Bilim ve teknoloji çağında Türkiye'de inovasyon faaliyetleri

TÜBİTAK SOBAG01.08.2010Bu projenin amacı, bilgi tabanlı bir ekonomiye geciş sürecinde Türkiye’deki inovasyon etkinliklerinin farklı boyutlarının çözümlenmesidir. Bu proje IS0604 numaralı COST (European Cooperation in the Field of Scientific and Technical Research) STRIKE aksiyonuna (Science and Technology Research in a Knowledge-based Economy) uygun olarak hazırlanmıştır. Projemizin giriş bölümünde, Türkiye’de 1980 yılında dışa açık bir ekonomiye geçildikten sonra teknoloji aktarımı, inovasyon ve bilimsel etkinlikler alanında gözlemlenen gelişmeler incelenecektir. Bu incelemeden hareketle, bilim ve teknoloji alanında ülkemizdeki etkinliklerin yetersiz olduğuna işaret edilecek ve bu eksikliğin nedenlerini incelemek amacıyla bir dizi konu önerilecektir. İlk olarak, sosyal ağ analizi yaklaşımından hareketle, yayın ve atıflarla ilgili ulusal ve uluslararası veri tabanları kullanılacak ve Türkiye’deki bilim insanlarının ve üniversitelerin hem yurt içinde hem de yurt dışında dahil oldukları ortak yayın ağları tespit edilecektir. Böylece, Türkiye’deki üniversitelerin ne ölçüde dünya bilimsel bilgi stokuna eristikleri, bu yolla elde edilen bilgilerin ülke içine ağ yapılar aracılığıyla yayılıp yayılmadığı incelenecek ve yurt içi ile yurt dişi ağlara katılan bilim insanları/üniversiteler arasında bir kutuplaşmanın olup olmadığı çözümlenecektir. İkinci olarak, bir bilimsel ve teknolojik çıktı göstergesi olan patentlerin teknolojik araştırma süreciyle olan bağlantısı ele alınacaktır. Başta Türkiye Patent Enstitüsü ve İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’ndan elde edilecek firma verileri kullanılarak, Türkiye’deki Araştırma ve Geliştirme (AR-GE) faaliyetlerinin etkinlik düzeyi ölçülecek ve bunu takiben AR-GE harcamalarının patent başvurularına ve patent almaya giden sürece olan etkileri bir stokastik sınır analizi çerçevesi içinde incelenecektir. Üçüncü olarak, kuramsal yaklaşımların; gelişmekte olan ülkelerin ancak ve ancak inovasyon etkinliklerini kalıcı şekilde arttırdıkları ölçüde küreselleşen dünya ekonomisinde marjinalize olmaktan kurtulabilecekleri yönündeki saptamasından yola çıkılacak ve Türkiye’de 1980 sonrası iktisadi alanda uygulanan reformların AR-GE faaliyetlerini ne ölçüde uyardığı mercek altına alınacaktır. Bu reformların bir sonucu olarak; iç ve dış piyasalarda artan rekabetçi baskının ve dünya teknoloji stokuna daha kolayca ulaşmanın mümkün olduğu bir ortamda, kürselleşmenin Türkiye’deki AR-GE faaliyetlerini olumlu yönde etkileyeceği beklentisinin ne ölçüde gerçekleştiği sınanacaktır. Dördüncü olarak, küreselleşme surecinde, yabancı sermaye yatırımlarının (YSY) gelişmiş ülkelerden gelişmekte olan ülkelere bir teknoloji aktarımı aracı olarak ön plana çıktığı saptamasından hareketle, YSY’nin 1980 sonrası Türkiye imalat sanayinde verimliliğe ve beşeri sermaye yayılmasına olan etkisi incelenecektir. Nicel yöntemler ve sektör bazında veriler kullanılarak, Türkiye için önem arz eden ve bir o kadar da az incelenen bu husus, bu bolümde derinlemesine çözümlenecektir.This project aims at analysing different dimensions of innovation activities in Turkey within the background of its transition to a knowledge-based economy. This project proposal has been prepared in line with the COST action (No IS0604) – STRIKE (Science and Technology Research in a Knowledge-based economy). As an introduction, we give a brief account of the technology transfer, innovation and scientific activities in Turkey after the 1980 switch to outward-oriented economic policies. This descriptive analysis will show the insufficient amount of innovative and scientific activities in Turkey that has been taking place in the New Millennium and will put forward a number of themes that should be investigated to address this issue. First, using national and international data on publications and citations, we will identify national and international coauthorship networks Turkish scholars and universities are part of. Social network analysis will be used to this purpose. We will also examine to what extent scientific knowledge available abroad are accessed by Turkish universities/scholars and to which extent this knowledge is diffused through domestic coauthorship networks in Turkey. Second, we will evaluate the efficiency of the research and development (R&D) processes in Turkey by using data sources from Turkish Patent Institute, Istanbul Stock Exchange, and other related institutions. We will investigate the impact of the R&D process to patent applications and grants. The most important contribution of such an attempt to the national literature is the application of stochastic frontier analysis to Turkish data. Thus, this part of the study means the evaluation of efficiency of R&D processes, at the same time it also suggests a new methodology for the evaluation R&D processes. Thirdly, we will analyze to which extent R&D expenditures are positively affected by the opening up of the Turkish economies in the aftermath of the 1980 economic reforms. Using quantitative methods, we will examine whether and to what extent increased domestic and foreign competition as well as an extended access to the world technology stock affected positively R&D activities in Turkey. This is a crucial issue since theoretical approaches indicate that only a sustained increase in innovation activities of firms will enable developing countries from being marginalized on the world economic scene. Fourthly, the impact of foreign direct investment (FDI) flows on the productivity and human capital diffusion within the manufacturing sector will be assessed. This is also an important issue given the increasing role of FDI as a channel of technology transfer from developed to developing countries. Quantitative methods will be mobilized to assess the extent of technology transfer realized by foreign firms present in the Turkish manufacturing sector after 1980. These four themes are expected to complement each other and provide a picture of the scientific and technological research activities in Turkey. They are expected to shed light on current problems and enable us to come up with proposals aimed at overcoming them