Prevalence of psychotropic drug use among elderly Icelanders living at home

Neðst á síðunni er hægt að nálgast greinina í heild sinni með því að smella á hlekkinn View/OpenOBJECTIVE: To evaluate the prevalence of psychotropic drug use among home-dwelling elderly Icelanders in the year 2006. MATERIALS AND METHODS: A population-based drug utilization study using the Icelandic Medicines Registry. The study group consisted of Icelanders, seventy years and older living at home (8% of total population). Prevalence of antidepressant, neuroleptic, anxiolytic and hypnotic use (ATC-groups N06A, N05A, N05B, N05C) was defined as the dispension per 100 individuals of one or more prescriptions for these drugs within the year 2006. For cross-national comparison we used data for 70-74 year olds in the Danish Registry of Medicinal Product Statistics. RESULTS: One third of all dispensed prescriptions in Iceland in 2006 were for people aged 70 years and older, and one fourth were for psychotropics. Elderly women were more likely than men to use psychotropics (RR=1.40 95% CI: 1.37-1.43). The prevalence of psychotropic use was 65.5% for women and 46.8% for men. Anxiolytics and hypnotics (N05B or N05C) were the most frequently used psychotropics, with a prevalence of 58.5% for women and 40.3% for men. Antidepressants were used by 28.8 % of women and 18.4 % of men. Neuroleptics were used by 5%. By comparing 70-74 years old Icelanders and Danes, the Icelanders were 1.5 to 2.5 times more likely to receive any psychotropics drug in 2006. CONCLUSION: Use of psychotropics, especially anxiolytics and hypnotics, is common among elderly Icelanders. Comparing information for 70 to 74 year olds with Danes of same age, the prescribing of psychotropics is more frequent in Iceland.Markmið: Að meta algengi geðlyfjanotkunar aldraðra sem bjuggu utan stofnana árið 2006. Efniviður og aðferðir: Lýsandi áhorfsrannsókn sem byggði á gögnum úr lyfjagagnagrunni Landlæknisembættisins. Þýðið var Íslendingar 70 ára og eldri sem bjuggu utan stofnana (8,6% af heildarmannfjölda). Algengi þunglyndis-, geðrofs-, kvíðastillandi- og svefnlyfjanotkunar (ATC-flokkar N06A, N05A, N05B, N05C) var skilgreint sem fjöldi einstaklinga á hverja 100 íbúa sem leysti út eina eða fleiri lyfjaávísun á tiltekin lyf árið 2006. Niðurstöður voru bornar saman við upplýsingar úr lyfjagagnagrunni um geðlyfjanotkun Dana á aldrinum 70 til 74 ára. Niðurstöður: Einstaklingar 70 ára og eldri leystu út þriðjung allra lyfjaávísana á Íslandi árið 2006, þar af var fjórðungur á geðlyf. Eldri konur voru líklegri en karlar til að nota geðlyf (RR=1,40 95% CI: 1,37-1,43). Algengi geðlyfjanotkunar í þýðinu var 65,5% fyrir konur og 46,8% fyrir karla. Algengust var notkun kvíðastillandi lyfja og svefnlyfja (N05B eða N05C), 58,5% meðal kvenna og 40,3% meðal karla. Algengi þunglyndislyfjanotkunar var 28,8% meðal kvenna og 18,4% meðal karla. Um 5% þýðisins notaði geðrofslyf. Algengi geðlyfjanotkunar meðal 70-74 ára var 1,5 til 2,5 falt hærra á Íslandi en Danmörku. Ályktun: Geðlyfjanotkun eldri Íslendinga er almenn, einkum í flokkum kvíðastillandi- og svefnlyfja. Samanborið við upplýsingar úr dönskum lyfjagagnagrunni fyrir aldurshópinn 70-74 ára er ávísun á geðlyf algengari á Íslandi

Diagnosing occupational diseases. Examples from shellfish industry

Neðst á síðunni er hægt að nálgast greinina í heild sinni með því að smella á hlekkinn View/OpenIt is very important to report suspected occupational diseases in Iceland to the Administration of Occupational Safety and Health, so they can be diagnosed, investigated in details and improvements made. This article describes the illness of clam workers at Thornórshöfn, a small village in the northern part of Iceland. It lead to a detailed investigation and the diagnosis of clamworkers hypersensitivity pneumonitis. Many specialists participated in the study that lead to improvement in the factory that has benefitted the workers.Mikilvægt er að tilkynna um atvinnusjúkdóma til Vinnueftirlits ríkisins því þá er hægt að greina þá, rannsaka ítarlega og gera tillögur til úrbóta. Hér er lýst veikindum starfsmanna í kúskelvinnslu á Þórshöfn sem leiddu til mjög yfirgripsmikillar rannsóknar og til greiningar kúfisksóttar sem er tegund ofsanæmislungnabólgu. Margir aðilar tóku þátt rannsókninni sem leiddi til endurbóta á verksmiðjunni sem hafa komið starfsfólki til góða

Whole genome characterization of sequence diversity of 15,220 Icelanders

Understanding of sequence diversity is the cornerstone of analysis of genetic disorders, population genetics, and evolutionary biology. Here, we present an update of our sequencing set to 15,220 Icelanders who we sequenced to an average genome-wide coverage of 34X. We identified 39,020,168 autosomal variants passing GATK filters: 31,079,378 SNPs and 7,940,790 indels. Calling de novo mutations (DNMs) is a formidable challenge given the high false positive rate in sequencing datasets relative to the mutation rate. Here we addressed this issue by using segregation of alleles in three-generation families. Using this transmission assay, we controlled the false positive rate and identified 108,778 high quality DNMs. Furthermore, we used our extended family structure and read pair tracing of DNMs to a panel of phased SNPs, to determine the parent of origin of 42,961 DNMs.Peer Reviewe

Eighty-eight variants highlight the role of T cell regulation and airway remodeling in asthma pathogenesis

Publisher's version (útgefin grein)Asthma is one of the most common chronic diseases affecting both children and adults. We report a genome-wide association meta-analysis of 69,189 cases and 702,199 controls from Iceland and UK biobank. We find 88 asthma risk variants at 56 loci, 19 previously unreported, and evaluate their effect on other asthma and allergic phenotypes. Of special interest are two low frequency variants associated with protection against asthma; a missense variant in TNFRSF8 and 3‘ UTR variant in TGFBR1. Functional studies show that the TNFRSF8 variant reduces TNFRSF8 expression both on cell surface and in soluble form, acting as loss of function. eQTL analysis suggests that the TGFBR1 variant acts through gain of function and together with an intronic variant in a downstream gene, SMAD3, points to defective TGFβR1 signaling as one of the biological perturbations increasing asthma risk. Our results increase the number of asthma variants and implicate genes with known role in T cell regulation, inflammation and airway remodeling in asthma pathogenesis.We thank the individuals who participated in this study and the staff at the Icelandic Patient Recruitment Center and the deCODE genetics core facilities. Further to all our colleagues who contributed to the data collection and phenotypic characterization of clinical samples as well as to the genotyping and analysis of the whole-genome association data. This research has been conducted using the UK biobank Resource under Application Number ‘24711’.Peer Reviewe

Rare variants with large effects provide functional insights into the pathology of migraine subtypes, with and without aura

Publisher Copyright: © 2023, The Author(s).Migraine is a complex neurovascular disease with a range of severity and symptoms, yet mostly studied as one phenotype in genome-wide association studies (GWAS). Here we combine large GWAS datasets from six European populations to study the main migraine subtypes, migraine with aura (MA) and migraine without aura (MO). We identified four new MA-associated variants (in PRRT2, PALMD, ABO and LRRK2) and classified 13 MO-associated variants. Rare variants with large effects highlight three genes. A rare frameshift variant in brain-expressed PRRT2 confers large risk of MA and epilepsy, but not MO. A burden test of rare loss-of-function variants in SCN11A, encoding a neuron-expressed sodium channel with a key role in pain sensation, shows strong protection against migraine. Finally, a rare variant with cis-regulatory effects on KCNK5 confers large protection against migraine and brain aneurysms. Our findings offer new insights with therapeutic potential into the complex biology of migraine and its subtypes.Peer reviewe

Togarasjómenn. Þýðing á bók Austin Mitchell og Anne Tate "Fishermen. The Rise and Fall of Deep Sea Trawling" ásamt umfjöllun um þýðingarferlið

Ritgerðin Togaramenn skiptist í tvö meginþætti. Fyrri hlutinn er fræðileg umfjöllun um nokkra af helstu kenningasmiðum þýðingafræðinnar og jafnframt hvernig leitast er við að beita kenningum þerra. Fræðimennirnir voru valdir af ólíkum tímaskeiðum bæði til að endurspegla sígild og einnig breytileg viðhorf til þýðinga. Rómverjinn Marcus Tullius Cíceró (106-43 f.Kr.) var með þeim fyrstu til að setja fram það sjónarmið að fremur bæri að leggja áherslu á merkingu og aðlögun að málfari markmálsins en að þýða orð fyrir orð. Ýmsir síðari tíma þýðendur eins franski húmanistinn Etienne Dolet á 16. öld og breska skáldið John Dryden á 17. öld aðhylltust í meginatriðum sjónarmið Cícerós og settu sjálfir fram í ritum sínum regluverk um þýðingar. Við annan tón kvað hins vegar hjá þýska guðfræðingnum Friedrich Schleiermacher (1768-1834) sem hvatti til þess að lesandinn væri fluttur til höfundar og lærði að meðtaka aðskilnað (e. alientation) eða það sem nú væri nefnt útlenskun (e. foreignization) þýðinga. Á tuttugustu öldinni öðlast þýðingafræðin viðurkenningu sem fræðigrein ekki síst fyrir tilstilli bandaríska fræðimannsins Eugene A. Nida (f. 1914) sem einkum er þekktur fyrir að setja fram hugtökin um jafngildi (e. equivalence) í þýðingum sem síðan greinast í formlegt jafngildi (e. formal equivalence) og áhrifajafngildi ( e. dynamic equivalence). Síðari þáttur ritgerðarinnar er þýðing á bókinni Fishermen – The Rise and Fall of Deep Water Trawling eftir bresku höfundana Austin Mitchell and Anne Tate. Bókin skiptist í 13 kafla sem allir hefjast með stuttum inngangi höfunda en meginefni bókarinnar er viðtöl við 72 einstaklinga, breska togarasjómenn og aðila nátengda þeim. Viðtölin fjalla að mestu um líf sjómannanna frá árunum eftir síðari heimstyrjöld og þau ná til þess tíma er deilum Íslendinga og Breta um fiskveiðilögu var að ljúka á áttunda áratug síðustu aldar. Viðtölin eru skráð eftir hljóðritun og gefa frábæra innsýn í líf og störf togaramanna þessa tímabils. Mennirnir koma til dyra eins og þeir eru klæddir og tala hispurslaust með því málfari sem þeim er tamt. Skoðanir þessara sögumanna ber ekki að skilja sem öruggar sagnfræðilegar heimildir en út úr frásögnum þeirra má þó lesa þátt úr sameiginlegri atvinnusögu Íslendinga og Breta

Fyrstu 200 dagarnir í starfi forstjóra

Viðskiptafræðideild hefur samþykkt lokaðan aðgang að þessari ritgerð í fjögur ár.Einn megin tilgangur þessarar rannsóknar er að framkvæma athugun á því ferli sem átti sér stað á 200 daga tímabili þegar nýr forstjóri var ráðinn til Olíuverzlunar Íslands hf. í september 2014. Félagið býr yfir langri sögu og er með elstu starfandi fyrirtækjum landsins og með sterkar rætur og menningu. Í rannsókninni eru rakin mörg sjónarmið um tilgang og þörf breytinga, stjórnun breytinga, mannauðinn og hlutverk hans í breytingarferlinu, viðbrögð mannauðsins og mögulega andstöðu við breytingar og hvaða verklag er til þess fallið að stjórna innleiðingu breytinga og stefnumörkunar. Framkvæmd var eigindleg rannsóknaraðferð þar sem tekin voru viðtöl við fimm aðila framkvæmdastjórnar félagsins. Var reynt ná fram upplifun þeirra og mati á hvort vel hafi verið staðið að breytingaferlinu og hvort undirbúningi og skipulagi hafi verið ábótavant. Dregnar voru ályktanir af svörum og mati viðmælenda og gerður fyrirvari á niðurstöður rannsóknar þar sem rannsakandi er sjálfur þátttakandi í umræddu ferli og náinn samstarfsmaður viðmælenda. Einnig voru framkvæmdar megindlegar rannsóknir, annars vegar á því hvort skipulagsbreytingar hafi verið jákvæðar, vel kynntar og skilað meiri skilvirkni starfsmanna og hins vegar á hvort breyting hafi orðið á menningu fyrirtækisins á þessum tíma. Ályktarnir eru dregnar af þessu niðurstöðum. Helstu niðurstöður um framkvæmd innleiðingarinnar eru að mikilvægt er að skipuleggja ferlið vel í upphafi og að forstjóri þarf að hafa skýra sýn á nauðsynlegar breytingar. Hann þarf jafnframt að hafa stuðning hluthafa og stjórnar og fjármagn til að tryggja nauðsynlegan framgang breytinga. Reynsla stjórnenda er mikilvæg í teymisvinnu þar sem stjórnun breytingaferlisins á sér stað og því mikilvægt að þekking stjórnenda sé til staðar á viðkomandi rekstri, skilningur á menningu fyrirækisins og hvaða tegund skipulagsheildar unnið er með og hvernig hún mun líta út að breytingum loknum. Niðurstöður rannsóknar gefa til kynna að ágætlega hafi verið staðið að breytingarferlinu og að þær aðferðir sem voru notaðar rími ágætlega við þau líkön og kenningar breytingarstjórnunar sem höfð voru til hliðsjónar. Þó svo finna megi hnökra á framkvæmdinni þá heppnaðist hún vel og styðja þær rannsóknir sem framkvæmdar voru vegna ferlisins þá niðurstöðu ágætlega

Aukið atvinnuleysi á Íslandi í kjölfar fjármálakreppu: Hefur Beveridge kúrfan hliðrast?

Í kjölfar bankahrunsins hefur atvinnuleysi á Íslandi aukist úr rúmum tveimur prósentum í rúm sjö prósent á tæplega tveimur árum. Spurning er hvort aukið atvinnuleysi verði langvarandi vandamál á Íslandi. Í þessari ritgerð eru ýmsir þættir teknir til skoðunar sem kunna að gefa svar við því. Fjármálakreppan á Íslandi er sett í samhengi við efnahagsþrengingarnar sem Finnland stóð frammi fyrir á tíunda áratug síðustu aldar. Atvinnuleysi þar í landi jókst verulega og varanlega í kjölfar kreppunnar. Íslenska Beveridge kúrfan hliðraðist í kjölfar bankahrunsins og getur það gefið vísbendingu um aukið atvinnuleysi á Íslandi til langs tíma. Hliðrun Beveridge kúrfunnar virðist einkum orsakast af tveimur þáttum. Fyrri þátturinn er aðlögun hagkerfisins að breyttri uppbyggingu. Seinni þátturinn er rausnarlegt atvinnuleysis-bótakerfi sem dregur úr hvata fólks til að þiggja þau störf sem í boði eru. Samspil þess og eðlis lausra starfa og atvinnulausra dregur enn frekar úr vinnuhvata fólks. Misræmi er til staðar á milli þeirra starfa sem í boði eru og hinna atvinnulausu. Flest störfin gefa lág laun samanborið við atvinnuleysisbætur. Stór hluti atvinnulausra hafði góðar tekjur áður en til atvinnumissis kom og kýs frekar að þiggja bætur en að taka þeim lausu störfum sem í boði eru. Þar með er ljóst að hliðrun Beveridge kúrfunnar mun verða varanleg þangað til betri störf bjóðast sem borgar sig fyrir atvinnulausa að taka. Til að sporna megi við auknu atvinnuleysi nægir því ekki að fjölga störfum. Störfin þurfa að vera vel launuð og þess eðlis að þau henti atvinnulausum

BUGL, barna og unglingageðdeild [myndefni]

Hægt er að horfa á kynningarmyndbandið með því að smella á hlekkinn í Additional Links sviðinu - ATH einungis er hægt að horfa á myndbandið úr tölvum tengdum spítalanetinu.Kynningarmyndband um starfsemi BUGL, barna og unglingageðdeild LSH. Sett á vefinn: 14.5.2007. Lengd: 8 mínútur og 18 sekúndur. Handrit: Ólafur Guðmundsson. Þulur: Jón Baldvin Halldórsson. Myndgerð: Ásvaldur Kristjánsson. Útgefið í Maí 2004