Fiskalna konsolidacija i premija zarada javnog sektora u Srbiji: Ocene dobijene primenom metoda uparivanja i kvantilne regresije

Fiskalni deficit u Srbiji 2014. godine iznosio je 6,6% BDP, nakon čega je Vlada Srbije uvela mere fiskalne konsolidacije uključujući i smanjenje zarada u javnom sektoru za deset procenata. U ovom istraživanju analiziramo promenu premije zarada javnog sektora Srbije nakon što su mere uvedene. Dodatno, istraživanje upoređuje premiju zarada dva podsektora javnog sektora: sektora države i javnih preduzeća. Premija zarada javnog sektora analizirana je korišćenjem metoda linearne i kvantilne regresije na podacima Ankete o radnoj snazi, uz korišćenje metoda uparivanja. Rezultati ukazuju na to da je u 2014. godini, pre mera fiskalne konsolidacije, premija zarada javnog sektora iznosila 17,9%, pri čemu je premija veća za javna preduzeća nego za sektor države. Premija zarada je bila najviša na dnu, a najniža na vrhu distribucije zarada. Odvojene analize, ipak, ukazuju da ova pravilnost važi samo za sektor države, dok je u sektoru javnih preduzeća premija ista na svim nivoima zarada. U 2015. godini, nakon primene mera fiskalne konsolidacije, premija zarada javnog sektora smanjena je na 12,6%, što ukazuje na smanjenje nejednakosti zarada između javnog i privatnog sektora. Pad premije na celoj distribuciji zarada bio je značajniji za radnike iz sektora države nego za radnike iz javnih preduzeća, stoga povećavajući nejednakost između podsektora unutar javnog sektora

Public sector wage premium in Serbia: evidence from SILC data

In many European countries, employees in the public sector have higher average wages than workers in the private sector. This difference can partially be explained by better characteristics of the workers in the public sector, such as higher level of education or more work experience. However, previous research shows that even after we control these characteristics, the public sector pays higher wages i.e. that, in many European countries, there is a public sector wage premium. In other words, workers in the public sector earn more than the workers in the private sector, for the "same" job. Historically, in Serbia, public sector wage premium went from significantly negative, i.e. higher wages in the private sector (in 1995), to moderately positive premium (in 2008). This paper aims to assess the wage gap between the public and private sector in Serbia, using Survey on Income and Living Conditions (SILC) data from 2013 and the wage decomposition methodology. In addition to providing new data on the gap in wages and public sector premium in Serbia, this paper aims to provide a better understanding of how different characteristics of the workers in the private and public sector affect the gap in wages. Results show that in Serbia, in 2013, average hourly wage in the public sector was by 33.4% higher than in the private sector. As public sector workers have higher levels of education and are more likely to work in better paid jobs than workers in the private sector, the estimated value of the public sector wage premium is 17.2%. The estimated value of the public sector wage premium in Serbia is relatively high, when compared to the other European countries

Univerzitet u Beogradu, Ekonomski fakultet., 2018, doktor nauka, Ekonomija.

U 2014. godini, fiskalni deficit u Republici Srbiji iznosio je 6,6% bruto društvenog proizvoda (BDP) i bio je među najvišim u Evropi. Reagujući na deficit, Vlada Srbije je, krajem 2014. godine donela mere fiskalne konsolidacije koje su, između ostalog, uključivale i smanjivanje zarada u javnom sektoru u iznosu od 10% za zarade više od 25.000 dinara. Osnovni cilj ove disertacije bio je da se detaljno ispitaju efekti fiskalne konsolidacije na premiju zarada javnog sektora (razliku u zaradama između javnog i privatnog sektora kada statistički kontrolišemo efekte ostalih relevantnih varijabli), ali i efekti koje je fiskalna konsolidacija imala na ostale ishode na tržištu rada. S tim u vezi, u ovoj disertaciji detaljno su prikazani ekonometrijski metodi kojima se ocenjuje premija zarada javnog sektora, ali i metode koje možemo da koristimo da ocenimo efekte fiskalne konsolidacije na promenu premije. Korišćena je najpre Minserova jednačina zarada, u kojoj se premija zarada javnog sektora računa kao koeficijent uz veštačku promenljivu koja označava rad u javnom sektoru. Nakon toga, premija zarada javnog sektora ocenjena je uz pomoć Blajnder-Ohaka dekompozicije, u okviru koje se ukupna razlika u zaradama između sektora razdvaja na objašnjeni i neobjašnjeni deo. Objašnjeni deo se duguje različitim karakteristikama radnika u javnom i privatnom sektoru (različiti nivoi obrazovanja, radno iskustvo itd.), dok se neobjašnjeni deo duguje razlikama u uslovnim zaradama za te karakteristike na tržištu rada i kao takav predstavlja još jednu ocenu premije zarada javnog sektora. Premija zarada javnog sektora zatim je ocenjena i drugim metodama dekompozicije. Kod JMP dekompozicije, ukupna razlika u zaradama deli se na tri komponente: razliku u karakteristikama (Q), razliku u cenama (P), koja predstavlja ocenu premije zarada javnog sektora, i razliku u neopaženim karakteristikama i cenama (U), a koja se procenjuje na osnovu razlika u distribuciji reziduala dva sektora. U okviru Nopo dekompozicije, najpre se određuje deo uzorka u kojem su radnici u dva sektora uporedivi iz perspektive karakteristika na tržištu rada, a zatim se u okviru uporedivog dela uzorka razlika u zaradama deli na deo koji se duguje razlikama u karakteristikama i deo koji predstavlja premiju zarada javnog sektora. Konačno, Njuman-Ohaka dekompozicija uzima u obzir Hekmanovu ideju da radnici ne biraju (nisu izabrani u) javni ili privatni sektor na slučaj, usled čega su ocene koeficijenata u Minserovoj iv regresiji i Blajnder-Ohaka dekompoziciji pristrasne. Ocenjujući selekciju u javni sektor zajedno sa jednačinom zarada ocene koeficijenta postaju nepristrasne.In 2014, the fiscal deficit in the Republic of Serbia amounted to 6.6% of GDP and was among the highest in Europe. In response to the deficit, the Government of Serbia adopted a set of fiscal consolidation measures at the end of 2014, which included a 10% reduction of public sector wages for wages higher than 25,000 RSD. The main objective of this dissertation was to examine the effects of fiscal consolidation on the public sector wage premium (defined as the difference between public and private sector wages, when statistically controlling for the effects of other relevant variables); as well as the effects that fiscal consolidation had on other labour market outcomes. The dissertation presents econometric methods used to assess the public sector wage premium, and the effects of fiscal consolidation on the change of premium. Firstly, we used Mincer earnings equation, in which public sector wage premium is estimated as a coefficient next to the dummy variable for the public sector job. Subsequently, the public sector wage premium was estimated via Blinder-Oaxaca decomposition, in which the total difference in wages between the sectors is divided to explained and unexplained part. While the explained part is attributed to different labour market characteristics of the workers from public and private sectors (different levels of education, work experience, etc.), the unexplained part is due to different constants and returns to characteristics, and represents an estimate of the public sector wage premium. The public sector wage premium was then estimated by other decomposition methods. Within JMP decomposition, total wage difference is divided to: the difference in characteristics (Q), the difference in prices (P), which represents an estimate of the public sector wage premium, and the difference in unobserved characteristics and prices (U), estimated based on the differences in the distributions of the wage equation residuals. Nopo decomposition suggests that labour market characteristics of the workers from two sectors are not fully comparable. Therefore, after determining the comparable sample, the difference in earnings within the comparable part of the sample is divided to two parts: first – due to differences in characteristics and second which represents the public sector wage premium. Finally, the Neuman-Oaxaca decomposition takes into account Heckman's notion that workers do not choose (are not selected to) public or private sector randomly, therefore causing a bias in Mincer's regression and viii Blinder-Oaxaca decomposition estimates. Joint estimate of the selection into the public sector and of the wage equation corrects for this bias

Public private job satisfaction differential in Serbia: evidence from SILC data

Although the wage differences between the public and private sectors in Serbia are well researched, little is known on the differences in the overall quality of work between the sectors. In this paper we aim to fill this gap, by analysing the differences in job satisfaction between the public and private sector workers in Serbia, starting from a theoretical framework which views job satisfaction as an operationalization of total utility from work. To analyse the differences in job satisfaction we use nationally representative Survey on Income and Living Conditions (the SILC) data from 2013 and Blinder-Oaxaca decomposition method. The results show that public sector workers in Serbia, beside high public sector wage premium, also work in better working conditions, and have higher levels of job satisfaction. Although higher levels of job satisfaction can partially be accounted for by higher wages and better job characteristics of the public sector workers, a part of the gap in job satisfaction remains unexplained by the variables available in the SILC data. According to recent literature on job satisfaction these unexplained differences could be contributed to lower stress, higher job security and higher levels of intrinsic motivation of public sector workers. The results further support the notion of strong labour market duality in Serbia, which causes micro level labour market distortions

Dugoročna usklađenost plata u sektoru države i plata u privatnom sektoru

Ovaj rad ima za cilj da ispita da li postoji dugoročna povezanost između zarada u sektoru države i plata u privatnom sektoru u Srbiji, kao i da ispita pravac kauzalne veze ove povezanosti. Dugoročna povezanost između zarada u dva sektora ispituje se koristeći metodologiju kointegracione i VAR analize, na podacima iz ankete RAD o platama u sektorima državne administracije i prerađivačke industrije iz perioda između januara 2009. i aprila 2016. godine. Rezultati ukazuju na to da postoji dugoročna povezanost između zarada u dva sektora, bez obzira na metod kointegracione relacije koji se ispituje. Dodatno, rezultati u okviru VAR analize ukazuju na to da su zarade u privatnom sektoru „lider“, jer uzrokuju, u smislu Grejndžera, kretanje zarada u državnom sektoru. Sa druge strane, ista analiza ukazuje da nema dugoročnog uticaja zarada u državnom sektoru na zarade u sektoru prerađivačke industrije

Women's access to economic opportunities in Serbia

After more than a decade of progress in building an institutional infrastructure for gender equality, the overall economic opportunities among women in Serbia still lag those among men. Women, on average, earn 86 percent of the wages of their coworkers who are men after one controls for differences in educational and job characteristics. In the labor market, women who have the same work profiles as men have similar chances to be employed; however, there are many obstacles confronting women in joining the labor market in the first place. Gender inequalities are pronounced in rural areas, where a high number of women serving as unpaid family members are deprived of the right to social security. Furthermore, the recently published Gender Equality Index ranks Serbia 12 percentage points below European Union average. The Index highlights areas where particular efforts are needed such as the domain of work, access to financial resources, and social activities (domain of time). This report focuses on better understanding the factors that influence women’s economic opportunities in particular, an area in which significant inequalities remain. Women’s economic opportunity is defined as a set of laws, regulations, and practices that allow women to participate in the workforce under conditions roughly equal to those of men, whether as wage-earning employees or as owners of businesses. As such, the report looks into the ability of women to accumulate and build-up critical endowments - education and health – and to participate in the labor market and have access to jobs. By reviewing the institutions and policies relevant to gender equality in access to economic opportunities in Serbia, the intention is also to point out necessary improvements in policies and programs that will encourage women’s participation in the workplace and thus create a more productive economy overall. The analysis mostly relies on exploiting a new dataset for Serbia, the Survey on Income and Living Conditions (SILC), together with Labor Force Survey (LFS) data. Findings show that gender equality exists in Serbia in terms of both participation in and attainment of education. Women in the prime age group have better educational characteristics than men of the same age, while the opposite holds for the older population of women. Gender educational gaps among the poor and the bottom 40 percentof the income distribution (the bottom 40) are similar in size relative to the corresponding gaps in the general population. Nevertheless, individuals living in rural areas and the Roma population are disadvantaged and tend to have larger gender educational gaps. According to our findings,in rural areas, women have lower average educational attainment. Early school leavers among women are also more likely to live in rural areas. Number of indicators, such as,the enrolment rates in secondary education, average number of years spent in education and percentage of population that can expect to complete postsecondary education, have significantly lower values among Roma than nonRoma population

Ekonometrijska analiza premije zarada javnog sektora u Srbiji u uslovima fiskalne konsolidacije

U 2014. godini, fiskalni deficit u Republici Srbiji iznosio je 6,6% bruto društvenog proizvoda (BDP) i bio je među najvišim u Evropi. Reagujući na deficit, Vlada Srbije je, krajem 2014. godine donela mere fiskalne konsolidacije koje su, između ostalog, uključivale i smanjivanje zarada u javnom sektoru u iznosu od 10% za zarade više od 25.000 dinara. Osnovni cilj ove disertacije bio je da se detaljno ispitaju efekti fiskalne konsolidacije na premiju zarada javnog sektora (razliku u zaradama između javnog i privatnog sektora kada statistički kontrolišemo efekte ostalih relevantnih varijabli), ali i efekti koje je fiskalna konsolidacija imala na ostale ishode na tržištu rada. S tim u vezi, u ovoj disertaciji detaljno su prikazani ekonometrijski metodi kojima se ocenjuje premija zarada javnog sektora, ali i metode koje možemo da koristimo da ocenimo efekte fiskalne konsolidacije na promenu premije. Korišćena je najpre Minserova jednačina zarada, u kojoj se premija zarada javnog sektora računa kao koeficijent uz veštačku promenljivu koja označava rad u javnom sektoru. Nakon toga, premija zarada javnog sektora ocenjena je uz pomoć Blajnder-Ohaka dekompozicije, u okviru koje se ukupna razlika u zaradama između sektora razdvaja na objašnjeni i neobjašnjeni deo. Objašnjeni deo se duguje različitim karakteristikama radnika u javnom i privatnom sektoru (različiti nivoi obrazovanja, radno iskustvo itd.), dok se neobjašnjeni deo duguje razlikama u uslovnim zaradama za te karakteristike na tržištu rada i kao takav predstavlja još jednu ocenu premije zarada javnog sektora. Premija zarada javnog sektora zatim je ocenjena i drugim metodama dekompozicije. Kod JMP dekompozicije, ukupna razlika u zaradama deli se na tri komponente: razliku u karakteristikama (Q), razliku u cenama (P), koja predstavlja ocenu premije zarada javnog sektora, i razliku u neopaženim karakteristikama i cenama (U), a koja se procenjuje na osnovu razlika u distribuciji reziduala dva sektora. U okviru Nopo dekompozicije, najpre se određuje deo uzorka u kojem su radnici u dva sektora uporedivi iz perspektive karakteristika na tržištu rada, a zatim se u okviru uporedivog dela uzorka razlika u zaradama deli na deo koji se duguje razlikama u karakteristikama i deo koji predstavlja premiju zarada javnog sektora. Konačno, Njuman-Ohaka dekompozicija uzima u obzir Hekmanovu ideju da radnici ne biraju (nisu izabrani u) javni ili privatni sektor na slučaj, usled čega su ocene koeficijenata u Minserovo regresiji i Blajnder-Ohaka dekompoziciji pristrasne. Ocenjujući selekciju u javni sektor zajedno sa jednačinom zarada ocene koeficijenta postaju nepristrasne. Da bismo ocenili premiju zarada javnog sektora na različitim nivoima distribucije zarada korišćene su i metode uslovne kvantilne regresije. Dodatno, koristimo strukturu rotirajućeg panela Ankete o radnoj snazi da 1) direktno proverimo hipotezu o tome da je fiskalna konsolidacija uticala na smanjivanje zarada javnog sektora i 2) da ocenimo efekte fiskalne konsolidacije na tranzicije na tržištu rada. Konačno, koristimo metode kointegracione analize i vektorskog autoregresionog modela da ispitamo dugoročnu povezanost zarada u dva sektora. Istraživanje u okviru disertacije pokušava da potvrdi ili opovrgne četiri hipoteze. Prvom hipotezom ispitujemo da li je fiskalna konsolidacija u Srbiji izazvala smanjenje premije zarada javnog sektora u Srbiji 2015. i 2016. godine, u odnosu na 2014. godinu. Prva hipoteza je, prema očekivanjima, potvrđena, jer je premija smanjena sa 17,3% u 2014. godini na 11,3% (11,1%) u 2015. (2016.) godini, a slični rezultati i zaključci dobijaju se primenom različitih metoda dekompozicije zarada. Direktno modeliranje predloženih mera smanjenja zarada kroz panel analizu pokazalo je da se fiskalna konsolidacija, u proseku, odvijala prema planu koji je donela Vlada Srbije i da je upravo fiskalna konsolidacija dovela do smanjenja premije zarada javnog sektora. Dodatno, u okviru ove hipoteze, posebna pažnja posvećena je podeli na sektor države (koji obuhvata sektore državne administracije, obrazovanja i zdravstva) i sektor javnih preduzeća. Pokazano je da je premija za rad u javnim preduzećima u Srbiji u 2014. godini bila značajno viša nego u sektoru države, za oko 3 procentna poena; i da je konsolidacija dodatno doprinela povećanju razlika u uslovnim prosečnim zaradama u dva sektora, (6,7% u 2015.; i 9,8% 2016. godini). Modeliranje predloženih mera smanjenja zarada u okviru panel analize ukazuje da je na povećanje razlika u zaradama između podsektora javnog sektora uticala različita saglasnost predloženih i realnih promena zarada u dva podsektora: dok je u sektoru države saglasnost bila potpuna, u sektoru javnih preduzeća ona je bila samo delimična. Primena metoda dekompozicije ukazuje na to da su nekorigovane razlike u zaradama između sektora izraženije od premije zarada, zbog toga što radnici u javnom sektoru imaju bolje karakteristike na tržištu rada (više nivoe obrazovanja, bolju strukturu zanimanja itd.), a slično važi i za radnike sektora države u odnosu na radnike javnih preduzeća. Metode dekompozicije ukazuju i da su osnovni uzroci premija zarada javnog sektora više uslovne zarade za više nivoe obrazovanja, duže radno iskustvo i za pojedina zanimanja, dok su više ceteris paribus zarade u javnim preduzećima, u odnosu na sektor države, posledica faktora koje ne možemo da opazimo u podacima. Rezultati kvantilne regresije ukazuju da je premija zarada javnog sektora u Srbiji u 2014. godini bila različita na različitim nivoima distribucije zarada. Premija je bila najviša na najnižim zaradama (21% na 10. percentilu), statistički značajno niža na nivou medijane (16,9%), i najniža na najvišim zaradama (12,4%). Usled ovih razlika i izuzimanja zarada nižih od 25.000 dinara iz fiskalne konsolidacije, u okviru druge hipoteze ispitujemo da li je smanjivanje premije javnog sektora 2015. i 2016. godine bilo je različito na različitim nivoima distribucije zarada. I ova hipoteza je potvrđena: rezultati kvantilne regresije ukazuju na to da na niskim nivoima zarada promene premije nisu bile statistički značajne, dok su promene od 30. percentila pa do kraja distribucije zarada, značajne i pri tome više izražene na vrhu nego na sredini distribucije zarada. I u okviru ove hipoteze razmatrali smo različite efekte na podsektore javnog sektora: sektor države i sektor javnih preduzeća. Analiza ukazuje na dva važna nalaza. Prvo, rezultati iz 2014. godine ukazuju da u sektoru države, u odnosu na privatni sektor, postoji teorijski očekivan obrazac premije zarada: visoka premija na dnu i niska premija na vrhu distribucije zarada, dok se kod javnih preduzeća premija zarada u odnosu na privatni sektor ne razlikuje u zavisnosti od nivoa u distribuciji zarada. Usled ovog trenda, počevši od medijane pa do najviših zarada, premija je viša za sektor javnih preduzeća nego za sektor države. Drugo, između 2014. i 2015 godine smanjenje premije zarada u sektoru države bilo je značajno na svim nivoima distribucije zarada (osim na 10. percentilu), dok je u sektoru javnih preduzeća smanjenje premije bilo značajno samo kod visokih zarada. Uz to, intenzitet promena bio je značajno viši u sektoru države nego u sektoru javnih preduzeća na svim nivoima distribucije zarada. Ovi rezultati, zajedno sa rezultatima u okviru prethodne hipoteze ukazuju na to da su mehanizmi i faktori koji utiču na formiranje zarada i mogućnosti reagovanja u situaciji fiskalne konsolidacije javnih preduzeća i sektora države različiti. U okviru treće hipoteze pretpostavili smo da će fiskalna konsolidacija izazvati i strukturne efekte na tržištu rada. Prema ovoj hipotezi, javni sektor, usled smanjivanja zarada, postaje manje korisna opcija radnicima, koji mogu da odluče da, umesto rada u javnom sektoru, rade u privatnom sektoru, ili da se povuku u neaktivnost. Direktno ispitivanje efekata smanjivanja zarada kroz panel analizu ukazalo je na to da ova hipoteza nije potvrđena, te da efekti fiskalne konsolidacije nisu povećali verovatnoću tranzicije radnika u privatni sektor ili neaktivnost. Konačno, u okviru četvrte hipoteze ispitivali smo da li je smanjivanje zarada u javnom sektoru, kao posledica fiskalne konsolidacije, uticalo je i na smanjivanje zarada u privatnom sektoru. Ispitivanje dugoročne povezanosti između zarada u sektoru države i sektoru prerađivačke industrije, kao reprezentativnih sektora javnog i privatnog sektora ukazalo je na to da su zarade u dva sektora kointegrisane, tj. da između njih postoji dugoročna ravnotežna veza. Ipak, ispitivanje u okviru VAR modela i modela sa korekcijom ravnotežne greške ukazuje na to da zarade u sektoru prerađivačke industrije utiču na zarade u sektoru države, dok obrnuto ne važi. Drugim rečima, četvrta hipoteza nije potvrđena: fiskalna konsolidacija nije uticala na zarade u privatnom sektoru, jer one nisu pod uticajem niti kratkoročnih niti dugoročnih promena zarada u javnom sektoru

The public sector wage premium and fiscal consolidation in Serbia

Responding to a high fiscal deficit, the Serbian government introduced a set of fiscal consolidation measures at the beginning of 2015, including a 10% public sector wage cut. This paper analyses the difference in wages between the public and the private sector in Serbia and changes in the public sector wage premium after the measures were introduced. The results show that, similarly to many other countries, wages in the Serbian public sector are on average higher than in the private sector, partially due to the better labour market characteristics of public sector workers. The public sector wage premium was 17.4% in 2014 and was mainly driven by higher returns to education, work experience, and occupation in this sector. In 2015 the premium dropped by 6 percentage points due to a lessening of the difference in returns between the sectors. Therefore, in addition to reducing budget expenditures, fiscal consolidation in Serbia has reduced wage inequality between these sectors

Social stability challenged by Covid-19: Pandemics,inequality and policy responses

The public health measures implemented to limit the COVID-19 pandemic are likely to affect economicinequalities. In this paper we first provide a theoretical framework to analyse how income inequality con-tributes shaping the trade-off between economic lockdown and contagion. Our empirical analysis on EUcountries shows that the lockdown is likely to significantly increase inequality and poverty and that the mag-nitude of the change is larger in more unequal countries. To avoid social collapse, countries must considerinequality as an additional source of fragility, while supranational, coordinated health and fiscal policies areneeded in the interest of all European economies

Gender inequality and the gender-job satisfaction paradox in Europe

Despite being paid less than men and facing worse working conditions, lower promotion opportunities and work- place discrimination, women typically report higher levels of job satisfaction. Twenty years ago Andrew Clark (Clark, 1997) suggested that this might be due to their lower expectations, driven by a number of factors related to current and past positions in the labour market. Although this hypothesis is one of the leading explanations of gender differences in job satisfaction, cross-country research on the relationship between gender inequality and the gender-job satisfaction gap is rare and only descriptive. In this paper, we use the data from EU-SILC module on subjective well-being from 2013 to analyse adjusted gender-job satisfaction gaps in 32 European countries and we relate them to country differences in gender inequalities. Our results provide extensive and robust evidence of a relationship between exposure to more gender equal settings in the early stages of life and smaller gender gaps in job satisfaction. This corroborates the hypothesis that women who grew up in contexts with higher gender equality have expectations increasingly aligned to those of their male counterparts. Our results also show that being employed in typically male occupations enables this alignment too, whereas higher levels of education do not play a similar effects