Morfometrijsko ispitivanje nabora crevne sluzokože šarana hranjenog različitom dodatnom hranom u poluintenzivnom sistemu

U poluintenzivnom sistemu gajenja šarana u poslednjoj deceniji dolazi do promena u vrsti dodatne hrane koje povećavaju održivost proizvodnje. Sa žitarica koje su se godinama koristile kao dodata hrana, sada se prelazi na peletiranu i ekstrudiranu hranu. Ova zamena uzrokuje i promene u fiziologiji varenja riba, a kao posledica se dešavaju morfološke promene na crevima. Najčešće se na organima za varenje riba gajenih u akvakulturi ne nalaze teže histopatološke promene, pa se pribegava kvantifikaciji i morfometriji histoloških parametara koje mogu da ukažu na odstupanja od normalne građe/funkcije. Metod evaluacije dužine crevnih nabora je korišćen u velikom broju studija koje su se bavile efektima različitih tipova hrane i/ili aditiva na crevo riba. Cilj rada je da se utvrdi efekat različitih tipova hrane (žitarice, peletirana, ekstrudirana hrana) na crevo šarana merenjem dužine crevnih nabora kod riba koje su gajene poluintenzivno. Dužina crevnih nabora je korelisana sa prirastom ribe. Kretanje dužine crevnih nabora po jezerima/vrsti dodate hrane je imalo pravilan tok (Fig. 1). Najkraći crevni nabori su izmereni kod riba hranjenih žitaricama. U sva tri jezera primetan je pad dužine nabora u junu. U ovom mesecu su vrednosti najmanje, manje čak i od inicijalnih na početku eksperimenta (u aprilu), kao i vrednosti dobijenih u maju. Od juna dužina nabora creva konstantno raste kod riba u svim jezerima, bez obzira na tip dodate hrane. Rezultati su pokazali visok stepen statistički značajne korelacije između mase tela ribe i dužine crevnih nabora u svim jezerima (Tab. 2). Ukoliko se posmatraju pojedinačna jezera, vrednosti se kreću između 0.82 kod riba hranjenih peletiranom hranom, preko 0.83 kod riba hranjenih žitaricama do 0.86 kod riba hranjenih ekstrudiranom hranom. Dužina crevnih nabora je koristan parametar u eksperimentima ishrane riba i često se primenjuje u proceni efekta određene hrane na crevo riba. Smanjenje dužine nabora može da ukaže na pojavu enteritisa, na nedovoljnu ishranu ili gladovanje. Naši rezultati pokazuju pozitivnu korelaciju između mase tela ribe i dužine crevnih nabora. Oni su u skladu i sa sličnim istraživanjima koja su sprovedena na drugim životinjskim vrstama, mahom na domaćim životinjama. Crevni nabori na početku eksperimenta ne rastu, čak pokazuju trend pada sve do juna meseca i to iako ribe pokazuju konstantan prirast u svim jezerima, što se objašnjava količinom prirodne hrane koja je u to doba najveća u jezerima. Naime, na osnovu analize prirodne hrane tokom ovog perioda možemo videti da postoji velika biomasa zooplanktona u toku aprila, maja i juna dok je zoobentos na niskom nivou u svim jezerima u toku celog eksperimenta i ne prelazi 10 g/m2. Ovo uzrokuje promene u načinu ishrane ribe od juna meseca. Do tada se šaran hranio uglavnom zooplanktonom, koga je bilo u izobilju, a nakon toga, početkom juna, zbog nedostatka prirodne hrane,riba počinje da sve više konzumira dodatu, što uzrokuje i povećanje dužine crevnih nabora, s obzirom da su pelete, kojom se ribe hrane voluminoznije i većih dimenzija od zooplanktona. Hranjenjem, ribe pune creva i samim tim ih i šire, što omogućava povećanje apsorpcione površine povećanjem dužine crevnih nabora. Ovaj fenomen u stvari predstavlja adaptaciju creva na različite tipove hrane kod riba. Naše istraživanje je pokazalo da praćenje histologije šarana može da ukaže kako se odvija proces varenja zavisno od dela sezone/razvoja zajednice zooplanktona, ali i vrste dodate hrane u poluintenzivnom sistemu

Mangan-superoksid-dismutaza (MnSOD) katalizuje NO-zavisno nitrovanje ostatka tirozina

The peroxynitrite-induced nitration of manganese superoxide dismutase (MnSOD) tyrosine residue, which causes enzyme inactivation, is well established, This led to suggestions that MnSOD nitration and inactivation in vivo, detected in various diseases associated with oxidative stress and overproduction of nitric monoxide (NO), conditions which favor peroxynitrite formation, is also caused by peroxynitrite. However, our previous ill vitro study demonstrated that exposure of MnSOD to NO led to NO conversion into nitrosonium (NO+) and nitroxyl (NO-) species, which caused enzyme modifications and inactivation. Here it is reported that MnSOD is tyrosine nitrated upon exposure to NO, as well as that MnSOD nitration contributes to inactivation of the enzyme. Collectively, these observations provide a compelling argument supporting the generation of nitrating species in MnSOD exposed to NO and shed a new light on MnSOD tyrosine nitration and inactivation ill vivo. This may represent a novel mechanism by which MnSOD protects cell from deleterious effects associated with overproduction of NO. However, extensive MnSOD modification and inactivation associated with prolonged exposure to NO will amplify the toxic effects caused by increased cell superoxide and NO levels.Dobro je poznato da peroksinitrit izaziva nitrovanje ostataka tirozina u mangan-superoksid- dismutazi (MnSOD) što dovodi do inaktivacije enzima. Pokazano je da nitrovanje i inaktivacija MnSOD-a nastaje u raznim bolestima za koje je karakteristič an oksidativni stres i povećana produkcija azot-monoksida (NO). Pošto se pri ovim uslovima očekuje nastajanje peroksinitrita predloženo je da peroksinitrit izaziva nitrovanje i inaktivaciju MnSOD in vivo. U našem prethodnom radu pokazali smo da MnSOD katalizuje transformaciju NO u nitrozonijum (NO+) i nitroksil (NO–) reaktivne vrste, te identifikovali neke od modifikacija molekula enzima koje pri tome nastaju izazivajući njegovu inaktivaciju. U ovom radu je pokazano da pri izlaganju MnSOD azot-monoksidu dolazi i do nitrovanja ostatka tirozina u molekulu enzima, što doprinosi njegovoj inaktivaciji. Ovi rezultati ukazuju da pri interakciji MnSOD sa NO dolazi do nastajanja nitrujućih vrsta, što baca novo svetlo na proces nitrovanja ostataka tirozina i inaktivaciju MnSOD in vivo. Ovo može da predstavlja novi mehanizam kojim MnSOD štiti ćeliju odštetnih efekata izazvanih hiperprodukcijom azot-monoksida. Međutim ekstenzivne modifikacije i inaktivacija MnSOD do kojih dolazi pri produženom izlaganju enzima NO, uvećaće toksične efekte izazvane povećanim koncentracijama superoksida i NO u ćeliji

Uspostavljanje programa selektivnog uzgoja kalifornijske pastrmke (oncorhynchus mykiss, walbaum) u Srbiji

Zahtev za sve većim količinama hrane za ljudsku upotrebu, efikasnost iskorišćavanja hraniva i prostora za gajenje domaćih životinja, kao i pojava mnogih bolesti doveli su do intenzivnog razvijanja selekcionih programa u svim granama poljoprivrede. Za razliku od ostalih gajenih životinja, programi selekcije u akvakulturi su se razvili nešto kasnije usled nedostatka potrebnih procena heritabilnosti, koeficijenata varijacija i korelacija za ekonomski bitne osobine. Trenutno se u akvakulturi samo 1-2% od ukupne proizvodnje zasniva na genetički unapređenim vrstama riba (Gjedrem, 1997). Korišćenjem selektovanih linija riba postiže se više korisnih stvari. Na prvom mestu, programi selekcije riba predstavljaju jedini način stalnog unapređenja ekonomski bitnih osobina kao sto su prirast, konverzija hrane, otpornost na bolesti, smanjenje masnoće u mesu riba. Ribe iz selektovanih linija efikasnije iskorišćavaju hraniva i na taj način smanjuju pritisak na divlje populacije riba koje se koriste za proizvodnju ribljeg brašna, kao glavnog izvora proteina u smešama za ishranu pastrmki. Ribe koje potiču iz divljine ne napreduju zadovoljavajućim brzinom, što znači da su konstantno pod stresom, za razliku od riba poreklom iz selekcionih programa koje pokazuju manji uticaj stresa usled gajenja u zarobljeništvu. Tako se na ovaj način korišćenjem selektovanih linija riba postiže efikasna i održiva proizvodnja uz vođenje računa o dobrobiti životinja. Drugi dobar razlog za uspostavljanje programa selekcije pastrmke u Srbiji je dobro dokumentovano postojanje interakcije genotip x okolina kod kalifornijske pastrmke, kao što su pokazala istraživanja (McKay et al., 1984; Hanke et al., 1989; Sylven et al., 1991; Winkelman and Peterson, 1994; Kettunen et al., 1999; Kause et al., 2003). Na kraju, ali ne i najmanje važna je i kontrola bolesti kod kalifornijske pastrmke i mogućnost stvaranja otpornih linija pastrmki na neke bolesti putem selektivnog uzgoja (Henrion, 2005). Jedno od rešenja za ovaj ozbiljan problem, pored boljeg sistema kontrole pastrmske ikre poreklom iz uvoza, je i stvaranje lokalnih selektovanih matičnih jata sa proverenim poreklom i povećenom otpornošću na bolesti. Obzirom da za kalifornijsku pastrmku postoje pouzdani podaci o varijabilnosti i heritabilnosti proizvodnih osobina ovo pruža mogućnost efikasne selekcije, a samom tim i značajnog unapređenja proizvodnje uz smanjen ukupni mortalitet, putem odgovarajućeg programa selekcije u Srbiji

Distributed/virtual manufacturing system cell: an experimental installation

The main objectives of the “Distributed/Virtual Manufacturing System (D/V MS) Cell” project are: (1) The development of Tele-services technologies and organisation for the production planning and control functions; (2) The development of permanent high performance laboratory facilities that enable development and demonstration of D/V MS design and control, i.e., global distribution of production planning and control functions; (3) The development of an abstract environment, i.e., a virtual environment for design and real time control of manufacturing systems, or one of its elements, independent of the physical implementations. The D/V MS Cell satisfies the defined hierarchical distributed control model The Hardware System of the D/V MS Cell is composed by: (1) Machine tool cell: CNC milling machine, external sensors and actuators, interface computer with communications links, (2) Machine cell: Two machine simulators, PLC, sensors and actuators, computer based local controller, (3) Robot cell: Robot SCORBOT ER-VII, artificial vision system, conveyor system, computer based local controller, (4) Control centre: Video projector, computer based remote controller, computer based real time video and audio system. The Software System of the D/V MS Cell is composed by: (1) Applications for Human-Computer Interface (HMI): Interfaces for machine tool and robot programming and control, interface for production planning and control, (2) Computer-Machine Interface, via RS-232C, (3) Computer-Computer Interface, for communications via Internet. The hardware structure of the (D/V MS) Cell is already implemented and interfaces for machine tool programming and control are developed (software system). The operation of the complete system is planned for the year 1999

Akvakultura i ribarstvo u Srbiji – stanje i potencijal

Akvakultura u Srbiji se najvećim delom realizuje u objektima akvakulture: pastrmskim i šaranskim ribnjacima. Ukupna površina pod šaranskim ribnjacima je oko 14 000 hektara, od čega je oko 20% van funkcije. Pod pastrmskim ribnjacima je oko 14 hektara od čega je oko 15 % van funkcije. U šaranskim ribnjacima se proizvodi šaran, beli i sivi tolstolobik, beli amur i grabljivice: som i smuđ. U pastrmskim ribnjacima se proizvodi kalifornijska (dužičasta) pastrmka. Na malom broju ribnjaka se proizvodi mlađ toplovodnih (deverika, linjak, zlatni karaš, šaran divljak) i hladnovodnih vrsta riba (potočna pastrmka, mladica, lipljan) za poribljavanje tekućih i stajaćih vodenih ekosistema. Ukupna proizvodnja u poslednjih dve godine se kreće u količini od oko 15 000 tona, od čega oko 2 000 tona kalifornijske pastrmke (od čega konzumne pastrmke oko 75%), i oko 13 000 tona toplovodnih vrsta riba (oko 11 000 tona šarana i oko 2 000 tona pratećih vrsta riba), od čega 70 do 75% konzumne ribe. Svi vodeni ekosistemi u Srbiji, sem objekata akvakulture (pastrmskih i šaranskih ribnjaka) i hidroakumulacija čije su prioritetne namene vodosnabdevanja se svrstavaju u ribolovne vode. Ukupna dužina svih potoka i reka je 65 980 km. Broj vrsta riba koje naseljavaju vodene ekosisteme u Srbiji je 89, svrstanih u 57 rodova i 20 familija. Od košljoriba koje naseljavaju vode u Srbiji 52 vrste se love rekreativnim i privrednim ribolovom. Privrednim ribolovom se bavi oko 260 privrednih ribara. Prosečan privredni ribar obavi oko 200 ribolovnih izlazaka na vodu u toku godine. Broj rekreativnih ribolovaca se u poslednjih desetak godina kreće od 58 000 (2001) do preko 100 000 (2002. godine). Prosečan rekreativni ribolovac godišnje obavi oko 50 ribolovnih izlazaka na vodu. Prema podacima RZS izlov iz reka u Srbiji je poslednjih godina između 2 000 i 3 000 tona. Potencijal razvoja akvakulture je baziran na mogućnostima unapređenja proizvodnje na postojećim ribnjacima, povećanju proizvodnih ribnjačkih površina, proizvodnji hrane za ribe, prerađivačkim kapacitetima za koje Srbija poseduje sirovine i potencijal za plasman preradjevina od ribe na tržište zemalja EU i drugih država. Potencial ribolova se može podeliti na onaj koji pružaju brdsko planinske tekućice i potencijal koji pružaju ravničarske reke. Potencijal brdsko planinskih tekućica baziran je na rekreativnom ribolovu, odnosno ribolovnom turizmu koji bi se razvio kao posledica želje da se dođe baš na izabrano područje. U cilju stvaranja atraktivnih ponuda, stvoren je osnov da se u narednom periodu poribljavanje obavlja sa mlađi čiji su roditelji iz istog toka, čime je stvoren preduslov za očuvanje autohtonih genotipova. Potencijal ravničarskih reka je znatno veći. Baziran je na rekreativnom i privrednom ribolovu. Potencijal koji pruža rekreativni ribolov je zasnovan na činjenici da je grad sa najvećim brojem stanovnika u Srbiji – Beograd, upravo lociran na obalama dve velike reke: Dunavu i Savi, ali i na činjenici da su gradovi Novi Sad, Šabac, Smederevo... locirani na obalama velikih reka, što svakako ukazuje na činjenicu da bi broj rekreativnih ribolovaca mogao biti višestruko veći. Veoma značajan potencijal je i u privrednom ribolovu koji bi uz unapređenje politike poribljavanja, gazdovanja i izlova ribe, ali i statusa privrednih ribara mogao predstavljati egzistenciju znatno većeg broja ljudi od sadašnjih

A Comparative Investigation of an in vitro and Clinical Test of the Bifidogenic Effect of an Infant Formula

The bifidogenic effect of an infant formula supplemented with inulin and fructooligosaccharides (4.0 g/l) was examined clinically and in vitro, and compared that of mature breast milk. In a 28-day clinical study, fecal samples of 21 infants, divided into two groups: one receiving the infant formula and the other breast milk, were microbiologically and biochemically examined. In the in vitro investigation, microbiological and biochemical changes in the infant formula and breast milk induced by the action of bifidobacteria isolated from infant feces were examined. There were no significant differences in the fecal numbers of lactobacilli, total aerobes, anaerobes or yeasts and fungi. In contrast, the bifidobacteria numbers in the stools increased significantly during the study in the infants receiving the supplemented formula. The comparative in vitro test showed that the bifidogenic effect was similar for infant formula and breast milk in terms of the number of bifidobacteria. Consumption of infant formula with added inulin and fructooligosaccharides stimulated the bifidogenic effect, both clinically and in vitro. The in vitro test can quickly and objectively determine the bifidogenic effect of infant formula and indicate their quality. However, a clinical test is necessary to determine the acceptance and biological value of infant formula

Center for Fishery and Applied Hydrobiology “Little Danube”, Experimental School Estate “Radmilovac”: Synergy of Research, Economy and Society

In every society, initiators and promoters of the development are individuals, teams or institutions with a vision, good ideas, seriousness, but above enthusiasm to work hard. They trace the road and drive activities related to research and/or economy. In the Serbian aquaculture sector such institutions is the Faculty of Agriculture and its Center for Fishery and Applied Hydrobiology (CEFAH) (or the “Little Danube”), which operates within the Experimental school estate “Radmilovac”. The Center started to be established in 2007. Unlike other similar Centers built by state resources intended for research and scientific work, the “Little Danube” was created much more as a result of enthusiasm of a group of researchers and their readiness to cooperate with national and international institutions, but also by enthusiasm of individuals ready to financially or materially help some of the Center’s programs. The Center’s activities are directed towards improving and developing the research and economy in aquaculture. Today the Center in “Radmilovac” and its laboratories located in the building of the Faculty of Agriculture represent an education and research polygon for aquaculture development. The education part is aimed at all levels: from pre-school and elementary school level by educational visits to the “Little Danube”, where they get to know different fish species and other aquatic organisms, their culture, fishing, fishing tools; to PhD level students and researchers that increase their knowledge and skills in the Center. CEFAH is a scientific polygon: in its aquaria, tanks, RAS systems, as well as in a number of earthen ponds a range of various experiments in different areas of aquaculture are carried out and knowledge is transferred directly in aquaculture economy. The development of Serbian aquaculture is directly affected by the connection of the Center with the economy through realization of biotechnology projects, fish selective breeding programs, and experiments

Study of the growth traits relationship of lambs in the postnatal development

Data from the Pirot improved sheep were use to estimate postnatal development and growth traits relationship of lambs from birth to weaning. The experiment included 360 lambs, divided into three groups (I, II, III). Lamb traits included BW at birth and approximately 30d, 60d and 90d (weaning). Lambs managed under conditions typical of the area. Male lambs in-group I had a total gain of 22.97 kg (0.255 kg/d), in group II 25.97 kg (0.286 kg/d) (P (lt) 0.01). Lambs in-group III the total gain was 24.64 kg (0.274 kg/d), which was lower than lambs of group II (P>0.05). On the other side, III group of lambs had a higher gain than the I group (P (lt) 0.01). Development of female lambs in the postnatal period was slightly weaker. Lambs of I group, from birth to weaning had a total gain of 21.27 kg, (0.236 kg/d), II group was 23.32 kg (0.259 kg/d). The difference was statistically very significant (P (lt) 0.01). Lambs of group III had a total gain of 23.54 kg (0.261kg/d) and higher growth rate then lambs of group II, but not significant (P>0.05). From the other side, the difference in comparison with the groups III and I was very significant (P (lt) 0.01). Correlations between BWB and BW30, 60, 90 are ranged from low to moderate among the respective traits and ranged between positive from 0.001 to 0.365 and negative from -0.005 to -0.279. Can conclude that the selection should direct towards producing lambs with intermediate birth weight

Autonomous electrical current monitoring system for aircraft

Aircraft monitoring systems offer enhanced safety, reliability, reduced maintenance cost and improved overall flight efficiency. Advancements in wireless sensor networks (WSN) are enabling unprecedented data acquisition functionalities, but their applicability is restricted by power limitations, as batteries require replacement or recharging and wired power adds weight and detracts from the benefits of wireless technology. In this paper, an energy autonomous WSN is presented for monitoring the structural current in aircraft structures. A hybrid inductive/hall sensing concept is introduced demonstrating 0.5 A resolution, < 2% accuracy and frequency independence, for a 5 A – 100 A RMS, DC-800 Hz current and frequency range, with 35 mW active power consumption. An inductive energy harvesting power supply with magnetic flux funnelling, reactance compensation and supercapacitor storage is demonstrated to provide 0.16 mW of continuous power from the 65 μT RMS field of a 20 A RMS, 360 Hz structural current. A low-power sensor node platform with a custom multi-mode duty cycling network protocol is developed, offering cold starting network association and data acquisition/transmission functionality at 50 μW and 70 μW average power respectively. WSN level operation for 1 minute for every 8 minutes of energy harvesting is demonstrated. The proposed system offers a unique energy autonomous WSN platform for aircraft monitoring

Analiza ukupnog brojnog stanja goveda u Republici Srbiji

This paperpresents an analysis ofthe totalof number ofcattle inthe Republic of Serbiashowing of indexnumerical stateover the past yearswith the current state(on 22December2015). Fora comparison ofpastandcurrentnumerical statewere useddata are availableon the website ofthe statistical databaseon Food and Agriculture Organization (FAOSTAT), Serbian Chamber of Commerce(PKS), the Republic Statistical Office(RZS) andthe Central Database(AIR). Comparing the review of index number of cattle in the Republic of Serbia from 2006 to 2014 with the current state of 956.268 cattle we may notice a slight increase in numerical strength that is decreased markedly in the period from 2010 to 2014.U radu je predstavljena analiza ukupnog brojnog stanja goveda u Republici Srbiji indeksnim prikazom brojnog stanja proteklih godina sa trenutnim stanjem (dana 22. decembra 2015. godine).Za komparaciju proteklog i trenutnog brojnog stanja goveda korišćeni su podaci dostupni na sajtu statističke baze podataka FAOSTAT,Privredne komore Srbije (PKS), Republičkog zavoda za statistiku (RZS) i Centralne baze podataka (AIR).Komparacijom indeksnog prikaza ukupnog brojnog stanja goveda u Republici Srbiji od 2006. do 2014. godine sa trenutnim stanjem od 956.268 grla može se uočiti blagporast ukupnog brojnog stanja, koji je primetno opao u periodu od 2010. do 2014. godine