Wybrane aspekty patogenezy i diagnostyki neuroboreliozy

Neuroboreliozą nazywana jest postać boreliozy z Lyme, w której objawy dotyczą układu nerwowego. Symptomatologia neuroboreliozy wynika z możliwości lokalizacji procesu chorobowego w każdym miejscu układu nerwowego. Zajęcie układu nerwowego może nastąpić tuż po zakażeniu, po kilku miesiącach, a nawet po kilku lub kilkunastu latach. Bezpośrednia interakcja krętków z komórką nerwową powoduje jej uszkodzenie oraz odpowiedź immunologiczną przeciw krętkom. Bezpośrednia interakcja krętków z komórką nerwową powoduje jej uszkodzenie oraz odpowiedź immunologiczną przeciw krętkom. Naczyniopochodny i demielinizacyjny charakter zmian obserwuje się w centralnym, jak również w obwodowym układzie nerwowym. Uważa się, że ustępujące po leczeniu neuropatie są następstwem uszkodzenia vasa nervosum. Neuropatie pierwotnie aksonalne, których pojawienie wiąże się z zaburzeniami immunologicznymi, słabiej odpowiadają na leczenie. Prawdopodobnie generowana jest autoreaktywność przeciwko endogennym strukturom neuronowym, prawdopodobnym jest również istnienie reakcji krzyżowej między antygenami neuronowymi i flageliną B.burgdorferi. Utrzymywaniu się zakażenia sprzyjają niezwykłe właściwości krętków polegające na zmianie ich morfologii, zmienności antygenowej oraz unikaniu działania mechanizmów obronnych zakażonego. Rozpoznanie boreliozy z Lyme może nastąpić na podstawie obrazu klinicznego (rumień wędrujący) lub na podstawie dodatniego wyniku testu diagnostycznego u osoby z objawami klinicznymi i wywiadem epidemiologicznym wskazującym na boreliozę w innych postaciach klinicznych. Cel ten można osiągnąć metodami bezpośrednimi i pośrednimi. Zalecona metoda diagnostyki serologicznej boreliozy w Europie dwustopniowa, polega na zastosowaniu testu o mniejszej swoistości i dużej czułości ELISA, a następnie wykonanie testu metodą Western blot. W praktyce klinicznej nie należy zapominać, że borelioza z Lyme jest rozpoznaniem klinicznym, potwierdzonym w badaniu laboratoryjnym

Znaczenie kliniczne zakażeń wirusem Zachodniego Nilu w Europie w świetle doniesień prezentowanych na konferencji „Aktualne problemy dotyczące czynników zakaźnych przenoszonych przez krew” (10 marca 2017 r., Warszawa)

West Nile Virus (WNV) is a RNA virus belonging to the Flaviviridae family. It is the most widespreadvirus in the world. Culex mosquitoes are vectors of this virus, while birds inhabiting humid areas are the reservoir. The paper presents epidemiological data, the clinical picture, diagnostic methods and treatment of West Nile fever. Special emphasis was put on prevention, especially in pregnant women.Wirus Zachodniego Nilu (WNV) należy do wirusów RNA z rodziny Flaviviridae. Obecnie jest najszerzej rozpowszechnionym flawiwirusem na świecie. Wektorem wirusa na świecie są komary z gatunków Culex, a jego rezerwuarem — ptaki zamieszkujące tereny wilgotne. W pracy omówiono dane epidemiologiczne gorączki Zachodniego Nilu, obraz kliniczny, leczenie oraz diagnostykę. Zwrócono uwagę na znaczenie działań zapobiegawczych, szczególnie u kobiet w ciąży

Zgon w przebiegu kleszczowego zapalenia mózgu – opis serii przypadków

Tick-borne encephalitis (TBE) is a disease which may present as meningitis, encephalomeningitis and myeloencephalomeningitis. The course of the disease is usually mild although it may result in the patient's death in 1–4% of cases. Patients with myeloencephalomeningitis are the most endangered group, but also encephalomeningitis may have a fatal outcome. There are many risk factors which influence the severity of TBE, including patient's age, immunosuppression and concomitant diseases. We present four cases of patients who died because of TBE. The aim of the paper was to underline that in elderly patients or patients suffering from chronic diseases and additional infections, special attention should be paid to their treatment, including mechanical ventilation and steroid use.Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) może przebiegać pod trzema postaciami: zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenia mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych oraz zapalenia rdzenia, mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych. Przebieg choroby jest zazwyczaj łagodny, jednak w przypadku 1–4% pacjentów choroba może zakończyć się zgonem. Grupami najbardziej narażonymi na zgon są pacjenci z zapaleniem rdzenia, mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych oraz z zapaleniem mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych. Istnieje wiele czynników wpływających na ciężkość KZM, m.in. wiek pacjentów, upośledzenie układu odpornościowego i współistnienie innych chorób. W pracy zaprezentowano opisy czterech przypadków pacjentów, którzy zmarli z powodu KZM. Celem pracy jest podkreślenie, iż w przypadku starszych pacjentów lub pacjentów z chorobami przewlekłymi czy z innymi zakażeniami towarzyszącymi, chorujących na KZM należy zwrócić uwagę na leczenie, w tym respiratoro- i steroidoterapię

Przypadki chorób nowotworowych rozpoznanych w czasie diagnostyki różnicowej w Klinice Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku

Wstęp. W przebiegu chorób zakaźnych i chorób nowotworowych często występują podobne, nieswoiste dolegliwości.Gorączka, powiększenie węzłów chłonnych, spadek masy ciała i anemizacja często wyprzedzają kliniczne ujawnieniesię choroby nowotworowej i wymagają jak najszybszej diagnostyki.Materiały i metody. Przeprowadzono analizę retrospektywną 36 historii chorób pacjentów hospitalizowanychw Klinice Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku w latach 2000–2010, u którychw czasie diagnostyki różnicowej chorób zakaźnych rozpoznano proces rozrostowy.Wyniki. Wśród chorych z rozpoznaniem ostatecznym lub podejrzeniem choroby nowotworowej przeważali mężczyźni— 25 (69,4%). Wiek pacjentów w czasie hospitalizacji mieścił się w przedziale 18–90 lat, średnia wieku 52 lata. Wśródwstępnych objawów klinicznych dominowały: znaczne osłabienie — 20 (55,6%), bóle kostno-stawowe i mięśniowe— 15 (41,7%), powiększenie węzłów chłonnych — 14 (38,9%) i gorączka — 12 (33,3%). Pacjentów przyjęto do Klinikim.in. z rozpoznaniem wstępnym zmian pasożytniczych w OUN — 4 (11,1%), boreliozy — 11 (30,6%), zapaleniemwęzłów chłonnych — 8 (22,2%) i gorączką o nieustalonej etiologii (FUO) — 7 (19,4%) do diagnostyki. Najczęściejrozpoznawanymi chorobami rozrostowymi były: chłoniaki — 11 (30,6%), białaczki — 5 (13,9%) i nowotwory ośrodkowegoukładu nerwowego — 5 (13,9%).Wnioski. Wśród chorych kierowanych do oddziałów chorób zakaźnych z podejrzeniem chorób zakaźnych istotnyodsetek stanowią chorzy, u których prezentowane objawy przysłaniają chorobę nowotworową. Objawy takie jak limfadenopatia,gorączka o nieustalonej etiologii, niedokrwistość, spadek masy ciała czy objawy neurologiczne wymagająpilnej diagnostyki z ukierunkowaniem na chorobę nowotworową już na poziomie podstawowej opieki medycznej

Aspekty epidemiologiczno-kliniczne i profilaktyka kleszczowego zapalenia mózgu

W pracy omówiono dane epidemiologiczne, obraz kliniczny, leczenie oraz metody diagnostyczne kleszczowego zapalenia mózgu. Podkreślono, że mimo łagodnego przebiegu choroby u większości chorych, kleszczowe zapalenie mózgu obarczone jest ryzykiem wystąpienia u 25-50% pacjentów poważnych, trwałych powikłań neurologicznych, a także, często uchodzących uwadze lekarza praktyka, zaburzeń sfery psychicznej. Zwrócono uwagę na znaczenie działań zapobiegawczych, w tym szczególnie na skuteczność i bezpieczeństwo szczepień profilaktycznych

Neuroborelioza

Borelioza wywołana przez krętka Borrelia burgdorferi s.l. (B. burgdorferi s.l.) jest chorobą, która może się rozwinąć w kompleks zaburzeń wieloukładowych. Neuroborelioza to postać boreliozy z Lyme, której objawy dotyczą układu nerwowego. Jej symptomatologia wynika z możliwości lokalizacji procesu chorobowego w każdym miejscu układu nerwowego. Za najwcześniejszy zespół objawów uważa się zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, przebiegające z porażeniem nerwów czaszkowych, najczęściej VII. Zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego jest najcięższą postacią neuroboreliozy. Częstość oceniana jest na 0,1% zakażonych B. burgdorferi i może się pojawić w każdym okresie zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Encefalopatie bardzo często mają niewyjaśnioną przyczynę, występują tylko u niektórych pacjentów z boreliozą i przebiegają dość łagodnie. W chorobie z Lyme obserwuje się szerokie spektrum zaburzeń dotyczących nerwów obwodowych, takich jak: pojedyncze lub mnogie neuropatie czaszkowe, radikulopatie z zespołem bólowym lub rozlane polineuropatie, traktowane często jako mnogie mononeuropatie. Z chorobą z Lyme wiąże się również szerokie spektrum objawów psychicznych. Do grupy zaburzeń związanych z układem nerwowym należy tak zwany post Lyme syndrome stanowiący trudny problem kliniczny. Rozpoznanie neuroboreliozy opiera się na symptomatologii neurologicznej. Równie istotny jest wywiad, uwzględniający pobyt na terenie endemicznym z możliwością ekspozycji na ukłucie przez kleszcze. Potwierdzeniem rozpoznania jest wykrycie przeciwciał przeciw B. burgdorferi we krwi i płynie mózgowo-rdzeniowym w badaniach wykonanych za pomocą metody ELISA, a potwierdzonych metodą Western-blot. Badania elektroencefalograficzne (EEG), elektromiograficzne (EMG), potencjały wywołane, tomografia komputerowa (CT, computed tomography), rezonans magnetyczny (MRI, magnetic resonance imaging) i tomografia emisyjna pojedynczego fotonu (SPECT, single-photon emission computed tomography) są badaniami uzupełniającymi. W leczeniu stosuje się antybiotyki. Lekiem z wyboru jest cefalosporyna III generacji, na przykład ceftriakson w dawce 2-4 g na dobę przez okres przynajmniej 1 miesiąca

Post-mortem detection of six human herpesviruses (HSV-1, HSV-2, VZV, EBV, CMV, HHV-6) in trigeminal and facial nerve ganglia by PCR

Background Among over 100 types of Herpesviridae viruses, eight can infect humans: herpes simplex viruses (HSV-1, HSV-2), varicella zoster virus (VZV), cytomegalovirus (CMV), Epstein-Barr virus (EBV), and human herpesviruses 6, 7, and 8 (HHV-6, HHV-7, HHV-8). After initial infection, the viruses remain latent for the lifetime of the host. The aim of this study was to determine the distribution of six different herpesviruses: HSV-1, HSV-2, VZV, EBV, CMV, and HHV-6 in trigeminal and facial nerve ganglia among a random group of Polish population. Methods The studied group consisted of 47 individuals (40 male, seven female); mean age of 47.4 ± 16.5 years) who died of independent causes (suicide, traffic accident, and poisoning, among others). Bilateral trigeminal and facial nerve ganglia of each cadaver were collected during the autopsy. Herpesviruses were detected using multiplex polymerase chain reaction technique. Results Herpesviruses were found in trigeminal and/or facial ganglia in 30/47 (63.8%) of cadavers. HHV-6 was the most prevalent of the herpesviruses and was found in nearly half of cadavers (n = 22; 46.8%), followed by HSV-1 (n = 7; 14.9%), VZV (n = 4; 8.5%), EBV (n = 4; 8.5%), HSV-2 (n = 2; 4.3%), and CMV (n = 1; 2.1%). Facial nerve ganglia (n = 23; 48.9%) were more often infected than trigeminal ganglia (n = 13; 27.7%). Discussion The results of this study have revealed a common presence of the herpesviruses in trigeminal and facial nerve ganglia among a random group of Polish population. Furthermore, the data also demonstrate simultaneous infection of the ganglia with different herpesviruses. This study has contributed to the knowledge of prevalence and localization of herpesviruses in different structures of the nervous system

Diagnostyka obrazowa opryszczkowego zapalenia mózgu u osób dorosłych

Wczesne rozpoznanie opryszczkowego zapalenia mózgu u osób dorosłych może stwarzaæ niekiedy znaczne trudności. Niejednoznaczny wynik badań laboratoryjnych zmusza do poszukiwania nowych metod diagnostycznych. Pomocne w tym zakresie wydają się badania obrazowe: tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny, spektroskopia rezonansu magnetycznego oraz tomografia emisyjna pojedynczego fotonu. Należy jednak pamiętać, że nawet ujemny wynik tych badań nie powinien opóźniać włączenia leczenia przeciwwirusowego i jego kontynuacji do czasu wykluczenia tej etiologii w badaniach dodatkowych

Próchnica zębów jako przyczyna zakażeń ropnych ośrodkowego układu nerwowego

Ropne zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu oraz inne ropne zakażenia wewnątrzczaszkowe (ropnie mózgu, ropnie pod- i nadtwardówkowe) są obarczone wysoka śmiertelnością i częstymi, poważnymi powikłaniami. Zmiany próchnicze zêbów i towarzyszące im stany zapalne w obrębie jamy ustnej stanowią potencjalny punkt wyjścia ropnych zakazeń ośrodkowego układu nerwowego (OUN). Do przeniesienia procesu ropnego na OUN może dojść w następstwie zabiegów stomatologicznych, a także bez uchwytnych czynników wyzwalających, zwłaszcza u osób z rozległymi zmianami próchniczymi i zmianami zapalnymi tkanek okołozębowych. Wniknięcie drobnoustrojów chorobotwórczych do jam czaszki może się dokonać na drodze krążenia systemowego, przez miejscowe naczynia żylne i limfatyczne oraz przez ciągłość. Ropne zakażenie OUN o etiologii zębopochodnej przybiera najczęściej postać pojedynczego ropnia mózgu; opisywano też ropnie mnogie, ropnie pod- i nadtwardówkowe i zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Najczęściej ich etiologia jest paciorkowcowa lub gronkowcowa albo są wywoływane przez florę mieszaną, często z udziałem drobnoustrojów beztlenowych, co musi znaleźć odzwierciedlenie w stosowanej antybiotykoterapii. Można podejrzewać, że ryzyko wystąpienia zębopochodnych infekcji OUN jest większe u osób predysponowanych do rozwoju ciężkich infekcji, na przykład u chorych na cukrzycę, oraz w pewnych szczególnych grupach ryzyka, na przykład u pacjentów z patologicznym przeciekiem między prawą i lewą połową serca. Opisane przypadki wskazują jednak, że do znacznego odsetka zachorowań dochodzi u osób ogólnie zdrowych, bez uchwytnych czynników predysponujących. Wczesne i skuteczne leczenie stanów zapalnych w obrębie jamy ustnej może być najskuteczniejszym sposobem zapobiegania ropnym infekcjom OUN o etiologii zębopochodnej

Meningitis, clinical presentation of tetanus.

Background. Tetanus is an acute disease caused by a neurotoxin produced by Clostridium tetani. Tetanus immunization has been available since the late 1930s but sporadic cases still occur, usually in incompletely vaccinated or unvaccinated individuals. Case Report. An elderly previously vaccinated female contracted tetanus following foot injury. Clinically she presented with meningitis causing diagnostic and therapeutic delays. Why Should Physician Be Aware of This? Even in developed countries the differential diagnosis of meningitis, especially in the elderly, should include tetanus. Treatment in intensive care unit is required. General population might benefit from vaccine boosters and education on this potentially fatal disease.Peer Reviewe