Depopulation and demographic aging of population: Case study municipality of Crna Trava

The municipality of Crna Trava is characterized by the most prominent demographic problems in the Republic of Serbia. The problem of depopulation and demographic aging of the population is one of the most important that Serbia faces and it represents one of the causes of regional inequalities. After the Second World War, the territory of the municipality of Crna Trava was affected by the great demogeographic changes that affected the transformation of this region. Demogeographic changes are clearly visible and are characterized by a decrease in the total population, population density and natural growth. As a consequence, there have been negative changes in the structural characteristics of the population. Depopulation is the dominant process, and the socio-economic situation in this municipality and the entire region does not provide opportunities for demographic and economic revitalization

Physiognomical and functional changes in Jablanica as a consequence of regional development

Регија Јабланица представља комплексну просторну целину, која је издвојена на основу постулата савремене регионалне географије, у оквиру мезорегије Јужне Србије. Регија је диференцирана на пет микрорегија: Горња Јабланица, Доња Јабланица, Пусторечки крај, Поречје и Пољаница. Научно истраживање на нивоу микрорегија је омогућило анализу регионалногеографских компоненти, утврђивање унутаррегионалних разлика и дефинисање развојних потенцијала. Научни проблеми истраживања се везују за физиономске и функционалне промене у Јабланици, које су настале деловањем природних, демографских и социоекономских фактора и сложених процеса у другој половини 20. века и прве две деценије 21. века. Коришћењем научних метода и теренских истраживања утврђени су најважнији географски фактори који су утицали на физиономске и функционалне промене у регији, као и њихове узрочнопоследичне односе. Утврђивањем и анализом развојних промена и процеса у регији, дефинисане су и могућности за њихово решавање и смањење разлика у социоекономском развоју регије (посебно између брдско-планинског и равничарског дела). Економско-географска анализа је базирана на главним потенцијалима у регији: пољопривредно земљиште, шуме, минерални ресурси и геотермална енергија Сијаринске Бање. Користећи различите показатеље анализиране су промене у мрежи насеља Јабланице, током друге половине 20. века и у прве две деценије 21. века. Идентификоване су просторно-функционалне и социо-економске детерминанте регионалног развоја. Регионално повезивање са суседним територијалним целинама, представља неопходан предуслов за будући социо-економски развој, посебно у брдскопланинском делу регије. Предложене мере регионалног развоја би требало да допринесу економској и демографској ревитализацији регије и њених микрорегионалних целина.The Jablanica region represents a complex spatial entity, which is identified on the basis of the postulates of modern regional geography, within the mesoregion of Southern Serbia. The region is differentiated into five micro-regions: Gornja Jablanica, Donja Jablanica, Pustorečki kraj, Porečje and Poljanica. Scientific research at the level of micro-regions enabled the analysis of regional-geographical components, identification of intra-regional differences and definition of development potentials. Scientific problems of research are related to physiognomic and functional changes in Jablanica, which were caused by natural, demographic and socioeconomic factors and complex processes in the second half of the 20th century and the first two decades of the 21st century. Using scientific methods and field research, the most important geographical factors that influenced the physiognomic and functional changes in the region, as well as their cause-and-effect relationships, were determined. By identifying and analyzing development changes and processes in the region, the possibilities for their solution and reduction of differences in the socio-economic development of the region (especially between lowland and hilly and mountainous areas of the region) have been defined. The economicgeographical analysis is based on the main potentials in the region: agricultural land, forests, mineral resources and geothermal energy of Sijarinska Banja. Using different indicators, the changes in the network of Jablanica settlements during the second half of the 20th century and in the first two decades of the 21st century were analyzed. Based on the analysis, the spatialfunctional and socio-economic determinants of regional development were identified. The regional connection of Jablanica with the neighboring territorial units is a necessary precondition for future socio-economic development, especially in the hilly and mountainous part of the region.The proposed regional development measures should contribute to the economic and demographic revitalization of the region and its micro-regional entities

Changes in soil erosion intensity in Jablanica region

The aim of the paper is to analyse the changes in erosion intensity in Jablanica region between 1971 and 2018, using the Gavrilović method. Study area covers the catchment of three left tributaries of South Morava river, which have vary unstable river regimes. Natural conditions have a negative impact on intensity of the erosion process with unfavourable geological and pedological structure, precipitation regime, high slope values and significant vertical dissection of the terrain. Changes in erosion process are caused by changes in agricultural production as well as anti-erosion works, that have been carried out during the second half of the 20th century

Concept of polycentricity—the differences between development policies and spatial reality

Contemporary scientific literature and strategic documents suggest the concept of polycentricity as a key factor and the aim of regional development policies. One of the aims of this study is to analyze spatial relations between the nodal regions and to determine (calculate) the level of polycentricity in the region of Vojvodina (Northern Serbia). By quantifying spatial relations in the region (using selected methods), we pointed out the relevance of regional development policies, i.e., the extent to which the proposed measures for reducing regional inequalities are in line with the direction of contemporary spatial relations in the region of Vojvodina. We have used four different methodological tools: rank-size rule, urban primacy index, index of functional centrality, and commuting patterns (levels of functional dependence). The obtained results identified the existence of morphological polycentricity, but also the growing domination of the cities of Novi Sad and Belgrade in regulating and managing spatial and functional relations in the region of Vojvodina. These results are not completely in line with the development directions declared in the strategic documents. Our approach focuses on assessing the influence of the main nodal (sub)centers in managing further spatial and functional relations in the region of Vojvodina

Analiza stanja i mogućnosti ruralne obnove depopulacionih naselja u Pirotskom okrugu

Sa problemom depopulacije se suočavaju brojne države na lokalnom, regionalnom i nacionalnom nivou. Intenziviranje procesa depopulacije usled negativnog prirodnog priraštaja i emigracije je pogotovo izraženo u planinskim, perifernim i ruralnim oblastima. U radu je analiziran prostorni raspored depopulacionih naselja u Pirotskom okrugu. Oblast istraživanja obuhvata opštine koje su u sastavu Pirotskog okruga: Pirot, Dimitrovgrad, Babušnica i Bela Palanka. Vremenski period istraživanja obuhvata razdoblje od 1948. do 2011. godine, u kojima su izdvojene promene broja stanovnika po naseljima. Cilj rada jeste da se izdvoje napuštena naselja, kao i naselja kojima preti potpuno gašenje kako bi se izvršila regionalizacija depopulaciono najugroženijih područja i identifi kovala područja za koja postoji opasnost da budu napuštena. Izdvojene su posledice negativnih demografskih trendova Pirotskog okruga, koji predstavljaju problem na regionalnom a u budućnosti i na nacionalnom nivou, sa idejom ukazivanja na značaj revitalizacije seoskih naselja. U radu su analizirane mogućnosti ruralne obnove naselja Pirotskog okruga i predložene su mere kojima bi se mogla izvršiti njihova revitalizacija, uzimajući u obzir pozitivne primere iz drugih zemalja koji bi se mogli implementirati na ovoj studiji slučaja

Analiza stanja i mogućnosti ruralne obnove depopulacionih naselja u Pirotskom okrugu

Sa problemom depopulacije se suočavaju brojne države na lokalnom, regionalnom i nacionalnom nivou. Intenziviranje procesa depopulacije usled negativnog prirodnog priraštaja i emigracije je pogotovo izraženo u planinskim, perifernim i ruralnim oblastima. U radu je analiziran prostorni raspored depopulacionih naselja u Pirotskom okrugu. Oblast istraživanja obuhvata opštine koje su u sastavu Pirotskog okruga: Pirot, Dimitrovgrad, Babušnica i Bela Palanka. Vremenski period istraživanja obuhvata razdoblje od 1948. do 2011. godine, u kojima su izdvojene promene broja stanovnika po naseljima. Cilj rada jeste da se izdvoje napuštena naselja, kao i naselja kojima preti potpuno gašenje kako bi se izvršila regionalizacija depopulaciono najugroženijih područja i identifi kovala područja za koja postoji opasnost da budu napuštena. Izdvojene su posledice negativnih demografskih trendova Pirotskog okruga, koji predstavljaju problem na regionalnom a u budućnosti i na nacionalnom nivou, sa idejom ukazivanja na značaj revitalizacije seoskih naselja. U radu su analizirane mogućnosti ruralne obnove naselja Pirotskog okruga i predložene su mere kojima bi se mogla izvršiti njihova revitalizacija, uzimajući u obzir pozitivne primere iz drugih zemalja koji bi se mogli implementirati na ovoj studiji slučaja

Međuzavisnost radne snage i strukture korišćenja zemljišnog fonda na teritoriji Zaječarskog okruga

Depopulacione regije se suočavaju sa brojnim problemima: smanjenjem prirodnog priraštaja, povećanjem prosečne starosti stanovništva, nepovoljnom ekonomskom strukturom stanovništva (povećanje izdržavanih lica). To dovodi do toga da se sve manje koriste postojeći prirodni resursi. Jedan od pokazatelja je način korišćenja zemljišnog fonda, koji u velikoj meri zavisi od demografskih karakteristika oblasti. U radu je analizirana uzročnoposledična veza između kontingenta radne snage i promene u strukturi korišćenja zemljišnog fonda Zaječarskog okruga. Prostorni obuhvat istraživanja je ograničen na opštine koje su u sastavu Zaječarskog okruga: Zaječar, Knjaževac, Boljevac i Sokobanja. Cilj rada je da se izvrši regionalni raspored radne snage i promene u načinu korišćenja zemljišta Zaječarskog okruga u funkciji identifi kovanja homogenizacije korišćenja zemljišta (smanjenje obradivog zemljišta, povećanje šumskih površina) usled depopulacije. Razmatrana su i planska rešenja koja je moguće implementirati sa idejom funkcionalnog oživljavanja ove oblasti

Međuzavisnost radne snage i strukture korišćenja zemljišnog fonda na teritoriji Zaječarskog okruga

Depopulacione regije se suočavaju sa brojnim problemima: smanjenjem prirodnog priraštaja, povećanjem prosečne starosti stanovništva, nepovoljnom ekonomskom strukturom stanovništva (povećanje izdržavanih lica). To dovodi do toga da se sve manje koriste postojeći prirodni resursi. Jedan od pokazatelja je način korišćenja zemljišnog fonda, koji u velikoj meri zavisi od demografskih karakteristika oblasti. U radu je analizirana uzročnoposledična veza između kontingenta radne snage i promene u strukturi korišćenja zemljišnog fonda Zaječarskog okruga. Prostorni obuhvat istraživanja je ograničen na opštine koje su u sastavu Zaječarskog okruga: Zaječar, Knjaževac, Boljevac i Sokobanja. Cilj rada je da se izvrši regionalni raspored radne snage i promene u načinu korišćenja zemljišta Zaječarskog okruga u funkciji identifi kovanja homogenizacije korišćenja zemljišta (smanjenje obradivog zemljišta, povećanje šumskih površina) usled depopulacije. Razmatrana su i planska rešenja koja je moguće implementirati sa idejom funkcionalnog oživljavanja ove oblasti

Valorisation of climate conditions in tourist centers of South Serbia

Climate is one of the most important factors of tourism development. Tourism trends and activities are largely determined by climatic conditions, as well as potential tourist investments. South Serbia is characterized by climate diversity on a relatively small territory. This region is characterized by heterogeneity and richness in geomorphological, hydrological, and cultural tourism resources. However, more intensive tourism development is limited by a weak financial tourism base. The aims of the work are to evaluate climatic conditions in the main tourism centers of South Serbia and to determine the impact of climate change on the development of tourism in the region. Bioclimatic indicators, primarily the tourism climatic index, were used as a statistical and qualitative method for the evaluation of climatological data for the needs of tourism. The results of the research will point to the advantages, but also to the deficiencies of the climate as a tourism resource of South Serbia

Impact of the War in Croatia (1991–1995) on the Differentiation of Age Structure between Serbs and Croats: A Case Study of the Banija Region

Aging is the subject of various studies by the scientific community and monitoring by responsible institutions. The intensity of aging and the proportion of age groups among various communities differ due to different socio-economic conditions and characteristics. This article researches the impact of the war in Croatia 1991–1995 and postwar living conditions on the divergence of population aging in the ethnically heterogeneous Banija region. The first postwar census in 2001 recorded population decline by 44.9% compared to the 1991 census. We analyze the effects of the war on changes in ethnic and age structure, as well as their interrelations. The quantitative and qualitative magnitude of these demographic changes in the inter-census period had a decisive influence on the correlation of age and ethnic structure. The article examines whether the relative share of Serbs or Croats in the total population of a settlement affects the average age of the settlement. The results confirmed that the Serbs are older than the Croats, as well as the Serbs are in the phase of the most advanced demographic age. These changes raise the question of the demographic future and the biological viability of the Serbs, who were the majority in the region before the war