Dziedzictwo kultury jako problem społeczny, naukowy i dydaktyczny

"Wraz z podpisaniem w 1999 roku Deklaracji bolońskiej, która miała na celu stworzenie Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego, Polska przystąpiła do realizacji wynikających z niej zobowiązań2. Rozpoczęto od wdrożenia ECTS (European Credit Transfer System, pol. Europejski System Transferu Punktów). Dzięki temu możliwe stało się określenie znormalizowanego nakładu pracy studentów za pomocą punktów kredytowych3. Kolejnym etapem było wprowadzenie dwustopniowych studiów wyższych: licencjackich – pierwszego stopnia (co najmniej 6 semestrów) i magisterskich – drugiego stopnia (4 semestry) oraz czteroletnich doktoranckich jako studiów trzeciego stopnia. Rocznik rozpoczynający naukę jesienią 2007 roku był pierwszym, który podjął w Uniwersytecie Śląskim kulturoznawcze studia licencjackie. Od tego czasu Zakład Teorii i Historii Kultury prowadził specjalizację promotor dziedzictwa kulturowego4. Pierwsze prace licencjackie podejmujące problem dziedzictwa kultury powstały w 2010 roku, do końca 2014 roku prace dyplomowe z tego zakresu obroniły 64 osoby. W dyskusjach poprzedzających opracowanie nowych siatek wielokrotnie rozważano problem „uzawodowienia” studiów licencjackich – według obowiązujących wówczas regulacji miały mieć one charakter bardziej „praktyczny” i pod tym kątem przygotowywany był ich program5. Ostatecznie jednak, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 2 listopada 2011 r. w sprawie Krajowych Ram Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego (Dz.U. 2011, nr 253, poz. 1520), w którym wyróżniono profile: ogólnoakademicki i praktyczny, problem uzawodowienia przestał być priorytetem, ponieważ studia kulturoznawcze przyjęły profil ogólnoakademicki. W roku 2011/2012 zmodyfikowane zostały plany studiów (zgodnie z wprowadzonymi przywołanym Rozporządzeniem efektami kształcenia) i kolejne roczniki kulturoznawstwa (począwszy od tego, który rozpoczynał naukę w roku akademickim 2012/2013) realizują siatkę z jedną wspólną specjalnością: przestrzenie kultury, w ramach której Zakład Teorii i Historii Kultury odpowiada za realizację przedmiotów poświęconych dziedzictwu kulturowemu." (fragm.

Technos : o systemowych przyczynach klęski przyzwoitości

W Europie, co najmniej od schyłku średniowiecza, szybki rozwój techniki jest uznawany za wyznacznik stopnia zaawansowania cywilizacyjnego. W XIX wieku takie podejście zyskało status opinii naukowej dzięki ustaleniom badaczy, którzy na postawie wiedzy o współczesnych sobie rozmaitych kulturach świata sformułowali tezę, że każde społeczeństwo przejść musi podobne etapy, ale zróżnicowane tempo tych przemian sprawia, iż jedne ludy samodzielnie wkraczają na drogę przyspieszonego rozwoju, a inne trzeba do tego nakłaniać. Wśród uczonych zapanowała wówczas dość powszechna zgoda odnośnie do znaczenia najwyższego stopnia ludzkiej „kultury, czyli cywilizacji”. Nie wszyscy byli jednak zgodni co do tego, że rozwój techniki i poprawa materialnych warunków życia człowieka mogą znacząco wzbogacić jego życie wewnętrzne i przyczynić się do rozwoju świadomości jednostki, a także umożliwić jej twórczy wkład w rozwój kultury artystycznej i intelektualnej [...]

Importowane imponderabilia

Academic community has always been concerned with scientifi c research and educational eff ectiveness. Since the Middle Ages a proper functioning of university has been determined by adequate and fi rm infrastructural, legal and fi nancial support guaranteeing its stability in face of political, social and educational problems. With an emergence of university as a cultural institution of high importance to the European social life, some typical problems appeared, e.g. staff underinvestment in academic units and centres, recurring decline in educational level, impoverishment and insecure prestige of scientists, changeable demand for university courses, more or less oppressive censorship, etc. Last years have brought red tape overgrowth and overwhelming procedures that operate within formal indicators which determine what is and what is not to be regarded as scientifi c, what kind of research is to be supported and continued and what does and does not become ethic for an academic. The following tendency can be observed in the area of fi nancial distribution, in the favoured ways of conducting scientifi c studies and in corporative rules of work organization. It is also visible in the choice of areas within the sphere of particular groups (e.g. national, European, local or social). University people try to comply with the demands, which, in turn, results in limiting the space for creative individual actions, so indispensable in academic work. The “return to Europe” syndrome in the countries lacking everyday contact with the world recognised academic centres, has revealed itself in fascination with methodological and interpretative news. It is problematic that chasing the lost time has become a constant imperative visible in following intellectual fashions, even if new trends are of purely fi gurative function. The imported imponderabilia have become an essential host for Polish humanities to sponge off . The remaining question is whether there exists an alternative solution for the introduction of our original impact into the international academic world. [przeł. Justyna Pacukiewicz

Osobowościowe podstawy kultury naukowej

"– Przeczytałam po raz kolejny nasz artykuł na temat dziedzictwa, dostrzegłam Twoje poprawki, sama znowu coś uzupełniłam, przy okazji zajrzałam do innych tekstów i znowu zdałam sobie sprawę z tego, że porwaliśmy się wszyscy na rzecz niemożliwą, czyli nie tylko na rekonstrukcję faktów z dziejów Zakładu, ale także na próbę odtworzenia postaw i motywacji ludzi, którzy sprawili, że dzisiaj każdy z nas – przynajmniej w aspekcie naukowym, ale i nie tylko – jest tym, kim jest." (fragm.

Hot topics in allergen immunotherapy, 2023: Current status and future perspective

The importance of allergen immunotherapy (AIT) is multifaceted, encompassing both clinical and quality‐of‐life improvements and cost‐effectiveness in the long term. Key mechanisms of allergen tolerance induced by AIT include changes in memory type allergen‐specific T‐ and B‐cell responses towards a regulatory phenotype with decreased Type 2 responses, suppression of allergen‐specific IgE and increased IgG$_{1}$ and IgG$_{4}$, decreased mast cell and eosinophil numbers in allergic tissues and increased activation thresholds. The potential of novel patient enrolment strategies for AIT is taking into account recent advances in biomarkers discoveries, molecular allergy diagnostics and mobile health applications contributing to a personalized approach enhancement that can increase AIT efficacy and compliance. Artificial intelligence can help manage and interpret complex and heterogeneous data, including big data from omics and non‐omics research, potentially predict disease subtypes, identify biomarkers and monitor patient responses to AIT. Novel AIT preparations, such as synthetic compounds, innovative carrier systems and adjuvants, are also of great promise. Advances in clinical trial models, including adaptive, complex and hybrid designs as well as real‐world evidence, allow more flexibility and cost reduction. The analyses of AIT cost‐effectiveness show a clear long‐term advantage compared to pharmacotherapy. Important research questions, such as defining clinical endpoints, biomarkers of patient selection and efficacy, mechanisms and the modulation of the placebo effect and alternatives to conventional field trials, including allergen exposure chamber studies are still to be elucidated. This review demonstrates that AIT is still in its growth phase and shows immense development prospects

SOLARIS National Synchrotron Radiation Centre in Krakow, Poland

The SOLARIS synchrotron located in Krakow, Poland, is a third-generation light source operating at medium electron energy. The first synchrotron light was observed in 2015, and the consequent development of infrastructure lead to the first users’ experiments at soft X-ray energies in 2018. Presently, SOLARIS expands its operation towards hard X-rays with continuous developments of the beamlines and concurrent infrastructure. In the following, we will summarize the SOLARIS synchrotron design, and describe the beamlines and research infrastructure together with the main performance parameters, upgrade, and development plans

COVID-19 vaccination in patients receiving allergen immunotherapy (AIT) or biologicals:EAACI recommendations

Immune modulation is a key therapeutic approach for allergic diseases, asthma and autoimmunity. It can be achieved in an antigen-specific manner via allergen immunotherapy (AIT) or in an endotype-driven approach using biologicals that target the major pathways of the type 2 (T2) immune response: immunoglobulin (Ig)E, interleukin (IL)-5 and IL-4/IL-13 or non-type 2 response: anti-cytokine antibodies and B-cell depletion via anti-CD20. Coronavirus disease 2019 (COVID-19) vaccination provides an excellent opportunity to tackle the global pandemics and is currently being applied in an accelerated rhythm worldwide. The vaccine exerts its effects through immune modulation, induces and amplifies the response against the severe acute respiratory syndrome coronavirus (SARS-CoV-2). Thus, as there may be a discernible interference between these treatment modalities, recommendations on how they should be applied in sequence are expected. The European Academy of Allergy and Clinical Immunology (EAACI) assembled an expert panel under its Research and Outreach Committee (ROC). This expert panel evaluated the evidence and have formulated recommendations on the administration of COVID-19 vaccine in patients with allergic diseases and asthma receiving AIT or biologicals. The panel also formulated recommendations for COVID-19 vaccine in association with biologicals targeting the type 1 or type 3 immune response. In formulating recommendations, the panel evaluated the mechanisms of COVID-19 infection, of COVID-19 vaccine, of AIT and of biologicals and considered the data published for other anti-infectious vaccines administered concurrently with AIT or biologicals

Counting craters on Mars’ surface as the method to determine the age of the planet surface

Mars jest czwartą planetą od Słońca i drugą najmniejszą w Układzie Słonecznym. Jest jedną z 4 planet skalistych i leży w wewnętrznym pasie Układu Słonecznego. Powszechnie uważa się, że jego skład chemiczny jest w większości „chondrytyczny” a zapis geologiczny powierzchni obejmuje ponad 4 miliardy lat. Powszechnie przyjmuje się pogląd, że tzw. Późne Wielkie Bombardowanie (ang. Late Heavy Bombardment) było zwiększonym strumieniem uderzeń małych ciał niebieskich tj. meteorytów czy asteroid w większe. W celu określenia wieku względnego powierzchni ciał Układu Słonecznego stosuje się zliczanie kraterów oraz podstawowe zasady stratygrafii Nielsa Stensena, tj. zasadę superpozycji, pierwotnego poziomego zalegania oraz pierwotnej ciągłości obocznej. Gęstość kraterów to liczba kraterów o określonej średnicy zmierzona na danym obszarze. Starsze geologicznie obszary posiadają wyższe prawdopodobieństwo posiadania kraterów niż młodsze, geologicznie aktywne rejony. Jest to podstawowe założenie wyznaczania względnego wieku powierzchni w oparciu o analizę gęstości kraterów.W niniejszej pracy przeprowadzono uproszczoną analizę gęstości kraterów na wybranym obszarze planety za pomocą narzędzi analizy przestrzennej pakietu ArcGIS. Uzyskane wyniki pozwalają wydzielić obszary o różnym wieku – zgodnie z istniejącymi mapami geologicznymi Marsa.Mars is the fourth planet from the Sun and the second smallest in the Solar System. It is one of 4 terrestrial planets and lies in the inner belt of the Solar System. It is common that its chemical composition is mostly "chondritic" and the geological surface record includes over 4 billion years.It is believed that The Late Heavy Bombardment was an increased flux of impacts of small celestial bodies, ie meteorites or asteroids, into larger ones. In order to determine the relative age of the bodies of the Solar System, counting craters and Steno’s stratigraphic techniques of superposition, original horizontality and transection are used. Crater density is the number of craters of a certain diameter measured in a given area. The geologically older areas have higher probability of having craters than the younger, geologically active areas. This is the basic assumption of determining the relative age of the surface based on crater density analysis.In this paper, a simplified crater density analysis was carried out on a selected area of the planet using the ArcGIS spatial analysis tools. The obtained results allow to separate areas of different ages – in accordance with existing geological maps of Mars

Campanian nannofossil assemblages of the Wolbrom vicinity

Wapienne nannoskamieniałości po raz pierwszy pojawiają się w zapisie kopalnym osadów karniku (górny trias) we Włoszech około 225 milionów lat temu. Od tamtej pory ich różnorodność wzrastała by osiągnąć 149 rodzajów w kampanie (górna kreda). Badania zespołów nannoplanktonu w osadach górnokredowych zostały przeprowadzone we wsi Jeżówka na obszarze niecki miechowskiej. Obszar ten znajdował się w kredzie na pograniczu prowincji borealnej (zimnej) oraz tetydzkiej (ciepłej) i pewnym jest, że podlegał wpływom ich obu. Na podstawie oznaczonych taksonów stwierdzono, że badane osady powstawały na przełomie dolnego i górnego kampanu (UC 14d–UC 15d). Do gatunków tetydzkich należą Watznaueria barnesiae i Braarudosphaera bigelowii. Do gatunków borealnych należą Lucianorhabdus cayeuxii, Microhabdulus decoratus, Reinhardtites anthophorus, Reinhardtites levis, Arkhangeleskiella cymbifornis i Eiffellithus turriseiffelii. Przewaga gatunków borealnych (wysokie szerokości geograficzne, chłodne wody) sugeruje, że badany obszar znajdował się pod wpływem prowincji borealnej. Jednak wysoka liczebność w próbkach Watznaueria barnesiae (do 46%) sugeruje, że obszar ten znajdował się w prowincji przejściowej (ang. transitional). Holokolokity występujące w próbkach jak i Arkhangelskiella cymbiformis preferują strefy marginalne basenów i warunki przybrzeżne, płytkomorskie. Wskazuje to, że depozycja osadów zawierających nannoplankton odbywała się prawdopodobnie w strefie szeflu.Calcareous nannofossils first appear in the fossil record of Carnik sediments (Upper Triassic) in Italy about 225 million years ago. Since then, their diversity has grown to reach 149 species in Campanian (Upper Cretaceous). Studies of nannoplankton assemblages from Upper Cretaceous sediments were carried out in the village of Jeżówka in the Miechów Trough. This area was in the Cretaceous on the border of the Boreal (cold) and Tethyan (warm) provinces, and it is certain that it was influenced by both of them. Based on the marked taxa, the studied sediments were formed on the border between Lower and Upper Campanian (UC 14d–UC 15d). The Tethyan species include Watznaueria barnesiae and Braarudosphaera bigelowii. The Boreal species include Lucianorhabdus cayeuxii, Microhabdulus decoratus, Reinhardtites anthophorus, Reinhardtites levis, Arkhangeleskiella cymbifornis and Eiffellithus turriseiffelii. The predominance of boreal species (high latitudes, cool waters) suggests that the study area was under the influence of the boreal province. However, the high abundance of Watznaueria barnesiae in samples (up to 46%) suggests that this area was in the transitional province. Holococcoliths and Arkhangelskiella cymbiformis prefer the marginal zones of basins and coastal, shallow-sea conditions. This indicates that the deposition of nannoplankton containing sediments probably took place in the shelf zone

Microplastic in natural environment - causes, consequences and the future

Od 1950 roku plastik w coraz większych ilościach dostaje się do wód. Pod wpływem miedzy innymi temperatury i promieniowania UV rozpada się na coraz mniejsze cząstki tworząc mikroplastik. Terminem mikroplastik określa się cząstki tworzyw sztucznych o średnicy od 5mm do 1μm. Cząstki te zawieszone w słupie wody mogą opaść na dno w postaci morskiego śniegu lub zostać zjedzone przez morskie organizmy, które mylą go z pokarmem. Mikroplastik następnie może akumulować się w tkankach zwierząt morskich i negatywnie wpływać na ich rozwój. Przedostaje się również w górę łańcucha pokarmowego gdzie może być akumulowany razem z toksycznymi substancjami, które występują w nim w postaci dodatków jak stabilizatory czy środki zmniejszające palność. Badania wykazują, że w najczęściej spożywanych produktach jak miód, sól, piwo czy woda butelkowana, znajdują się cząstki mikroplastiku, które trafiają do naszych organizmów. Do produktów tych zaliczają się również skorupiaki, takie jak krewetki oraz małże i ryby. Badania nad mikroplastikiem, drogami jego przedostawania się do środowiska, skutkami oraz konsekwencjami jego obecności ujawniają, że mikroplastik jest bardzo poważnym problemem. Priorytetem na chwile obecną powinno być badanie skutków obecności mikroplastiku w ciele człowieka, ponieważ nie wiadomo jakie konsekwencje ciągnie on za sobą dla ludzi.Since 1950, more and more plastic has been discharged into the ocean. Under the influence of, among others, temperature and UV radiation, it breaks down into smaller and smaller particles, creating microplastic. The term microplastic is defined as plastic particles with a diameter of 5mm to 1μm. Suspended in the water column, these particles can sink to the bottom as marine snow or be eaten by marine organisms that mistake it for food. The microplastic can then accumulate in the tissues of marine animals and adversely affect their development. It also goes up the food chain, where it can be accumulated together with toxic substances that occur in it in the form of additives, such as stabilizers or flame retardants. Research shows that the most commonly consumed products, such as honey, salt, beer or bottled water, contain microplastic particles that end up in our bodies. These products also include crustaceans such as shrimp, mussels and fish. Research on microplastics, the routes of its entry into the environment, the effects and consequences of its presence reveal that microplastic is a very serious problem. At the moment, the priority should be to study the effects of the presence of microplastics in the human body, because it is not known what consequences it entails for people