Uncertainty in Ecological Footprint standard method accounts

The call for a sustainable development of human societies is becoming ever louder. The term sustainability has as a result become thoroughly incorporated into everyday speech, not least among politicians. For the term to hold any meaning some quantitative definitions are needed. We need to know what is sustainable and what isn’t. This is where sustainability gets complicated. Being able to clearly define what is sustainable and what isn’t is notoriously difficult – not least in a world with very complex globalized trade systems. To tackle this problem the UN called for the creation of sustainability indicators in the early nineties. These indicators were supposed to give an indication of what is sustainable and what isn’t and thus aid us in creating the much-coveted sustainable world. In the following years many such indicators were created – among them the Ecological Footprint (EF). EF has been called by some academics “extremely successful” but has at the same time had its fair share of criticism. The aim of this dissertation was to examine EF from the standpoint of uncertainty in input parameters. To do this a single case study method was utilized by focusing on the extreme case of Iceland – an outlier in Ecological Footprint accounts under the defined standard method. The most sensitive areas for the case were identified as the Marine and Carbon footprints, and a deep dive performed on each of the two areas. The work was published in three separate academic papers appearing in peer reviewed academic journals. The results indicate that major uncertainties are involved in EF accounting under the standard method. Their sources are identified as uncertainty in input data, lack of knowledge of natural systems and aggregation and use of averages. Six mitigation measures are suggested to meet these challenges. Regardless, this uncertainty makes the EF vulnerable to abuse and misleading information and it is therefore imperative to always give clear indications of uncertainty levels when publishing such results. Under such conditions science can quickly become tainted and thus great care must be taken not to mix scientific endeavours with political agendas or activism of any kind.Doctoral Grants of the University of Iceland, NordForsk (GreenMAR

Thyrotoxicosis and coexistent diseases in atrial fibrillation

Neðst á síðunni er hægt að nálgast greinina í heild sinni með því að smella á hlekkinn View/OpenObjective: To evaluate the prevalence of thyrotoxicosis and coexistent diseases in patients with atrial fibrillation admitted to a general medicine ward. Material and methods: All patients with the discharge diagnosis of atrial fibrillation were studied. The study design was retrospective for the years 1993-1994 and prospective from April 1995 through December 1997. Information on thyroid function tests was obtained from medical records in the retrospective part, but TSH, T4 and T3 were measured for patients admitted during the prospective part. Coexistent diseases were recorded. Results: Atrial fibrillation was diagnosed in 167 patients (58 in the retrospective part and 109 in the prospective part). Males were predominant (59.3%) and the average age was 73.7 years (span 26-100). Adequate information on thyroid function tests was available for 135 patients (58.6% of the retrospective part and 92.7% of the prospective part). 24 (17.8%) had abnormal thyroid function tests, predominantly women (71%). Ten had an isolated elevation of TSH, seven an isolated depression of TSH, two hypothyroidism and five other abnormalities. Hypertension was the most common coexistent disease (76 of 167 patients (45.5%). Ischemic heart disease was found in 44 (26.3%) and valvular heart disease in 27 (16.2%). No known coexistent disease was found in 32 (19.2%). Conclusions: 1) Thyrotoxicosis is rare in patients with atrial fibrillation who are admitted to a general medicine ward. Routine measurement of thyroid function tests in this patient population is therefore not warrented. 2) Unspecific abnormalities of thyroid function tests are common and are most likely due to diseases outside the thyroid gland or medications. 3) Hypertension, ischemic heart disease and heart valve disease are the most common coexistent diseases in this group of patients.Tilgangur: Að athuga algengi ofstarfsemi í skjaldkirtli og kanna þekkta grunnsjúkdóma hjá sjúklingum sem leggjast inn á lyflækningadeild og hafa gáttatif (atrial fibrillation). Efniviður og aðferðir: Athugaðir voru sjúklingar á lyflækningadeild. Snið rannsóknarinnar var annars vegar afturskyggnt (1993-1994) og hins vegar framskyggnt (1.4.1995-31.12.1997). Í afturskyggnum hluta rannsóknarinnar var farið yfir sjúkraskrár allra sem fengið höfðu útskriftargreininguna gáttatif og aflað upplýsinga um skjaldkirtilspróf. Í framskyggna hlutanum var mælt skjaldstýrihormón (thyroid stimulation hormone, TSH), týroxín (T4) og þríjoðótýrónín (T3) í sermi sjúklinga með gáttatif. Þekktir grunnsjúkdómar voru einnig skráðir. Niðurstöður: Eitt hundrað sextíu og sjö sjúklingar reyndust hafa gáttatif (58 í afturskyggnum hluta, 109 í framskyggnum hluta). Karlar voru í meirihluta (59,3%) og meðalaldur 73,7 ár (26-100 ára). Fullnægjandi upplýsingar um skjaldkirtilspróf fengust hjá 135 sjúklingum. Skjaldkirtilspróf voru afbrigðileg hjá 24 (17,8 %), þar af 17 konum (71%). Tíu höfðu einangraða hækkun á skjaldstýrihormóni, sjö einangraða lækkun á skjaldstýrihormóni, tveir vanstarfsemi í skjaldkirtli og fimm höfðu önnur afbrigði. Sem grunnsjúkdóm höfðu 76 af 167 háþrýsting (45,5%), 44 kransæðasjúkdóm (26,3%) og 27 lokusjúkdóm (16,2%). Hjá 32 (19,2%) var enginn þekktur grunnsjúkdómur til staðar. Ályktanir: 1) Ofstarfsemi í skjaldkirtli er sjaldgæf hjá sjúklingum sem leggjast inn á lyflækningadeild og hafa gáttatif. Venjubundin mæling á skjaldkirtilshormónum hjá þessum sjúklingahópi er því óþörf. 2) Ósértækar breytingar á skjaldkirtilsprófum eru algengastar, líklega vegna áhrifa sjúkdóma utan skjaldkirtils eða lyfja. 3) Háþrýstingur, kransæðasjúkdómur og sjúkdómar í hjartalokum eru algengustu grunnsjúkdómarnir í þessum hópi sjúklinga

Samfélagslegt hlutverk háskóla : Kostun í íslenskum háskólum

Samfélagið er helsti hagsmunaaðili háskóla sem hefur það meginhlutverk að sinna kennslu og rannsóknum. Akademískt frelsi (e. academic freedom) er lykilatriði í starfi háskóla en í því felst frelsi háskólakennara til að kenna og rannsaka. Á liðnum áratugum hefur hinu akademíska frelsi hins vegar verið ögrað af hálfu hagkerfisins og atvinnulífsins og í uppgjöri eftir efnahagshrunið 2008 þóttu háskólarnir hafa verið of handgengnir atvinnulífi og stjórnvöldum. Í þessari rannsókn er kastljósinu beint að samfélagslegu hlutverki háskóla (e. public role of universities), einkum afstöðu akademískra starfsmanna og sérfræðinga í háskólum til akademísks frelsis og kostunar (e. sponsorship) kennslu og rannsókna. Leitað var viðhorfa akademískra starfsmanna og sérfræðinga íslenskra háskóla til mismunandi fjármögnunar á kennslu og rannsóknum. Meðal niðurstaðna er að tæpur þriðjungur starfsmanna höfðu unnið að rannsóknum kostuðum af fyrirtækjum eða einkaaðilum á 3ja ára tímabili. Meirihluti svarenda var mótfallinn því að rannsóknir háskólamanna væru fjármagnaðar með styrkjum frá fyrirtækjum og tæpur helmingur að fjármögnun kæmi frá samkeppnissjóðum. Svarendur á sviði félags-, mennta-, hugvísinda og lista reynast mun líklegri en svarendur af öðrum vísindasviðum til að hafa áhyggjur af því að kostun af einkaaðilum ógni hlutlægni rannsókna. Svarendur sem tilheyra einkareknum háskóla eða stofnun með sjálfstæðan fjárhag reynast líklegri til að hafa unnið að rannsóknum sem kostaðar eru af fyrirtækjum eða einkaaðilum en svarendur sem tilheyra ríkisreknum háskóla eða rannsóknastofnun á fjárlögum. Reynast þeir fyrrnefndu mun hallari undir samkeppnissjóðina en þeir síðarnefndu og marktækt opnari fyrir fjármögnun frá fyrirtækjum.Society is the chief stakeholder in universities. Their main roles are teaching and research, and academic freedom in teaching and research is key to their function. In recent decades, academic freedom has been threatened by the economic system and industry, and in the aftermath of the economic collapse of 2008 universities were said to have been too servile towards industry and government. This study focuses on the public role of universities by considering the attitudes of academic staff and university specialists towards academic freedom and the sponsorship of teaching and research. A survey among this group in Icelandic universities looked at attitudes towards different ways of financing teaching and research. The survey found that just under one third of respondents had worked on privately sponsored research in the last three years. The majority of respondents was opposed to financing university research through grants from companies and just under half was opposed to financing through competitive funds. Respondents in social sciences, education, humanities and arts turned out to be much more likely than other respondents to be concerned about threats from private sponsoring on the objectivity of research. Respondents from private universities or self-financed institutions turn out to be more likely to have worked on privately sponsored research than respondents who work at public universities or state-run research institutes. The former also turn out to be much more supportive of financing research through competitive funds and significantly more open towards private sponsorship.Peer reviewe

Árni H. Kristjánsson: Hugsjónir, fjármál og pólítík. Saga Sparisjóðs Reykjavíkur og nágrennis í sjötíu og sjö ár

BókardómurÍ umsögn gagnrýnenda kemur meðal annars eftirfarandi fram: Bókin veitir innsýn í hugarfar stjórnenda Sparisjóðsins á umbrotatímum, sem ekki er kostur á annars staðar. Því er fengur að henni... Þótt umfjöllunin sé á köflum einhliða er hún aldrei leiðinleg. Lesandinn þarf ekki að vera sammála því sem sagt er til þess að hafa gaman af bókinni. Aðrir bregða ljósi á fleiri hliðar þeirrar sögu sem hér er sögð

Vistspor Íslands

Á undanförnum árum hefur ákallið um sjálfbæra þróun farið stöðugt hækkandi. Í kjölfar þessa hafa komið fram hinir ýmsu vísar sem leitast við að mæla sjálfbærni. Einn slíkra er Vistsporið eða The Ecological Footprint. Markmið þessarar rannsóknar var að reikna út Vistspor Íslands eftir viðurkenndum leiðum Global Footprint Network og um leið reyna að meta hversu hentugur vísirinn er fyrir íslenskar aðstæður. Niðurstöður rannsóknarinnar leiða í ljós að með því að leggja vísinn óbreyttan á Ísland fær það langstærsta Vistspor jarðar; 56 jarðhektara á mann. Þessi niðurstaða er þó röng þar sem ekki er tekið tillit til sérstakra aðstæðna landsins í orkumálum og sjávarútvegi. Talan er því mun hærri en hún ætti að vera. Þrátt fyrir það virðist allt benda til þess að Íslendingar séu neyslufrekasta þjóð jarðar miðað við þær niðurstöður sem fást með aðferðum Vistsporsins. Rannsóknin er um fram allt fyrsta skrefið í leitinni að raunhæfri niðurstöðu fyrir Vistspor Íslands og kallar eftir fleiri rannsóknum auk þess að benda á leiðir til frekari aðlögunar sem gætu hjálpað til við að gera vísinn hentugan fyrir Íslenskar aðstæður

Svínagas á Vatnsleysuströnd

Svínabú Ali á Vatnsleysuströnd er ekki tengt við hitaveitu og treystir alfarið á rafmagn til kyndingar. Slíkt hefur í för með sér rekstrarlegt óhagræði. Orkuauðlind sem fellur til í stórum stíl á svínabúinu er svínaskítur sem má nýta til orkuframleiðslu á orkuríku lífgasi. Árið 2014 féll til 7.565 tonn af svínaskít. Lífgas myndast við loftfirrt niðurbrot í gerjunartönkum. Lífgasið yrði svo brennt á staðnum í varmaskipti og þannig er vatnið hitað. Í verkefninu er framkvæmd hönnun á orkuveri, framleiðslugeta áætluð og gert mat á kostnaði. Þónokkrir innviðir eru til staðar á svínabúinu sem dregur úr stofnkostnaði sem telur tæplega 17 m.kr. án virðisaukaskatts. Árleg nettó framleiðsla er 417.020 kílóvattstundir á ári. Áætlað núvirðismat á metanorkuverinu til 20 ára með 6,26 % fjármagnskostnaði skilar tæplega 4,3 m.kr. raforkusparnaði fyrir svínabúið

Greining á kassakerfisgögnum við Hagstofu Íslands. Er hægt að draga úr sóun í ferli kassakerfisgagna við útreikning á vísitölu neysluverðs?

Ritgerðin fjallar um greiningu á flæði skannaganga fyrir útreikninga á vísitölu neysluverðs (VNV). Greiningin getur verið grunnur að framtíðarrannsóknum á þessu sviði sem miða að því að nýta reikniaðferðina til að auka sjálfvirkni og bæta gagnaöflun og gagnavinnslu á slíkum útreikningum. Með nýrri reikniaðferð fyrir VNV og notkun skannagagna í þeim tilgangi má mögulega nýta gögnin fyrir útreikning og greiningar fyrir aðrar verðvísitölur hjá Hagstofu Íslands. Eins má nýta rannsóknina sem grunn að nýrri stefnu, skjölun, stöðlun og flæði skannagagna innan Hagstofu Íslands og búa til stuðning fyrir áframhaldandi nýtingu gagnanna. Niðurstöður sýndu að skannagögnin eru vannýtt. Mikil tækifæri felast í því að staðla ferla og strúktúra gögnin betur. Setja upp staðlaðar nafnavenjur (e. lint) og til staðar þarf stöðug vinnsla að eiga sér stað í þróunarumhverfi til að hægt sé að viðhalda kerfinu og bæta það. Gagnasöfnun þarf að vera lengri til að fá lengri sögu svo gögnin nýtist til að gera góð gervigreindarlíkön. Samningagerð við gagnaveitendur um lengri nýtingu gagna og gögn frá fleiri búðum svo hægt sé að reikna rauntíma vogir beint úr gögnunum. Við notkun á slíkum rauntíma vogum er mikilvægt að þýðið sé nógu stórt. Þá væri hægt að framkvæma framhaldsrannsóknir á nýrri aðferðafræði við útreiking á vísitölu neysluverðs með skannagögnum t.d. margvíðar afburðavísitöluaðferðir

Torveldar verðtryggingin peningastefnuna?

Á síðustu árum hefur verið deilt um það hvort almenn verðtrygging útlána og skuldabréfa hindri leiðni peningamálaaðgerða Seðlabankans. Um 80-90% af húsnæðislánum íslenskra heimila eru verðtryggð og það hefur verið nefnt sem skýring fyrir lélegum árangri Seðlabankans í því að halda aftur af einkaneyslu þrátt fyrir að hafa hækkað stýrivexti sína upp fyrir 10% á árunum 2006-2008. Sjá til að mynda Friðrik Má Baldursson og Portes (2008). Aðrir, líkt og Jón Daníelsson (2009) hafa hafnað því að verðtryggingin sjálf skipti einhverju máli í þessu sambandi.Í þessari rannsókn er farið yfir það sem erlendir fræðimenn hafa lagt til málanna í þessu efni og reynt að leggja mat á áhrif stýrivaxta á langtímakröfuna hérlendis. Jafnframt er farið fræðilega yfir þann grundvallarmun sem breytingar á verðbólgu og vaxtavæntingum hafa á vaxtarófið eftir því hvort vaxtaferillinn er verðtryggður eða óverðtryggður, með hliðsjón af væntingakenningunni eða kenningin um aðskilda markaði fyrir vaxtamyndun. Niðurstaðan er sú að verðtrygging gerir meiri kröfur um trúverðugleika af hálfu Seðlabanka Íslands en ef vaxtarófið væri byggt upp með nafnvöxtum en leiðnin er vissulega til staðar. Það sem gæti skipt meira er þó almennt faxtvaxta og jafngreiðslufyrirkomulag lána hérlendis auk þess sem vaxtaferill lána er gríðarlega langur hérlendi

Eiga sjálfstýrðir bílar framtíð á Íslandi? : Eru stoðir til staðar fyrir komu sjálfstýrðra bíla?

Rannsókn þessi fjallar um hversu vel statt Ísland er fyrir komu sjálfstýrðra bíla. Rannsakendur telja að það séu fimm atriði sem þurfa að vera til staðar svo að sjálfstýrðir bílar muni koma til Íslands á næstu árum. Þau atriði eru innviðir, viðbúnaður stjórnvalda, trú neytenda á tækninni, vilji fyrirtækja til að nota hana á Íslandi og að tæknin virki við íslenskar aðstæður. Rannsakendur byrjuðu á því að safna saman helstu heimildum um sjálfstýrða bíla og þau svið sem þeir snerta. Síðan voru tekin djúpviðtöl við helstu sérfræðinga og hagsmunaaðila sem tengjast þeim sviðum sem sjálfstýrðir bílar snerta. Jafnframt voru gerðar tvær neytendakannanir. Þessir þrír þættir voru teknir saman í umræður og útfrá þeim komu niðurstöður sem tóku mið af þeim fimm þáttum sem rannsakendur telja að þurfi að vera til staðar til þess að sjálfstýrðir bílar komi til Ísland

Thyrotoxicosis and coexistent diseases in atrial fibrillation

Neðst á síðunni er hægt að nálgast greinina í heild sinni með því að smella á hlekkinn View/OpenObjective: To evaluate the prevalence of thyrotoxicosis and coexistent diseases in patients with atrial fibrillation admitted to a general medicine ward. Material and methods: All patients with the discharge diagnosis of atrial fibrillation were studied. The study design was retrospective for the years 1993-1994 and prospective from April 1995 through December 1997. Information on thyroid function tests was obtained from medical records in the retrospective part, but TSH, T4 and T3 were measured for patients admitted during the prospective part. Coexistent diseases were recorded. Results: Atrial fibrillation was diagnosed in 167 patients (58 in the retrospective part and 109 in the prospective part). Males were predominant (59.3%) and the average age was 73.7 years (span 26-100). Adequate information on thyroid function tests was available for 135 patients (58.6% of the retrospective part and 92.7% of the prospective part). 24 (17.8%) had abnormal thyroid function tests, predominantly women (71%). Ten had an isolated elevation of TSH, seven an isolated depression of TSH, two hypothyroidism and five other abnormalities. Hypertension was the most common coexistent disease (76 of 167 patients (45.5%). Ischemic heart disease was found in 44 (26.3%) and valvular heart disease in 27 (16.2%). No known coexistent disease was found in 32 (19.2%). Conclusions: 1) Thyrotoxicosis is rare in patients with atrial fibrillation who are admitted to a general medicine ward. Routine measurement of thyroid function tests in this patient population is therefore not warrented. 2) Unspecific abnormalities of thyroid function tests are common and are most likely due to diseases outside the thyroid gland or medications. 3) Hypertension, ischemic heart disease and heart valve disease are the most common coexistent diseases in this group of patients.Tilgangur: Að athuga algengi ofstarfsemi í skjaldkirtli og kanna þekkta grunnsjúkdóma hjá sjúklingum sem leggjast inn á lyflækningadeild og hafa gáttatif (atrial fibrillation). Efniviður og aðferðir: Athugaðir voru sjúklingar á lyflækningadeild. Snið rannsóknarinnar var annars vegar afturskyggnt (1993-1994) og hins vegar framskyggnt (1.4.1995-31.12.1997). Í afturskyggnum hluta rannsóknarinnar var farið yfir sjúkraskrár allra sem fengið höfðu útskriftargreininguna gáttatif og aflað upplýsinga um skjaldkirtilspróf. Í framskyggna hlutanum var mælt skjaldstýrihormón (thyroid stimulation hormone, TSH), týroxín (T4) og þríjoðótýrónín (T3) í sermi sjúklinga með gáttatif. Þekktir grunnsjúkdómar voru einnig skráðir. Niðurstöður: Eitt hundrað sextíu og sjö sjúklingar reyndust hafa gáttatif (58 í afturskyggnum hluta, 109 í framskyggnum hluta). Karlar voru í meirihluta (59,3%) og meðalaldur 73,7 ár (26-100 ára). Fullnægjandi upplýsingar um skjaldkirtilspróf fengust hjá 135 sjúklingum. Skjaldkirtilspróf voru afbrigðileg hjá 24 (17,8 %), þar af 17 konum (71%). Tíu höfðu einangraða hækkun á skjaldstýrihormóni, sjö einangraða lækkun á skjaldstýrihormóni, tveir vanstarfsemi í skjaldkirtli og fimm höfðu önnur afbrigði. Sem grunnsjúkdóm höfðu 76 af 167 háþrýsting (45,5%), 44 kransæðasjúkdóm (26,3%) og 27 lokusjúkdóm (16,2%). Hjá 32 (19,2%) var enginn þekktur grunnsjúkdómur til staðar. Ályktanir: 1) Ofstarfsemi í skjaldkirtli er sjaldgæf hjá sjúklingum sem leggjast inn á lyflækningadeild og hafa gáttatif. Venjubundin mæling á skjaldkirtilshormónum hjá þessum sjúklingahópi er því óþörf. 2) Ósértækar breytingar á skjaldkirtilsprófum eru algengastar, líklega vegna áhrifa sjúkdóma utan skjaldkirtils eða lyfja. 3) Háþrýstingur, kransæðasjúkdómur og sjúkdómar í hjartalokum eru algengustu grunnsjúkdómarnir í þessum hópi sjúklinga