Wybrane aspekty patogenezy i diagnostyki neuroboreliozy

Neuroboreliozą nazywana jest postać boreliozy z Lyme, w której objawy dotyczą układu nerwowego. Symptomatologia neuroboreliozy wynika z możliwości lokalizacji procesu chorobowego w każdym miejscu układu nerwowego. Zajęcie układu nerwowego może nastąpić tuż po zakażeniu, po kilku miesiącach, a nawet po kilku lub kilkunastu latach. Bezpośrednia interakcja krętków z komórką nerwową powoduje jej uszkodzenie oraz odpowiedź immunologiczną przeciw krętkom. Bezpośrednia interakcja krętków z komórką nerwową powoduje jej uszkodzenie oraz odpowiedź immunologiczną przeciw krętkom. Naczyniopochodny i demielinizacyjny charakter zmian obserwuje się w centralnym, jak również w obwodowym układzie nerwowym. Uważa się, że ustępujące po leczeniu neuropatie są następstwem uszkodzenia vasa nervosum. Neuropatie pierwotnie aksonalne, których pojawienie wiąże się z zaburzeniami immunologicznymi, słabiej odpowiadają na leczenie. Prawdopodobnie generowana jest autoreaktywność przeciwko endogennym strukturom neuronowym, prawdopodobnym jest również istnienie reakcji krzyżowej między antygenami neuronowymi i flageliną B.burgdorferi. Utrzymywaniu się zakażenia sprzyjają niezwykłe właściwości krętków polegające na zmianie ich morfologii, zmienności antygenowej oraz unikaniu działania mechanizmów obronnych zakażonego. Rozpoznanie boreliozy z Lyme może nastąpić na podstawie obrazu klinicznego (rumień wędrujący) lub na podstawie dodatniego wyniku testu diagnostycznego u osoby z objawami klinicznymi i wywiadem epidemiologicznym wskazującym na boreliozę w innych postaciach klinicznych. Cel ten można osiągnąć metodami bezpośrednimi i pośrednimi. Zalecona metoda diagnostyki serologicznej boreliozy w Europie dwustopniowa, polega na zastosowaniu testu o mniejszej swoistości i dużej czułości ELISA, a następnie wykonanie testu metodą Western blot. W praktyce klinicznej nie należy zapominać, że borelioza z Lyme jest rozpoznaniem klinicznym, potwierdzonym w badaniu laboratoryjnym

Przypadki chorób nowotworowych rozpoznanych w czasie diagnostyki różnicowej w Klinice Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku

Wstęp. W przebiegu chorób zakaźnych i chorób nowotworowych często występują podobne, nieswoiste dolegliwości.Gorączka, powiększenie węzłów chłonnych, spadek masy ciała i anemizacja często wyprzedzają kliniczne ujawnieniesię choroby nowotworowej i wymagają jak najszybszej diagnostyki.Materiały i metody. Przeprowadzono analizę retrospektywną 36 historii chorób pacjentów hospitalizowanychw Klinice Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku w latach 2000–2010, u którychw czasie diagnostyki różnicowej chorób zakaźnych rozpoznano proces rozrostowy.Wyniki. Wśród chorych z rozpoznaniem ostatecznym lub podejrzeniem choroby nowotworowej przeważali mężczyźni— 25 (69,4%). Wiek pacjentów w czasie hospitalizacji mieścił się w przedziale 18–90 lat, średnia wieku 52 lata. Wśródwstępnych objawów klinicznych dominowały: znaczne osłabienie — 20 (55,6%), bóle kostno-stawowe i mięśniowe— 15 (41,7%), powiększenie węzłów chłonnych — 14 (38,9%) i gorączka — 12 (33,3%). Pacjentów przyjęto do Klinikim.in. z rozpoznaniem wstępnym zmian pasożytniczych w OUN — 4 (11,1%), boreliozy — 11 (30,6%), zapaleniemwęzłów chłonnych — 8 (22,2%) i gorączką o nieustalonej etiologii (FUO) — 7 (19,4%) do diagnostyki. Najczęściejrozpoznawanymi chorobami rozrostowymi były: chłoniaki — 11 (30,6%), białaczki — 5 (13,9%) i nowotwory ośrodkowegoukładu nerwowego — 5 (13,9%).Wnioski. Wśród chorych kierowanych do oddziałów chorób zakaźnych z podejrzeniem chorób zakaźnych istotnyodsetek stanowią chorzy, u których prezentowane objawy przysłaniają chorobę nowotworową. Objawy takie jak limfadenopatia,gorączka o nieustalonej etiologii, niedokrwistość, spadek masy ciała czy objawy neurologiczne wymagająpilnej diagnostyki z ukierunkowaniem na chorobę nowotworową już na poziomie podstawowej opieki medycznej

Aspekty epidemiologiczno-kliniczne i profilaktyka kleszczowego zapalenia mózgu

W pracy omówiono dane epidemiologiczne, obraz kliniczny, leczenie oraz metody diagnostyczne kleszczowego zapalenia mózgu. Podkreślono, że mimo łagodnego przebiegu choroby u większości chorych, kleszczowe zapalenie mózgu obarczone jest ryzykiem wystąpienia u 25-50% pacjentów poważnych, trwałych powikłań neurologicznych, a także, często uchodzących uwadze lekarza praktyka, zaburzeń sfery psychicznej. Zwrócono uwagę na znaczenie działań zapobiegawczych, w tym szczególnie na skuteczność i bezpieczeństwo szczepień profilaktycznych

Neuroborelioza

Borelioza wywołana przez krętka Borrelia burgdorferi s.l. (B. burgdorferi s.l.) jest chorobą, która może się rozwinąć w kompleks zaburzeń wieloukładowych. Neuroborelioza to postać boreliozy z Lyme, której objawy dotyczą układu nerwowego. Jej symptomatologia wynika z możliwości lokalizacji procesu chorobowego w każdym miejscu układu nerwowego. Za najwcześniejszy zespół objawów uważa się zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, przebiegające z porażeniem nerwów czaszkowych, najczęściej VII. Zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego jest najcięższą postacią neuroboreliozy. Częstość oceniana jest na 0,1% zakażonych B. burgdorferi i może się pojawić w każdym okresie zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Encefalopatie bardzo często mają niewyjaśnioną przyczynę, występują tylko u niektórych pacjentów z boreliozą i przebiegają dość łagodnie. W chorobie z Lyme obserwuje się szerokie spektrum zaburzeń dotyczących nerwów obwodowych, takich jak: pojedyncze lub mnogie neuropatie czaszkowe, radikulopatie z zespołem bólowym lub rozlane polineuropatie, traktowane często jako mnogie mononeuropatie. Z chorobą z Lyme wiąże się również szerokie spektrum objawów psychicznych. Do grupy zaburzeń związanych z układem nerwowym należy tak zwany post Lyme syndrome stanowiący trudny problem kliniczny. Rozpoznanie neuroboreliozy opiera się na symptomatologii neurologicznej. Równie istotny jest wywiad, uwzględniający pobyt na terenie endemicznym z możliwością ekspozycji na ukłucie przez kleszcze. Potwierdzeniem rozpoznania jest wykrycie przeciwciał przeciw B. burgdorferi we krwi i płynie mózgowo-rdzeniowym w badaniach wykonanych za pomocą metody ELISA, a potwierdzonych metodą Western-blot. Badania elektroencefalograficzne (EEG), elektromiograficzne (EMG), potencjały wywołane, tomografia komputerowa (CT, computed tomography), rezonans magnetyczny (MRI, magnetic resonance imaging) i tomografia emisyjna pojedynczego fotonu (SPECT, single-photon emission computed tomography) są badaniami uzupełniającymi. W leczeniu stosuje się antybiotyki. Lekiem z wyboru jest cefalosporyna III generacji, na przykład ceftriakson w dawce 2-4 g na dobę przez okres przynajmniej 1 miesiąca

Diagnostyka obrazowa opryszczkowego zapalenia mózgu u osób dorosłych

Wczesne rozpoznanie opryszczkowego zapalenia mózgu u osób dorosłych może stwarzaæ niekiedy znaczne trudności. Niejednoznaczny wynik badań laboratoryjnych zmusza do poszukiwania nowych metod diagnostycznych. Pomocne w tym zakresie wydają się badania obrazowe: tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny, spektroskopia rezonansu magnetycznego oraz tomografia emisyjna pojedynczego fotonu. Należy jednak pamiętać, że nawet ujemny wynik tych badań nie powinien opóźniać włączenia leczenia przeciwwirusowego i jego kontynuacji do czasu wykluczenia tej etiologii w badaniach dodatkowych

Próchnica zębów jako przyczyna zakażeń ropnych ośrodkowego układu nerwowego

Ropne zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu oraz inne ropne zakażenia wewnątrzczaszkowe (ropnie mózgu, ropnie pod- i nadtwardówkowe) są obarczone wysoka śmiertelnością i częstymi, poważnymi powikłaniami. Zmiany próchnicze zêbów i towarzyszące im stany zapalne w obrębie jamy ustnej stanowią potencjalny punkt wyjścia ropnych zakazeń ośrodkowego układu nerwowego (OUN). Do przeniesienia procesu ropnego na OUN może dojść w następstwie zabiegów stomatologicznych, a także bez uchwytnych czynników wyzwalających, zwłaszcza u osób z rozległymi zmianami próchniczymi i zmianami zapalnymi tkanek okołozębowych. Wniknięcie drobnoustrojów chorobotwórczych do jam czaszki może się dokonać na drodze krążenia systemowego, przez miejscowe naczynia żylne i limfatyczne oraz przez ciągłość. Ropne zakażenie OUN o etiologii zębopochodnej przybiera najczęściej postać pojedynczego ropnia mózgu; opisywano też ropnie mnogie, ropnie pod- i nadtwardówkowe i zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Najczęściej ich etiologia jest paciorkowcowa lub gronkowcowa albo są wywoływane przez florę mieszaną, często z udziałem drobnoustrojów beztlenowych, co musi znaleźć odzwierciedlenie w stosowanej antybiotykoterapii. Można podejrzewać, że ryzyko wystąpienia zębopochodnych infekcji OUN jest większe u osób predysponowanych do rozwoju ciężkich infekcji, na przykład u chorych na cukrzycę, oraz w pewnych szczególnych grupach ryzyka, na przykład u pacjentów z patologicznym przeciekiem między prawą i lewą połową serca. Opisane przypadki wskazują jednak, że do znacznego odsetka zachorowań dochodzi u osób ogólnie zdrowych, bez uchwytnych czynników predysponujących. Wczesne i skuteczne leczenie stanów zapalnych w obrębie jamy ustnej może być najskuteczniejszym sposobem zapobiegania ropnym infekcjom OUN o etiologii zębopochodnej

Lyme disease – principles of diagnosis and treatment

The paper discusses epidemiological and clinical data as well as therapeutic and diagnostic methods with regard to Lyme disease. Main manifestations of early (erythema migrans, borrelial lymphoma, Lyme carditis, neuroborreliosis and Lyme arthritis) and late (neuroborreliosis, Lyme arthritis, acrodermatitis chronica atrophicans) Lyme borreliosis are described and their treatment is discussed. The most useful antibiotics are doxycycline and ceftriaxone. It was noted that in most cases of Lyme disease the prognosis is good, and antibiotic treatment is very effective regardless of the stage of infection. Detection of specific anti-Borrelia burgdorferi antibodies in a patient with a history of a tick bite and clinical symptoms suggesting Lyme disease is necessary for diagnosis. The results of serological tests must be interpreted carefully and always in connection with the clinical picture. A seropositivity without clinical symptoms of the disease does not necessarily prove an active infection. Antibody serum titres should not be used to assess therapeutic efficacy or be regarded as an indication for a re-treatment. Current recommendations stress that detection of chemokine CXCL13, searching for B. burgdorferi antigens in the cerebrospinal fluid and urine, searching for B. Burgdorferi spheroplasts or L-forms as well as CD57+/CD3 subpopulation assessment as well as lymphocyte transformation test have no confirmed diagnostic significance in Lyme disease diagnostics

Lyme disease – principles of diagnosis and treatment

The paper discusses epidemiological and clinical data as well as therapeutic and diagnostic methods with regard to Lyme disease. Main manifestations of early (erythema migrans, borrelial lymphoma, Lyme carditis, neuroborreliosis and Lyme arthritis) and late (neuroborreliosis, Lyme arthritis, acrodermatitis chronica atrophicans) Lyme borreliosis are described and their treatment is discussed. The most useful antibiotics are doxycycline and ceftriaxone. It was noted that in most cases of Lyme disease the prognosis is good, and antibiotic treatment is very effective regardless of the stage of infection. Detection of specific anti-Borrelia burgdorferi antibodies in a patient with a history of a tick bite and clinical symptoms suggesting Lyme disease is necessary for diagnosis. The results of serological tests must be interpreted carefully and always in connection with the clinical picture. A seropositivity without clinical symptoms of the disease does not necessarily prove an active infection. Antibody serum titres should not be used to assess therapeutic efficacy or be regarded as an indication for a re-treatment. Current recommendations stress that detection of chemokine CXCL13, searching for B. burgdorferi antigens in the cerebrospinal fluid and urine, searching for B. Burgdorferi spheroplasts or L-forms as well as CD57+/CD3 subpopulation assessment as well as lymphocyte transformation test have no confirmed diagnostic significance in Lyme disease diagnostics

Clinical and molecular features of one case of human infection with <i>Anaplasma phagocytophilum</i> from Podlaskie Province in eastern Poland

The article focuses on the clinical and laboratory diagnosis of human granulocytic anaplasmosis (HGA) caused by Anaplasma phagocytophilum infection in one of 28 patients (3.6%; n=1/28 tested samples) with early Lyme borreliosis. The clinical and laboratory results of a 42-year-old patient fulfilled criteria of confirm anaplasmosis and suggest an acute stage of illness. The described case provides strong presumptive evidence that infection in this patient was acquired with a pathogenic strain of A. phagocytophilum through a tick bite. A positive DNA with PCR for A. phagocytophilum infection was sequenced and analyzed phylogenetically. Physicians should consider the possibility of anaplasmosis in patients with early Lyme borreliosis, and A. phagocytophilum should be considered as a differential diagnosis in all patients from an endemic region of potential high risk factors for tick-borne diseases