Neki od faktora koji utiču na pravilnu ishranu krava u periodu zasušenja

In order to ensure high milk production and provide good reproductive performances of high yielding cows, in properly balanced diets in dry period beside major nutritive substances it is necessary to include certain additives such as yeast cells, organically bound selenium and chromium in order to overcome problems in so called transitional period. At the same time, it is very important to correct during dry period all omissions and mistakes from previous lactation, primarily correcting of body condition of cows. Providing of mentioned prerequisites is guarantee not only for preservation of good health condition but also for improvement of quality of meat and milk.Da bi se obezbedila visoka proizvodnja mleka i osigurala dobra reprodukcija kod mlečnih krava, neophodno je da se pažljivo proceni ceo proizvodni ciklus, a može se sa sigurnošću reći da postoji period od 100 dana koji ima izuzetan značaj za ceo tok buduće proizvodnje. Ovaj period koji se naziva tranzicioni ili popularno "100 dana ugovora" obuhvata period 30 dana pre i prvih 70 dana posle telenja. Ukoliko se u ovom periodu primeni savremena tehnologija ishrane i odgajivanja može se očekivati: rođenje zdravog teleta i krave koja je zdrava u toku tranzicionog perioda; maksimum u proizvodnji mleka; kontrolisani gubitak telesne mase i visoka plodnost od prvog osemenjavanja. Postizanje ovakvog uspeha tesno je povezano sa samim činom zasušenja pa sve do perioda do prvog osemenjavanja. U radu su na revijalan način predstavljeni neki od ishrambenih faktora koje treba uključiti u obroke zasušenih krava kao što su ćelije kvasca, organski selen, organski hrom uz jednovremeno postizanje optimalne telesne kondicije kako bi se obezbedile optimalne proizvodne i reproduktivne performanse visokomlečnih krava

Ishrambeni faktori koji utiču na poboljšanje kvaliteta mleka i mesa kao i produktivnih i reproduktivnih parametara kod goveda

Consumers are becoming more aware of the relationships between diet and health and this has increased consumer interest in the nutritional value of foods. This is impacting on the demand for foods which contain functional components that play important roles in health maintenance and disease prevention. Vitamin E, organically bound selenium and betacarotene are important antioxidant components of animal and human diets, and also unsaturated fatty acids and yeast and their roles in animal and human health and immune function are indispensable. The present review paper will discuss these nutrients in relation to antioxidant and health considerations and draw conclusions as to vitamin and mineral supplementation needs.U novije vreme sve veći značaj dobijaju programi tkz. funkcionalne hrane animalnog porekla koja ima za cilj da obezbedi osnovne ishrambene potrebe kao i neophodne hranljive materije koje će preventivno i terapeutski delovati na pojavu bolesti. U radu je na revijalan način predstavljena mogućnost promene sadržaja pojedinih esencijalnih supstanci (vitamina, organskih formi pojedinih mikrolemenata, nezasićenih masnih kiselina) putem ishrane goveda, što dovodi do povećanja njihovog sadržaja u mleku i mesu. Takođe, predstavljene su ishrambene preporuke koje su rezultat savremenih istraživanja čija primena utiče na popravljanja proizvodnih i reproduktivnih performansi životinja

Primena savremene tehnologije ishrane kod visokomlečnih krava u periodu zasušenja i rane laktacije

The paper presents review of authors’ own results as well as results of other researchers on the effects of nutritional factors in overcoming of problems in transition period, 30 days prior and 70 days post calving, and to ensure satisfactory productive and reproductive performances. The significance of proper diet balance for total and non degradable protein, sufficient amount of energy, addition of some minerals and vitamins as well as additives in order to achieve good health, high milk production and satisfactory reproductive performances are pointed out. In general, all mentioned factors have great influence in increasing economical effects in cattle breeding.U radu su na revijalan način predstavljeni rezultati sopstvenih kao i istraživanja drugih autora koja ukazuju na značaj pojedinih ishrambenih faktora koji doprinose da se problemi krava u tkz. tranzicionom periodu koji obuhvata 30 dana pre i 70 dana posle telenja prevaziđu i obezbede dobre proizvodne i reproduktivne performanse.Ukazano je na značaj pravilnog normiranja obroka u pogledu nerazgradivog i ukupnog proteina, obezbeđenje sa dovoljnom količinom energije, dodavanje pojedinih minerala i vitamina kao i aditiva. Konačno svi pomenuti faktori doprinose poboljšanju ekonomskih efekata u gov4darskoj proizvodnji

Primena savremene tehnologije ishrane kod visokomlečnih krava u periodu zasušenja i rane laktacije

The paper presents review of authors’ own results as well as results of other researchers on the effects of nutritional factors in overcoming of problems in transition period, 30 days prior and 70 days post calving, and to ensure satisfactory productive and reproductive performances. The significance of proper diet balance for total and non degradable protein, sufficient amount of energy, addition of some minerals and vitamins as well as additives in order to achieve good health, high milk production and satisfactory reproductive performances are pointed out. In general, all mentioned factors have great influence in increasing economical effects in cattle breeding.U radu su na revijalan način predstavljeni rezultati sopstvenih kao i istraživanja drugih autora koja ukazuju na značaj pojedinih ishrambenih faktora koji doprinose da se problemi krava u tkz. tranzicionom periodu koji obuhvata 30 dana pre i 70 dana posle telenja prevaziđu i obezbede dobre proizvodne i reproduktivne performanse.Ukazano je na značaj pravilnog normiranja obroka u pogledu nerazgradivog i ukupnog proteina, obezbeđenje sa dovoljnom količinom energije, dodavanje pojedinih minerala i vitamina kao i aditiva. Konačno svi pomenuti faktori doprinose poboljšanju ekonomskih efekata u gov4darskoj proizvodnji

Ispitivanje naslednosti fenotipova plodnosti i mlečnosti simentalske rase goveda u Srbiji

Results of the effect of direct and indirect selection of quantitative traits of fertility and milk performance of first calving cows of Simmental breed in Serbia are presented. Investigation of genetic parameters of heritability (additive genetic variance in total phenotypic variability of quantitative traits) and analysis of milk traits was done in four breeding regions and several tenths of farms where 3980 daughters of 32 sires were housed and reared. Results of analysis were obtained by application of mathematical-statistical data analysis, using mixed models (Harvey, 1990). Mathematical-statistical analysis of data was done using linear methods, i.e. method of least squares (LS method). Based on obtained results it was established that bulls-sires and several paragenetic factors caused no significant variation of fertility traits in relation to general average (P (lt) 0.01). Quantitative milk traits of first calving cows, under the influence of breeding region, had significantly higher deviation from the general average (**P (lt) 0.01). Significant deviations (*P (lt) 0.05) were caused by year of calving on milk yield and yield of milk fat (4765.0 kg and milk fat 3.86%). Established heritability coefficients for reproductive traits were following: .102, .051 and .088, and milk traits .297, .207 and .197).Najbrojnija populacija goveda u Republici Srbiji pripada Simentalskoj rasi (oko 500.000 plotkinja ili više od 80%). Ako se imaju u vidu tekuće promene u genetskom poboljšanju goveda i veoma velikom napretku u tehnologijama reprodukcije, očigledno da će se sadašnji programi morati menjati i poboljšavati. S obzirom na to, da je ekonomski značaj reproduktivnih i osobina mlečnosti visok neophodno je poznavanje pojedinih faktora koji utiču na plodnost i mlečnost krava, a oni se dele na genetske i paragenetske. Uspeh u poboljšanju plodnosti genetskim putem je dosta ograničen niskim vrednostima heritabiliteta, što ne znači da geni ne deluju na ovu osobinu, već da je vrednost aditivne genetske varijacije mala. Naslednost, odnosno proučavanje aditivne genetske varijanse u ukupnoj fenotipskoj varijabilnosti kvantitativnih osobina, predstavlja deo najvažjnijih istraživanja sa gledišta stvaranja populacije goveda visokih genetskih potencijala i odabiranja roditeljskih parova budućih generacija. Vrednosti koeficijenata naslednosti za osobine plodnosti su pod uticajem različitih faktora, kao što su: genotip životinje, uzrast, intenzitet selekcije, metod odgajivanja, ambijentalni uslovi i dr. Cilj ovih istraživanja je bio da se ispitaju važniji genetski parametri plodnosti i mlečnosti, odnosno naslednosti ovih kvantitativnih osobina radi izbora pravca i daljeg oplemenjivanja ove populacije. Prikupljeni podaci za analizu potiču iz četiri regiona - odgajivačka područja u Srbiji. Istraživanja su uključila 3980 krava - prvotelki simentalske rase, kćeri 32 bika - oca, koje su oteljene u periodu od šest godina (2002-2007). Sva ispitivana grla (krave - prvotelke) su držana vezano i slobodno u posedu privatnih farmera (od 8 do 65 grla po farmi) i bila su standardno hranjena, a razlike su bile u količini, odnosu i kvalitetu kabaste i koncentrovane hrane (područje gajenja). Matematičko-statistička analiza podataka obavljena je primenom mešovitog modela najmanjih kvadrata (LS-Least Squares) primenom programa najmanjih kvadrata (LSMLMW), Harvey, (1990). Različiti broj individua u pojedinim klasama kao i postojanje više uticaja (područje, godina telenja, sezona telenja, bikovi očevi) koji su delovali na ispoljavanje ispitivanih osobina, uslovio je analizu u kojoj je korišćen metod najmanjih kvadrata. Bikovi-očevi i niz paragenetskih uticaja nisu prouzrokovali značajno variranje osobina plodnosti u odnosu na opšti prosek (P (lt) 0.01). Kvantitativne osobine mlečnosti krava prvotelki su pod uticajem odgajivačkog područja imale visoko značajno odstupanje od opšteg proseka (**P (lt) 0.01). Značajna odstupanja (P (lt) 0.05) je izazvala godina telenja na prinos mleka i mlečne masti. Godišnje doba početka laktacije krava obuhvaćenih našim istraživanjem pokazuje značajna odstupanja prinosa mleka i mlečne masti u odnosu na opšti prosek (P (lt) 0.01). Tako su junice oteljene u februaru , martu i aprilu imale značajno i visoko značajno više mleka i mlečne masti u odnosu na one koje su se otelile u drugim mesecima u godini. Ustanovljeni koeficijenti heritabiliteta reproduktivnih svojstava koji su dobijeni našim istraživanjem su imali niske vrednosti i bili su nižeg nivoa u odnosu na one koje su dobili Petrović et al. (1998, 2001, 2006). Rezultati naslednosti osobina mlečnosti dobijeni našim istraživanjima su bili viši u odnosu na koeficijente za iste osobine koje su objavili Panić and Vidović (2006), niži u odnosu na rezultate istraživanja Petrović et al. (1999) and Kapš and Špehar (2004) a u saglasnosti sa koeficijentima heritabiliteta koje su u turskoj populaciji simentalskih goveda ustanovili Ulek and Tekun (2006)

Air mycopopulations in Petrovská klobása producing facility

Different types of filamentous fungi periodically cause problems in small-scale facilities for traditional dry fermented sausages, such as Petrovská klobása from Vojvodina province (Serbia). Mould contamination can be observed during processing, ripening, and storage. Sausages may become spoiled due to visible mould colonies on the surface and off-flavours they produce. The most important - if mycotoxin production occurs it might promote a number of health disorders. Knowledge and control of filamentous fungi are, therefore, essential to produce sausages that satisfy the criteria of hygienic quality, sensorial characteristics, and food safety. The aim of this study was to survey mycoflora of a small-scale facility producing traditional dry fermented sausage - Petrovská klobása. The mould contamination of the air in processing unit and ripening chambers was investigated, in order to determine the important fungi in terms of spoilage of the products and ability to produce mycotoxins. The mould contamination of air in processing unit and ripening chambers examined was in range 0.22 - 1.89 log CFU/P.d. Isolated moulds belong to 6 genera: Aspergillus (3 species), Cladosporium (1 species), Eurotium (2 species), Fusarium (1 species), Penicillium (12 species) and Scopulariopsis (1 species). The most abundant were species of Penicillium genus, many of which are capable for mycotoxin production. The level and diversity of fungal contamination of air varied between samples, influenced by the general hygiene, the buildings, the airflow, the outdoor environments, and the time of year. This knowledge is crucial for the improvement of hygiene control systems in small-scale processing units

Kvantitativna analiza genetskog unapređenja fenotipova mlečnosti krava Simentalske rase

Results of the effect of direct and indirect selection on quantitative properties of milk production of first calving Simmental cows in Serbia, are presented in the paper. Analysis of quantitative phenotypic parameters was carried out in four breeding regions and certain number of smaller farms where 1319 daughters of 13 bull sires were reared. Results of the analysis were obtained by application of mathematical-statistical data analysis, using mixed models (Harvey, 1990). Mathematical-statistical analysis of data was carried out using linear methods with fixed effect, through method of least squares (LS method), and for evaluation of bull breeding value mixed model of random bull sire effect was used (BLUP method). Based on obtained results it was established that analyzed breeding region has statistically highly significantly (**P (lt) 0.01.) caused deviations of production phenotypes from general average. Season and year of calving (*P (lt) 0.05.) have caused significant variations of production properties. .U radu su prikazani rezultati efekata direktne i indirektne selekcije kvantitativnih svojstava mlečnosti krava-prvotelki simentalske rase goveda u Srbiji. Analiza kvanitativnih fenotipskih parametara je obavljena u četiri odgajivačka područja i na više desetina manjih farmi na kojima je držano i gajeno 1319 kćeri, 13 bikova-očeva. Rezultati analize su dobijeni primenom matematičko-statističke analize podataka, korišćenjem mešovitih modela (Harvey, 1990). Matematičko-statistička analiza podataka je obavljena korišćenjem linearnih metoda sa fiksnim uticajem, preko metoda najmanjih kvadrata (LS metod) a za ocenu priplodne vrednosti bikova korišćen je mešoviti model slučajnog uticaja oca (BLUP metod).Na osnovu dobijenih rezultata ustanovljeno je da je odgajivačko područje statistički analizirano visoko značajno (**P (lt) 0.01.) prouzrokovalo odstupanja proizvodnih fenotipova od opšteg proseka. Sezona telenja i godina (*P (lt) 0.05.) su prouzrokovali značajna variranja proizvodnih osobina. Rezultati odstupanja osobina proizvodnosti pod uticajem godine telenja ukazuju na pozitivne tendencije u povećanju prinosa mleka . Značajna odstupanja (P (lt) 0.05) je izazvala godina telenja i na prinos mleka i mlečne masti. Godišnje doba početka laktacije krava obuhvaćenih našim istraživanjem pokazuje visokoznačajna odstupanja prinosa mleka i mlečne masti u odnosu na opšti prosek (P (lt) 0.01). Tako su junice oteljene u februaru , martu i aprilu imale značajno i visoko značajno više mleka i mlečne masti u odnosu na one koje su se otelile u drugim mesecima u godini. Interakcija odgajivačkog područja i sezone telenja je prouzrokovala visoko značajna odstupanja prinosa mleka (**P (lt) 0.01), međutim nije bilo statističkih značajnih variranja sadržaja mlečne masti. Prema analizi negativnih i pozitivnih BLUP rešenja (priplodne vrednosti) za prinos 4%MKM formirana je ocena ranga prema kojoj je bik broj 13. najbolje ocenjen, a bik-otac br.9 bio je rangiran na poslednje mesto. Krave - prvotelke obuhvaćene našim istraživanjem proizvele su 4868 kg mleka sa 183.03 kg mlečne masti , odnosno 3.76% mle. mast i 4693kg 4%MKM. Rezultati dobijeni nasim istraživanjima su značajno viši u odnosu na rezultate o mlečnosti iste rase (Lazarevic R. i sar., 1986). viši od onih koje je ustanovio Petrovic M.M. i sar. (1997 i 2006). Dobijeni rezultati su u saglasnosti sa onima koje su dobili Petrović M.D. i sar. (2005) i Pantelić i sar.(2008). Naši rezultati su pokazali da postoji pozitivan genetski trend u smislu kvantitaivnih osobina mlečnosti domaćih somentalskih krava. Poredeći naše rezultate i rezultate napred navedenih autora može se zaključiti da se prinos mleka simentalskih krava (matični zapat) u Srbiji godišnje uvećava za najmanje 100 kg mleka po kravi (zavisno od genetike, područja, odnosno tehnologija ishrane i držanja)

Determination of nickel content in the semimembranosus muscle of pigs produced in Vojvodina

The content of nickel was investigated in the M. semimembranosus of sixty-nine pigs from ten different genetic lines produced in Vojvodina. Nickel was determined by flame atomic absorption spectrometry after mineralization by dry ashing. The difference in the nickel content in the analyzed muscle tissues among different genetic lines of pigs was not significant (P > 0.05). Nickel levels ranged from 12.93 to 80.18 μg/100 g, with a general average of 32.41 μg/100 g. The average level of nickel was found to be higher than the levels observed in pork in some developed countries

Antimikrobno dejstvo eteričnih ulja na oralne patogene

Periodontal disease and Dental caries associated with dental plaque are the most common bacterial diseases, but also, significant oral health problem is Candidiasis. Candida albicans, is an opportunistic pathogen that can, under certain conditions proliferate and cause infections. The need for prevention and alternative forms of treatment and products for oral diseases comes from the rise in disease incidence, increased resistance by pathogenic bacteria to currently used chemotherapeutics. The products derived from medicinal plants have proven to be a source of biologically active substances, and thanks to their active principles, products based on medical herbs are more prevalent in modern phytotherapy. Essential oils are complex natural mixtures of volatile secondary metabolites - aliphatic and aromatic, terpinen and phenyl- propane compounds isolated from plants. The main constituents of essential oils are terpenes and sesquiterpenes including carbohydrates, alcohols, ethers, aldehydes and ketones, which are responsible for the fragrant and biological properties of plants. Different oils produce various pharmacological effects such as anti-inflammatory, antioxidant and anticancerogenic properties, but also oils are biocides. There are numerous in vitro studies that dealt with the research activities of natural herbal substances against oral bacteria that are known to be etiological factors in the development of oral and dental diseases. The phenolic major compounds of essential oils have been suggested to have a potential antifungal activity. There is ample of evidence that plant extracts and essential oils have the potential to be developed into agents that can be used as preventative or treatment therapies of oral diseases.Parodontopatija i dentalni karijes, čiji je nastanak povezan sa dentalnim plakom, predstavljaju najčešća bakterijska oboljenja. Takođe, značajni oralni zdravstveni problem predstavlja i kandidijaza. Candida albicans je oportunistički patogen koji pod pojedinim okolnostima može da proliferiše i uzrokuje infekciju. Potreba za prevencijom i alternativnim oblicima lečenja i produktima za oralna oboljenja proizilazi zbog povećanja učestalosti oboljenja i povećane rezistencije patogenih bakterija na primenu hemoterapeutika koji se trenutno upotrebljavaju. Dokazano je da su produkti dobijeni od lekovitog bilja izvor biološko aktivnih supstanci, a zahvaljujući svojim aktivnim principima, produkti na bazi lekovitog bilja zastupljeniji su u modernoj fitoterapiji. Eterična ulja su kompleksne prirodne mešavine isparljivih sekundarnih metabolita - alifatičnih i aromatičnih, terpenskih i fenil-propanskih jedinjenja izolovanih iz biljaka. Glavni sastojci etarskih ulja su terpeni i seskviterpeni, uključujući i ugljene hidrate, alkohol, etar, aldehide i ketone, koji su odgovorni za mirisna i biološka svojstva biljaka. Različita ulja imaju brojne farmakološke efekte, kao što su antiinflamatorno, antioksidativno i antikancerogeno dejstvo, ali su takođe i biocidi. Postoje brojne in vitro studije koje su se bavile istraživanjem aktivnosti prirodnih biljnih supstanci usmerenih na oralne bakterije za koje je poznato da su etiološki faktori u nastanku oralnih i dentalnih oboljenja. Navedeno je da glavne fenolne komponente eteričnih ulja imaju potencijalnu antigljivičnu aktivnost. Postoje brojni dokazi da biljni ekstrakti i eterična ulja imaju potencijal da se razviju u agense koji se mogu koristiti u preventivi ili u lečenju oralnih oboljenja

Dugovečnost visokomlečnih krava

Population of Black and White cattle has high genetic potential for production of milk. It exists in very complex production conditions where problems occur which are often manifested in different health disorders, high percentage of culling and short productive life. Longevity parameters are calculated within defined time limits. Bottom limit is determined by date of birth, and top limit by date of culling. The knowledge of the strength of the influence of environment on the longevity of high yielding cows is important from the aspect of its inclusion into the model. According to individual significance of systematic factors, their objective assessment was carried out in order to evaluate the obtained results as precise and correct as possible. Previous studies of the average age of cows at culling from the herd indicated relatively short productive life and life in general of high yielding cows, which due to high percentage of culling effects the herd remount. Consequently selection differential is reduced and in this way realized selection effect is diminished. Objective of this paper was to investigate using appropriate methodology the longevity of high yielding Black and White cows of different genotypes through major systematic influences. Investigated cows according to their origin belong to European type of Black and White cattle in final stage of intensive improvement using Holstein-Friesian breed. Investigated sample included 331 cows. Average age of cows at culling is 2265±463.26 days or 6.21±1.27 years. Observed by cow genotypes, mean values varied from 2140.99 days (> 73% HF), 2247.51 days (58-73% HF) to 2406.97 days ( (lt) 58% HF). Average lifetime production was realized at the level of 25002.66±7755.39 kg of milk with 3.61±0.01% of milk fat.Bulls, sires of cows, class of HF genes and year of culling had highly significant effect (p≤0.01), whereas the effect of reason for culling was significant (p≤0.05) for life duration of cows.Efikasno korišćenje krava u intenzivnoj proizvodnji potrebno je da traje što duže. Vreme trajanja perioda od njihovog prvog teljenja do izlučenja iz stada treba da omogući poboljšanje ukupne životne produktivnosti. Ovo bi, pored smanjenja troškova sa manjim udelom amortizacije u ceni koštanja, omogućilo bolje ukupne selekcijske rezultate preko nižeg remonta stada uz veći selekcijski diferencijal. Mnogo veća pažnja mora se posvetiti vremenu korišćenja krava u proizvodnji i uzrocima njihovog izlučenja. Najčešći uzroci izlučenja su: slaba mlečnost, smetnje u plodnosti, poremećaji posle teljenja, oboljenja nogu, bolesti organa za varenje, mastitis i dr. Značajan broj istraživanja prosečne starosti krava pri izlučenju iz stada ukazuje na relativno kratak proizvodni i životni vek visokomlečnih krava. On se ispoljava preko visokog procenta izlučenja koji posledično utiče na veći remont stada. Cilj ovog rada je da se primenom odgovarajuće metodologije ispita dugovečnost visokomlečnih crno-belih krava različitih genotipova preko najvažnijih sistematskih uticaja. Ispitivane krave svojim poreklom pripadaju evropskom tipu crno-belih goveda koje se nalaze u završnoj fazi intenzivnog oplemenjivanja holštajn-frizijskom rasom. Ispitivani uzorak uključio je 331 kravu. Prosečna starost krava kod izlučenja iznosi 2265±463.26 dana ili 6.21±1.27 godina. Posmatrano po genotipovima krava srednje vrednosti su bile 2140.99 dana (> 73% HF), 2247.51 dana (58-73% HF) i 2406.97 dana ( (lt) 58% HF). Prosečna životna proizvodnja ostvarena je na nivou od 25002.66±7755.39 kg mleka sa 3.61±0.01% mlečne masti. Bikovi-očevi krava, klasa HF gena i godina izlučenja imali su visoko značajan uticaj (p≤0.01), dok je uticaj razloga izlučenja bio značajan (p≤0.05) na trajanje života krava