Echa międzywojnia w muzycznym folklorze powojennej Lubelszczyzny. Na podstawie zapisów Włodzimierza Dębskiego

Artykuł jest próbą uchwycenia wpływów pieśniowej tradycji międzywojnia, jakim podlegał repertuar udokumentowany po drugiej wojnie światowej na terenie Lubelszczyzny. Inspiracją dla podjęcia tematu stały się niepublikowane zapiski rękopiśmienne Włodzimierza Dębskiego (1922-1998) – kompozytora, teoretyka muzyki, etnomuzykologa, animatora edukacji muzycznej. W latach 1963-1976 Dębski aktywnie współtworzył szkolnictwo muzyczne w Lublinie, jednocześnie dokumentował i badał lubelski folklor muzyczny. Większość wykonawców, których Dębski uwzględnił w swoich badaniach, to osoby urodzone w przedziale lat 1910-1925. Byli to więc przedstawiciele pokolenia, którego wiek szkolny przypadł na okres międzywojenny. Konstrukcja niniejszego tekstu opiera się na porównaniach kultury muzycznej w międzywojennym Lublinie i regionie lubelskim z repertuarem lat 70-tych i 80-tych XX w. Na pieśniowy materiał z Lubelszczyzny utrwalony fonicznie i w przekazach pisanych (teksty) w okresie powojennym składają się śpiewy kilku wykonawców. W repertuarze Teresy Sołtys z podlubelskich Zemborzyc znajdowały się pieśni harcerskie, patriotyczne, żołnierskie/wojenne, obrzędowe, m.in.: Cicho w stepie, Do polskiego wojska chłopców zaciągają, Gdy kogut zapiał w kurniku, Gdybym był hulaką, Hej, tam w karczmie, za stołem, Na nowej górze jadą żołnierze, Pod Krakowem czarna rola, Przyszedł nam rozkaz stanąć do boju, Szabla dzwoni o ostrogę, W suterynie daleko za miastem, Wesoła marynarska pragnie powitać nas wiara, Zmarł biedaczysko w szpitalu wojskowym. Innym źródłem powojennego repertuaru przechowującego pieśni z okresu przedwojennego są nagrania Józefa Struskiego, obejmujące śpiewy kolędowe (Za kolędę dziękujemy, Nie bój się królu żadnej), weselne (Już ci teraz, Kasiuleńko, welon zdejmiemy, Uklęknijże, córko), biesiadne (Chociaż są na świecie różne alkohole, Przyjacielu mój, rób bimber swój), żołnierskie/wojenne (Chcąc podwyższyć kadrę armii Beselera, Zawodzą dzwony w kościele), zalotne/miłosne (Szedłem sobie drożyneczką, Zaszło słonko, zaszło za góry) i inne. Do cennych informatorów, zwłaszcza gdy chodzi o tradycję muzyki wojskowej, należeli Bolesław Strawa i Stanisław Zdybała. Ten ostatni pomięta wiele tytułów przedwojennych pieśni, które żyły w powojennym śpiewie wojskowym (Było późno z wieczora, Do polskiego wojska, Oj, bieda, bieda, Karpaccy górale, Tam we pękach bzu altana).Echoes of the Interwar Period in Music Folklore of Postwar Lublin Province. On the Basis of Włodzimierz Dębski’s NotesSUMMARYThe article is an attempt to present the infl uences of the song tradition of the interwar period on the repertoire documented after World War 2 on the Lublin province territory. The unpublished handwritten notes of Włodzimierz Dębski (1922- 1998), a composer, theoretician of music, ethnomusicologist, animateur of music education, were the inspiration for undertaking this subject. In 1963-1976 Dębski actively co-created the music education in Lublin; simultaneously he documented and studied Lublin’s musical folklore. The majority of performers included in Dębski’s studies were born between 1910 and 1925. Therefore, they were the representatives of the generation whose school age fell on the interwar period. The construction of this paper is based on the comparison of musical culture in interwar Lublin and in the Lublin region with the repertoire of the 1970s and 1980s. The song material from the Lublin region phonically recorded and in written form (texts) in the interwar period consists of the singing of several performers. In her repertoire, Teresa Sołtys from Zemborzyce near Lublin had scouts’, patriotic, military/war, and ritual songs, inter alia, Cicho w stepie, Do polskiego wojska chłopców zaciągają, Gdy kogut zapiał w kurniku, Gdybym był hulaką, Hej, tam w karczmie,za stołem, Na nowej górze jada żołnierze, Pod Krakowem czarna rola, Przyszedł nam rozkaz stanąć do boju, Szabla dzwoni o ostrogę, W suterynie daleko za miastem, Wesoła marynarska pragnie powitać nas wiara, Zmarł biedaczysko w szpitalu wojskowym. Another source of the postwar repertoire that includes songs from the pre-war period are the recordings of Józef Struski, which comprised Christmas carols (Za kolędę dziękujemy, Nie bój się królu żadnej), wedding songs (Już ci teraz, Kasiuleńko, welon zdejmiemy, Uklęknijże córko), drinking songs (Chociaż są na świecie różne alkohole, Przyjacielu mój, rób bimber swój), military/war songs (Chcąc podwyższyć kadrę armii Beselera, Zawodzą dzwony w kościele), courtship/love songs (Szedłem sobie drożyneczką, Zaszło słonko, zaszło za góry) and others. Bolesław Strawa and Stanisław Zdybała were precious informants, especially as far as military music was concerned. The latter remembers many titles of the pre-war songs which were present in post-war military singing (Było późno z wieczora, Do polskiego wojska, Oj, bieda, bieda, Karpaccy górale, Tam we pękach bzu altana)

Pieśni ludowe Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego. Z prac badawczych i materiałów folklorystycznych Instytutu Muzyki UMCS

W artykule omówiony jest repertuar pieśni ludowych żyjących w tradycji ustnej na Pojezierzu Łęczyńsko-Włodawskim. Opracowanie zawiera tabelaryczne zestawianie incipitów pieśni, wyposażonych w odesłania do literatury i komentarze dotyczące wykonawców. Podstawą prezentowanego wywodu są rezultaty badań przeprowadzonych w latach osiemdziesiątych XX wieku przez Mirosława Grusiewicza – zamieszczone w jego pracy magisterskiej napisanej pod kierunkiem Zenona Kotera – oraz zebrane przez niego materiały fonograficzne, przechowywane obecnie w Instytucie Muzyki UMCS.Folk Songs of the Łęczna-Włodawa Lake District. Illustrated by Research Work and Folkloristic Materials at the UMCS Institute of MusicSUMMARYThe article discusses the repertoire of folk songs continued in oral tradition in the Łęczna-Włodawa Lake District. The survey contains a tabular specifi cation of song incipits with references to literature and comments concerning performers. The presentation is based on the results of research conducted in the nineteen-eighties by Mirosław Grusiewicz (they are contained in his MA thesis written under the supervision of Zenon Koter, PhD ), and on the phonographic materials he collected, now stored at the Maria Curie-Skłodowska University Institute of Music. In terms of its origin, the repertoire of the Łęczna-Włodawa Lake District consists of three groups. The fi rst group is the archaic collection of ritual wedding songs and couplets, the second comprises traditional common folk songs (inter alia class songs, and courtship and military songs) prone to variability and accommodation, and the third is made up of the youngest repertoire in terms of origin, containing occasional songs or those heard on the mass media.

Ocena funkcjonowania urzędów gmin miejskich w województwie świętokrzyskim

In this study, the issue of the efficiency of functioning of local government institutions was taken up. The efficient operation of a local government administration office has a significant impact on the development of the local community and satisfying the needs of its residents. The aim of this article is to measure and assess the potential institutional efficiency of municipal offices in the Świętokrzyskie province [voivodeship]. The article uses the institutional analysis method. The research results indicate that the municipalities of the Świętokrzyskie province are characterized by low institutional efficiency, especially in such areas as the provision of public services and the management of human resources. The most favorable situation occurred in the areas of strategic and financial management as well as in social participation and the stimulation of social development.W niniejszym opracowaniu podjęta została problematyka sprawności działania instytucji samorządowych. Sprawne działanie urzędu administracji samorządowej wywiera istotny wpływ na rozwój wspólnoty lokalnej oraz zaspokojenie potrzeb jej mieszkańców. Celem artykułu są pomiar i ocena potencjalnej sprawności instytucjonalnej urzędów gmin miejskich województwa świętokrzyskiego. W artykule wykorzystano metodę analizy instytucjonalnej. Wyniki badań wskazują, że gminy miejskie województwa świętokrzyskiego charakteryzuje niska sprawność instytucjonalna, szczególnie w takich obszarach, jak świadczenie usług publicznych oraz zarządzanie personelem. Najkorzystniejsza sytuacja była w obszarach: zarządzanie strategiczne i finansowe oraz partycypacja społeczna i stymulowanie rozwoju społecznego

The Concept of the Field in the Research Past and Present. A Reconnaissance Based on the Custom of ‘dunajowanie’

Poniższy tekst jest próbą skonfrontowania dwóch odległych w czasie i przestrzeni sytuacji dokumentowania tradycji muzycznych. Zwyczaj dunajowania stanowi dobry przykład na ukazanie jak pojęcie terenu zmieniało się w czasie i jak dokumentowanie tradycji muzycznych wpływało na teren. W artykule wykorzystano dostępne dokumentacje w postaci nagrań audio/video, zapisów słownych i nutowych, opisy słowne zwyczaju oraz wypowiedzi informatorów. Uwzględniono także informacje o badaczach, jako osobach, które w różny sposób i w różnym stopniu nasiąkały wpływem lokalnych tradycji lub też starały się wpływać na owe społeczności i wykonywany repertuar. Ograniczono się do dwóch najbardziej odległych w czasie perspektyw tj, „pierwszej fali” dokumentacji jako pokłosia występu Zespołu „Dunajników” na festiwalu w Kazimierzu, zwieńczonego otrzymaniem nagrody głównej Baszty oraz „ostatniej fali” funkcjonowania zwyczaju dunajowania w postaci przeglądu „Lubelszczyzna Dunajuje”. W artykule określono czym, z perspektywy dotychczasowych badań etnolingwistycznych i kulturoznawczych, jest dunajowanie. Ukazano kontekst kolędowania życzącego, jego symbolikę i funkcje. Opisano pierwsze dokumentacje (nagrania i zapisy) oraz współczesne formy praktykowania. Minione edycje stanowią cenny materiał do analizy, zarówno repertuaru słowno-muzycznego i przemian jakim ulega, ale także społecznych uwarunkowań jakim podlega ze względu na zmianę sytuacji folklorystycznej. Dokumentowanie w XX wieku stanowiło cel badawczy, efektem którego stały się publikacje zasadniczo o naukowym charakterze. Współczesne dokumentowanie folkloru, mimo olbrzymich możliwości sprzętowych, sprawia problemy metodologiczne dla sięgających po nowe źródło etnomuzykologów.This text compares two situations of the documentation of musical traditions distant from each other in time and space. The custom of dunajowanie (carolling with wishing songs for marriageable girls at Christmastide), or wassailing, is a good illustration of how the concept of the ‘field’ in research has evolved over time and has been influenced by the documenting of musical traditions. The article makes use of available documents in the form of audio and video recordings, verbal and musical texts, descriptions of the custom, and statements from informants. Also included is information about the researchers, as individuals who became involved in the local traditions in various ways and to a varying extent or sought to influence the local communities and the repertoire performed. This study is limited to the earliest and most recent perspectives, namely, the ‘first wave’ of documentation, which resulted from the performance by a group of ‘Dunajnicy’ at the Festival of Folk Bands and Singers in Kazimierz Dolny, where they won the grand prix (‘Baszta’), and the ‘last wave’ in the dunajowanie tradition, in the form of the Lubelszczyzna Dunajuje contest. The article discusses dunajowanie from the perspective of ethnolinguistic and cultural research conducted to date, showing the context, symbolism and functions of wassailing in general. The earliest recordings and written documents are described, as well as contemporary practice. Past editions of Lubelszczyzna Dunajuje provide valuable material for analysis, both of the verbal-musical repertoire and how it has changed over time, and also of the social factors that affect it, due to changes in the folkloric context. In the twentieth century, folklore documentation was a research aim, resulting in publications of an essentially academic character. In our times, despite the enormous possibilities afforded by modern equipment, it poses major methodological challenges for ethnomusicologists studying new sources

Legowanie na Lubelszczyźnie. Współczesne odkrycia i kontynuacje lokalnej praktyki muzycznej

The article presents the most recent research on the reactivation of an old musical tradition in the Lublin region, called “trumpet blowing at Advent.” This custom is connected with playing an aerophone named ligawa and with a local practice of making this instrument. The ligawa or ligawka has an eventful history of presence in Poland. In the folk culture, it is associated with the signalling function widespread among shepherds in the mountains. The current research is focused on the ritual practice connected with the liturgical period of Advent in the Roman Catholic Church. The presence of this custom has been confirmed in the neighbouring regions of Mazowsze and Podlasie.The author reviews the ethnographical descriptions of the ritual ligawa playing in the Lublin region and compares them with the results of her own field research conducted in villages near Lublin since 2008. The author attempts to answer the question to which extent contemporary societies are able to revive and practise on a regular basis forgotten rites of the musical character. In the study contains examples of documented instruments, descriptions of instrument playing circumstances and profiles of the depositaries of this tradition: ligawa players and makers from the Lublin region. The discussed subject is part of a broader discussion on the issues of preserving and safeguarding intangible cultural heritage and – due to its topicality – requires continuation and comparison with similar undertakings in the field of revival of local musical practices. Key words: traditional music in the Lublin region, ligawa playing, building of folk musical instruments, aerophones in folk culture, reconstruction of intangible cultural heritage Artykuł prezentuje najnowsze badania nad reaktywacją dawnych tradycji muzycznych na Lubelszczyźnie zwanych „otrębywaniem Adwentu”. Zwyczaj ten związany jest z grą na aerofonie, zwanym ligawą oraz lokalną praktyką wyrobu tego instrumentu. Ligawa vel ligawka ma bogatą historię obecności na ziemiach polskich, a w kulturze ludowej wiąże się z powszechną na terenach górskich funkcją sygnalizacyjną wśród pasterzy. Aktualne badania dotyczą praktyki obrzędowej związanej z  liturgicznym okresem Adwentu w Kościele Rzymsko-Katolickim i mają swe dotychczasowe poświadczenie na terenach sąsiedniego Mazowsza i Podlasia. W poniższym artykule autorka dokonuje przeglądu opisów etnograficznych dotyczących legowania obrzędowego na terenie regionu lubelskiego i konfrontuje je z wynikami własnych badań terenowych prowadzonych od 2008 roku w podlubelskich wsiach. Autorka podejmuje próbę odpowiedzi na pytanie, na ile współczesne społeczności są w stanie wznawiać i trwale praktykować zapomniane zwyczaje o charakterze muzycznym. W opracowaniu znajdziemy przykłady udokumentowanych instrumentów, opisy okoliczności gry oraz sylwetki depozytariuszy tradycji, jakimi są grający i budowniczy ligaw lubelskich. Podjęty temat wpisuje się w szeroką dyskusję nad problemami zachowania i ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego i ze względu na swoją aktualność wymaga kontynuacji oraz konfrontacji z porównywalnymi działaniami w zakresie  przywracania lokalnych praktyk muzycznych.

Subjective memory complaints versus caregivers’-reported memory deficits and their predictive value in conversion to dementia

Grundlagen: Subjektive Gedächtnisbeschwerden werden häufig von PatientInnen ausgesprochen, die sich in der Anfangsphase der Alzheimer‘s Demenz befinden. Daher, Ziel unserer Studie war, die prädiktive Validität der subjektiven Gedächtnisbeschwerden für die Vorhersage der Konversion zu Alzheimer‘s Demenz zu evaluieren. Zusätzlich wurden Korrelationen zwischen subjektiven Gedächtnisbeschwerden und objektiven Gedächtnisleistung analysiert und Modelle zur Einschätzung reliabler Veränderungen im neuropsychologischen Kontext deskriptiv beschrieben. Methodik: An der retrospektiven neuropsychologischen Untersuchung haben 299 PatientInnen gesamt 46 Kontrollen teilgenommen. Die subjektiven Gedächtnisbeschwerden und deren Einschätzung durch Bezugspersonen wurden mithilfe der Forgetfulness Assessment Inventory erhoben. Die Follow-up Untersuchung wurde zwischen 12 und 48 Monaten durchgeführt. Ergebnisse: Bei der Follow-up Untersuchung wurde die Konversionsrate zu Alzheimer‘s Demenz von 9.7% beobachtet. Weder subjektive Gedächtnisbeschwerden noch von der Bezugsperson eingeschätzte kognitive Leistung der PatientInnen können die Konversion zu Alzheimer‘s Demenz hervorsagen. Die z-Werte hatten mit Vergleich zu den FAI-Rohwerte eine noch niedrigere prädiktive Validität. Die subjektiven Gedächtnisbeschwerden korrelierten mit Alter, depressiven Symptomen und objektiven kognitiven Tests. Die Analyse der Methoden zur Erfassung reliablen Veränderungen ergab, dass die regressionsbasiere Methode von McSweeny die mit der höchsten Responsivität auf Veränderung war. Konklusion: Subjektive Gedächtnisbeschwerden haben eine niedrigere prädiktive Validität bei der Vorhersage der Konversion zu Alzheimer‘s Demenz.Background: Subjective memory complaints (SMC) are commonly reported by patients at early stages of Alzheimer’s Disease (AD). Therefore, the current study aimed to determine the predictive value of SMC in prediction of conversion to AD. Additionally, we analyzed the correlation between SMC and objective memory performance, and methods assessing reliable change in a neuropsychological context. Methods: 299 patients including 46 controls underwent a neuropsychological examination. The SMC of patients were assessed with the Forgetfulness Assessment Inventory (FAI). Using the FAI, caregivers rated patients’ memory performance within last two weeks as well. The follow-up examination took place after 12 to 48 months. Results: At the follow-up examination, the conversion rate to AD was 9.7%. Neither SMC reported by patients nor their caregivers’ assessment of patients’ memory performance were a significant predictor of conversion to AD. Compared to raw scores, z-scores showed even lower predictive value predicting dementia. SMC correlated with the age, depressive symptoms and certain objective cognitive tests. The most responsive method for assessing reliable change was regression-based model of McSweeney. Conclusion: SMC have a lower predictive power compared to objective memory complaints while predicting the conversion to AD

Incremental cost method in cost-efficiency evaluation of investment in distributed generation

Economic efficiency of a small unconventional source of distributed generation is calculated by comparison of the source's costs of heat and/or electricity generation with the cost of conventional generation. This paper describes the incremental cost (1C) method, which resembles the long-known LLC method

Practical calculation of solar water heating

Najbardziej efektywne pod względem technicznym i ekonomicznym jest słoneczne ogrzewanie wody użytkowej, do którego można już znaleźć obszary ekonomicznej opłacalności. W artykule skoncentrowano się na obliczeniach rocznego bilansu ciepła w instalacji słonecznego ogrzewania wody użytkowej. Do obliczeń wykorzystano charakterystyki sprawnościowe rzeczywiście istniejących kolektorów słonecznych. W opracowaniu opisano metodę postępowania przy wyborze typu kolektora najlepiej pasującego do zadanych warunków użytkowania oraz przedstawiono uzasadnienie proponowanej metody. Dodatkowo pokazano przykłady obliczeniowe.The technical and economic effective solar low temperature water hating is the best of every possibilities of solar energy conversion. The simple method of annual solar heat balance calculation is the aim of the paper, where the basis of that balance is the efficiency characteristic of solar collectors. That method and several examples of calculation are described in the paper

An Assessment of the Functioning of the Municipal Offices of Świętokrzyskie Province

In this study, the issue of the efficiency of functioning of local government institutions was taken up. The efficient operation of a local government administration office has a significant impact on the development of the local community and satisfying the needs of its residents. The aim of this article is to measure and assess the potential institutional efficiency of municipal offices in the Świętokrzyskie province [voivodeship]. The article uses the institutional analysis method. The research results indicate that the municipalities of the Świętokrzyskie province are characterized by low institutional efficiency, especially in such areas as the provision of public services and the management of human resources. The most favorable situation occurred in the areas of strategic and financial management as well as in social participation and the stimulation of social development.(original abstract