Institutional Censorship in Relation to Catholic Press during the Decline of People’s Republic of Poland (1989–1990)

The goal of the article is to present the scope of interventions by the Regional Offices for the Control of Publications and Performances in the Catholic press during the decline of the People’s Republic of Poland (PRL) and the first months of the Republic of Poland, i.e. between January 1989 and April 1990. Initial censorship was a period which preceded the Round Table talks while final censorship ended with the abolition of censorship, i.e. the passing of the act (11 April 1990) on the liquidation of the institutions for the control of publications and performances. The source material for the article were the files of the Main Office of Control of Press, Publications and Shows stored in the Archives of New Records

Central Office of Press Control/ Main Control Office of Press, Publication and Performances – background, audit scope and staff

The aim of the article was to present the circumstances of the establishment and the scope of activities of the Central Office for Control of the Press, which was transformed into Main Office for Control of the Press, Publications, and Public Performances in November 1945. The article is an attempt at answering the following questions: who were the first censors? From what communities/ professional groups did they come? According to what criteria were the censors selected shortly after the founding of the Center? How did the so-called Soviet advisors influence the process of the emergence of institutional censorship in the Polish territory during World War II

Działalność aparatu cenzury z perspektywy lokalnej jako przyczynek do badań nad stalinizmem w Polsce

The article presents the scope and operational mechanism of the local censorship apparatus (at the level of provinces, districts, and communes), particularly the socio-political officials performing censorship functions in the countryside. Analysing their activity, one can notice many interesting attitudes uncharacteristic of totalitarian power, such as sabotaging directives and instructions sent from the centre, long-term disregard for directives from superiors, failing to turn up for work, failing to observe state secrets, failing to comply with instructions from the Main Office for the Control of the Press, Publications and Public Performances.Artykuł przybliża zakres i mechanizm działania aparatu cenzury szczebla lokalnego (na poziomie województwa, powiatu i gminy), w szczególności zaś referentów społeczno-politycznych pełniących funkcje cenzorskie na prowincji. Analizując ich działalność, można dostrzec wiele interesujących postaw niecharakterystycznych dla totalitarnej władzy, takich jak sabotowanie dyrektyw i instrukcji przysyłanych z centrum, długotrwałe ignorowanie poleceń zwierzchników, niestawianie się w pracy, nieprzestrzeganie tajemnicy państwowej, niewywiązywanie się z poleceń Urzędu Głównego

About Adam Ciołkosz's political writing

Celem artykułu jest przybliżenie dorobku publicystycznego Adama Ciołkosza. W tekście wykorzystano artykuły tego autora publikowane w licznych pismach, zarówno w kraju (do 1939 r.), jak i na emigracji w Londynie. Wykorzystano również audycje przygotowywane przez Ciołkosza i emitowane na antenie Rozgłośni Polskiej RWE oraz korespondencję z Janem Nowakiem-Jeziorańskim. Ze względu na rozległy zakres publicystyki wzięto pod uwagę jedynie wycinek twórczości Ciołkosza, próbując tym samym stworzyć w miarę spójny obraz tego, co moglibyśmy nazwać programem autora.The article familiarizes the reader with Adama Ciołkosz's publication record. The text employs his articles published in numerous magazines both in the country (up to 1939), and during his emigration period in London. Radio programmes prepared by Ciołkosz and broadcast by the Polish service of the RFE and his correspondence with Jan Nowak-Jeziorański are also presented in the article. Taking into consideration broad range of publications, only a part of Ciołkosz's works were used, with regard to creation of coherent image of what may be called the author's program

"You are an apparatus designed to expose the enemy" : Polish censors in the 1940s

Celem artykułu jest przybliżenie metod pracy cenzorów (w tym placówek terenowych) z Centralnego Biura Kontroli Prasy, powstałego w styczniu 1945 r., następnie zaś przekształconego, w listopadzie 1945 r., w Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk. W artykule dokonano próby zarysowania sylwetki statystycznego cenzora, z uwzględnieniem wieku, wykształcenia oraz przynależności do partii. Celem opracowania było również udzielenie odpowiedzi na następujące pytania: jaki wpływ mieli tzw. radzieccy doradcy z GŁAWLIT-u na proces tworzenia się cenzury instytucjonalnej na ziemiach polskich podczas II wojny? W jakich okolicznościach powstało Centralne Biuro Kontroli Prasy? Kim byli pierwsi cenzorzy? Z jakich środowisk/grup zawodowych się wywodzili? Według jakich kryteriów wybierano cenzorów tuż po powstaniu CBKP?The aim of the article was to present the circumstances of the establishment and the scope of activities of the Central Office for Control of the Press, which was transformed into the Main Office for Control of the Press, Publications, and Public Performances in November 1945. The article is an attempt at answering the following questions: who were the first censors? From what communities/professional groups did they come? According to what criteria were the censors selected shortly after the founding of the Center? How did the so-called Soviet Glavlit advisors influence the process of the emergence of institutional censorship in the Polish territory during World War II? Under what circumstances was the Central Office for Control of the Press established

Влияние Советского Союза на процесс создания государственной цензуры в Польше (1944−1945)

W artykule omówiono wpływ Związku Radzieckiego na proces tworzenia cenzury państwowej w Polsce w latach 1944–1945. Przede wszystkim przybliżono rolę sowieckich cenzorów – funkcjonariuszy Gławlitu, którzy pod koniec 1944 r. przybyli do Polski, aby utworzyć instytucję kontrolującą środki przekazu, wzorowaną na modelu radzieckim i zabezpieczającą interesy tego państwa.The article discusses the impact made by the Soviet Union on the process of formation of the state censorship in Poland in 1944−45. First of all, it presents the role played by Soviet censors – the functionaries of Glavlit, who at the end of 1944 came to Poland to establish an institution for controlling the media, modelled on the Soviet agency that would secure interests of that state.В декабре 1944 г. в Люблин, теоретически по приглашению правительства, а в действительности ген. Булганина, приехали два советских цензора – работника Главлита, задачей которых являлось создание государственной цензуры по советскому образцу и работающей по очень похожим механизмам. Среди причин для создания на польской территории учреждения, контролирующего СМИ, можно назвать: блокировку, увеличивающегося на Западе количества информаций на тему масштаба советских преступлений, совершенных во время Второй мировой войны, воспрепятствование раскрытию военных тайн в прессе, утепление образа Советского Союза и Красной Армии, а также пропагандистская дискредитация польского правительства в Лондоне. Приехав в Польшу, Главлитовские цензоры отбросили проект цензорского учреждения, авторства польских коммунистов, посчитав его несоответствующим советским интересам и переделали его таким образом, чтобы соответствовал большевистским стандартам

Влияние Советского Союза на процесс создания государственной цензуры в Польше (1944−1945)

The article discusses the impact made by the Soviet Union on the process of formation of the state censorship in Poland in 1944−45. First of all, it presents the role played by Soviet censors – the functionaries of Glavlit, who at the end of 1944 came to Poland to establish an institution for controlling the media, modelled on the Soviet agency that would secure interests of that state.W artykule omówiono wpływ Związku Radzieckiego na proces tworzenia cenzury państwowej w Polsce w latach 1944–1945. Przede wszystkim przybliżono rolę sowieckich cenzorów – funkcjonariuszy Gławlitu, którzy pod koniec 1944 r. przybyli do Polski, aby utworzyć instytucję kontrolującą środki przekazu, wzorowaną na modelu radzieckim i zabezpieczającą interesy tego państwa.В декабре 1944 г. в Люблин, теоретически по приглашению правительства, а в действительности ген. Булганина, приехали два советских цензора – работника Главлита, задачей которых являлось создание государственной цензуры по советскому образцу и работающей по очень похожим механизмам. Среди причин для создания на польской территории учреждения, контролирующего СМИ, можно назвать: блокировку, увеличивающегося на Западе количества информаций на тему масштаба советских преступлений, совершенных во время Второй мировой войны, воспрепятствование раскрытию военных тайн в прессе, утепление образа Советского Союза и Красной Армии, а также пропагандистская дискредитация польского правительства в Лондоне. Приехав в Польшу, Главлитовские цензоры отбросили проект цензорского учреждения, авторства польских коммунистов, посчитав его несоответствующим советским интересам и переделали его таким образом, чтобы соответствовал большевистским стандартам

Why Stefan Kisielewski left „Tygodnik Powszechny”?

Stefan Kisielewski związał się z „Tygodnikiem Powszechnym” na blisko 45 lat i należał do najpopularniejszych redaktorów tego pisma. Przyjaźń jego i Jerzego Turowicza nie należała do najłatwiejszych, co wynikało nie tyko z różnych wizji roli, jaką powinien odgrywać „Tygodnik Powszechny”, ale ze swoistości Kisielewskiego. Współpracę z tygodnikiem zakończył w 1989 r., choć nie wycofał swojego nazwiska ze stopki redakcyjnej i ku zaskoczeniu wielu zaczął regularnie udzielać wywiadów telefonicznych tygodnikowi „Wprost”.Stefan Kisielewski worked for „Tygodnik Powszechny” for nearly 45 years. He was one of the most popular editors of the paper. His friendship with Jerzy Turowicz was not the easiest one. This was due to their different visions of the role that „Tygodnik Powszechny” was to play, but also due to Kisielewski’s very character. He left the weekly in 1989, however, he did not delete his name from the publisher’s imprint. To the surprise of many people he began to regularly give telephone interviews to another weekly paper –„Wprost”