Początki łódzkiego sądownictwa

Za postępującym w II połowie XIX w. intensywnym rozwojem gospodarczym i demograficznym nie nadążał rozwój regionalnych struktur politycznych i organów sądowych. W ramach kształtowania tych ostatnich przełomowym zdarzeniem było przeniesienie w 1864 r. siedziby Sądu Pokoju Okręgu Zgierskiego do Łodzi. Następnymi etapami było: stopniowe zwiększanie liczby etatów sędziów pokoju i utworzenie w 1888 r. w Łodzi odrębnego okręgu zjazdu sędziów pokoju. Mimo usilnych starań nie udało się w okresie Królestwa Polskiego wyjednać dla Łodzi utworzenia sądu handlowego. Wydział handlowy sądu okręgowego został utworzony w ramach sądownictwa niepodległego, dopiero kiedy Łódź stała się samodzielnym okręgiem sądowym.The development of regional political structures and organs of the judiciary did not manage to keep up with the intensive economic and demographic development intensifying in the second half of the 19th century. A breakthrough in the development of judicature came in 1863, with the transfer of the seat of the Justice of Peace of the District of Zgierz to Łódź. The following stages included a gradual increase in the number of justices of peace and setting up an independent region of the Congress of Justices of Peace in Łódź in 1888. Despite their intensity, the efforts to have a commercial court opened for Łódź in the days of Kingdom of Poland failed. The said court was set up as part of the independent judiciary only when Łódź became an independent court district.Mit der in der 2. Hälfte des 19. Jahrhunderts voranschreitenden intensiven wirtschaftlichen und demographischen Entwicklung konnte die Entwicklung der regionalen politischen Strukturen und Gerichtsorgane nicht Schritt halten. Im Rahmen der Gestaltung der letzteren war die Verlegung des Sitzes des Friedensgerichts für den Bezirk Zgierz im Jahre 1864 nach Łódź ein entscheidendes Ereignis. Die nächsten Phasen waren: stufenweiser Anstieg der Stellen für Friedensrichter und Gründung eines separaten Bezirks für die Friedensrichterversammlungen im Jahre 1888 in Łódź. Trotz der intensiven Bemühungen gelang es zu der Zeit des Königreichs Polen nicht, die Gründung eines Handelsgericht für Łódź zu erwirken. Eine Handelsabteilung des Bezirksgerichts wurde im Rahmen einer unabhängigen Gerichtsbarkeit gegründet, erst nachdem Łódź zu einem eigenständigen Gerichtsbezirk geworden war.Развитие региональных структур политических и судебных органов во второй половине XIX в. не поспевало за быстрым экономическим и демографическим развитием общества. В формировании судебных органов переломным моментом был перевод в 1864 г. Окружного мирового суда с города Згеж в Лодзь. Этот шаг повлек за собой постепенное увеличение количества мировых судей и создание в 1888 г. отдельного судебного округа в Лодзи. Несмотря на энергичные усилия не удалось во время существования Царства Польского создать в Лодзи коммерческий суд. Хозяйственный отдел окружного суда был создан лишь с приходом независимого судопроизводства, после того, как Лодзь стала самостоятельным судовым округом

Drobna przestępczość w okupowanej Łodzi do 1917 roku w świetle praktyki sądowej i doniesień prasy

W Łodzi pod niemiecką okupacją w czasie I wojny światowej organy obywatelskie starały się utrzymać porządek w mieście. Do walki z drobną przestępczością początkowo stanęły komisje rozpoznawczo-pojednawcze, działające przy Centralnym Komitecie Milicji Obywatelskiej w Łodzi. Z ich działalności zachował się szczątkowy materiał archiwalny i doniesienia opublikowane w lokalnej prasie. Większość udokumentowanych spraw dotyczyła czynów skierowanych przeciwko mieniu. Po przejęciu wymiaru sprawiedliwości przez Niemców, walkę z drobną przestępczością kontynuowały cesarsko-niemieckie sądy pokoju w Łodzi. O ich funkcjonowaniu dowiadujemy się zarówno z lokalnej prasy, jak i z zachowanych w Archiwum Państwowym w Łodzi materiałów archiwalnych. Zdecydowana większość spraw toczyła się wówczas o czyny przeciwko mieniu, czci i interesowi publicznemu. W tym ostatnim przypadku natrafiamy na sprawy o łapownictwo, fałszerstwa, naruszenia przepisów celnych, walutowych i handlowych.Under German occupation during World War I the civil authorities in Łódź were trying to keep the order in town. The recognition-reconciliation commissions by CKMO (pol. Centralny Komitet Milicji Obywatelskiej) in Łódź were firstly used to deal with the minor crimes. There is a scant archival material and some press releases concerning their activity. The majority of the documented cases dealt with crimes against property. After the occupational courts’ organisation was introduced dealing with the minor crimes was given to the Imperial German Courts of Peace in Łódź. The information about their activity can be found in local press releases and in archival materials in State Archive in Łódź. Most of cases concerned the acts against property, honor and public interest. Among the last type of cases we can find bribery, forgery, violation of customs regulation, currency and commerce regulation

Problemy z ujmowaniem dóbr osobistych na tle wolności słowa i ochrony czci w świetle wypowiedzi zamieszczanych na łamach „Gazety Sądowej Warszawskiej”

Udostępnienie publikacji Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego finansowane w ramach projektu „Doskonałość naukowa kluczem do doskonałości kształcenia”. Projekt realizowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój; nr umowy: POWER.03.05.00-00-Z092/17-00

Baza źródłowa do badań nad administracją pośredniego szczebla w Królestwie Polskim do 1866 roku

Podjęte badania nad administracją obwodową (powiatową) w Królestwie Polskim w latach 1816-1866 wymagają zestawienia odpowiednich zasobów zgromadzonych w archiwach państwowych. Dostępne są cyfrowe bazy danych i tradycyjne inwentarze. Udogodnienia spotykamy również przy badaniu źródeł drukowanych, których duża część udostępniona jest przez biblioteki cyfrowe. Główną bazą źródłową do prowadzenia badań nad administracją pośredniego szczebla są akta obwodowe i powiatowe. 32 zespoły dokumentują w sposób wystarczający funkcjonowanie komisarzy delegowanych w obwód (1816-1842) i naczelników powiatu (18431866). Można rozważyć poszerzenie kwerendy o zachowane akta wojewódzkie (od 1837 r. - gubernialne) i rządowe. Ze względu na obszerność i różnorodność materiału archiwalnego warto wykonywać pracę etapami. Dopiero po przejrzeniu większej części akt będzie możliwa ich szczegółowa ocena i formułowanie wniosków.The research on district (county) administration in 1816-66 requires aggregation of archival materials. There are digital databases and traditional educational inventories available to researchers. Researches are also welcome to make use of digital libraries that contain many printed sources. The main sources database for the research on the intermediate level of administration are district and county files kept in State Archives. The operation of commissioners delegated to districts (1816-42) and counties (1843-1866) is sufficiently documented in 32 sets of files. The query can by extended to cover regional (voivodship, and after 1837 - governorship) and governmental files. As the volume and variety of archival material is impressive, it is worthwhile to stage the queries. Any conclusions and detailed evaluation will only be possible after a large share of the files have been investigated

Zmiany organizacji sądów pokoju w Łodzi p o d niemiecką okupacją w czasie I wojny światowej

Po opuszczeniu Łodzi przez władze rosyjskie organem, który zastąpił sądy pokoju, były sądy milicyjne. Następnym krokiem było zorganizowanie komisji rozpoznawczo-pojednawczych. Po wprowadzaniu okupacyjnej organizacji sądowej (1 kwietnia 1915 r.) kompetencje dawnych sądów pokoju powierzone zostały Cesarsko-Niemieckim Sądom Pokoju w Łodzi. Akta archiwalne i prasa dokumentują moment przejęcia sądownictwa przez organy okupacyjne. Sędziami pokoju zostali Niemcy. Językiem sądowym był język niemiecki. Cesarsko-Niemieckie Sądy Pokoju zastąpione zostały pod koniec 1916 r. przez „polskie” sądy pokoju. Sędziami pokoju byli Polacy, a rozprawy toczyły się w języku polskim. Nadal jednak wyższe instancje pozostawały w rękach niemieckich. Dopiero wprowadzenie sądów królewsko-polskich 1 września 1917 r. rozpoczęło stuletnie już dzieje polskiego sądownictwa w Łodzi.After Łódź was released from the Russian’s administration the courts of peace were replaced by the policemen’s courts. The next step, was organisation of the recognition reconciliation commissions. On the 1st of April 1915 the occupational courts’ organisation was introduced and due to this change the competences of the courts of peace were given to the Imperial German Courts of Peace. The archival acts and press noticed the moment of overtaking the courts by the occupational authorities. The judges of peace became Germans and the official language in courts was German. Imperial German courts of peace were replaced in the end o f 1916 year by “Polish” courts of peace. The judges were Poles and the official language was Polish. However the higher instances were still under German’s control. It wasn’t until the 1st of September 1917 when the Regal Polish Courts were introduced. This commenced the one hundred years history o f Polish courts in Łódź

Kurator z powodu ciąży w świetle akt Sądu Pokoju Powiatu Łęczyckiego i Sądu Pokoju w Łodzi w latach 1809-1876

Kuratela z powodu ciąży przewidywana była w prawie francuskim, ale również w obowiązującym na południowych ziemiach polskich od 1811 r. kodeksie cywilnym austriackim oraz obowiązującym w zaborze pruskim Landrechcie. Przedstawiane rozważania na temat funkcjonowania kurateli z powodu ciąży opierają się na ustawodawstwie obowiązującym na obszarze Księstwa Warszawskiego, a później Królestwa Polskiego i literaturze dziewiętnasto- i dwudziestowiecznej. Źródła praktyki z lat 1809-1876 zaczerpnięte zostały z zespołów: Sąd Pokoju Powiatu Łęczyckiego i Sąd Pokoju w Łodzi, zachowanych w Archiwum Państwowym w Łodzi

Rada familijna pod powagą sądu pokoju w świetle akt łęczyckich, zgierskich i łódzkich z lat 1809-1876

Kształcenie kadr dla potrzeb rynku flexicurity i gospodarki opartej na wiedzy – oferta kierunków nauk humanistyczno-społecznych UŁ” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społeczneg

Panny, mężatki i wdowy przed sądem pokoju: prawo a praktyka w Królestwie Polskim na przykładzie akt sądów pokoju okręgu łęczyckiego, zgierskiego i łódzkiego

The capacity of women to be a party in civil cases was limited in various ways. Only maidens of age and widows could freely be a party (in various functions) in court proceedings. On the other hand, the law provided strict limitations for married women. The wife took action before the court assisted by her husband. It was otherwise in criminal cases. Here women acted independently as suing parties, witnesses, and defendants. The files of justices of the peace, conciliatory courts, and the police corroborate that these principles were respected in practice.Die Gerichtsfähigkeit der Frauen in Zivilsachen war auf verschiedene Weise beschränkt. Nur volljährige Jungfrauen und Witwen durften (in unterschiedlichem Charakter) frei vor Gericht treten. Das Gesetz beschränkte aber die verheirateten Frauen in dieser Hinsicht stark. Eine Ehefrau unternahm Handlungen vor Gericht im Beisein ihres Ehemannes. Anders sah es in Strafsachen aus: Hier konnten die Frauen eigenständig agieren, und zwar sowohl als Klägerinnen, Zeuginnen, wie auch als Beschuldigte. Die Akten der Friedensgerichte, der Schlichtungsabteilung und der Polizei bestätigen, dass diese Regeln auch in der Praxis eingehalten wurden