The Discourse on Gender Identity in Contemporary Russia

Conchita Wursts Sieg beim Eurovision Song Contest 2014 war ein zentrales diskursives Moment, welches das derzeitige Spannungsfeld zwischen Postgenderismus und Traditionalismus in Russland offenlegte und aufzeigte, wie sehr Geschlecht und Sexualität, nicht zuletzt für das russische Selbstbild und die Konstruktion einer russischen nationalen Identität, instrumentalisiert und politisiert werden und wie sehr Identitätskonzepte den russischen Alltag mitbestimmen. Die Monografie widmet sich der Diskussion um Geschlecht und Sexualität in Russland nach dem Sieg von Conchita Wurst und untersucht das Verhältnis von Diskurs und Identität. Im Vordergrund steht die Funktion von Sprache sowohl für die Identitätskonstruktion als auch für die Schaffung und Abgrenzung von Räumen. Dabei lassen sich nicht nur lexikologische und wortbildnerische Besonderheiten beobachten, sondern es liegt insgesamt ein auffälliger Sprachgebrauch mit interessanten Argumentationsstrategien vor. Ausführungen zu Identität und kritische Anmerkungen zur russischen Gender- und Queer-Linguistik komplettieren diesen Band. Conchita Wurst’s 2014 victory in the Eurovision Song Contest was a significant discursive moment which revealed the current tensions between postgenderism and traditionalism in contemporary Russia. This case also made clear just how far gender and sexuality are instrumentalised and politicised – not least in creating Russians’ self-perception and constructing a Russian national identity – and how massively notions of identity impact on Russian everyday life. The monograph focuses on the discussion of gender and sexuality in Russia following the 2014 event and investigates the relation between discourse and identity. Above all, it is concerned with the function of language in identity construction, and in the creation and demarcation of spaces. In this context, Dr. Scheller-Boltz’s study not only analyses lexicological and word-formation peculiarities, but also provides some revealing research findings about specific language use, including certain argumentation strategies. The monograph begins with a detailed introduction to notions of identity and concludes with some critical remarks on Russian gender and queer linguistics

Rezensionen

PESCHEL, CORINNA /RUNSCHKE, KERSTIN (eds.) (2015): Sprachvariation und Sprachreflexion in interkulturellen Kontexten. (= Sprache – Kommunikation – Kultur, Soziolinguistische Beiträge 16) Frankfurta. M.: Peter Lang. 394 S. SATA, LEHEL (2016): Paradox und mystische Sinnlichkeit – Angelus Silesius’ „Cherubinischer Wandersmann“ im Lichte der Theosophie und Sprachphilosophie Jakob Böhmes (Poetica, 140). Hamburg: Dr. Kovač. 303 S. MATTHIES, ANNEMARIE (2016): Spielbälle. Neuverhandlungen der Arbeitswelt im Medium der Literatur. Konstanz: UVK. 328 S. SOMMERFELD, BEATE (2016): Übersetzungskritik. Modelle, Perspektiven, Didaktik. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM. 138 S. WEIDNER, DANIEL (ed.) (2016): Handbuch. Literatur und Religion. Stuttgart: J.B. Metzler Verlag. 484 S. HELBIG-MISCHEWSKI, BRIGITTA / ZDUNIAK-WIKTOROWICZ, MAŁGORZATA (eds.) (2016): Migrantenliteratur im Wandel. Junge Prosa mit (nicht nur) polnischen Wurzeln in Deutschland und Europa / Literatura migracyjna w procesie. Młoda proza (nie tylko) polskiego pochodzenia w Niemczech i Europie (= Studien zum deutsch-polnischen Kulturtransfer, Band 6). Leipzig: Leipziger Universitätsverlag. 294 S. SOMMERFELD, BEATE / KĘSICKA, KAROLINA / KORYCIŃSKA-WEGNER, MAŁGORZATA / FIMIAK-CHWIŁKOWSKA, ANNA (EDS.) (2017): Über- setzungskritisches Handeln. Modelle und Fallstudien (= Studien zur Germanistik, Skandinavistik und Übersetzungskultur 16). Frankfurt a. M.: Peter Lang. 238 S

Культурная специфика в русском языке — типы, явления, восприятие

Culture-specific phenomena in Russian language — types, phenomena, perceptionWhen discussing culture-specific phenomena, most scholars typically refer to realia and lexical units of all kinds. This article, however, demonstrates that this focus is too narrow and that it is advisable to widen the range in the study of culture-specific phenomena. Such phenomena can be found in various areas, including semantics, morphology, and word formation. Moreover, norms concerning language usage can be shaped by cultural factors.Specyfika kulturowa w języku rosyjskim — typy, zjawiska, postrzeganieSpecyfika kulturowa ujmuje ogólnie prawdziwe, typowe określenia realiów, czyli leksemy określające wszelkie obiekty różnego rodzaju, które istnieją tylko w jednej kulturze. W niniejszym artykule udało się udowodnić, że specyfikę kulturową należy rozumieć o wiele szerzej, bo dotyczy ona różnych płaszczyzn, więc inne zjawiska językowe wykazują również kulturowo specyficzne zaznaczenie. Z tego powodu należałoby pożegnać się z dawnym wyobrażeniem o wąskim pojęciu specyfiki kulturowej, a na jego miejsce wprowadzić szersze rozumienie, aby móc przedstawiać jej całą różnorodność.W artykule pokazano, że specyfika kulturowa może dotyczyć też asocjacji niektórych jednostek leksykalnych. Poza tym występuje ona na płaszczyźnie morfologicznej, a także słowotwórczej. Ponadto specyfikę kulturową można zaobserwować w uzusie językowym i może ona dotyczyć norm językowych. Słowniki bardzo rzadko przekazują niezbędne informacje wskazujące na specyfikę kulturową, w szczególności dane pragmatyczne. Brak takich ilustrujących informacji pozwala wyciągnąć wniosek, że słowniki nie dają użytkownikom ani orientacji co do kontekstu i specyfiki jednostek językowych, ani nie pomagają w używaniu jednostek językowych.Culture-specific phenomena in Russian language — types, phenomena, perceptionWhen discussing culture-specific phenomena, most scholars typically refer to realia and lexical units of all kinds. This article, however, demonstrates that this focus is too narrow and that it is advisable to widen the range in the study of culture-specific phenomena. Such phenomena can be found in various areas, including semantics, morphology, and word formation. Moreover, norms concerning language usage can be shaped by cultural factors.Specyfika kulturowa w języku rosyjskim — typy, zjawiska, postrzeganieSpecyfika kulturowa ujmuje ogólnie prawdziwe, typowe określenia realiów, czyli leksemy określające wszelkie obiekty różnego rodzaju, które istnieją tylko w jednej kulturze. W niniejszym artykule udało się udowodnić, że specyfikę kulturową należy rozumieć o wiele szerzej, bo dotyczy ona różnych płaszczyzn, więc inne zjawiska językowe wykazują również kulturowo specyficzne zaznaczenie. Z tego powodu należałoby pożegnać się z dawnym wyobrażeniem o wąskim pojęciu specyfiki kulturowej, a na jego miejsce wprowadzić szersze rozumienie, aby móc przedstawiać jej całą różnorodność.W artykule pokazano, że specyfika kulturowa może dotyczyć też asocjacji niektórych jednostek leksykalnych. Poza tym występuje ona na płaszczyźnie morfologicznej, a także słowotwórczej. Ponadto specyfikę kulturową można zaobserwować w uzusie językowym i może ona dotyczyć norm językowych. Słowniki bardzo rzadko przekazują niezbędne informacje wskazujące na specyfikę kulturową, w szczególności dane pragmatyczne. Brak takich ilustrujących informacji pozwala wyciągnąć wniosek, że słowniki nie dają użytkownikom ani orientacji co do kontekstu i specyfiki jednostek językowych, ani nie pomagają w używaniu jednostek językowych. &nbsp

Gender and Text: How Societal Awareness of Gender and Identity Diversity Changes the Production of Texts – Illustrated with the Example of German

Societies that need to deal with diversity also need to deal with the ways in which their members use texts, conventions for different text types and, consequently, with the production of texts itself. As societies change and become more diverse, texts will have to reflect this change eventually. Yet, how exactly does this social diversity affect our minds? How does the awareness of diversity influence our texts and their production? In this article, I will examine – primarily on the basis of general observations in the press and the media – the current developments in changes in German society. I will discuss social diversity and illustrate the different ways in which these factors influence speakers of German when they produce texts. By using examples from three categories of texts – oral texts, forms of address, job advertisements – I will show changes in text types and their conventions. The result of this study will be that a mix of different denominations or labels can increase the number of people reached, that language can perform substantially more functions and be substantially less discriminatory than is usually assumed, and that at the end of the day, generic masculine forms almost always address male persons exclusively. We will see that text types and their conventions are subject to change, and that this change is still evolving. Where this evolution of text types and their conventions will lead, remains to be seen

Kulturgebundener Sprachgebrauch und Lexikografie. Zur Relevanz einer stärkeren Kulturbezogenheit in zweisprachigen Wörterbüchern für Übersetzer

The Bond between Language and Culture in the Light of Lexicography. The Role of the Stronger Bond with Culture in Bilingual Dictionaries for Translators. Bilingual dictionaries are used for various reasons. One of the reasons is to find out what the particular word means using its equivalent in the target language. What is of great importance here, is that sometimes the meaning itself – expressed lexicographically – provides not enough information that is necessary to fully understand the particular word. Although it appears that the isolated meaning of the word is clear and understandable, its constitutional and contextual meaning in specific linguistic environment becomes unclear, confusing or misunderstood. This can be observed especially when the word and its meaning are unique and characteristic for the particular culture. This article focuses on the use of the language which is specific for the given cultural group. The phenomena of both the bond existing between culture and language as well as the use of the language within the culture are expounded upon and explored on the example of the words welcome and goodnight. The article investigates whether and to what extend bilingual dictionaries include in their microstructure the information concerning the cultural aspects of the use of the linguistic entity. The short characteristic of bilingual dictionaries and the assessment of the culture-specific phenomena serve as the theoretical background for the subject under investigation

Identity as a Polydimensional Self. On the Conception and Construction of Gender and Sexual Identity in Russia: A General Introduction for Slavists

Dealing with questions of gender and sexual identity from a linguistic perspective requires an explicit and detailed examination of identity itself and of the variety of identity concepts. As one can see, some linguists ignore the variety of identities or, at least, the different identity concepts when they approach gender and queer linguistics questions. The current paper aims at providing a general basis for gender and queer linguistic research by offering a detailed and profound introduction to the concept of identity. Different identity concepts will be discussed and it will be shown that the knowledge on identity and identity concepts is essential for dealing with gender and queer linguistic topics. In the end, it will become clear that the prefabricated idea of man and woman as stable and universal categories is neither useful nor justified when one deals with the relation between language and identity

The Discourse on Gender Identity in Contemporary Russia

Conchita Wursts Sieg beim Eurovision Song Contest 2014 war ein zentrales diskursives Moment, welches das derzeitige Spannungsfeld zwischen Postgenderismus und Traditionalismus in Russland offenlegte und aufzeigte, wie sehr Geschlecht und Sexualität, nicht zuletzt für das russische Selbstbild und die Konstruktion einer russischen nationalen Identität, instrumentalisiert und politisiert werden und wie sehr Identitätskonzepte den russischen Alltag mitbestimmen. Die Monografie widmet sich der Diskussion um Geschlecht und Sexualität in Russland nach dem Sieg von Conchita Wurst und untersucht das Verhältnis von Diskurs und Identität. Im Vordergrund steht die Funktion von Sprache sowohl für die Identitätskonstruktion als auch für die Schaffung und Abgrenzung von Räumen. Dabei lassen sich nicht nur lexikologische und wortbildnerische Besonderheiten beobachten, sondern es liegt insgesamt ein auffälliger Sprachgebrauch mit interessanten Argumentationsstrategien vor. Ausführungen zu Identität und kritische Anmerkungen zur russischen Gender- und Queer-Linguistik komplettieren diesen Band. Conchita Wurst’s 2014 victory in the Eurovision Song Contest was a significant discursive moment which revealed the current tensions between postgenderism and traditionalism in contemporary Russia. This case also made clear just how far gender and sexuality are instrumentalised and politicised – not least in creating Russians’ self-perception and constructing a Russian national identity – and how massively notions of identity impact on Russian everyday life. The monograph focuses on the discussion of gender and sexuality in Russia following the 2014 event and investigates the relation between discourse and identity. Above all, it is concerned with the function of language in identity construction, and in the creation and demarcation of spaces. In this context, Dr. Scheller-Boltz’s study not only analyses lexicological and word-formation peculiarities, but also provides some revealing research findings about specific language use, including certain argumentation strategies. The monograph begins with a detailed introduction to notions of identity and concludes with some critical remarks on Russian gender and queer linguistics

Ideologia płci w jednojęzycznych słownikach języka polskiego

The article discusses the relation between lexicography and ideology. It proves that the monolingual Polish language dictionaries are designed according to the ideology of gender and that gender stereotypes can take different forms in dictionaries. The dictionaries not only reflect, but also preserve social and cultural values and rules. The analysis leads to the question, how should the ideology of gender be presented in the future, in order to avoid stereotyping

What Does the Polish–German Dictionary Do Today? On the Development of the Meaning of Euro- in Polish as a Challange in Lexicography. Current Stock-Taking

During the 1990s and at the beginning of the 21st century the confix euro- was part of the linguistic interest of many researchers. Its high frequency, the interesting culture-bound expansion of its semantic extent, and the development of its special functional use, all clearly and evidently distinct in comparison to German, made euro- a very popular lexical unit in many linguistic studies concerning the Polish language. Today, twenty years later, this confix still shows a high frequency in Polish; numerous compounds, containing euro- as a first constituent, can nowadays be characterised as inherent parts of Polish lexis. The special semantic spectrum and the pragmatic meaning of this confix make it necessary to consider euro- in a bilingual (general-language) dictionary. The current paper aims to show how the confix euro- is considered in different dictionaries today. Its lexicographical entry in monolingual dictionaries needs to be analysed to establish the basis for its consideration in bilingual dictionaries. It will become clear that some dictionaries call more attention to euro-, while in others euro- plays only a very marginal role or none at all. However, a satisfying and sufficient lexicographical fixation of euro- in mono- and bilingual dictionaries is still missing at present