Research and methodological assumptions

The interdependencies between the economy and politics or, in other words, the influence of the economic environment on the political system, plays a key role in democratic states, where the influence of particular social groups (groups of interest) on the political decisions taken is, at least in theory, the greatest. In this particular dimension, democracy presents itself as a system, which contributes to a large degree to “politicisation” of decisions that appear to be clearly economic and “technical.” Subjects that wield power in a democratic political system make economic decisions based on their potential for improving their chances of re-election. Subjects that aspire to take over power, in turn, criticise these decisions and try to convince as broad an electoral base as possible that the decisions taken once they are in power, will better cater to their interests. Apart from interests, ideas (ideologies) and values represented by various social groups, another factor that “binds” politics with the economy, are the institutions that function within a political system. Every political and economic activity is regulated by specific public institutions that define the legal framework of the activity, formulate objectives, methods, and instruments needed to perform the activity, act to achieve its objectives, monitor its realisation and control the conformance of the activity with legal regulations. [fragm. tekstu

The constitutionalization process of political parties in Poland. Party system evolution after 1918

Artykuł dotyczy procesu konstytucjonalizacji partii politycznych w Polsce w latach 1918– 2018 oraz ewolucji systemu partyjnego. Stanowi on studium prawno-politologiczne funkcjonowania partii politycznych w Polsce. W analizie wykorzystana została przede wszystkim koncepcja Heinricha Triepela, który ujął relację między państwem a partiami w 4 stopniowym podziale: stadium zwalczania (Stadium der Bekämpfung), ignorowania (Stadium der Ignorierung), uznawania i legalizacji (Periode der Anerkenung und Legalisierung) oraz konstytucyjnej inkorporacji (Ära der verfassungβmasigen Inkorporation). Polska odzyskując niepodległość 1918 roku weszła od razu w trzecie stadium, natomiast dopiero po drugiej wojnie światowej w stadium konstytucjonalizacji partii. Wykorzystane metody badawcze to analiza historyczna, analiza dokumentów oraz porównawcza. W artykule omówiono etapy rozwoju systemu partyjnego dzieląc je na etap dwudziestolecia międzywojennego 1918–1939, lata 1944–1989, okres lat 1990–2018. Konstatując, system partyjny w Polsce po 1989 roku podlegał długotrwałemu procesowi zmian i ewoluował od system sfragmentaryzowanego do system z niedoskonałą rywalizacją dwupartyjną. Stopniowy proces stabilizacji regulacji prawnych dotyczących wyborów oraz instytucjonalizacja partii politycznych przyczyniły się do konstytucjonalizacji system partyjnego

Włoski system partyjny : studium politologiczne

Niniejsza praca ma charakter analizy politologicznej. W tym celu zastosowano strukturalno-funkcjonalne spojrzenie na proces zmiany systemu partyjnego we Włoszech i kształtowanie się jego bipolarnej architektury po 1993 roku. Wiodącymi metodami badawczymi, którymi posłużono się w pracy są: metoda analityczno-deskryptywna i metoda diachroniczna, wykorzystane w pięciu rozdziałach pracy. Elementy analizy porównawczej zostały zastosowane jako metoda wspomagająca, oparta głównie na badaniach ilościowych i jakościowych w odniesieniu do formatu i mechanizmu włoskiego systemu partyjnego przed i po 1993 roku oraz kolejnych etapach ewolucji układu partyjnego współczesnych Włoch. Ponadto, w badaniach nad wyborczym systemem partyjnym Italii posłużono się metodą behawioralną oraz elementami teorii racjonalnego wyboru, natomiast w celu analizy struktury i funkcjonowania parlamentarnego systemu partyjnego wykorzystano podejście instytucjonalne. Równie oczywistym jest także przyjęcie elementów analizy systemowej jako zasadniczego poziomu rozważań w niniejszej tematyce. W opracowaniu niniejszego tematu pracy czerpano przede wszystkim ze źródeł literatury politologiczno-prawnej włoskiej, anglojęzycznej i polskiej. Spośród włoskich autorów należy wymieć głównie publikacje Ilvo Diamantiego, Leonardo Morlino, Adriano Pappalardo, Gianfranco Pasquino, Giovanniego Sartoriego, Roberto Mannheimera, Marco Tarchiego, Piero Ignaziego, Domenico Fisichelli. W badaniach nad zmianami na poziomie wyborczym szczególne miejsce zajmuje trzyczęściowa praca wydana pod redakcją Stefano Bartoliniego i Roberto D’Alimonte o wymownych tytułach: część I z 1995 roku – „System większościowy ale nie za bardzo” (Maggioritario ma non troppo), część II z 1997 roku – „System większościowy przez przypadek” (Maggioritario per caso), część III z 2002 roku – „Nareszcie system większościowy? Transformacja wyborcza w latach 1994-2001” (Maggioritario finalmente? La transizione elettorale 1994-2001). W pracy wykorzystano także artykuły z włoskich periodyków takich jak „Rivista italiana di scienza politica”, „Politica in Italia. I fatti dell’anno e le interpretazioni”, „Il Politico”, „MicroMega”, „Il Mulino”, „Rassegna parlamentare”, „Quaderni costituzionali”, „Quaderni dell’Osservatorio Elettorale”, „Giurisprudenza costituzionale” oraz publikacji głównie z dwóch dzienników „Corriere della Sera” i „La Repubblica”. Ponadto wykorzystano opublikowane dane statystyczne (głównie Włoskiego Instytutu Badań Statystycznych ISTAT oraz Banku Włoskiego), opracowania wyników kolejnych wyborów parlamentarnych włoskiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, badania socjologiczne, sondaże, badania ekonomistów (ich opinie), akty prawne, protokoły sądowe, protokoły z posiedzeń komisji parlamentarnych. Pośród najważniejszych autorów monografii anglojęzycznych należy wymienić prace Paula Ginsborg’a, Patricka McCarthy oraz Jamesa Newell’a. Cennym źródłem były artykuły naukowe zawarte w „Party Politics” (wychodzącym od 1995 roku), „West European Politics”, „Journal of Modern Italian Studies”, „Journal of Theoretical Politics”, „Government and Opposition”. Do grona polskich autorów zajmujących się problematyką włoską w szczególny sposób warto wymienić prace Janiny Zakrzewskiej, Jana Wawrzyniaka, Zbigniewa Witkowskiego, Izoldy Bokszczanin, Grażyny Ulickiej, Witolda Misiudy oraz Ryszarda Piotrowskiego

Verification of research assumptions

An economic crisis also sparks a desire to introduce changes in the functioning of public administration institutions. Such actions were taken by the central authorities of Greece and Italy. Whenever it is necessary to carry out tasks in order to fulfil public expectations but resources are limited, the state begins to seek ways to financially optimise the execution of these tasks. Dissolution of the intermediate levels of public administration or decreasing the number of local government entities are examples of actions that significantly change the functioning of the entire party system. Another phenomenon, which may occur in a crisis and is closely related to decentralisation, is the strengthening of decentralising tendencies in regions that possess their own distinctive features. Taking advantage of regional political elites to deepen the socio-political divide between the centre and the peripheries may lead to serious changes in the functioning of the entire political system: from changes in the territorial organisation of the state, to attempts to disintegrate it altogether. A serious economic crisis may also lead to a public debate on the necessity to change the constitution. In turn, any amendment of the constitution leads to a radical change in the functioning of a state’s political system. [fragm. tekstu

Polityczna odpowiedzialność ministrów w Grecji i we Włoszech

The paper briefly reviews what is encompassed in the term ministerial responsibility in Italian and Hellenic constitutional system. In this respect, the paper seeks to define the key concept of political ministerial responsibility, and also the distinction between collective and individual ministerial responsibility in the frame of the Hellenic and Italian parliamentary system. It then presents an overview of the substantive and procedural rules on such responsibility found in the Constitution of Greece, Constitution of Italy, Hellenic Parliament’s Standing Orders, Italian Parliament’s Order. This is followed by an assessment of basic concerns related to the actual application of the institution of ministerial responsibility. In conclusion, the paper presents some normative reflections on the issue. Niniejszy artykuł dotyczy zagadnienia politycznej odpowiedzialności ministerialnej w greckim i włoskim systemie konstytucyjnym. Analizie została poddana kluczowa koncepcja politycznej odpowiedzialności ministrów, a także rozróżnienie między solidarną i indywidualną odpowiedzialnością ministerialną w ramach greckiego i włoskiego systemu parlamentarnego. W kolejnej części artykułu zostały omówione przepisy materialne i proceduralne w odniesieniu do omawianego problemu, zawarte w Konstytucji Grecji, Konstytucji Włoch oraz w regulaminach parlamentarnych obu państw. Zostały przedstawione podstawowe problemy związane z faktycznym stosowaniem instytucji ministerialnej odpowiedzialności oraz kilka uwagę natury normatywnej omawianego zagadnienia

Dyskusje wokół konstytucyjnej reformy systemu rządów we Włoszech

This article presents the main ideas of constitutional reform, governments in Italy over the last thirty years. “Blocked Italian democracy” was looking for ways of overcoming the legal framework. Conceived the idea of the great constitutional reform in the late seventies. There are three main ways of that reform: 1) the establishment of the Constituent Assembly, 2) creating a bicameral committee on constitutional reform, 3) by art.138 of the Constitution for its revision. The first solution only enjoyed the support of the right of the political scene. But failed to establish three committees for the bicameral constitutional reform: in the years 1983–1985 A. Bozziego Commission, in 1992–1994 the Commission C. De Mita and N. Iotti, in 1997, the Commission M. D’Alema. Presented by reform projects have failed due to lack of agreement between the main political forces. Thus, the third way of constitutional reform became Article 138 of the Constitution. However, in cases where an amendment has been approved only by an absolute majority of both houses of parliament, it can be put to the vote in a referendum on ratification. Twice held such a constitutional referendum, once on the center-left proposals 7 October 2001 year, the second time against the center-right approach June 25–26, 2006. The last referendum did not obtain public support. So it seems that the idea of the great constitutional reform has failed to deep divisions between the main political parties

Syriza in Power (2015-2019): A Review of Selected

What are the consequences of Syriza coming to power in Greece in 2015? Did it become a new Weimar Germany for the future Europe? In this article we test the hypothesis that winning two consecutive parliamentary elections in 2015 and forming a government contributed to a farther institutionalisation of this party within the rules of Greek democracy. This article is based on data from the Greek Ministry of Interior and the website of the Greek parliament. This text aims at presenting the process of transformation of Syriza - a radical, left-wing, anti-establishment and anti-austerity party into a governmental entity, pro systemic and accepting the principle of the democratic state of law. All this was due to the establishing of the governmental coalition with ANEL, a nationalist party; social-economic reforms; the reform of the electoral system for parliamentary elections; the proposal of a constitutional reform and the ending of the nearly 30-year dispute with Macedonia. The electoral failure during the parliamentary elections on the 7th of July 2019 finishes a 4-year governance of Syriza and enables us to try to evaluate this experiment for the first time. A key finding of our investigation is the need to highlight the respect for the democratic rules by Syriza during its government and its further institutionalisation as one of the main groupings of the contemporary party system in Greece

Wpływ kryzysu gospodarczego na funkcjonowanie systemu politycznego Włoch

Kryzys gospodarczy 2008 roku dotknął państwo włoskie w mniejszym stopniu niż inne państwa Europy Południowej. Tym niemniej jego skutki wpłynęły w istotny sposób na aktualny proces restrukturyzacji sceny partyjnej, na podjęte stopniowo reformy społeczno‑gospodarcze oraz przygotowanie projektu zmiany konstytucji uchwalonej przez parlament w 2016 roku i na przeprowadzone 4 grudnia 2016 roku referendum konstytucyjne. Włochy, w przeciwieństwie do m.in. Grecji czy Hiszpanii, nie musiały zwracać się o zewnętrzną pomoc finansową, ale w następstwie pogorszenia się sytuacji gospodarczej, reform zarządzania gospodarczego wprowadzonych na poziomie Unii Europejskiej czy spadku w notowaniach agencji ratingowych zostały zmuszone do podjęcia działań antykryzysowych, przeprowadzenia koniecznych reform strukturalnych, mających na celu poprawę konkurencyjności gospodarczej. W 2012 roku została uchwalona zmiana art. 81 konstytucji Włoch, wprowadzając zasadę zrównoważonego budżetu. W sferze politycznej bezpośrednim efektem niewystarczających działań w kierunku sanacji włoskiej gospodarki była dymisja 12 listopada 2011 roku centroprawicowego rządu Silvio Berlusconiego wybranego w wyborach parlamentarnych z 2008 roku, proces rozpadu Ludu Wolności Berlusconiego oraz powołanie bezpartyjnego rządu: gabinetu technokratycznego Mario Montiego. Skutki kryzysu gospodarczego pogłębiały już istniejące niezadowolenie ze stagnacji elit politycznych, przyczyniając się do powstania nowego ugrupowania o nazwie Ruch Pięciu Gwiazd jako wyrazu rozczarowania wobec bipolarnej rywalizacji politycznej i dojścia do władzy nowej generacji polityków z 39‑letnim premierem Matteo Renzim na czele w lutym 2014 roku. Należy zatem przyjąć wstępnie, że kryzys gospodarczy we Włoszech po 2008 roku stał się akceleratorem politycznych przemian, któremu jednak towarzyszyły tradycyjne problemy natury społeczno‑ekonomicznej. [fragm. tekstu

Ordynacja wyborcza do włoskiej Izby Deputowanych z 4 sierpnia 1993 roku

The political instability of Italian governments, excessive fragmentation and party polarization, political corruption characterized Italy's political system from the unification of the state in the second half of the nineteenth century. Successive amendments to the parliamentary election law were an attempt to solve the above problems. Such a process also took place in 1993. The aim of this article is to present the legal provisions of the electoral law to the Chamber of Deputies in Italy of August 4, 1993. The shape of the changes introduced, the mixed election formula and the original method of distributing seats (scorporo totale and scorporo pro quota) were an example of searching for new solutions in electoral engineering on the way to finding the perfect electoral law. The article uses mainly legal-dogmatic and legal-institutional methods

The province in Italy as the weakest link in the multilevel governance

Even though the province has been a territorial division unit since the unification of Italy, despite the passing of over 150 years it has not been able to obtain a clear institutional identity. Its existence has been repeatedly questioned with attempts of abolition followed by reactivation. The economic crisis of 2008 brought again into question the legitimacy and efficiency of the functioning of the province. The latter was about to be abolished by means of an unsuccessful constitutional reform, which was rejected in the constitutional referendum of December 4, 2016. Nevertheless, in 2014 Parliament adopted the so-called Delrio Act, which did not eliminate the province, but transformed it into the so-called wide territorial unit (enti territoriali di area vasta) together with the newly created metropolitan cities. In Sicily, the provinces were abolished and free consortia were created in their place, while in the Friuli-Venezia Giulia region inter-municipal territorial unions were formed. After the reforms carried out as a result of the economic crisis of 2008, the province became only one of many units of an intermediate level of the state structure and its actual significance was related to the policy of a particular region and assigned functions (regional rescaling). The weakening of the political position of the province is associated with its increasing dependence on the region, the elimination of the direct election of its organs, unpaid character of work in provincial bodies and the reduction of financial resources for existing competences. Choć prowincja jest jednostką podziału terytorialnego od zjednoczenia Włoch, to mimo upływu ponad 150 lat nie zdołała uzyskać jednoznacznej tożsamości instytucjonalnej. Podważono jest istnienie wielokrotnie, podejmując próby jej zniesienie a następnie reaktywacji. Kryzys ekonomiczny 2008 roku ponownie poddał pod dyskusję zasadność i efektywność funkcjonowania prowincji wraz z próbą jej likwidacji w drodze nieudanej reformy konstytucyjnej, która została odrzucona w referendum konstytucyjnym z 4 grudnia 2016 r. Parlament uchwalił jednak w 2014 r. tzw. ustawę Delrio, która wprawdzie nie zlikwidowała prowincji, ale przekształciła je w tzw. jednostki terytorialne o szerokim obszarze (enti territoriali di area vasta) wraz z nowopowstałymi miastami metropolitalnymi. Na Sycylii zniesiono prowincje a w ich miejsce utworzono wolne konsorcja, a w regionie Friuli-Wenecja Julijska międzygminne unie terytorialne. Po reformach przeprowadzonych w efekcie kryzysu ekonomicznego 2008 r. prowincja stała się jedną z wielu jednostek pośredniego poziomu struktury państwa, a jej faktyczne znaczenie związane było z polityką konkretnego regionu oraz przydzielonymi funkcjami (regional rescaling). Osłabienie pozycji ustrojowej prowincji wiąże się z coraz większym jej uzależnieniem od regionu, likwidacją bezpośredniego wyboru jej organów, bezpłatnym sprawowaniem funkcji w organach prowincji oraz zmniejszeniem środków finansowych na jej funkcjonowanie