MEĐUNARODNE FINANCIJSKE INSTITUCIJE : Završni rad

Međunarodne financijske institucije su najčešće osnovane s ciljem razvitka međudržavne razmjene. Najistaknutije organizacije su Međunarodni monatarni fond i Grupa svjetske banke, osnovane zajedno u vrijeme Drugog svjetskog rata kada su mnoga gospodarstva bila uništena i nastupila financijska kriza. Osnovane su s ciljem pružanja financijske pomoći tada uništenim gospodarstvima putem raznih metoda, ali čak i savjetovanjem za daljni razvitak. Za te dvije organizacije možemo reći kako su bile temelj za daljni napredak međunarodnih financijskih institucija. Svaka od njih ima svoje ciljeve i načine pomoći zemljama članicama, koje prethodno moraju zadovoljiti uvjete za ulazak u organizaciju. Osim pružanja financijske pomoći zemljama članicama te dvije organizacije potiču razvitak trgovine između članica, potiču privatne investicije, pomažu školstvu i drugo. MMF i Svjetska banka imaju veliku ulogu i u Hrvatskoj već od prvog dana članstva Hrvatske koja je u to vrijeme bila uništena Domovinskim ratom. U poslijeratno vrijeme te dvije organizacije pomažu gospodarstvu RH pružanjem financijske pomoći za osnovu i razvoj. Uz to možemo istaknuti i razdoblje ulaska Hrvatske u Europsku uniju kada su također od velike pomoći bili zajmovi od strane financijskih institucija. I danas se nastavlja suradnja Hrvatske i međunarodnih financijskih institucija poticanjem raznih grana gospodarstva.International financial institutions are most commonly founded so as to develop interstate exchanges. The most prominent organizations are International Monetary Fund and World Bank Group, both founded during World War II when many economies were destroyed and financial crisis started. They were developed to give financial help to then destroyed economies via various methods, and they even gave advice for further development. For these two organizations, we can say that they were the basis for further development of the international financial institutions. Each of them has its goas and ways of helping member countries which previously had to meet some requirements to enter the organization. Besides offering financial aid to member countries, these two organizations encourage the development of trade among members, private investments, help schooling system and other. IMF and World Bank have played an important role in Croatia, too since the first days of membership when Croatia was still shattered by the War of Independence. In the aftermath of war, these two organizations helped fiancially Croatia economy's foundation and development. With that, we can mention the period of Croatia’s entry to the European Union when their loans were also very helpful. Nowadays, the cooperation between Croatia and international financial institutions is continued by encouragement of different economy branches

MEĐUNARODNE FINANCIJSKE INSTITUCIJE : Završni rad

Međunarodne financijske institucije su najčešće osnovane s ciljem razvitka međudržavne razmjene. Najistaknutije organizacije su Međunarodni monatarni fond i Grupa svjetske banke, osnovane zajedno u vrijeme Drugog svjetskog rata kada su mnoga gospodarstva bila uništena i nastupila financijska kriza. Osnovane su s ciljem pružanja financijske pomoći tada uništenim gospodarstvima putem raznih metoda, ali čak i savjetovanjem za daljni razvitak. Za te dvije organizacije možemo reći kako su bile temelj za daljni napredak međunarodnih financijskih institucija. Svaka od njih ima svoje ciljeve i načine pomoći zemljama članicama, koje prethodno moraju zadovoljiti uvjete za ulazak u organizaciju. Osim pružanja financijske pomoći zemljama članicama te dvije organizacije potiču razvitak trgovine između članica, potiču privatne investicije, pomažu školstvu i drugo. MMF i Svjetska banka imaju veliku ulogu i u Hrvatskoj već od prvog dana članstva Hrvatske koja je u to vrijeme bila uništena Domovinskim ratom. U poslijeratno vrijeme te dvije organizacije pomažu gospodarstvu RH pružanjem financijske pomoći za osnovu i razvoj. Uz to možemo istaknuti i razdoblje ulaska Hrvatske u Europsku uniju kada su također od velike pomoći bili zajmovi od strane financijskih institucija. I danas se nastavlja suradnja Hrvatske i međunarodnih financijskih institucija poticanjem raznih grana gospodarstva.International financial institutions are most commonly founded so as to develop interstate exchanges. The most prominent organizations are International Monetary Fund and World Bank Group, both founded during World War II when many economies were destroyed and financial crisis started. They were developed to give financial help to then destroyed economies via various methods, and they even gave advice for further development. For these two organizations, we can say that they were the basis for further development of the international financial institutions. Each of them has its goas and ways of helping member countries which previously had to meet some requirements to enter the organization. Besides offering financial aid to member countries, these two organizations encourage the development of trade among members, private investments, help schooling system and other. IMF and World Bank have played an important role in Croatia, too since the first days of membership when Croatia was still shattered by the War of Independence. In the aftermath of war, these two organizations helped fiancially Croatia economy's foundation and development. With that, we can mention the period of Croatia’s entry to the European Union when their loans were also very helpful. Nowadays, the cooperation between Croatia and international financial institutions is continued by encouragement of different economy branches

Matrix Decomposition

Matrice se dijele u različite klase, ovisno o formi i određenim svojstvima. Matrične faktorizacije ovise o svojstvima određene klase matrica pa su faktorizacije matrica od velikog značaja u teoriji matrica, pri analizi numeričkih algoritama i uopće u numeričkoj linearnoj algebri. Faktorizacija matrice A je prikaz matrice A kao produkta "jednostavnijih" matrica, što omogućuje jednostavnije rješavanje nekog problema. U teoriji matrica značajne su faktorizacije onih matrica kod kojih je moguća transformacija sličnost, kod što su Schurova dekompozicija, spektralna dekompozicija, singularna dekompozicija. Nadalje, osnovni alat za rješavanje sustava linearnih jednadžbi, kao jednog od osnovnih problema numeričke linearne algebre, je LU faktorizacija. Također, bitno je spomenuti i QR faktorizaciju i njeno računanje preko rotacija i reflektora.Matrices are divided into different classes, depending on the form and specific properties of the matrix. Matrix factorizations depend on the properties of certain class of matrices, hence matrix factorization are of great importance in the matrix theory, in the analysis of numerical algorithms and even in numerical linear algebra. A factorization of the matrix A is a representation of A as a product of several "simpler" matrices, which makes the problem at hand easier to solve. Factorizations of matrices into some special sorts of matrices with similarity are of fundamental importance in matrix theory, like Schur decomposition, spectral decomposition and the singular value decomposition. Furthermore, the basic tool for solving systems of linear equations, as one of the basic problems of numerical linear algebra, is the LU factorization. Also, it is important to mention QR factorization and its calculation through rotation and reflectors

Progressi nella produzione dei succedanei della carne e del latte con l’aiuto dell’agricoltura cellulare

Povećanje broja stanovnika vodi k povećanoj potražnji za hranom. Zato je vrlo važno baviti se usklađivanjem povećane proizvodnje hrane sa smanjenjem štetnog utjecaja na okoliš kojeg ima globalno širenje poljoprivrede. Novo područje biotehnologije, nazvano stanična poljoprivreda, moglo bi doprinijeti rješavanju ovog problema. Stanična poljoprivreda nudi drugačije proizvodne sustave za mnoge proizvode životinjskog i biljnog podrijetla koji se danas dobivaju stočarstvom ili poljodjelstvom. Meso i mlijeko dva su takva proizvoda, a proizvodnja njihovih analoga primjenom stanične poljoprivrede cilj je sve većeg broja tvrtki širom svijeta. One razvijaju tehnologiju oslanjajući se na iskustva stečena u tkivnom inženjerstvu i bioprocesima sa životinjskim stanicama. U ovom radu donosimo pregled novih tehnologija koje se temelje na uzgoju kulture stanica za dobivanje tzv. in vitro kultiviranog mesa i analoga mlijeka. Također raspravljamo o kvaliteti navedenih proizvoda te potrebama i održivosti njihove proizvodnje.Increasing population means increased global food demand. Therefore we are facing a great challenge in harmonizing the production of food with the need to reduce adverse environmental impacts of expanding agriculture. The problem could be solved by adopting a new field in biotechnology known as cellular agriculture. This agriculture can provide alternative manufacturing systems for many animal and plant-based products. The products mimicking meat and milk, are a major target of a growing number of start-up companies worldwide. These companies develop their technology relying on know-how from tissue engineering and animal cell bioprocessing. Here we present an overview of the cell culture-based technologies for in vitro meat and milk analogues production. We also discuss the quality of the products as well as the production requirements and sustainability.Eine wachsende Bevölkerung bedeutet eine steigende weltweite Nachfrage nach Nahrungsmitteln. Daher stehen wir vor der großen Herausforderung, die Produktion von Nahrungsmitteln mit der Notwendigkeit in Einklang zu bringen, die negativen Auswirkungen der expandierenden Landwirtschaft auf die Umwelt zu reduzieren. Das Problem könnte durch die Einführung eines neuen Zweigs der Biotechnologie, der sogenannten zellulären Landwirtschaft, gelöst werden. Diese Landwirtschaft bietet alternative Herstellungssysteme für viele tierische und pflanzliche Produkte, die heutzutage in der Viehzucht und Landwirtschaft hergestellt werden. Fleisch und Milch sind zwei solcher Produkte; die Herstellung von deren Ersatzprodukten anhand der zellulären Landwirtschaft ist ein wichtiges Ziel zahlreicher Unternehmen weltweit. Diese Unternehmen entwickeln ihre Technologie auf der Grundlage des Know-hows aus dem Tissue Engineering und der Bioprozessierung von tierischen Zellen. Hier geben wir einen Überblick über die zellkulturbasierten Technologien für die In-vitro-Produktion von Fleischund Milchanaloga. Wir erörtern auch die Qualität der Produkte und die Nachhaltigkeit der Produktion.El aumento de la población conduce a una mayor demanda de alimentos. Por eso es muy importante abordar la armonización del aumento de la producción de alimentos con la reducción del impacto nocivo sobre el medio ambiente que tiene la expansión global de la agricultura. Una nueva área de la biotecnología, llamada agricultura celular, podría ayudar a abordar este problema. La agricultura celular ofrece diferentes sistemas de producción para muchos productos de origen animal y vegetal que se obtienen hoy en día por la ganadería o la agricultura. La carne y la leche son dos de esos productos, y la producción de sus sustitutos mediante agricultura celular es el objetivo de un número creciente de empresas en todo el mundo. Desarrollan tecnología basada en la experiencia adquirida en ingeniería de tejidos y bioprocesos de células animales. En este artículo presentamos una descripción general de las nuevas tecnologías basadas en la cultivación de los cultivos celulares para obtener in vitro la llamada carne cultivada y los análogos de leche. También discutimos la calidad de estos productos y la sostenibilidad de su producción.L’aumento della popolazione mondiale porta inevitabilmente ad un aumento della domanda alimentare. Ecco perché è molto importante accompagnare l’aumento della produzione alimentare mondiale con la riduzione dell’impatto nocivo sull’ambiente che l’espansione globale dell’agricoltura comporta. Una nuova area della biotecnologia, chiamata agricoltura cellulare, potrebbe aiutare a risolvere questo problema. L’agricoltura cellulare offre diversi sistemi di produzione per molti prodotti di origine animale e vegetale che oggi si ottengono dall’allevamento o dall’agricoltura tradizionali. La carne e il latte sono due di questi prodotti, e la produzione dei loro analoghi mediante l’agricoltura cellulare è l’obiettivo di un numero crescente di aziende in tutto il mondo. I loro sforzi si concentrano intorno allo sviluppo di una tecnologia basata sull’esperienza acquisita nell’ingegneria tissutale e nei processi cellulari animali. In questo articolo presentiamo una panoramica delle nuove tecnologie basate sull’agricoltura cellulare funzionali alla produzione degli analoghi della carne e del latte coltivati in vitro. Discutiamo anche della qualità di questi prodotti e della sostenibilità della loro produzione

Mehanizmi toksičnosti ionskih kapljevina

Over the past three decades a growing awareness of environmental protection prompted the development of so-called green and sustainable technologies. Therefore, academic and wider community intensively explores new chemicals and safer, more energy efficient processes based on a rational compromise between economic, social, and environmental requirements. Due to low volatility and stability, ionic liquids emerged as a potential replacement for traditional volatile and harmful organic solvents. Various studies have been carried out to validate the green character of ionic liquids, whereby data published suggest that these compounds, due to their relatively high toxicity and poor biodegradability, could have an extremely negative impact on the environment. This paper presents the current knowledge on the toxicity of ionic liquids, with a special emphasis on the mechanisms by which this group of compounds causes changes in the morphology and physiology of organisms at different organisational levels of the ecosystem.U protekla tri desetljeća sve više raste svijest ljudi o potrebi zaštite okoliša, pa se velika pozornost pridaje tzv. zelenim i održivim tehnologijama. Stoga se u akademskim sredinama, a i u široj zajednici, intenzivno istražuju nove kemikalije te sigurniji i energetski učinkovitiji procesi koji se zasnivaju na prihvatljivom kompromisu između ekonomskih, socijalnih i ekoloških zahtjeva. Ionske se kapljevine zbog neznatne hlapljivosti i stabilnosti smatraju potencijalnom zelenom zamjenom za tradicionalna i škodljiva organska otapala. Kako bi se potvrdio zeleni karakter ionskih kapljevina, posljednjih godina provode se različita istraživanja njihova učinka na okoliš. Do sada objavljeni podaci upućuju na to da bi ova skupina spojeva, zbog relativno visoke toksičnosti i slabe biorazgradljivosti, ipak mogla imati izrazito negativan utjecaj na okoliš. U ovom radu prikazana su dosadašnja saznanja o toksičnosti ionskih kapljevina, s naglaskom na mehanizme kojima ova skupina spojeva uzrokuje promjene u morfologiji i fiziologiji organizama koji se nalaze na različitim organizacijskim razinama ekosustava

Citotoksični učinci ionskih tekućina na staničnim linijama riba i ljudi

Ionic liquids bring a promise of a wide range of “green” applications that could replace conventional volatile solvents. However, before these applications become large-scale, their toxicity needs to be investigated in order to predict the impact on human health and environment. In this study we assessed the cytotoxicity of imidazolium ionic liquids (in the concentrations between 0.1 mmol L-1 and 10 mmol L-1) in the ovarian fi sh cell line CCO and the human tumour cell line HeLa using the MTT cell viability assay. Our results showed that the most cytotoxic ionic liquid was 1-n-butyl-3-methylimidazolium bis(trifluoro methylsulphonyl)imide, [BMIM][Tf2N], followed by 1-n-butyl-3-methylimidazolium tetrafl uoroborate [BMIM][BF4], 1-n-butyl-3-methylimidazolium hexafluorophosphate [BMIM][PF6], and 1,3-dimethylimidazolium hexafl uorophosphate [MMIM][PF6]. Generally, the effects were concentrationdependent. They also depended on the type of anion and the n-alkyl chain length. The comparison between the fish CCO and human HeLa cell lines suggests that CCO cells provide a good biological system for initial toxicity testing of ionic liquids that could replace in vivo bioassays.S obzirom na širok raspon primjena ionskih tekućina, prethodno je potrebno ispitati njihovu toksičnost i mogući utjecaj na zdravlje ljudi i okoliš. U ovom radu ispitana je citotoksičnost odabranih imidazolijevih ionskih tekućina na stanicama ovarija riba CCO i ljudskoj tumorskoj staničnoj liniji HeLa primjenom MTT-metode. Izlaganje stanica različitim koncentracijama ionskih tekućina [(0,1 do 10) mmol L-1] rezultiralo je uglavnom citotoksičnim učincima ovisnima o koncentracijama ionske tekućine. Na temelju dobivenih vrijednosti EC50 najtoksičnija ionska tekućina je 1-n-butil-3-metilimidazolijev bis(trifl uorome tilsulfonil)imid [BMIM][Tf2N], zatim 1-n-butil-3-metilimidazolijev tetrafl uoroborat [BMIM][BF4],1-nbutil- 3-metilimidazolijev heksafluorofosfat [BMIM][PF6] i 1,3-dimetilimidazolijev heksafluorofosfat [MMIM][PF6]. Općenito, toksičnost je bila ovisna o koncentraciji, tipu aniona i duljini n-alkilnog lanca. Nakon usporedbe rezultata toksičnosti na CCO i HeLa-stanicama smatramo da CCO-stanice mogu biti dobar biološki sustav za početna ispitivanja toksičnosti ionskih tekućina u cilju zamjene in vivo testova na ribama

Bioreaktori za uzgoj kultura životinjskih stanica

U ovom radu opisani su osnovni tipovi kultivacijskih sustava za uzgoj životinjskih stanica tj. bioreaktori. Iznesene su njihove ključne karakteristike oblikovanja i načina rada te potencijalne prednosti i nedostaci. U završnom dijelu rada razmatraju se čimbenici koji utječu na odabir odgovarajućeg kultivacijskog sustava za izvedbu proizvodnog postupka kao i neke smjernice budućeg razvoja bioreaktora