have better pre-knowledge. A number of talented children come to specialized schools with the Internet, in case their family does not have a possibility to provide them with adequate educational support in its setting. The paper discusses the issues of making the stay of talented students in the school with the Internet encouraging and pleasant experience in their educational and professional development, of finding a way for the school to compensate for the fact that the adolescents had to leave their families in order to be accommodated in a home for students, as well as of establishing and successful communication between talented students and their friends and peers in new environment. Accommodation in a home for students opens up possibilities for work with the talented students after compulsory teaching time, through organization of after school activities, structuring their free time and intensified use of setting resources. In order to promote the functioning of the school working according to special curriculum whose students use the Internet, several recommendations have been made: to search for harmony between personal and social aspirations, to offer greater responsiveness of schools to the needs of the setting and to work on better integration of school and local community

Unapređivanje rada u produženom boravku

Osnovna škola za učenike nižih razreda nudi mogućnost produženog boravka, ali bez jasnog i razrađenog plana kako da se sistematski i na organizovan način ispuni vreme koje deca provode u školi, izvan redovne nastave. Sa ciljem da se škole i nastavnici podstaknu da unaprede rad u produženom boravku, osmišljen je program koji se prikazuje u ovom tekstu. Na osnovu iskustva stečenog u toku realizacije ovog programa, koji je kao pilot projekat realizovan u jednoj osnovnoj školi, zaključeno je da produženi boravak učenika predstavlja šansu za veći vaspitni uticaj koji škole tek treba da iskoriste. Iz programa su, kao primer, izdvojene aktivnosti čija je svrha bila da se učenici motivišu za učenje stranih jezika i kako da bolje upoznaju pripadnike drugih naroda sa kojima žive. U oba slučaja, radi se o aktivnostima čiji bi efekti mogli doprineti uvećanju etničke tolerancije među decom i razvoju njihove kulturne kompetencije.U članku se saopštavaju rezultati rada na projektu 1429 čiju realizaciju delimično finansira Ministarstvo nauke i životne sredine

Kreativni potencijal učenika osnovne škole u pismenom izražavanju

The essays of primary school students were studied as a potential source of data about their creative capacities in the field of writing and, more extensively, in the domain of linguistic expression. Sixth and seventh grade students (N=142) wrote an essay the creativity of which was evaluated by three teachers. Based on teachers' evaluations, two extreme groups were formed, which were then mutually compared: the students who wrote creative stories (N=17) and those who did not (N=19). A mixed method approach was applied in analyzing the data about students and their essays. The quantitative research results indicate that the authors of creative stories are characterized by a considerably higher creative potential as measured by the Word Production Test and Urban-Jellen Drawing Test (TCT-DP), a better school achievement and greater knowledge in Serbian language, a wider range of interests and a more pronounced interest in language and humanities. Analysis of narratives of the two groups of stories reveals important differences between the creative and noncreative group in the format, themes and components of creative written expression. The following are perceived in the papers assessed as creative: good composition, existence of a title, a guiding idea, originality, emotional expressiveness and ethical dimension. In the concluding part the authors discuss the advantages of combining the quantitative and qualitative procedures in studying the creative potential in school context.Pismeni sastavi učenika osnovne škole razmatrani su kao potencijalni izvor podataka o njihovim kreativnim kapacitetima u oblasti pisanja i šire u domenu jezičkog izražavanja. Učenici šestog i sedmog razreda (N=142) pisali su sastav čiju su kreativnost procenjivala tri nastavnika. Na osnovu nastavničkih procena, formirane su dve ekstremne grupe koje su međusobno poređene: učenici koji su napisali kreativne priče (N=17) i oni koji nisu (N=19). Primenjen je miks-metodski nacrt za analizu podataka o učenicima i njihovim sastavima. Rezultati kvantitativnog ispitivanja ukazuju da se autori kreativnih priča odlikuju značajno većim kreativnim potencijalom merenim Testom navođenja reči (TNR) i Urban-Jelenovim testom crtanja (TCT-DP), boljim školskim uspehom i većim znanjem iz srpskog jezika, širim interesovanjima i izraženijim zanimanjem za jezik i društvene nauke. Analiza narativa dve grupe priča otkriva značajne razlike između kreativne i nekreativne grupe u formatu, temama i komponentama kreativnog pismenog izražavanja. U radovima koji su procenjeni kao kreativni uočavaju se: dobra kompozicija, postojanje naslova, ideja vodilja, originalnost, emocionalna ekspresivnost i etička dimenzija. U zaključku se diskutuju prednosti kombinovanja kvantitativnih i kvalitativnih postupaka u ispitivanju kreativnog potencijala u školskom kontekstu

Prospective educational counsellors’ beliefs about creative learning

Od univerzitetskog obrazovanja se očekuje da podrži kreativnost studenata koji su visoko selekcionirani i motivisani za učenje koje ih priprema za obavljanje poslova stručnjaka. Sprovedeno je ispitivanje uverenja studenata o mogućnostima za razvoj kreativnosti u toku studija čiji je cilj bio da se dođe do saznanja koja mogu doprineti dizajniranju podsticajnijeg okruženja za kreativnost. U ispitivanju su učestvovali studenti pedagogije sa beogradskog, niškog i novosadskog univerziteta (N=88) koji su odgovorili na upitnik. Dobijeni rezultati ukazuju da je nešto više od polovine studenata uvereno da se kreativnost može razvijati u velikoj meri na univerzitetu i to, pre svega, pomoću podsticajnih nastavnih aktivnosti koje uključuju problemsku, projektnu i istraživačku nastavu, diskusiju i podsticanje kritičkog mišljenja, samostalni i timski rad. Diskusija je fokusirana na uverenja ostalih studenata koji su videli male mogućnosti za razvoj kreativnosti u toku studija. Izvedene su implikacije za obrazovnu praksu i dalja istraživanja.University education is expected to nurture students’ creativity who are highly selected and motivated learners preparing for professional jobs. Students’ beliefs about supporting creativity during university studies were investigated in order to gain insight into ways of creating more supporting learning environments. Students of pedagogy (N=88) from the universities of Belgrade, Niš and Novi Sad completed a questionnaire. Findings suggest that more than half of the participants expressed beliefs that creativity could be developed to a great extent through supportive teaching activities, which included problem-, project- and inquiry-based learning, discussion and promoting critical thinking, autonomous and team work. Further analyses focused on students’ beliefs in which weak possibilities for the development of creativity during university studies were expressed. The implications of students’ beliefs for educational practice and for future research are discussed.Međunarodni naučni skup "Darovitost i kreativni pristupi učenju" (2017 ; Vršac