Aðgerðasjúklingar liggja ekki aðgerðalausir II : um hjúkrun sjúklinga á skurðdeildum [rafbók]

Titill á kápu á: Hjúkrun aðgerðasjúklinga IINeðst á síðunni er hægt að nálgast bókina í heild sinni með því að smella á hlekkinn Skoða/Opna(view/open)- ÚR FORMÁLA - Bók þessi er önnur bóka í röðinni sem ber heitið: Aðgerðarsjúklingar liggja ekki aðgerðalausir og er innihald bókarinnar byggt á verkefnum hjúkrunarfræðinga sem stunduðu nám á meistarastigi í hjúkrun skurðsjúklinga við hjúkrunarfræðideild Háskóla Íslands. Innihald bókarinnar verður hvati til umræðu og til þróunar á hjúkrunarmeðferðum aðgerðasjúklinga. Nokkrir hjúkrunarfræðingar sem starfa á handlækningadeildum Sjúkrahússins á Akureyri eru í hópi þeirra sem eiga verkefni í bókinni, en hjúkrunarfræðideildin hefur undanfarin ár skapað hjúkrunarfræðingum jafnræði óháð búsetu til framhaldsnáms í hjúkrun. Aukin þekking þessara hjúkrunarfræðinga í hjúkrun aðgerðasjúklinga verður ómetanlegur styrkur fyrir hjúkrunina á sjúkrahúsinu og stofnunina í heild sinni. Mikil þrýstingur hefur verið undanfarin ár á almenna hjúkrunarfræðinga og stjórnendur í hjúkrun innan íslenska heilbrigðiskerfisins að þróa meðferðarárangur í hjúkrun, auka afköst um leið og krafan hefur verið um að lækka kostnað. Í dag og næstu ár verður staðan í ríkisfjármálum þannig háttað að kröfur verða gerðar um meiri hagræðingu en með þeim formerkjum að aðgengi íbúa skerðist ekki né innihald þjónustunnar. Mikilvægt er að hjúkrunarfræðingar taki ríkan þátt í þeim breytingum sem verða ákveðnar og hver og einn hjúkrunarfræðingur standi vörð um menntun og störf hjúkrunarfræðinga og það sem hefur áunnist í stöðu og þróun hjúkrunar sem fræðigreinar til heilla fyrir skjólstæðinga okkar.Í þágu sjúklingaFasta fyrir skurðaðgerð : „ekkert eftir miðnætti” er gömul klisjaEr þinn sjúklingur í hættu á vannæringu? Hlutverk hjúkrunarfræðinga í næringarmeðferð eldri sjúklinga sem fara í kransæðahjáveituaðgerðHlutverk næringar í sáragræðsluÁhættumat og varnir gegn myndun þrýstingssáraSárameðferð með sárasuguÁhrif fótanudds á svefn eldri skurðsjúklingaFóta- og handanudd sem viðbótarmeðferð við verkjum eftir hjáveituaðgerð á hjarta (CABG)Verkjameðferð við drentöku úr brjóstholi : bætir staðdeyfing á húð verkjameðferðina?Verkjamat aldraðra eftir skurðaðgerðBráðaverkjameðferð aldraðra á bæklunarskurðdeildVerkjamat hjá börnum eftir skurðaðgerðSamskipti og samvinna hjúkrunarfræðinga og læknaViðbrögð kvenna sem fara í endursköpun á brjóstum eftir brjóstnám vegna krabbameinsÚtskriftaráætlun eftir skurðaðgerð vegna brjóstakrabbameinsÚtskrift sjúklinga eftir mjaðmarbrotSjúklingafræðsla : símaeftirfylgd eftir hjartaskurðaðger

Stærðfræði er leikur : stærðfræðinám í náttúrunni og umhverfi leikskólans

Lokaverkefni þetta er samsett af greinargerð og verkefnahandbók. Þetta er lokaverkefni til B.Ed. prófs í Leikskólakennarafræðum við Háskóla Íslands vorið 2011. Fræðileg umfjöllun í greinagerðinni er byggð á kenningum Lee Vygotsky, Jean Piaget og John Dewey. Börn læra af umhverfi sínu með því að taka þátt í þeim verkefnum sem eru fyrir hendi hverju sinni. Í daglegu lífi má sjá og upplifa hinar ýmsu birtingamyndir stærðfræðinnar. Stærðfræði er ekki bara tölur á blaði og ekki einungis lærð innan dyra. Því er gott að nýta tækifærið og færa stærðfræðinámið út í umhverfið og læra um leið á nánasta umhverfi leikskólans og kenna börnum að ganga um náttúruna. Í ljósi þess að börn hreyfa sig æ minna er einnig tilvalið að tengja stærðfræðina við útikennslu og hreyfingu um leið. Þá upplifa börnin skemmtilega hreyfingu og óbeina stærðfræðikennslu. Í þessu verkefni er leitast við að setja fram hugmyndir að úti verkefnum og leikjum sem tengjast stærðfræðinni við mismunandi árstíðir

Sykursýki gerð 2 er alvarlegur sjúkdómur sem þarf að hugsa um daglega : reynsla og væntingar einstaklinga 65 ára og eldri með sykursýki gerð 2 til sykursýkismóttöku á vegum heilsugæslunnar

Lokað til 01.11.2024Tilgangur: Til að geta eflt og bætt sykursýkismóttöku fyrir einstaklinga 65 ára og eldri með sykursýki gerð 2 á vegum heilsugæslunnar er mikilvægt að skilja og þekkja reynslu og væntingar þeirra til þjónustunnar. Megintilgangur rannsóknarinnar var að auka þekkingu og skilning á reynslu og væntingum einstaklinga 65 ára og eldri á sykursýkismóttöku á vegum heilsugæslunnar. Rannsóknarspurningin var: „ Hver er reynsla og væntingar einstaklinga 65 ára og eldri með sykursýki gerð 2 til sykursýkismóttöku á vegum heilsugæslunnar?“ Aðferð: Notuð var eigindleg rannsóknaraðferð. Gagnaöflun var með rýnihópaviðtölum og eigindlegri aðleiðandi innihaldsgreiningu beitt við úrvinnslu gagna. Skilyrði fyrir þátttöku var að vera 65 ára eða eldri, með sjúkdómsgreininguna sykursýki gerð 2, vera skjólstæðingur heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins, íslenskumælandi, hafa ekki verið greindur með heilabilun og hafa að minnsta kosti mætt tvisvar sinnum í sykursýkiseftirlit á vegum heilsugæslunnar. Þátttakendur voru 14 einstaklingar á aldrinum 66 til 82 ára, átta konur og sex karlar sem skiptust í fjóra rýnihópa. Niðurstöður: Öryggis- og vellíðunartilfinning var rauði þráðurinn í rannsóknarniðurstöðunum. Regluleg innköllun í sykursýkismóttöku og utanumhald og eftirlit var þátttakendum mjög mikilvæg. Skortur á fagfólki og tíðar mannabreytingar drógu úr öryggistilfinningu þátttakenda. Þátttakendur gerðu sér grein fyrir eigin ábyrgð á heilsu sinni en fannst lítil áhersla vera lögð á andlega líðan og heilsu í sykursýkismóttökunni. Einnig fannst þeim vera skortur á fræðslu um fylgikvilla sykursýkinnar svo sem um sykurfall. Flestir þátttakendur hittu bæði hjúkrunarfræðing og lækni og þeir voru almennt ánægðir með sykursýkismóttöku á vegum heilsugæslunnar. Ályktun: Öryggis- og vellíðunartilfinning er mjög mikilvægur þáttur fyrir einstaklinga 65 ára og eldri með sykursýki gerð 2. Það að hitta fagaðila reglulega skiptir máli. Hjúkrunarfræðingar eru í lykilstöðu til að sinna teymisstjórahlutverki í sykursýkismóttökum vegna heildrænnar nálgunar þeirra á viðfangsefnið og faglegrar þekkingar. Niðurstöðurnar geta nýst hjúkrunarfræðingum og öðrum fagstéttum við að efla og styrkja sykursýkismóttöku á vegum heilsugæslunnar. Lykilorð. Aldraðir, sykursýki gerð 2, sykursýkismóttaka, heilsugæsla, öryggistilfinningAim: In order to promote and improve diabetes reception for individuals over the age of 65 with type 2 diabetes, it is important to understand and know their experiences and expectations to the service. The main purpose of the study was to increase knowledge and understanding of the experiences and expectations of individuals over the age of 65 of diabetes reception within the community health care in the greater capital area (Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins). The research question was: "What are the experiences and expectations of individuals over 65 years of age with type 2 diabetes to the diabetes health clinics in community care?" Method: A qualitative research method where data collection was through focus group interviews, and qualitative inductive content analysis was applied to analyse the data. Inclusion criteria was to be 65 years of age or older, with a diagnosis of type 2 diabetes, a client of the diabetes community health care, an Icelandic-speaking, not been diagnosed with dementia and have at least had two appointments at diabetes clinic. The participants included 14 individuals between 66 and 82 years, eight women and six men who were divided into four focus groups. Results: A sense of safety and well-being was the main theme in the research results. Regular recalls to the diabetes clinic and assistance with management and monitoring were important to participants. Lack of professionals and frequent staff changes reduced the sense of security for the participants. Participants were aware of their own responsibility for their health, and they felt that a little emphasis was on mental well-being and health. They felt there was a lack of education about complications of diabetes such as hypoglycaemia. Most of the participants met both a nurse and a doctor and they were generally satisfied with the health care in the diabetes clinic. Conclusion: Safety and well-being was a very important factor for individuals over 65 years of age with type 2 diabetes mellitus. Meeting a professional regularly matters. Nurses are in a key position to be team leaders in diabetes clinics because of their holistic approach and professional knowledge. These findings can help nurses and other professions to promote and strengthen diabetes clinics in community care. Key words. Elderly, type 2 diabetes, diabetes reception, healthcare, sense of security

Hver eru réttindi mín? : aðgengi að upplýsingum um réttindi fatlaðs fólks

Verkefni þetta er úttekt á því hversu aðgengilegar upplýsingar fólks um réttindi þess eru. Valdar voru heimasíður sjö hagsmunasamtaka fatlaðs fólks ásamt fimm heimasíðum stærstu sveitarfélaganna á höfuðborgarsvæðinu. Við úttektina var notast við eigindlegar rannsóknaraðferðir. Markmið rannsóknarinnar er að taka saman upplýsingar um réttindi fólks á ákveðnum heimasíðum og sjá hversu aðgengilegar upplýsingarnar eru. Nauðsynlegt var að þrengja umfjöllunarefnið og að endingu var ákveðið að gera úttekt á heimasíðum fimm sveitarfélaga og sjö hagsmunasamtaka. Takmarkanir verkefnisins eru fjöldi þeirra heimasíðna sem skoðaður var og þess vegna er verkefnið upplagt til þess að vinna og þróa lengra. Taka saman allar upplýsingar um réttindi fólks á aðgengilegan, einfaldan og þægilegan hátt, helst á miðlægum gagnagrunni, þar sem öll þjónustukerfin sem þjónusta fatlað fólk tali saman. Fræðilegur bakgrunnur verkefnisins byggir á mismunandi skilningi á fötlun, samningi Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks, lögum um þjónustu við fólk með langvarandi stuðningsþarfir nr. 38/2018 ásamt því að nýlegar rannsóknir á málefninu eru lagðar til grundvallar. Niðurstöður úttektarinnar leiddu í ljós að hægt er að finna ýmsar upplýsingar um réttindi fólks á heimasíðum hagsmunasamtakanna og sveitarfélaganna. Heimasíðurnar eru þó misaðgengilegar og það er mikill munur á því hvaða réttindi er lögð áhersla á hjá hagsmunasamtökum og sveitarfélögum. Einnig er misræmi mikið og oft var að finna stór göt þar sem vantaði upplýsingar. Nauðsynlegt er að gera betur til þess að auka aðgengi fólks að upplýsingum um réttindi sín. Það er mannréttindamál

Management of patients with left main stem stenosis in Iceland 2010-2020: PCI or CABG

INNGANGUR Kransæðahjáveituaðgerð hefur lengi verið talin kjörmeðferð fyrir sjúklinga með höfuðstofnsþrengingu en rannsóknir síðustu ára hafa sýnt að kransæðavíkkun gefur sambærilegan árangur í ákveðnum sjúklingahópum. Markmið rannsóknarinnar var að kanna hvernig meðferð við höfuðstofnsþrengingu var háttað á Íslandi síðastliðin ár og hvort hún hafi breyst. Einnig voru könnuð áhrif bakgrunnsþátta á meðferðarval og langtímalifun. EFNIVIÐUR OG AÐFERÐIR Rannsóknin náði til sjúklinga með höfuðstofnsþrengingu á Íslandi 2010-2020. Um er að ræða afturskyggna, lýðgrundaða gagnarannsókn þar sem gögn voru færð í SCAAR-SWEDEHEART-gagnagrunninn í rauntíma þegar sjúklingar fóru í kransæðamyndatöku. Sjúklingar með sögu um fyrri hjáveituaðgerð eða frábendingu fyrir aðgerð voru útilokaðir. Langtímalifun var skoðuð með aðferð Kaplan-Meiers og sjálfstæðir forspárþættir lifunar með COX-aðhvarfsgreiningu. NIÐURSTÖÐUR Af 702 höfuðstofnsþrengingum voru 195 meðhöndlaðar með kransæðavíkkun, 460 með hjáveituaðgerð og 47 með lyfjameðferð eingöngu. Mesta spönn á aldri sjúklinga var í víkkunarhóp og meðalaldur lyfjameðferðarhóps var hæstur. Sjúklingar með höfuðstofnsþrengingu og þriggja æða sjúkdóm eða samhliða lokusjúkdóm fóru oftast í hjáveituaðgerð (76,1% og 84,4%). Sjúklingar með höfuðstofnsþrengingu eingöngu voru oftast víkkaðir (62,1%) sem og sjúklingar með hjartadrep með ST-hækkun eða hjartabilunarlost (67,1% og 70,0%). Hlutfall víkkana jókst úr 19,8% á fyrri hluta rannsóknartímabilsins í 42,7% á því síðara. Ekki var marktækur munur á heildarlifun í víkkunarhóp og hjáveituhóp (p=0,41). ÁLYKTUN Þættir sem tengjast meðferðarvali sjúklinga með höfuðstofnsþrengingu eru aldur, útbreiðsla kransæðasjúkdóms og hversu brátt ástand sjúklings er. Veruleg aukning hefur orðið á höfuðstofnsvíkkunum og ekki er marktækur munur á lifun þeirra sem fóru í hjáveituaðgerð og kransæðavíkkun, en sjúklingahóparnir eru ólíkir. Introduction: Coronary artery bypass surgery (CABG) has been standard treatment for patients with left main coronary artery disease (LMCAD) but percutaneous coronary intervention (PCI) can be a good alternative. Our aim was to evaluate revascularization of LMCAD-patients in Iceland and treatment changes in recent years. We also assessed the impact of patient background factors on treatment choice and long-term survival. Methods: This retrospective, population-based registry-study analyzed data from the SCAAR-SWEDEHEART database. Patients with significant LMCAD on coronary angiography in Iceland 2010-2020, without previous history of CABG or contraindication for surgery were enrolled. The Kaplan-Meier method was used to study long-term survival and COX-regression analysis to adjust for predictor variables. Findings: Of 702 LMCAD patients, 195 were treated with PCI, 460 with CABG and 47 with medical therapy. The widest age-range was in the PCI group and the mean age was highest in the medical therapy group. Patients with LMCAD and concomitant three vessel disease or heart valve disese were mostly treated with CABG (76.1% and 84.4%). The majority of patients with LMCAD only were treated with PCI, as well as patients presenting with STEMI or in cardiogenic shock (67.1% and 70.0%). The proportion of patients treated with PCI increased from 19.8% in 2010-2015 to 42.7% in 2016-2020. There was no significant difference in survival between the PCI and CABG-groups (p=0.41). Conclusions: In patients with LMCAD the main factors determining treatment choice are age, anatomical complexity and acuteness. There has been a significant increase in LMCAD patients treated with PCI.Peer reviewe

Management and revascularization of diabetics with coronary artery disease in Iceland

Ágrip INNGANGUR Sykursýki er vaxandi vandamál en sykursjúkir eru í aukinni hættu á æðakölkun og útbreiddum kransæðasjúkdómi miðað við annað fólk. Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna hvernig meðferð kransæðasjúkdóms sykursjúkra var háttað á Íslandi frá 2010-2020. Skoðaðir voru áhrifaþættir meðferðarvals, hvort meðferð hefði breyst og langtímalifun sjúklinga. EFNIVIÐUR OG AÐFERÐIR Rannsóknin var afturskyggn lýðgrunduð gagnarannsókn en gagna var aflað í rauntíma með skráningu í SCAAR/SWEDEHEART-gagnagrunninn sem geymir upplýsingar um bakgrunnsþætti sjúklinga, niðurstöður kransæðaþræðinga og -víkkana og meðferðaráform. Meðtaldir voru allir sykursjúkir með kransæðasjúkdóm greindan í kransæðamyndatöku á árunum 2010 til 2020 á Íslandi. Heildarlifun var metin með Kaplan-Meier-aðferð og sjálfstæðir forspárþættir með Cox-aðhvarfsgreiningu. NIÐURSTÖÐUR Af 1905 tilfellum (1485 sjúklingar) voru 1230 (65%) meðhöndluð með kransæðavíkkun, 274 (14%) með kransæðahjáveituaðgerð og 401 (21%) með lyfjameðferð eingöngu. Aldursdreifingin var ólík í meðferðarhópunum þremur: Víkkunarhópurinn var á breiðasta aldursbilinu, hjáveituhópurinn á því þrengsta og meðalaldur lyfjameðferðarhópsins var hæstur. Sjúklingar í STEMI eða hjartabilunarlosti voru frekar víkkaðir og sjúklingar sem voru einnig með hjartalokusjúkdóm fóru frekar í hjáveituaðgerð. Hlutfall hjáveituaðgerða hækkaði eftir því sem kransæðasjúkdómurinn var útbreiddari: 41% sjúklinga með vinstri höfuðstofnsþrengsli og þriggja æða sjúkdóm gengust undir hjáveituaðgerð en aðeins 2% sjúklinga með einnar æðar sjúkdóm. Frá 2010 til 2020 hækkaði hlutfall kransæðavíkkana úr 49% í 72% en hlutfall hjáveituaðgerða og lyfjameðferðar eingöngu lækkaði. Ekki sást munur á heildarlifun sjúklinga eftir kransæðavíkkun og kransæðahjáveituaðgerð (p=1,00). ÁLYKTUN Stærri hópur sykursjúkra er nú meðhöndlaður með kransæðavíkkun en áður (þrír af hverjum fjórum). Ekki sást marktækur munur á lifun sjúklinga eftir víkkun eða hjáveituaðgerð en hóparnir voru þó ekki að fullu sambærilegir. Abstract Background: The incidence of diabetes is growing, and diabetics have increased risk of atherosclerosis and diffuse coronary artery disease (CAD). Our aim was to assess the revascularization treatment of diabetics with CAD in Iceland from 2010-2020, changes in management and long-term survival of patients. Methods: All patients in Iceland with diabetes and CAD on cardiac catheterization 2010-2020 were included in this retrospective, population-based study. We analyzed data from the SCAAR/SWEDEHEART database: patients' background information, findings of cardiac catheterization, planned treatment and results. The Kaplan-Meier method was used to estimate long-term survival and Cox-regression-analysis to adjust for predictor variables. Results: Of 1905 cases (1485 patients), 1230 (65%) underwent PCI, 274 (14%) CABG and 401 (21%) had medical therapy only. The age distribution differed: The PCI group had the widest age bracket, the CABG group the narrowest, and the medical therapy group had the highest mean age. Most patients with STEMI or cardiogenic shock underwent PCI, while most patients with concomitant heart-valve disease underwent CABG. The proportion of patients undergoing CABG increased with more diffuse CAD. 41% of patients with left main- and three-vessel disease underwent CABG while only 2% of those with single-vessel disease. From 2010-2020 the proportion of patients that underwent PCI increased from 49% to 72%. There was no difference in survival between the PCI and CABG groups (p=1.00). Conclusion: Three quarters of patients with diabetes and obstructive CAD are now treated with PCI. The PCI and CABG groups had overall equal survival but the groups had different characteristics. Keywords: CABG; Coronary artery disease; PCI; diabetes mellitus.Peer reviewe

Aðgerðasjúklingar liggja ekki aðgerðalausir II : um hjúkrun sjúklinga á skurðdeildum [rafbók]

Titill á kápu á: Hjúkrun aðgerðasjúklinga IINeðst á síðunni er hægt að nálgast bókina í heild sinni með því að smella á hlekkinn Skoða/Opna(view/open)- ÚR FORMÁLA - Bók þessi er önnur bóka í röðinni sem ber heitið: Aðgerðarsjúklingar liggja ekki aðgerðalausir og er innihald bókarinnar byggt á verkefnum hjúkrunarfræðinga sem stunduðu nám á meistarastigi í hjúkrun skurðsjúklinga við hjúkrunarfræðideild Háskóla Íslands. Innihald bókarinnar verður hvati til umræðu og til þróunar á hjúkrunarmeðferðum aðgerðasjúklinga. Nokkrir hjúkrunarfræðingar sem starfa á handlækningadeildum Sjúkrahússins á Akureyri eru í hópi þeirra sem eiga verkefni í bókinni, en hjúkrunarfræðideildin hefur undanfarin ár skapað hjúkrunarfræðingum jafnræði óháð búsetu til framhaldsnáms í hjúkrun. Aukin þekking þessara hjúkrunarfræðinga í hjúkrun aðgerðasjúklinga verður ómetanlegur styrkur fyrir hjúkrunina á sjúkrahúsinu og stofnunina í heild sinni. Mikil þrýstingur hefur verið undanfarin ár á almenna hjúkrunarfræðinga og stjórnendur í hjúkrun innan íslenska heilbrigðiskerfisins að þróa meðferðarárangur í hjúkrun, auka afköst um leið og krafan hefur verið um að lækka kostnað. Í dag og næstu ár verður staðan í ríkisfjármálum þannig háttað að kröfur verða gerðar um meiri hagræðingu en með þeim formerkjum að aðgengi íbúa skerðist ekki né innihald þjónustunnar. Mikilvægt er að hjúkrunarfræðingar taki ríkan þátt í þeim breytingum sem verða ákveðnar og hver og einn hjúkrunarfræðingur standi vörð um menntun og störf hjúkrunarfræðinga og það sem hefur áunnist í stöðu og þróun hjúkrunar sem fræðigreinar til heilla fyrir skjólstæðinga okkar.Í þágu sjúklingaFasta fyrir skurðaðgerð : „ekkert eftir miðnætti” er gömul klisjaEr þinn sjúklingur í hættu á vannæringu? Hlutverk hjúkrunarfræðinga í næringarmeðferð eldri sjúklinga sem fara í kransæðahjáveituaðgerðHlutverk næringar í sáragræðsluÁhættumat og varnir gegn myndun þrýstingssáraSárameðferð með sárasuguÁhrif fótanudds á svefn eldri skurðsjúklingaFóta- og handanudd sem viðbótarmeðferð við verkjum eftir hjáveituaðgerð á hjarta (CABG)Verkjameðferð við drentöku úr brjóstholi : bætir staðdeyfing á húð verkjameðferðina?Verkjamat aldraðra eftir skurðaðgerðBráðaverkjameðferð aldraðra á bæklunarskurðdeildVerkjamat hjá börnum eftir skurðaðgerðSamskipti og samvinna hjúkrunarfræðinga og læknaViðbrögð kvenna sem fara í endursköpun á brjóstum eftir brjóstnám vegna krabbameinsÚtskriftaráætlun eftir skurðaðgerð vegna brjóstakrabbameinsÚtskrift sjúklinga eftir mjaðmarbrotSjúklingafræðsla : símaeftirfylgd eftir hjartaskurðaðger