Stosunek lokalnych władz partyjnych do Kościoła gorzowskiego na przełomie lat 50. i 60. XX wieku w świetle korespondencji zgromadzonej w Archiwum Diecezjalnym w Zielonej Górze

Po krótkim okresie tolerowania przez władze komunistyczne działalności Kościoła katolickiego w Polsce, od 1947 roku rozpoczęły się ciągle nasilające się akty przemocy i ograniczeń działalności Kościoła w Polsce. Świadczą o tym: likwidacja organizacji katolickich, wycofywanie nauki religii ze szkół, procesy aresztowania i usuwanie biskupów, kapłanów ze stolic biskupich czy z parafii, niemal całkowite ograniczenia prasy i wydawnictw katolickich. Po śmierci w 1953 roku radzieckiego przywódcy Stalina nastąpiła tzw. odwilż, która dokonywała się w krajach bloku sowieckiego (oprócz Rumunii i Czechosłowacji). Zelżenie terroru komunistycznego w Polsce w latach 1954-1955 było rezultatem decyzji podejmowanych przez aparat władzy, bardzo pewny swej dominacji w społeczeństwie. Wydarzenia Października ’56 dały polskiemu społeczeństwu nadzieję na dalszą odmianę rzeczywistości społeczno-politycznej. Od 1960 roku władze komunistyczne ponownie represjonowały Kościół w Polsce. Na tle tych wszystkich wydarzeń, które dokonywały się w całym kraju, powyższy artykuł przedstawia stosunek lokalnych władz partyjnych na przełomie lat 50. i 60. XX wieku do Kościoła gorzowskiego, oparty o dokumentację przechowywaną w Archiwum Diecezjalnym w Zielonej Górze. Przedstawiciele lokalnych władz partyjnych, korzystając z uprawnień nadanych im przez zwierzchników z Komitetu Centralnego PZPR, skutecznie ograniczali działalność Kościoła gorzowskiego, reprezentowanego przez kolejnych biskupów – Teodora Benscha i Wilhelma Plutę

Kultura i społeczeństwo na Środkowym Nadodrzu w XIX i XX wieku

303 s. : il., portr.

Archiwum Akt Dawnych Diecezji Toruńskiej (2001-2016)

Archiwa diecezjalne w dzisiejszym znaczeniu są efektem wprowadzonych Kodeksem Prawa Kanonicznego z 1917 roku postanowień o zakładaniu w diecezjach archiwów historycznych. W Polsce powołano w 1925 roku Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu, które jest najstarszym działającym archiwum szczebla diecezjalnego w naszym kraju. Archiwa te odpowiadają za gromadzenie archiwaliów z instytucji centralnych w diecezji, agend diecezjalnych oraz dekanatów i parafii istniejących na podległych im terenach. Celem publikacji jest przybliżenie wiedzy o archiwach kościelnych, a zwłaszcza Archiwum Akt Dawnych Diecezji Toruńskiej, które w 2016 roku obchodziło 15-lecie swojej działalności. Pierwsze trzy teksty traktują o archiwach diecezjalnych. Wiesława Kwiatkowska przedstawiła metodykę opracowania archiwaliów kościelnych nakreśloną w literaturze naukowej. Jest to synteza zawierająca gotowe przykłady praktyk możliwych do zastosowania w archiwach kościelnych. Ks. Robert R. Kufel przedstawił dzieje, zasób i organizację Archiwum Diecezjalnego w Zielonej Górze, zaś dla toruńskiego archiwum uczynił to Mateusz Zmudziński. Kolejne trzy rozdziały odnoszą się do prac konserwatorskich i badań mikrobiologicznych prowadzonych w toruńskim archiwum diecezjalnym. R. Białkowski, M. Borycka i M. Pronobis-Gajdzis w bardzo ciekawej części charakteryzują prace wykonane podczas audytu konserwatorskiego w Archiwum Akt Dawnych Diecezji Toruńskiej. Na uwagę zasługują propozycje zmian i modyfikacji. J. Karbowska-Berent, D. Jezierska i T. Sawoszczuk przedstawili wyniki badań mikrobiologicznych prowadzonych w archiwum i na obiektach w nim przechowywanych. A. Zięba i E. Jabłońska omówiły efekty konserwacji zachowawczej przeprowadzonej na części zasobu przez studentów Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Ostatnie trzy części traktują o toruńskich archiwaliach. Kinga Michalak scharakteryzowała księgi metrykalne parafii farnej w Lidzbarku k. Działdowa, Marta Ruczyńska przedstawiła marginalia z metrykaliów parafii w Radomnie, zaś P. Czekaj i M. Zmudziński opublikowali spis akt z parafii farnej w Wąbrzeźnie

Pro Libris: Lubuskie Pismo Literacko-Kulturalne, nr 4 (2010)

145 s. : il., portr.

Sketch for the history of philosophical and theological formation in the Gorzów Church from 1945 to 2020

Artykuł stanowi próbę przekroju działalności naukowej i szkolnej w Kościele katolickim od początku jego istnienia poprzez pryzmat instytucji naukowych i wychowawczych, które istniały w Kościele lokalnym na Ziemiach Odzyskanych od zakończenia II wojny światowej aż do współczesności. Obecnie tradycję naukową w diecezji zielonogórsko-gorzowskiej pielęgnuje m.in. Instytut Filozoficzno-Teologiczny im. Edyty Stein z Zielonej Górze. 24 marca 2003 roku na prośbę dyrektora Instytutu Formacji Katolickiej ks. dra Eligiusza Piotrowskiego bp diecezjalny Adam Dyczkowski przeniósł gorzowską uczelnię do Zielonej Góry i zmienił jej nazwę na: Instytut Filozoficzno-Teologiczny (IFT) przy ul. Bułgarskiej 30 w Zielonej Górze. Jednocześnie ustanowił św. Teresę Benedyktę od Krzyża (Edyta Stein) patronką uczelni. Instytut podlegał kolejno: Papieskiemu Fakultetowi Teologicznemu we Wrocławiu, Wydziałowi Teologicznemu Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu i Wydziałowi Teologicznemu Uniwersytetu Szczecińskiego. Od 2 maja 2013 roku IFT podjął współpracę w zakresie prowadzenia wspólnych studiów z teologii z Papieskim Wydziałem Teologicznym we WrocławiuThe article is an attempt to cross-section scientific and educational activities in the Catholic Church from the beginning of its existence through the lens of scientific and educational institutions that existed in the local Church in the Regained Territories from the end of World War II to the present day. Today, the scientific tradition in the Diocese of Zielona Góra and Gorzów is nurtured by, among others, The Edith Stein Institute of Philosophy and Theology in Zielona Góra. On March 24, 2003, at the request of the Director of the Institute of Catholic Formation, Fr. Dr. Eligiusz Piotrowski, Diocesan Bishop A. Dyczkowski moved the Gorzów university to Zielona Góra and changed its name to: Institute of Philosophy and Theology (IFT) at 30 Bułgarska Street in Zielona Góra. Thus he established St. Teresa Benedicta of The Cross (Edith Stein) as the patroness of the university. The Institute was successively suborditated to: The Pontifical Faculty of Theology in Wrocław, the Faculty of Theology of Adam Mickiewicz University in Poznań and the Faculty of Theology of the University of Szczecin. Since May 2, 2013, IFT has been cooperating in conducting joint studies in theology with the Pontifical Faculty of Theology in Wrocław

Epitafium pastora Carla Schmidta w kościele parafialnym pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Przytoku

The only sepulchral monument in the church in Nowy Targ is the epitaph plaque located in the vestibule of the church from the side of Kisielińskiej Street. The parish priest Rev. Mirosław Donabidowicz commissioned the renovation of the memorial. The epitaph was dedicated to the local pastor Carl Wilhelm Gottlieb Schmidt (+1 814). The plaque is made of sandstone. It is 171 cm long, 87.5 cm wide and 12 cm thick. The epitaph from Przytok is an example of the nineteenth-century sepulchral art in the present-day Province of Lubusz

Zbiór fotografii w zasobie Archiwum Diecezjalnego w Zielonej Górze

Fotografie historyczne stanowią doskonały materiał źródłowy, który gromadzą i przechowują wszystkie archiwa. Tematem publikacji jest zbiór fotografii w zasobie Archiwum Diecezjalnego w Zielonej Górze, które przechowuje nie tylko fotografie dokumentujące życie kościelne diecezji zielonogórsko-gorzowskiej, ale gromadzi też te, które pochodzą od instytucji i osób świeckich. Celem opracowania jest ukazanie, jak ten zbiór powstawał (od 2003 r.). Publikację rozpoczyna opis powstania zielonogórskiego Archiwum Diecezjalnego, gdzie znajduje się omawiany zbiór fotografii. W dalszej części opracowania przedstawiono inwentaryzację dokumentacji fotograficznej oraz sposób przechowywania i udostępniania jej kwerendzistom. Na dzień 31 lipca 2021 r. zbiór fotografii (zespół nr 50) liczy 12 488 jednostek. Inwentarz elektroniczny fotografii znajduje się na stronie internetowej Archiwum Diecezjalnego w Zielonej Górze (http://archiwum.diecezjazg.pl). Gromadzona dokumentacja wizualna jest zbiorem otwartym, który uzupełniają kolejne dopływy fotografii. Zadaniem na przyszłość jest cyfryzacja zbioru. Opracowanie jest pierwszą publikacją na temat fotografii w zasobie zielonogórskiego Archiwum Diecezjalnego i stanowi przyczynek do podjęcia bardziej szczegółowych badań. Może być ono przydatne dla badaczy pracujących ze źródłami wizualnymi. Powinni do nich sięgać regionaliści, historycy Kościoła oraz osoby, których pasjonują dawne i nowe fotografie.This article presents a collection of historical photographs in the Diocesan Archives in Zielona Góra, which holds not only photographs documenting the ecclesiastical life of the diocese of Zielona Góra and Gorzów, but also those acquired from secular institutions and laypeople. The study aims to show the process of building up this collection (since 2003). The publication focuses on the creation of the Zielona Góra Diocesan Archives and presents an inventory of the photographic documentation, as well as a method of preserving and making it available to searchers. As of 31 July 2021, the photograph collection (group no. 50) comprised 12,488 items. An electronic inventory of the photographs is available on the website of the Diocesan Archives in Zielona Góra. The collected visual documentation is an open collection, to which successive photographs are still added. As far as recommendations are concerned, the entire collection should be digitalized in the future. This article is the first publication on the photographs in the holdings of the Zielona Góra Diocesan Archives and is a contribution to more detailed research. This study could be useful to researchers working with visual sources, notably regional and church historians as well as those who are passionate about old and new photographs

Die Geislichkeit in den Matrikelbüchern der Pfarrei Babimost vom Ende des 17. bis zum Beginn des 20. Jahrhunderts

Der Artikel betrifft die in den Tauf-, Trauungs- und Begräbnisbüchern der Pfarrei Babimost (heute Diözese Zielona Gora-Gorzow) vom Ende des 17. bis zum Beginn des 20. Jahrhunderts erwähnten Geistlichen. Der Autor untersuchte 11 Kirchenbücher, die sich im Pfarrarchiv in Babimost befinden. Die 246 dort erwähnten Geistlichen wurden in drei Gruppen eingeteilt. Zur ersten Gruppe gehören die Geistlichen, die sich von Amts wegen mit der Seelsorge befaßten - die Präpositen sowie ihre Helfer (Kommenden-Vikare, Altaristen, Kapläne, Präbendare, Prediger und emeritie1ie Geistliche). Die zweite Gruppe bilden die Welt- und Ordenspriester, die die heiligen Sakramente vertretungshalber verwalteten oder aus persönlichen Gründen des Schreibers in den Matrikelbüchern erwähnt wurden. In der dritten Gruppe befinden sich diejenigen Geistlichen, die aufgrund fehlender Angaben im Quellenmaterial keiner der obigen Gruppen zugeordnet werden können. Diese Arbeit stellt eine Huldigung an alle Priester der Pfarrei Babimost dar, die im Berichtszeitraum die Geschichte der katholischen Kirche im Lebuser Land mitgeschrieben haben