The Polish Trial of Kafka. On the Reception of Franz Kafka and So-Called “Dark Literature” by the Censorship Board

The article discusses the reception of Franz Kafka’s novels and the so-called “dark literature”, popular after 1956, by the censorship board. It presents the discussions around Kafka’s work and various interpretational strategies used to secure this literature a place in the culture of People’s Republic of Poland. The article presents analyses of the censors’ reviews of Kafka’s (but also Sartre’s or Faulkner’s) novels and offers insight into the censorship process and the literary life of the late 1950s in general

Politics, Poetics and “the Tragedy of Existence”. The Reception of Młyny Boże [the Mills of God] Novel Series by Kazimierz Truchanowski by the Censorship Bureau

The article analyzes the censorship board’s reception of Kazimierz Truchanowski’s novel cycle The Mills of the God, published between 1961 and 1967. The analysis gives an insight into the interesting process of the growing tolerance – and indifference – of censorship board towards this kind of hermetic, non-epic prose: far from the official cultural course, but at the same time not coming into open conflict with it. Review of censors’ reception of the subsequent parts of Truchanowski’s novel can be seen as a contribution to the history of the so-called “socparnasizm” as well as to the history of the growing pragmatism of the censorship board (and its de-ideologization)

Cenzorskie perypetie "Dramatów" Witkacego

The first edition of Witkacy’s dramas – the one published in 1962 by PIW, with the introduction by Konstanty Puzyna, consisting of twenty-two unpublished works – proved to be one of the most important events in the Polish post-war literary and theatrical life. In 1957, it was possible to think that Witkacy would remain a peculiar and colourful yet marginal phenomenon in the Polish culture. However, in the next few years a sudden change in the perception of his works took place. In 1957 – as a result of the post-October liberalization – Nienasycenie was published and two years later Nowe formy w malarstwie i inne pisma estetyczne became known to the public. However, as it is emphasized by Degler and Błoński, it is the publication of Dramaty with the preface by Puzyna that proved to be crucial for the writer’s critical reception as the edition influenced the ways of his works’ interpretation. Censorial materials pertaining to Dramaty can be found in the collection of GUKPPiW stored in Archiwum Akt Nowych. The reviews of two volumes present a conclusion that the edition is allowed to be published after the implementation of changes in Puzyna’s preface. The documents were endorsed by the director of the office – Wilhelm Strasser. The materials are enriched with the correspondence of PIW and GUKPPiW: documents with requests for permission to publication, for sending copies to the publishing house etc.Pierwsza edycja dramatów Witkacego – ta PIW-owska z 1962 roku, opatrzona wstępem Konstantego Puzyny i obejmująca dwadzieścia dwa utwory, w większości niewydawane i niewystawiane wcześniej – okazała się jednym z najważniejszych wydarzeń w polskim powojennym życiu literackim i teatralnym. Jeszcze w 1957 roku można było sądzić, że Witkacy pozostanie w polskiej kulturze zjawiskiem osobliwym i barwnym, ale marginalnym. W ciągu kilku lat nastąpił jednak radykalny zwrot w recepcji, zwrot niemający precedensu w polskiej kulturze. Co prawda, już w 1957 roku – na fali popaździernikowej liberalizacji – ukazało się Nienasycenie, a dwa lata później Nowe formy w malarstwie i inne pisma estetyczne, ale – jak podkreślają i Degler, i Jan Błoński – dla recepcji Witkacego momentem przełomowym okazało się właśnie wydanie Dramatów w 1962 roku z przedmową Puzyny, która do tej zmiany przyczyniła się w ogromnym stopniu i na długie lata wytyczyła główne kierunki interpretacji tej twórczości. Warto przyjrzeć się, jak sprawa wyglądała od strony urzędu cenzury: jak tam próbowano rozwikłać „kłębowisko zwane Witkacym”, co trapiło cenzorów pracujących nad PIW-owską edycją i na jakiej podstawie podjęto ostateczne decyzje. Odnośne materiały znajdują się w zbiorach GUKPPiW, przechowywanych w Archiwum Akt Nowych. W teczce opatrzonej sygnaturą I.745 (teczka 68/135) zostały złożone recenzje pierwszego i drugiego tomu dramatów; obie kończą się wnioskiem o dopuszczenie do druku po uwzględnieniu proponowanych drobnych ingerencji w przedmowie Puzyny. Decyzje zostały zatwierdzone przez dyrektora urzędu – Wilhelma Strassera. Tę grupę materiałów dopełnia korespondencja między PIW-em a GUKPPiW: drobne dokumenty przesyłane przez PIW, zawierające prośby o zezwolenie na druk całości lub o zgodę na druk aneksu, skrzydełek obwoluty, o przesłanie egzemplarza z powrotem do wydawnictwa; zazwyczaj z odręcznymi potwierdzeniami odbioru lub zgody na druk i z listą stron, na których należy dokonać zmian

Cenzor zdezorientowany. GUKPPiW po Październiku

The article presents censorial reviews of two books published in 1958 by Iskry – Jej perypetie by Bohdan Korewicki and Skradzione głowy by Tadeusz Unkiewicz – as well as Centralny zarząd kłamstwa by Marek Domański, a novel suppressed by censorship. Although the first work was considered the effect of the author’s graphomania and called “rubbish” by two censors, it appeared in print; the second received divergent evaluations. The last finally gained the censors’ approval; however, it could not be published because of the harsh critique of socialist realism and the work’s explicitly critical nature. All three books are placed on the border of grotesque, but Domański created – as it is claimed in the reviews – realistic grotesque with satirical features whereas Korewicki and Unkiewicz offered fictional grotesque (in the case of Unkiewicz’s novel it was close to science fiction). Although the novels do not deserve to be remembered (obviously, it is impossible to assess the literary value of Domański’s work), the censorial reviews seem to be noteworthy as demonstrative documentation.W materiale zaprezentowano cenzorskie recenzje dwóch książek wydanych w 1958 roku przez Iskry – Jej perypetie Bohdana Korewickiego i Skradzione głowy Tadeusza Unkiewicza – oraz zatrzymanej przez urząd powieści Marka Domańskiego Centralny zarząd kłamstwa. Pierwsza z nich została puszczona do druku, mimo że dwaj pracownicy urzędu uznali ją za „grafomańską bzdurę”; druga uzyskała dwie mocno rozbieżne oceny; trzecia w końcu zyskała uznanie cenzorów i zgodę jednego z nich, ale ostatecznie została zatrzymana ze względu na zbyt ostrą krytykę socrealizmu i wyraźnie obrachunkowy charakter. Wszystkie trzy utwory łączy to, że lokują się gatunkowo na pograniczu groteski, choć w przypadku książki Domańskiego jest to – jak czytamy w recenzjach – realistyczna groteska o celach satyrycznych, w pozostałych przypadkach – groteska fantastyczna (w przypadku powieści Unkiewicza bliska fantastyce naukowej). O ile powieści na przypomnienie raczej nie zasługują (oczywiście nie sposób ocenić, jaką wartość literacką przedstawiała zatrzymana książka Domańskiego), o tyle recenzje cenzorskie wydają się godne uwagi jako materiał poglądowy

Censorship vs "modern" literature in the 1950s and 1960

The text discusses the relations between censorship and modern literature in the 1950s and 1960s on the basis of the found censors' reviews. They prove that censors, also after the Polish October, operated within the realist paradigm (realism as a poetics and a cognitive system), while the dominant features of the avant-garde of the two above mentioned decades, from their point of view, were: antirealism and ill communication. In practices of the the Main Office, pragmatic tolerance towards new literature was linked with authentic support of formal search; at the same time, it was important to make sure that its reach was limited.Praca naukowa finansowana w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą "Narodowy Program Rozwoju Humanistyki" w latach 2012-2017 (projekt nr 11 H 11005280).Instytut Badań Literackich PAN327829

The rise of mindfulness from the spirit of (an)aesthetics

This article analyses mindfulness as an ascetic and aisthetic practice – a form of perception training largely shaped by strictly Western cultural processes dating back to the late 19th century: modern patterns of perception and habitual regimes, including forms of aesthetic contemplation, which permeate our everyday life – as well as the anaesthetic response to the hypertrophy of the aesthetic. Understood as a training of senses, stemming from the need to experience the sense (meaning) at its fundamental psychophysical level, mindfulness is discussed here as a response to the entire constellation of needs and deficits, overlapping with and specific to Western modernity, including the sense of disembodiment (desomatisation), communication overload, and hyperaestheticisation. From this point of view, mindfulness practices might be recognised both as a refinement of aisthetic experience and a form of sensory asceticism. Without disregarding its Buddhist origins, the text draws attention to the elements of mindfulness ideas and practices that seem to be closely related to the Western cultural context, with a particular focus on (broadly understood) aesthetic ideas of the 20th-century modernism

Obserwatorzy, krytycy, ,,towarzysze podróży". Przekłady z literatur zachodnich a cenzura (1956-1964)

The text is devoted to the censorship of the 20th century Western European and American prose centred around socio-political issues in the years 1956-1964. The reconstruction of censorship practices against western fiction (on the basis of the reviews of works by Simone de Beauvoir, H. G. Wells, Sartre, Faulkner and others) allows to provide a more general ideological and aesthetic pattern prevailing in the Main Office of Control of Press, Publications and Shows ('engaged', humanistic and realistic prose acting as a positive reference point), identify the most important political issues and also ideologically 'shared areas' that could be found in the Western works (criticism of fascism, social-mindedness, condemnation of colonialism).Instytut Badań Literackich PAN11413

Politics, poetics and “existential tragedy”. The reception of “The Mills of the God” novel series by Kazimierz Truchanowski by the censorship bureau

The article analyzes the reception of Kazimierz Truchanowski’s novel cycle “The Mills of the God”, published between 1961 and 1967, by the censorship bureau. The analysis offers insight into the interesting process of growing tolerance – and indifference – of the censorship bureau towards this kind of hermetic, non-epic prose: far from the official cultural course, but at the same time not engaging in open conflict with it. Review of cen-sors’ reception of the subsequent parts of Truchanowski’s novel can be seen as a contribu¬tion to the history of the so-called “socparnasizm” as well as to the history of the growing pragmatism of the censorship board (and its de-ideologization)

On the reception of Franz Kafka and the so-called “dark literature” by the censorship board

The article discusses the reception of Franz Kafka’s novels and the so-called “dark literature”, popular after 1956, by the censorship board. It presents the discussions around Kafka’s work and various interpretational strategies used to secure this literature a place in the culture of People’s Republic of Poland. The article presents analyses of the censors’ reviews of Kafka’s (but also Sartre’s or Faulkner’s) novels and offers insight into the censorship process and the literary life of the late 1950s in general