Internal migration and population development in Iceland

Iceland’s settlement pattern has gone through at least four distinct phases. The first phase was when initial settlers came in the ninth and tenth century. They were farmers and the initial settlement pattern reflected the suitability of the Icelandic countryside for farming. Small farms were set up where the land was suitable for the animals to graze that the settlers introduced to the country, in particular sheep, cows and horses. Such farmland was found in the areas near the Icelandic coast, with the highland in the interior of the country being too cold for farming and having little or no vegetation

EMU and the Icelandic labour market

In this paper we look at the costs and benefits for Iceland from joining the EMU from a labour-market perspective. We conclude that none of Mundell's three criteria for an optimal currency area are at present fulfilled for Iceland and the initial Euro zone. Shocks to the Icelandic economy are found to be asymmetric with those experienced in other countries, nominal wages rigid, and migration limited. The painful adjustment of the Faeroese economy to macroeconomic shocks in the early 1990s suggests that the disadvantages of not having a separate currency can be substantial if nominal wages are rigid. Substantial variation in labour market participation and frequent adjustments of the exchange rate seem to have held unemployment in check in Iceland, at least until around 1988.

Samkeppnishæfni og lífskjör

Enginn útdráttu

Lender of last resort in a monetary union

The theory of optimal currency areas was developed during the 1960’s and 1970’s. At that time the international financial system was very different from the current system, banking systems were smaller and the flow of funds across borders limited. Developments in the Eurozone in recent years have shown that when the theory was developed and the decision made to adopt the euro some of the drawbacks of a common currency were not foreseen and important issues were not addressed. This includes the role of a common central bank as a lender of last resort to national governments. In addition, few foresaw how many closely linked financial systems could create problems that are unsolvable without the cooperation of several governments. An adequate framework for dealing with such problems was thus not put in place. The possibility that macro-economic shocks could originate in the financial system was mainly ignored. During the current crisis it has been necessary to address all these issues. It took four years to find a politically viable solution. This involves the redefinition of the role of the European Central Bank, making it a lender of last resort to national governments. This policy change buys time to deal with many fundamental imbalances within the Eurozone but does not in and of itself solve the underlying problems. The delay in implementing this policy was however very costly

The generational relay race Boðhlaup kynslóðanna

This article analyzes the development of private consumption, public consumption, national and domestic product in Iceland from 1870 to present times and projects likely changes for the next 50 years. It is established that the later people are born during this period the greater will their consumption be on average. The difference from one generation to the next is very large in the early part of the period analyzed here. It has since shrunk but is still substantial. Children born in the year 2010 can expect that their lifetime private consumption will be 22% larger than their parents and their consumption of public goods 78% larger. Both private and public consumption have increased substantially from one generation to the next but public consumption has grown faster. The article also estimates the value of the Icelandic economy based on its ability to create goods and services and finds that it was 51.100 billion ISK in the year 2011. That is sixty times greater than in the year 1870.<br>Grein þessi fjallar um þróun einkaneyslu, samneyslu, þjóðar- og landsframleiðslu og eignir Íslendinga frá árinu 1870 og til vorra daga auk þess að spá líklegri þróun 50 ár fram í tímann. Í ljós kemur að því síðar sem fólk fæðist á þeim tíma sem skoðaður er þeim mun meiri verður neysla þeirra að jafnaði. Mjög mikill munur er á neyslu einstakra kynslóða framan af tímabilinu. Hann fer síðan minnkandi en er þó áfram talsverður. Þannig geta börn fædd árið 2010 vænst þess að samanlögð einkaneysla þeirra alla ævina verði um 22% meiri en foreldranna og samneysla 78% meiri. Bæði einkaneysla og samneysla hafa aukist verulega frá einni kynslóð til annarrar en þó samneysla hlutfallslega meira. Í greininni er jafnframt lagt mat á verðmæti íslenska hagkerfisins í ljósi framleiðslugetu þess og er niðurstaðan um 51.100 milljarðar árið 2011. Það er sextugföldun frá árinu 1870

Eigið fé í húfi í fasteignum

Í rannsókninni er beitt aðferð sögulegrar hermunar til að leggja mat á þá áhættu sem fasteignakaupendur á Íslandi taka vegna sveiflna í verði fasteigna. Sérstaklega er horft til þess hvaða sveiflur eru líklegar í eigin fé fyrstu árin eftir mjög skuldsett fasteignakaup. Byggt er á tímabilinu 1981 til 2015. Niðurstöðurnar eru jafnframt bornar saman við þær sem fást með stikuðum aðferðum. Bakgrunnur rannsóknarinnar er sá vandi sem upp kom eftir mikla verðhækkun fasteigna árin 2004 til 2007 og síðan snarpa verðlækkun í kjölfarið. Svipuð staða hafði einnig komið upp í upphafi níunda áratugarins. Rannsóknin sýnir m.a. fram á að ýmsar útgáfur verðtryggðra lána koma mjög svipað út hvað varðar sveiflur í eigin fé, þ.e. lánstími og lánsform (jafnar greiðslur eða jafnar afborganir) skiptir litlu, en miklu skiptir hvert eigið fé er í upphafi. Þá sýnir rannsóknin fram á að svokölluð lyklalög myndu vart henta sem góð lausn fyrir Ísland, mun vænlegra væri að leita leiða til að aðstoða fasteignakaupendur við að standa í skilum, t.d. með einhvers konar greiðslujöfnun ef raunlaun dragast skarpt saman um skeið

Áhættuálag hlutabréfa í ljósi hruns markaða

Eignarhald á skráðum fyrirtækjum víða um heim hefur færst í æ ríkari mæli í hendur stofnanafjárfesta, einkum verðbréfasjóða. Þróunin hérlendis hefur verið mjög svipuð, nema hvað lífeyrissjóðir leika mun stærra hlutverk en aðrir stofnanafjárfestar. Ein afleiðing þessa er að fagfjárfestar, sérstaklega stórir sjóðir með fjölbreytt eignasöfn, eiga í sívaxandi mæli stóran hlut í mörgum fyrirtækjum sem keppa á sama markaði. Þetta sameiginlega eða lárétta eignarhald (Horizontal Ownership) virðist hafa umtalsverð áhrif á samkeppni fyrirtækja. Í bankarekstri í Bandaríkjunum virðist slíkt eignarhald m.a. skila sér í verri kjörum fyrir viðskiptavini, hærri vaxtamun og hærri þjónustugjöldum, og um leið auknum hagnaði fyrirtækjanna. Svipuð áhrif hafa komið fram í flugi. Vegna stærðar íslensku lífeyrissjóðanna er lárétt eignarhald mjög algengt hlutafélögum sem eru skráð í Kauphöll Íslands. Í rannsókninni eru skoðaðir sérstaklega þrír markaðir þar sem tvö eða þrjú samkeppnisfyrirtæki eru öll skráð í kauphöllinni. Það eru tryggingar, fasteignir og fjarskipti. Í ljós kemur að á öllum mörkuðunum er lárétt eignarhald mjög útbreitt. Það kemur sérstaklega skýrt fram á fjarskiptamarkaðinum, þar sem um það bil tveir þriðju hlutafjár í hvoru samkeppnisfyrirtækja er í eigu aðila sem er jafnframt stór hluthafi í keppinautnum. Ekkert verður hér fullyrt um það hvaða afleiðingar þetta láretta eignarhald á íslenskum fyrirtækjum hefur á samkeppni og verð. Engar rannsóknir hafa verið gerðar á því. Bandarískar rannsóknir benda þó eindregið til þess að eðlilegt sé að hafa áhyggjur

Friðrik G. Olgeirsson: Í þágu þjóðar. Saga skatta og skattkerfisbreytinga á Íslandi 1877-2012

BókardómurÍ umsögn gagnrýnanda kemur meðal annars eftirfarandi fram: Þegar á heildina er litið er þetta óumdeilanlega vel unnið rit og höfundi og útgefanda til sóma. Ritið varpar ágætu ljósi á mikilvægan þátt í íslenskri þjóðfélagsþróun sem ekki hefur verið fjallað um með sambærilegum hætti áður. Fyrir áhugamenn um stjórnmála- eða hagsögu Íslands er það sérstaklega vel þegið og án efa munu margir þeirra sem vinna eða hafa unnið að skattamálum og þekkja þessa sögu að einhverju leyti sjálfir hafa áhuga á lestri þess

Internal and External Migration in Iceland 1960-94: A Structural Model, Government Policies and Welfare Implications

Doktorsritgerð í hagfræði frá Yale háskóla í BandaríkjunumThis paper aims at analyzing migration patterns in Iceland. A model that explains individuals' migration decisions is constructed and then used to estimate the cost associated with relocating and how the shocks that drive migration are divided between common and idio-syncratic terms. The model that explains individuals' migration decisions solves a lifetime utility maximization problem using dynamic programming. This turns out to be infeasible for the problem at hand using standard methods since there are an order of magnitude too many state variables. A method is developed to circumvent this by focusing on only a part of the state vector. The structural parameters of the model are estimated using the method of simulated moments. The results are used to analyze the efficiency and welfare effects of government actions aimed at keeping marginal areas populated