Hjúkrun gigtarsjúklinga á Íslandi

Neðst á síðunni er hægt að nálgast greinina í heild sinni með því að smella á hlekkinn View/OpenGigtarsjúkdómar eru meðal algengustu sjúkdóma hér á landi. Talið er að einn af hverjum fimm landsmönnum fái gigt af einhverju tagi. Hér er því um mjög stóran sjúklingahóp að ræða og vegna þessa þurfa flestir hjúkrunarfræðingar og aðrir heilbrigðisstarfsmenn að sinna gigtarsjúklingum með einhverjum hætti - ekki síst þeir sem tengjast öldrunarmálum. Í þessari grein eru kynntar sérhæfðar deildir hér á landi þar sem hjúkrunarfræðingar sinna gigtarsjúklingum auk þess sem fjallað verður stuttlega um áhrif gigtarsjúkdómsins á sjúklinginn og gefin innsýn í þá hjúkrunarmeðferð sem notuð er hér á land

Case of the month: patient with septic shock and massive intravascular haemolysis

Neðst á síðunni er hægt að nálgast greinina í heild sinni með því að smella á hlekkinn View/Open Allur texti - Full tex

Preliminary assessment of the knowledge gaps to improve nature conservation of soil biodiversity

20 páginas.- 2 tablas.- referencias.-In the past decades, there has been an increasing awareness of the importance of Nature Conservation of Soil Biodiversity. Approximately 59% of all biodiversity on the planet is comprised of soil living organisms (Anthony et al. 2023), ranging from microorganisms to vertebrate species (FAO et al. 2020, Anthony et al. 2023). Soil biodiversity plays a central role in soil health and ecosystem services, as the activities of soil biota support the delivery of various ecosystem services, such as carbon sequestration, nutrient cycling, prevention of soil erosion, pest control, and cleaning of air and water (Banerjee and van der Heijden 2023, Creamer et al. 2022, Pulleman et al. 2012). However, soil biodiversity is currently threatened by intensive agriculture and forestry as well as soil sealing in urban environments. Protecting soil biodiversity and thus its ecosystem functions and services will have positive effects on a number of sustainability development goals (SDGs), including water quality and food security, among others (FAO et al. 2020, Köninger et al. 2022). Nevertheless, recent work did not find positive effects of current conservation practices on soil biodiversity and its ecosystem functions (Zeiss et al. 2022). The authors suggest this is predominantly because the priorities and the decision-making paradigms used for selection of sites for conservation do not take into account soil biodiversity, its associated ecosystem functions, or the value of belowground ecosystems to human well-being and economic development (Bardgett and van der Putten 2014, FAO et al. 2020, Zeiss et al. 2022). While biodiversity-friendly management approaches, such as ecological intensification (Kleijn et al. 2019), regenerative agriculture and agroecology (Barrios et al. 2023, FAO 2023, Grilli et al. 2023) are receiving increasing attention, studies focused on conservation of soil biodiversity and its ecosystem functions are still limited (Bardgett and van der Putten 2014, FAO et al. 2020, Zeiss et al. 2022). Thus, there is a stark need for identifying knowledge gaps and new research and innovation to help protect and conserve soil biodiversity, the ecosystem services they provide, and their impact on human health and economics.Peer reviewe

„I can only find half a shoe!“ : what kind of mathematics are preschool children dealing with?

Megintilgangur verkefnisins var að greina hvaða stærðfræðinám börn á leikskólaaldri eru að takast á við. Markmiðið var að svara rannsóknarspurningunni: Hvaða stærðfræðihæfni er að finna hjá börnum í leikskóla? Til þess voru notaðar undirspurningarnar: Hvaða hæfni eru börn að nota? Hvaða hæfni eru þau að byggja upp og bæta við sig? Hlustað var eftir umræðum, vangaveltum og spurningum varðandi stærðfræði í daglegu starfi leikskólans í þeim tilgangi að greina hvernig börnin beita stærðfræðiþekkingu sinni. Þegar kennarar hlusta eftir röddum barna í leikskólaumhverfinu fá þeir upplýsingar sem gagnast þeim við að byggja upp markvisst og fjölbreytt umhverfi til stærðfræðisnáms. Þátttakendur í rannsóknarinni voru 24 börn á aldrinum 4-5 ára. Rannsóknin var eigindleg rannsókn og tók mið af því að mikilvægt sé að hlusta eftir röddum barna í rannsóknum sem unnar eru með þeim. Umræðum eða sögum var safnað yfir skólaárið í margvíslegum aðstæðum, hvort sem það var í útiveru, við matarborðið eða í frjálsum leik. Sögurnar voru skráðar og þær síðan greindar með hliðsjón af megin inntaksþáttum stærðfræði við hæfi barna á þessum aldri. Inntaksþættirnir sem horft var til voru þrír: tölur, rúmfræði og mælingar. Helstu niðurstöður benda til að börn á þessum aldri hafi öðlast talsverða hæfni á mörgum sviðum stærðfræðinar og nota hana í öllu starfi leikskólans. Börn sýna mismunandi þekkingu og færni og er því mikilvægt að kennari hlusti eftir hugmyndum barnanna og nýti það sem hann heyrir, til þess að byggja upp ríkulegt umhverfi sem örvar börn til stærðfræðináms. Með vinnu minni á þessu verkefni öðlaðist ég færni, þekkingu og áhuga á því hlusta eftir röddum barna í leikskólastarfinu. Ég áttaði mig á mikilvægi þess að hlustað sé eftir röddum barna til þess að skapa börnum það námsumhverfi sem þau þurfa til þess nám fari framThe main purpose of this thesis was to investigate what kind of mathematic studies these children are engaged in. The focus of the thesis was to answer the reseach question: What kind of mathematical competence do pre-schoolers prossess? Secondary questions includued: Which mathematial competence are pre-school children using? Which competence are they developing? To assess how the children use their skills in various activities durning the day, their conversations, comments about the subject, and their questions regarding mathematics were investigated and documented. When teachers listen to children‘s voices, their competency to build up a targeted and diverse environment for the mathematics learning grows. The participants were 24 children between the ages of 4-5 years. This was a qualitative study, with a emphasis on listening to children‘s narratives during the school period. The children‘s discussions and their stories were collected throughout the school year in various situations, such as outdoor activities, during lunch hour and during free play. The narratives were documented and analyzed with reference to mathematical content suitable for children at this age. Three main content categoreis were explored: numbers, geometry and measuremants. My results suggest that at pre- school age children have develpoed competence in various areas of mathematics, and use it in throughout their day in the school. The children´s skill and knowledge level differ, and it is important for the teacher to listen to the children‘s ideas and to use this knowledge to create a rich environment that stimulates education of mathematics for children. While working on this project I have gained the skills, knowledge and interest in listening to the voices of children in the preschool. I realized the importance of listening to children‘s voices in order to create the learning environment they need for their education

"I don’t know nothink." Double standards and dual narration in Charles Dickens’ Bleak House

Charles Dickens used his novel Bleak House to touch on unconnected topics concerning urban poverty and how society mistreated children, and to bring out the double standards in society in the Victorian era. London was foggy and muddy and large crowds of people lived under terrible conditions in slum houses in his era. The novel is written from dual viewpoints, with a double narration. One of the narrators is Esther Summerson, the heroine of the novel, and the other is an anonymous masculine voice. Dickens attacks corruption in society, including the legal system, the church and telescopic philanthropy groups focusing on foreign missions instead of looking inwards and helping the needy close at home. He wanted to see improvements in sanitation, education, and government as well as in the legal profession. The characters of the novel, both good and bad characters,interact with each other in several ways. The main character, and one of the narrators, is an illegitimate child brought up in the notion that she is a disgrace, but as her story goes on we learn how she used her life to care for people around her who needed care and advice. Her mother, Lady Dedlock, plays a large role in the novel as a woman having a love affair and giving birth to a child out of wedlock. In the end she pays for her sin with death, which raises the question of social decay in the novel. The question of a feminist perspective is also raised in the novel as most of the female characters play different roles from what was normal in society at that time. They are strong and independent women who have careers and there are several examples in the novel where it is women who are in control

Species and population differentiation in the North Atlantic Sebastes. A study of mtDNA variation

Erfðabreytileiki DNA hvatbera (mtDNA) innan S. marinus og S. mentella var metinn með raðgreiningu. Svæði innan cytochrome b gensins var raðgreint, alls 420 basapör. Auk þess var erfðabreytileiki fyrir sama gen kannaður hjá S. viviparus með raðgreiningu á 567 basapörum. S. mentella og S. marinus deila með sér flestum setgerðunum sem fundust en engin af þessum setgerðum finnast hjá S. viviparus. Sérstökum formum eða stofnum innan S. mentella sem finnast í Irmingerhafi, hefur verið lýst sem aðskildum stofnum. Það eru úthafskarfi og djúpúthafskarfi. Miklar deilur eru um hvort þessir stofnar séu aðgreindir eða hluti af einum og sama stofninum. Niðurstöður sýna aðgreiningu á milli þessara stofna og á milli þeirra og S. mentella. Aðgreining finnst einnig á milli S. mentella og S. marinus. Hóparnir deila mörgum setgerðum og sú aðgreining sem finnst byggist á mismunandi tíðni setgerða í hópunum. Há tíðni á fjölætta setgerðum gæti bent til rangrar flokkunar til tegunda. Önnur og mun líklegri ástæða fyrir slíku mynstri bendir til fornra setgerða sem enn finnast í stofnum þessara fiska í dag. S. viviparus aðgreinist greinilega frá hinum og breytileiki innan hans er því einætta. Aðskilnaður S. viviparus frá hinum tveimur er metinn um 700 þúsund ár. Miðað við þann fjölætta strúktúr sem finnst hjá S. marinus og S. mentella er ófullgerð aðgreining setgerða talin helsta skýringin. Aðskilnaður þeirra er talinn vera mjög nýlegur, eða um 19 þúsund ár. Aðskilnaður á milli S. mentella og undirhópa í Irminger hafi er einnig mjög nýlegur, eða um 4 þúsund ár

Sjálfbærnimatslykill Alþjóðavatnsorkusamtakanna. Mat á aðferðafræði og innihaldi lykils

Sjálfbær þróun er skilgreind sem þróun er fullnægi þörfum samtímans án þess að takmarka möguleika komandi kynslóða til að fullnægja sínum þörfum og byggir á þremur meginstoðum: umhverfi, samfélagi og efnahag. Aðgangur að orku er lykilþáttur í efnahags- og samfélagsþróun. Algengasti orkugjafinn, jarðefnaeldsneyti, er takmarkaður að magni og nýtingu hans fylgja alvarleg loftslagsáhrif. Því er aukin áhersla lögð á notkun endurnýjanlegra og umhverfisvænni orkugjafa. Vatnsaflið er endurnýjanleg orkuauðlind en vatnsaflsvirkjanir hafa áhrif á umhverfið þegar landi er sökkt undir lón eða búsvæðum sundrað. Alþjóðavatnsorkusamtökin hafa sett fram alþjóðlegan sjálfbærnimatslykil í þeim tilgangi að meta hve vel starfsemi vatnsaflsvirkjana fellur að markmiðum um sjálfbæra þróun. Aðferðin felur í sér mat á verulegu fráviki frá viðmiðum fyrir góðar eða bestu starfsvenjur innan mikilvægra sjálfbærniþátta. Markmið þessa verkefnis er að meta hvort matslykill Alþjóðavatnsorkusamtakanna er næmur fyrir túlkun, meta notagildi lykils við íslenskar aðstæður og sem mælikvarða á sjálfbærni. Rannsóknin er tilviksrannsókn þar sem lykill er prófaður með því að meta sjálfbærni fyrirhugaðrar Hvammsvirkjunar í Þjórsá. Rannsóknin byggir á viðtölum, skoðun gagna um virkjunina og hönnun matsviðmiða þar sem stuðst er við BellagioSTAMP-reglurnar sem tilgreina hver um sig mikilvæga áhersluþætti þegar meta skal sjálfbæra þróun. Niðurstöður rannsóknarinnar sýna að matslykill hentar í megindráttum vel á Íslandi og spannar fjölda þátta sem taldir eru nauðsynlegir í sjálfbærnimati. Niðurstöður sýna einnig að viðmið fyrir mat á verulegu fráviki frá góðum eða bestu starfsvenjum teljast opin og að framsetningu niðurstaðna í sjálfbærniskýrslu má bæta til að auka gegnsæi.Orkurannsóknarsjóður Landsvirkjuna

Viðurkennum það, enginn er eins, list- og verkgreinar skipta máli

Ágrip Í ritgerðinni verður leitast við að sýna fram á mikilvægi list- og verkgreina í grunnskólastarfi. Stuðst er við kenningar ýmissa fræðimanna, sérstaklega eru það þó hugmyndir tveggja fræðimanna sem verða til umfjöllunar, það eru þeir John Dewey og Howard Gardner. Jafnframt er greint frá niðurstöðum rannsóknar sem gefa vísbendingar um mikilvægi list- og verkgreina þegar horft er á atvinnumöguleika sem skapast með listskapandi greinum. Að lokum verður svo sagt frá lítilli rannsókn sem höfundur ritgerðarinnar framkvæmdi í tengslum við þessa ritgerð og fjallar um námsárangur, viðhorf og námsáhuga almennings til list- og verkgreina

Le deuxième sexe de Simone de Beauvoir. Réceptions du chapitre consacré à "la mère" et son influence dans la lutte féministe de la deuxième moitié du XX siècle

Le mémoire qui suit traite de l´influence de l´écrivain, philosophe et féministe française Simone de Beauvoir et du chapitre consacré à « la mère » dans son oeuvre Le deuxième sexe publié en France en 1949 ainsi que de sa lutte avec le mouvement féministe des années soixante-dix. Pour commencer, une description générale sur Le deuxième sexe est faite où la naissance de l´oeuvre est relatée avec les raisons qui ont poussé l´auteur à écrire sur la condition féminine. Les réceptions de l´essai seront ensuite rapportées pour souligner l´indignation ressentie par la société de l´époque envers les idées de Beauvoir. L´analyse se portera ensuite sur le chapitre de « la mère » qui représente la base de notre travail. Ainsi, les écrits de Simone de Beauvoir sur cette fonction féminine seront résumés et s´ensuit une analyse critique du chapitre, où le contexte historique se mêle au discours. La vision personnelle de Simone de Beauvoir sur la maternité sera ensuite soulevée avec les réactions suscitées suite à une interview que l´écrivain accorde à Alice Schwarzer au début des années soixante-dix. Pour terminer, une description est faite sur les mouvements de lutte nés après les révoltes de mai ´68. L´évolution de la condition féminine est retracée depuis ces évènements et les idées revendiquées par Simone de Beauvoir seront mises en parallèle avec la lutte. Son avis personnel sur l´évolution sera donné et la question se posera si Simone de Beauvoir assumait entièrement son choix de ne pas procréer ? La question de maternité sera la cause de scission des mouvements féministes et donc une brève analyse des revendications des différents groupes féministes jusqu´à nos jours sera retracée avant de conclure