Silence and Human Development

This article seeks to answer a fundamental question: What has made silence a scarce commodity, even though it is among the more important human needs? The impact of silence on human development over the course of a lifetime, and in relationships with others, is shown. The affirmative aspects of silence from an anthropological perspective, as a natural human need that contributes to the development of full humanity, is underlined. With this aim, the article clarifies the differences between silence in the sense of quiet hush, and in the sense of keeping quiet; and between solitude and loneliness. The paper concentrates on the positive influence of silence on personality development and purposely omits the negative aspects of silence, since they do not serve the integral development of the person – this issue needs a separate discussion.Cisza drogą rozwoju osoby ludzkiejW artykule podjęto próbę odpowiedzi na fundamentalne pytanie: co sprawiło, że cisza stała się towarem deficytowym, choć jest jedną z ważnych potrzeb człowieka? Ukazano znaczenie, jakie ma cisza w rozwoju człowieka na różnych etapach jego życia oraz w relacjach z innymi. Zwrócono uwagę na afirmatywne aspekty ciszy w ujęciu antropologicznym, jako naturalnej potrzeby człowieka, służącej jego rozwojowi ku pełni człowieczeństwa. W tym celu starano się wyjaśnić różnice między ciszą i milczeniem, samotnością i osamotnieniem. W tekście skoncentrowano się na pozytywnych cechach ciszy i świadomie pominięto jej negatywne aspekty, które nie służą rozwojowi osobowości – to zagadnienie wymaga oddzielnego omówienia

Nauki Andrzeja Frycza Modrzewskiego jako wzór wychowania obywatelskiego

"Analizując teksty napisane przez Andrzeja Frycza Modrzewskiego nie sposób nie zauważyć pewnej analogii pomiędzy czasami, w których przyszło żyć Andrzejowi Fryczowi i czasami postmodernizmu. Odrodzenie było okresem odkrywania na nowo przeszłości, przywróciło zachwyt starożytnością. Nastąpił powrót do antyku, uznawanych przez niego wartości, zainteresowań, a - jak wiemy - starożytni wiele uwagi poświęcali wychowaniu obywatela."(...

Kreowanie etosu nauczyciela i jego wychowawcze wartości

"Fenomenem ponowoczesności jest dynamika przemian przynosząca równoległość procesów integracyjnych i dezintegracyjnych. Człowiek pozostaje w zawieszeniu, na rozdrożu i w swoistej międzyepoce. W tym aksjologicznym zamęcie wszystko jest uprawomocnione, możliwe; dzieje się dużo, szybko, brak jest zarówno chwili refleksji, zastanowienia, jak i odniesienia, bo nie ma do czego."(...

Home education as an alternative to institutionalised education

Artykuł recenzowany / peer-reviewed articleThe requirements towards school education in XXIst century still do not coincide with what is being experienced in real life. The article contains a short historical sketch of education both in Poland and within the world, with compulsory and home educations taken into account. The positive aspects of home education is emphasised. Even thou a few objections towards this way of teaching are noticed, it is of most importance to say that the family has the primary and natural credential to raise and educate children. The parent-school relation must be based on the bidirectional respect and help, regardless the place where a child is being taught. The second aspect is that individual approach towards pupils and meeting them directly give much better results than traditional knowledge flow and propagation of averageness. This is the very highlight of the home education, which gathers more and more followers around the world

Czas a moralność - czas na moralność

"Czas i moralność związane są z życiem człowieka; choć każde z nich ma inne znaczenie, to jednak wzajemnie się implikują. Czas istnieje niezależnie od człowieka, moralność jest kategorią, którą możemy odnosić do człowieka, jego działań, zachowań, które dokonują się w czasie."(...

Antropologiczne aspekty milczenia

The main research objective of the submission is to demonstrate the anthropological basis for silence. The paper uses a comparative method allowing an interdisciplinary treatment of the subject of the research. An attempt was made to apply the concept of dignity of the human person proposed by the Lublin-based personalist Adam Rodzinski in the pedagogical and social contexts of the culture of silence. The cognitive results obtained support the conclusion that silence is an important factor in shaping the dignity of the subject understood as personality, in strengthening the individual’s sense of their own dignity and in protecting their ontic dignity constituting the immanent value of human nature.Głównym celem badawczym artykułu jest wykazanie antropologicznych podstaw milczenia. W pracy zastosowano metodę porównawczą pozwalającą na interdyscyplinarne potraktowanie przedmiotu badań. Podjęto próbę aplikacji koncepcji godności osoby ludzkiej lubelskiego personalisty Adama Rodzińskiego w pedagogiczno-społecznych kontekstach kultury milczenia. Uzyskane wyniki poznawcze pozwalają sformułować wniosek, że milczenie jest istotnym czynnikiem kształtowania godności podmiotu rozumianej jako osobowość, wzmacniania poczucia własnej godności jednostki i ochrony jej godności ontycznej stanowiącej immanentną wartość natury ludzkiej

Cisza w edukacji szkolnej

Ze wstępu: "Obecne we współczesnym dyskursie społeczno-kulturowym rozważania dotyczące ciszy mają przełożenie na praktykę życia codziennego. Problem ten wymaga refleksji nad wychowaniem również w kontekście teorii natury ludzkiej. Proponowane rozwiązania pokazują bowiem, że u ich podstaw leżą odmienne koncepcje człowieka. Problem ciszy leży nie tylko w kompetencji pedagogiki rodziny, ale także pedagogiki przedszkolnej, szkolnej oraz kultury zachowań. W dzieciństwie kształtują się zręby osobowości − dziecko czerpie wzorce z własnej rodziny i ze środowiska szkolnego. Jednak z różnych przyczyn te dwa podstawowe środowiska wychowawcze nie zawsze wypełniają swoje zadania. Ciszę pedagogiczną rozumiem jako umiar pomiędzy hałasem i brakiem absolutnej ciszy. Ciszy powinno być tyle, ile należy w określonej sytuacji i miejscu. Człowiek dojrzały wie, jak powinien zachować się w określonej sytuacji. Wadą jest zarówno niedostatek ciszy jak i jej nadmiar. Umiejętne korzystania z ciszy zwiększa efektywność kształcenia. Cisza sprzyja koncentracji, refleksji, rozwojowi myślenia, twórczości, ponadto jest elementem kultury zachowania. Cisza jako wydobywanie i wyzwalanie w człowieku\uczniu przez refleksje wszystkiego co najlepsze, jako pomoc w pracy nad sobą, w kształceniu własnej woli. W szkole sprzyja atmosferze spokoju, przyjaźni, zmniejsza napięcie emocjonalne, korzystnie wpływa na prace w grupie."(...

Oświata na ziemi niepołomickiej

Ze wstępu: "Pojęcie „oświata” jest rozumiane szeroko jako system instytucji, pewien rodzaj działalności, a także jako stan świadomości społeczeństwa. Encyklopedia powszechna podaje, że jest to „stan i proces upowszechnienia wykształcenia i kultury w społeczeństwie, osiągany przez działalność zarówno szkolnictwa, jak i wielu różnych instytucji pozaszkolnych”. W podobnym duchu wypowiada się Wincenty Okoń, który przez pojęcie oświata rozumie „działalność polegającą na upowszechnieniu wykształcenia ogólnego i zawodowego oraz realizowaniu określonych celów wychowawczych dla zapewnienia jednostkom wszechstronnego rozwoju i pomyślnej egzystencji, a społeczeństwu więzi kulturalnych łączących jego przeszłość historyczną z teraźniejszością [...]. W pojęciu oświaty mieści się całość tej działalności realizowanej poprzez system wychowania w rodzinie, system kształcenia równoległego i system kształcenia ustawicznego”. Jak wynika z powyższych definicji, rozumienie pojęcia oświata może być szerokie."(...)Publikacja sfinansowana ze środków przeznaczonych na działalność statutową Wydziału Psychologii i Nauk Humanistycznych Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego w ramach projektu badawczego nr WPiNH/DS/1/201

Cisza. Refleksje nie tylko pedagogiczne

Z wprowadzenia: "Cisza nie przestaje fascynować i jako zjawisko przyrodnicze, i jako fenomen kulturowy, a także wciąż pozostaje problemem wieloznacznym i otwartym. Powinniśmy poszukiwać odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób możemy ją wprowadzać do naszego życia, edukacji, komunikacji, do wychowania i kultury zachowań. Należałoby przy tym uwzględnić zarówno możliwości, jak i potrzeby społeczne oraz specyfikę świata, w którym żyjemy i w którym przyjdzie nam żyć."(...)Publikacja powstała w ramach projektu badawczego WPiNH/PEDAG/SUB/5/202

Samotność człowieka jako doświadczenie osobowe. Próba typizacji zjawiska

The research purpose of the thesis is to present loneliness as a human personal experience from the perspective of an interdisciplinary approach to the phenomenon of loneliness. This phenomenon has been juxtaposed with the sense of loneliness and isolation. While pursuing the research purpose the author has set, she aims at typification and – as a result – defining specificity of experiencing loneliness, drawing pedagogical conclusions. Finally, she concludes that solitude understood in a positive way, as a conscious choice (and not an exclusion), is necessary for the proper development of a human being who should alternate the time of interaction with people with moments of silence and reflection occurring during the meetings ‘with oneself’.Celem badawczym pracy jest ukazanie samotności jako doświadczenia osobowego człowieka z perspektywy interdyscyplinarnego ujęcia fenomenu samotności. Zjawisko to zostało zestawione z poczuciem osamotnienia i izolacji. Autorka, realizując postawiony cel badawczy, dąży do typizacji i przez to określenia specyfiki doświadczenia samotności, wyciągając wnioski pedagogiczne. Finalnie stwierdza, że samotność rozumiana w sposób pozytywny, jako świadomy wybór (a nie wykluczenie) jest konieczna do prawidłowego rozwoju człowieka, który czas interakcji z ludźmi powinien przeplatać chwilami ciszy i refleksji pojawiającej się podczas spotkań „z samym sobą”