Civil society in Poland 25 years after the great change

Artykuł jest próbą pokazania ewolucji i stanu społeczeństwa obywatelskiego w Polsce w ćwierć wieku po transformacji ustrojowej na podstawie najważniejszych badań zastanych oraz badań i obserwacji własnych. Nawiązuje też do obecnej w polskim dyskursie od połowy XIX w. do dziś tezy o trudnościach w budowie polskiego społeczeństwa obywatelskiego. Z przeprowadzonej analizy wynika, że Polacy rzeczywiście rzadziej stowarzyszają się nie tylko w porównaniu z obywatelami Europy Zachodniej, ale nawet w porównaniu z obywatelami innych krajów postkomunistycznych. Polską specyfiką jest wreszcie z jednej strony wielość rozmaitych stowarzyszeń, w tym także reprezentujących tzw. nowe ruchy społeczne, z drugiej zaś – ich kadrowy charakter. Przynależność do stowarzyszeń nie jest w Polsce masowa, nie jest elementem kultury politycznej społeczeństwa, lecz ma charakter elitarny. Media społecznościowe mogą ułatwić komunikowanie się i współdziałanie w sprawach publicznych, ale na razie rolę tę pełnią w niewielkim stopniu.This paper is an attempt to present the evolution and the condition of the civil society in Poland 25 years after the transformation of the political regime. The analysis is based on the existing results of earlier research and on the author’s own studies and observations. It also refers to the discourse that has been going on in Poland since the middle of the nineteenth century on the difficulties in building a Polish civil society. As the analysis shows, Poles do indeed, affiliate much less frequently than citizens in West European states, or, even in comparison with citizens of other post-communist states. Another Polish specificity is that although there is a variety of organisations and associations, also representing followers of new social movements, most of them are elite in character. Membership in organisations does not have a mass character in Poland, nor is an element of political culture. Social networks may, eventually, facilitate communication and collaboration in social matters. Their role today, however, is negligible

Deficit of citizenship

Artykuł jest próbą krytycznego socjologicznego spojrzenia na reformę samorządową przeprowadzoną w Polsce w 1990 r. oraz na jej kolejne korekty w 1999 i 2002 r. Krytyka ta odwołuje się do dwóch podstawowych koncepcji samorządu. Po pierwsze, do demokratycznych, obywatelskich, decentralizacyjnych idei Jerzego Regulskiego, głównego autora tej reformy. Po drugie, do rozwijanej w brytyjskim Institute of Local Government Studies koncepcji Michaela Clarka i Johna Stewarta dwóch typów relacji między władzą lokalną a mieszkańcami i co zatem idzie ‒ do dwóch typów zarządzania gminą: zarządzania zorientowanego na mieszkańca-klienta i zarządzania zorientowanego na mieszkańca-obywatela. Opierając się na krytyce tej reformy dokonanej przez samego Regulskiego piętnaście lat po jej wprowadzeniu oraz aktualnych danych zastanych i badaniach własnych, autor próbuje pokazać, że po kolejnych dziesięciu latach krytyka tej reformy jako niedostatecznie upodmiotowiającej mieszkańców jest co najmniej tak samo aktualna. Kanały demokratycznej artykulacji interesów różnych grup mieszkańców gmin są mało funkcjonalne, zwłaszcza w dużych miastach.In this paper the self-government reform of 1990 and its subsequent corrections of 1999 and 2002 are analysed from a sociological perspective. The critical analysis focuses on two basic concepts of self-governance: (i) the concept based on decentralisation, democratisation and citizenfocused government as represented by the main author of the reform Jerzy Regulski, and (ii) the concept currently being developed at the British Institute of Local Government Studies authored by Michael Clark and John Stewart, proposing two types of relations between a local authority and local residents, and consequently two types of commune and municipality (gmina) management: one oriented on the inhabitant-client and one oriented on the citizen-client relationship. Based on the criticism of the reform articulated by Regulski fifteen years after its implementation, as well as on the current data and his own analysis, the author proposes that today, after another ten years, the same criticism pointing to the still insufficient treatment of local residents as the main focus, or object of self-government concern, has lost none of its topicality. The channels of the democratic articulation of the interests of different groups of commune and municipality (gmina) inhabitants do not function properly, which is particularly evident in big cities

Mowy miesięcznicowe Jarosława Kaczyńskiego jako spektakl władzy

The article is an analysis of 91 speeches given in the years 2010–2018 by Jarosław Kaczyński, during the so-called monthly speeches or mensiversaries, commemorating the Polish plane crash in Smolensk on 10 April 2010. The basis of the analysis is the transcription of these speeches from the published television video. The quantitative and qualitative analysis was carried out using two computer programs (STADT and AntConc). The authors focus on the formal features of these speeches, on the main threads appearing in them, and on the functions that these speeches fulfilled in the process of acquiring and consolidating power by a political group headed by the main actor of these public performances.Artykuł jest analizą 91 przemówień wygłaszanych w latach 2010–2018 przez Jarosława Kaczyńskiego podczas tzw. miesięcznic upamiętniających katastrofę polskiego samolotu w Smoleńsku 10 kwietnia 2010 R. Podstawą analizy jest transkrypcja tych mów na podstawie opublikowanego telewizyjnego zapis video. Analiza ilościowa i jakościowa została przeprowadzona za pomocą dwóch programów komputerowych (STADT i AntConc). Autorzy koncentrują się na cechach formalnych tych mów, na głównych wątkach w nich występujących oraz na funkcjach, jakie przemówienia te spełniały w procesie zdobywania i utrwalania władzy przez ugrupowanie polityczne kierowane przez głównego aktora tych publicznych spektakli

Socjologia podróży

This work encompasses three parts: theoretical, quantitative empirical and qualitative empirical. Modern humanistic, particularly sociological, reflection on the phenomenon of travel is critically reviewed in the first part. Travel is treated here as a physical and actual relocation in space; a movement or passage from one place to another. The mobility involves a need to leave ”home”, understood as an ”everyday environment”. The departure from ”home” results in finding oneself in ”other”, unusual geographic, social, natural and cultural environment. Part Two, based on quantitative analyses of data aggregated from different sources, aims at depicting foreign travels of Poles in the last fifty years or so and is essentially of descriptive nature. The third part attempts to analyze the phenomenon of travel from the point of view of intercivilization contacts, based on the author’s survey of tourists from the western world in India and offers a qualitative analysis of the accounts of Polish travelers visiting India from the end of 16th century to date. The focus here is the experience of strangeness and the methods used by the travelers to familiarize it

Obrazy i wizje społeczeństwa polskiego w prasie krajowej w 1981 roku

The subject of this book is the clash of various images and visions of Polish society which were articulated by the chief political powers of the social conflict in 1980-81: the party and state authorities, NSZZ “Solidarność” and the Church. This is shown through the quantitative and qualitative analysis of socio-political journals (“Tygodnik Solidarność”, “Tygodnik Powszechny”, “Polityka”, “Rzeczywistość” and one of the local bulletins of NSZZ “Solidarność”). The view of the world presented by these journals is called by the author “a sociology of mass media” and considered as the one which is separate from the scientific sociology and the common sociology. This book is an attempt at reconstruction of the perception by the actors of these historic events of the most important problems of the country, social structure, social conflicts, causes of the economic and political crisis, proposed reforms and changes and of the fundamental values. In the conclusion the author has distinguished three different styles of social thinking: humanistic, economistic and totalitarian

Mowy miesięcznicowe Jarosława Kaczyńskiego jako spektakl władzy

Artykuł jest analizą 91 przemówień wygłaszanych w latach 2010–2018 przez Jarosława Kaczyńskiego podczas tzw. miesięcznic upamiętniających katastrofę polskiego samolotu w Smoleńsku 10 kwietnia 2010 R. Podstawą analizy jest transkrypcja tych mów na podstawie opublikowanego telewizyjnego zapis video. Analiza ilościowa i jakościowa została przeprowadzona za pomocą dwóch programów komputerowych (STADT i AntConc). Autorzy koncentrują się na cechach formalnych tych mów, na głównych wątkach w nich występujących oraz na funkcjach, jakie przemówienia te spełniały w procesie zdobywania i utrwalania władzy przez ugrupowanie polityczne kierowane przez głównego aktora tych publicznych spektakli

Prosodic disturbances of speech in ischaemic stroke

Prosody plays an important role in the process of verbal communication, complementing and emphasizing the linguistic and emotional aspects of language. Disturbances of speech prosody are rarely recognized, although aprosodia occurs frequently in ischaemic stroke. Prosodic disturbance of speech can significantly impair verbal communication and social functioning of the patients after stroke. Recent research shows that right-hemisphere stroke produce emotional prosody deficits and left-hemisphere stroke - linguistic prosody deficits. Right-hemisphere stroke leads to impaired control of fundamental frequency and left-hemisphere stroke - to impaired control of time parameters. No relationship has been confirmed between type of aprosodia (sensory or motor, linguistic or emotional) and specific localization of brain damage. However, neuroimaging studies suggest that the same areas of the brain may control perception and expression of prosody at the same time. The initial assessment of speech prosody should be involved in the routine neurological examination of patient with ischemic stroke. It may be assessed more precisely using a computerized acoustic analysis of speech. Expressive therapy, cognitive-linguistic therapy and biofeedback are suggested in the treatment of aprosodia.Prozodia pełni ważną funkcję w procesie porozumiewania się słownego, uzupełniając i podkreślając lingwistyczne oraz emocjonalne aspekty języka. Zaburzenia prozodii mowy są rzadko rozpoznawane, chociaż należą do częstych objawów niedokrwiennego udaru mózgu. Zaburzenia te mogą istotnie utrudniać komunikację słowną i funkcjonowanie społeczne chorego po udarze mózgu. W większości dotychczasowych badań wykazano, że udar prawej półkuli mózgu powoduje zaburzenia prozodii emocjonalnej, a udar lewej półkuli mózgu - lingwistycznej. Udar prawej półkuli mózgu objawia się upośledzeniem kontroli tonu podstawowego, a udar lewej półkuli mózgu - parametrów czasu. Nie udało się dotychczas powiązać typu aprozodii (czuciowej lub ruchowej, lingwistycznej lub emocjonalnej) z uszkodzeniem określonego obszaru mózgu; wyniki badań z zastosowaniem obrazowania czynnościowego sugerują, że te same obszary mózgu mogą jednocześnie odpowiadać za percepcję i ekspresję prozodii. Wstępna ocena prozodii mowy powinna być jednym z elementów rutynowego badania neurologicznego chorego z udarem niedokrwiennym mózgu. Można ją szczegółowo przeanalizować za pomocą komputerowego badania akustycznego mowy. W leczeniu aprozodii proponuje się terapię ekspresyjną, kognitywno-lingwistyczną oraz biofeedback

Parry–Romberg syndrome: clinical, electrophysiological and neuroimaging correlations

Parry–Romberg syndrome (PRS) is a rare disorder, described in the nineteenth century by Caleb Parry and Moritz Romberg, characterized by acquired and slowly progressive atrophy of one side of the face. The pathogenesis of PRS is still unclear. Immune-mediated processes are thought to be a basic factor in PRS etiology, but autonomic nervous system might also be impaired. A case of PRS in a 26-year-old woman with coexisting disturbances in the lower left limb is presented. The multimodal electrophysiological studies were done, including electroencephalography, visual, brain auditory, somatosensory and trigeminal somatosensory evoked potentials, blink reflex, standard neurographic and electromyographic examinations, quantitative sensory tests and autonomic tests. Neuroimaging studies consisted of brain MR, single voxel proton MR spectroscopy, diffusion tensor imaging with fiber tractography. Based on multimodal electrophysiological and neuroimaging studies, it was concluded that the impairment in PRS is multisystemic, i.e., motor, sensory, and autonomic. A cortical origin of the symptoms is possible

Wpływ niedokrwiennego uszkodzenia dominującej półkuli mózgu w obszarze jąder podstawy na zmienność akustycznych parametrów mowy

Introduction. The basal ganglia of the dominant brain hemisphere have numerous connections with associating frontal lobe cortex, which has a strategic importance for the programming of the speech, the linguistic and articulation patterns creation. The ischaemic stroke involving basal ganglia can cause aphasic speech disturbances (the subcortical aphasia); the influence of the subcortical lesion on the creation and variability of speech sounds could not be excluded. The aim of the study is the fundamental frequency (F0) and formants F1-F4 estimation of vowel "a" in patients with basal ganglia ischaemic lesion in dominant for speech cerebral hemisphere. Material and methods. The study comprised 28 right-handed patients (16 women, 12 men; mean age 54,2 years), with ischaemic lesion involving basal ganglia in the left hemisphere and 30 healthy persons (mean age 52,7 years). Computer speech analysis was performed in all persons using acoustic program "Iris". Patients with aphasia and dysarthria were excluded. A vowel "a" pronounced for 5 s was analyzed. Fundamental frequency (F0) and and formants F1-F4 variation were analyzed. Results. Dispersion of formants F2-F4 frequencies was significantly higher in patients with ischaemic lesion in left hemisphere in comparison to the controls. Fundamental frequency F0 and F1 formant showed similar stability in the both groups.Conclusions. Lesion in subcortical structures in dominant brain hemisphere cause desynchronization of vowel formants speech components (formants F2-F4), resulting in their higher dispersion within the range of various frequencies. Obtained results suggest that acoustic parameters of speech sounds depend also on central mechanisms of speech.Wstęp. Obszar jąder podkorowych dominującej półkuli mózgu posiada liczne połączenia z korą kojarzeniową płata czołowego, która ma strategiczne znaczenie dla programowania mowy, tworzenia wzorców językowych i artykulacyjnych. Udar niedokrwienny obejmujący jądra podkorowe może być przyczyną zaburzeń afatycznych (afazja podkorowa), nie jest również wykluczony wpływ ogniska naczyniowego w tym obszarze na formowanie dźwięków mowy i zmienność jej parametrów fizycznych. Założeniem pracy jest charakterystyka częstotliwości tonu podstawowego i formantów F1-F4 samogłoski "a", wymawianej przez chorych z ogniskowym niedokrwieniem w obszarze jąder podkorowych lewej półkuli mózgu. Materiał i metody. U 28 praworęcznych chorych, 16 kobiet i 12 mężczyzn, w wieku od 50 do 63 lat (śr. 54,2 roku), z niedokrwiennym uszkodzeniem lewej półkuli mózgu w obszarze jąder podstawy, oraz u 30 zdrowych osób w wieku średnio 52,7 roku (grupa kontrolna) przeprowadzono analizę mowy z wykorzystaniem komputerowego programu "Iris". Z badań wykluczono chorych z afazją i zaburzeniami dyzartrycznymi. Analizie poddano fonowaną w czasie 5 sekund samogłoskę "a". Oceniano stabilność tonu podstawowego oraz formantów F1, F2, F3, F4, poddając uzyskane wyniki analizie statystycznej za pomocą programu "a-nova". Wyniki. Rozrzut częstotliwości formantów F2-F4 u chorych z niedokrwiennym uszkodzeniem lewej półkuli mózgu był istotnie większy w porównaniu z grupą kontrolną. Parametry tonu podstawowego (F0) oraz formantu F1 nie różniły się istotnie w obydwu grupach. Wnioski. Niedokrwienne uszkodzenie mózgu w obszarze jąder podkorowych dominującej półkuli mózgu prowadzi do desynchronizacji składowych dźwięków mowy w zakresie formantów F2-F4, powodując ich nadmierne rozproszenie w zakresie różnych częstotliwości. Zmiany te nie ujawniają się klinicznie - można je natomiast wykazać za pomocą komputerowej analizy sonograficznej. Uzyskane wyniki badań mogą wskazywać na upośledzenie ośrodkowych mechanizmów modulujących strukturę dźwięków mowy u chorych z niedokrwiennym uszkodzeniem lewej półkuli mózgu w obszarze jąder podkorowych

Risk factors for hemorrhagic transformation in ischemic stroke

Wstęp. Celem pracy jest ocena czynników ryzyka ukrwotocznienia zawału mózgu, oparta na analizie klinicznej u chorych leczonych w Klinice Neurologii AM we Wrocławiu w latach 2002-2005. Materiał i metody. Badanie przeprowadzono wśród 125 chorych (46 kobiet i 79 mężczyzn) w wieku 21-84 lat (śr. 57 lat), z rozpoznaniem udaru niedokrwiennego mózgu o lokalizacji nadnamiotowej. U każdego pacjenta 2-krotnie wykonano tomografię komputerową (CT, computed tomography) głowy: w 1. (CT1) i 5. dobie (CT2) udaru. Na podstawie obrazu CT chorych podzielono na dwie grupy: grupa I - udar niedokrwienny bez cech ukrwotocznienia (n = 99), grupa II - udar niedokrwienny ukrwotoczniony (n = 26). W obu grupach porównano czynniki ryzyka, które mogły wpływać na ukrwotocznienie zawału: nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, migotanie przedsionków, niedrożność tętnicy szyjnej wewnętrznej, zaburzenia gospodarki lipidowej. Pod uwagę brano także podłoże udaru (zatorowe, zakrzepowe) oraz głębokość deficytu neurologicznego w pierwszej dobie udaru oraz po upływie 2 tygodni od początku choroby, ocenianego za pomocą skali Orgogozo. Wyniki. U 113 chorych (90,4%) zawał obejmował obszar unaczynienia tętnicy środkowej mózgu (MCA, middle cerebral artery), a u 12 (9,6%) zmiany niedokrwienne znajdowały się w obszarze unaczynienia tętnicy tylnej mózgu (PCA, posterior cerebral artery). Ukrwotocznienie zawału wystąpiło u 26 osób (21%), w tym u 23 pacjentów z zawałem w zakresie unaczynienia MCA i u 3 chorych w zakresie unaczynienia PCA. W grupie osób z zawałem ukrwotocznionym podłoże udaru często było zatorowe, deficyt neurologiczny przy przyjściu - głęboki (średnio 23 pkt. w skali Orgogozo), a w badaniu CT1 występowały przeważnie wczesne, rozległe zmiany hipodensyjne. Zamknięcie tętnicy szyjnej wewnętrznej (ICA, internal carotid artery) częściej wykazywano w badaniu doplerowskim u osób bez ukrwotocznienia zawału. Pozostałe analizowane czynniki nie wpływały na ukrwotocznienie zawału. Wnioski. Zatorowe podłoże udaru, głęboki deficyt neurologiczny oraz wczesne, rozległe zmiany niedokrwienne w badaniu CT zwiększają ryzyko ukrwotocznienia zawału mózgu.Introduction. Risk factors for hemorrhagic transformation in ischemic stroke were analyzed in the patients who were treated in the Neurology Department in Wroclaw between 2002-2005. Material and methods. 125 patients (46 women and 79 men), age range 21 to 84 years (mean 57 years) with supratentorial ischemic stroke were included. CT scans were performed on the first (CT1) and fifth (CT2) day after symptoms onset. Based on CT scan results, patients were classified into 2 groups: I - with hemorrhagic transformation (n = 99) and II - without hemorrhagic transformation (n = 26). Potential risk factors for hemorrhagic transformation were evaluated, such as hypertension, diabetes, atrial fibrillation, internal cerebral artery occlusion, serum cholesterol level, stroke mechanism (embolic or thrombotic), severity of the neurological deficit (assessed by means of the Orgogozo Scale). Results. 113 patients (90.4%) had infarction involving the middle cerebral artery (MCA) territory and in 12 (9.6%) patient infarction was located in posterior cerebral artery (PCA) territory. Hemorrhagic transformation occurred in 26 patients (21%): in 23 patients with infarction of MCA territory and in 3 with PCA territory. Embolic stroke, severe neurological deficit, early major ischemic changes on CT scan were associated with increased risk of hemorrhagic transformation. Internal cerebral artery occlusion on Doppler examination was detected more frequently in patients without hemorrhage. No association between hypertension, diabetes, atrial fibrillation, serum cholesterol level and hemorrhagic transformation was found. Conclusions. Embolic stroke, severe neurological deficit, early major ischemic changes on CT scan could be predictive of hemorrhagic transformation in stroke