Osteoporosis : a look into the past

Na różne formy osteoporozy ludzie chorowali od zawsze, ale nawet przed 100 laty był to jeszcze problem zdrowotny niewielkiej grupy osób - tych, które wyjątkowo dożywały sędziwego wieku lub też cierpiały na choroby, o których dziś wiemy, że powodują osteoporozy wtórne, ale w dawnych czasach praktycznie nieleczone, częściej były powodem zgonu niż złamań osteoporotycznych. W wieku XX, a zwłaszcza w jego drugiej połowie, nastąpiło znaczne wydłużenie średniego czasu życia oraz przyspieszenie postępu technologicznego i cywilizacyjnego. Osteoporoza jawi się jako poważny, narastający problem społeczny. Zostaje zauważona przez lekarzy również w Polsce. Niniejsze opracowanie jest próbą spojrzenia z polskiej perspektywy na postęp wiedzy i praktyki medycznej w tym zakresie.People have always got sick from various forms of osteoporosis, but even 100 years ago it was a health problem of a small group of people, i.e. those who lived to a very old age or suffered from diseases which are now known to cause secondary osteoporosis, but in the old days virtually untreated, diseases were causing death faster than osteoporotic fractures. The twentieth century, especially the second half, witnessed a significant lengthening of average lifespan, technological progress and civilization acceleration and now osteoporosis occurs as a serious, growing social problem. The problem is noticed by doctors all over the world, including Poland. This study is an attempt to look from the Polish perspective on the progress of medical knowledge and practice in this area

Wpływ leczenia biologicznego na metabolizm kostny chorych na reumatoidalne zapalenie stawów i zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa

Choroby układowe, takie jak reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) i zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK), charakteryzują się zaburzeniami struktury i metabolizmu kości w postaci nadżerek w obrębie stawów oraz miejscowej i uogólnionej utraty masy kostnej. Za powstanie zarówno destrukcji w stawach, jak i wtórnej osteoporozy odpowiadają złożone mechanizmy działania mediatorów zapalnych i układu osteoprotegeryna/RANKL na komórki tkanki kostnej. Okazało się, że wprowadzenie leczenia blokerami TNF-α poprzez wygaszenie stanu zapalnego wywiera efekt hamujący resorpcję kostną i zwalnia proces tworzenia nadżerek. W kilku badaniach klinicznych wykazano także, że terapia blokerami TNF może powodować wzrost BMD zarówno w seronegatywnych spondyloartropatiach, jak i wśród chorych na RZS. Leczenie biologicznymi blokerami limfocytów B (rituksimab) oraz T może stanowić równie efektywną formę terapii RZS. Próby kliniczne zastosowania przeciwciała anty-RANKL (Denosumab) w leczeniu RZS wykazały, że zablokowanie ligandu RANK hamuje powstawanie nadżerek kostnych, ale pozostaje bez wpływu na proces zapalny. Prezentowany artykuł stanowi przegląd najistotniejszych i nowych doniesień naukowych dotyczących wpływu nowoczesnych, celowanych terapii biologicznych na metabolizm kostny, masę kostną i procesy miejscowej destrukcji stawów.Systemic inflammatory disorders like rheumatoid arthritis (RA) and ankylosing spondylitis (AS) are characterized by extensive dysregulation of bone metabolism recognized as focal articular bone erosions, juxta-articular and systemic bone loss. The complex interactions between bone cells, osteoprotegerin/RANKL pathway and a variety of inflammatory mediators are involved in the pathogenesis of focal and systemic osteopenia. Treatments with TNF-α blockers inhibit inflammation-induced bone resorption and might prevent structural bone damage in RA. In some studies with anti-TNF agents, an increase in BMD has been documented in spondyloarthropathies and in RA. The B-cell depleting antibody rituximab and the T-cell costimulation blocker abatacept are emerging as other effective treatment options in RA. Studies with anti- RANKL antibody Denosumab in RA demonstrate, that treatment targeting RANKL prevents development of erosions but not inflammation. This article reviews recent scientific literature regarding the effects of modern targeted therapies on bone turnover, bone mass and focal damage of joints

Assessment of the quality of life of patients with rheumatoid arthritis by means of questionnaire research

Wstęp: Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest chorobą przewlekłą, prowadzącą do niepełnosprawności, która istotnie wpływa na ważne obszary życia pacjentów. Celem pracy było określenie wpływu czynników społeczno-demograficznych oraz parametrów aktywności choroby na ocenę jakości życia chorych na RZS. Materiał i metody: Badanie przeprowadzono w grupie 94 chorych na RZS. Jakość życia oceniano za pomocą kwestionariusza własnego KALU (nazwa utworzona przez autorów kwestionariusza) i Health Assessment Questionnaire (HAQ). W celu pomiaru aktywności choroby posłużono się wskaźnikiem DAS 28. Wyniki: Współczynnik korelacji dla wieku i sprawności ruchowej KALU oraz wieku i pracy zarobkowej KALU wynosił odpowiednio r = 0,24, p < 0,01 i r = 0,34, p < 0,05. Czas trwania choroby w pewnym stopniu wpływał tylko na ocenę sprawności ruchowej (r = 0,2, p < 0,05). Aktywność choroby istotnie korelowała z niższą oceną jakości życia w wymiarze sprawności ruchowej mierzoną zarówno za pomocą HAQ (r = 0,49, p < 0,001), jak i KALU (r = 0,41, p < 0,001). W podgrupie chorych, którzy korzystali z urządzeń i/lub pomocy innych osób, aktywność choroby (DAS 28) była znacznie wyższa (t = –2,48, p < 0,01). Wnioski: Wykazano przydatność kwestionariuszy KALU i HAQ w ocenie jakości życia. Stwierdzono istotną korelację oceny jakości życia, utraty samodzielności przez osoby chore na RZS oraz aktywności procesu zapalnego.Introduction: Rheumatoid arthritis (RA) is a chronic disease leading to disability which affects important areas of the patient’s life. The aim of the study was to assess the influence of social-demographic factors and disease activity parameters on the quality of life of patients with RA. Material and methods: The study was performed in a group of 94 patients with RA. The quality of life was assessed by own questionnaire KALU and the HAQ disability index. For the measurement of activity of RA the disease activity score (DAS 28) was used. Results: The correlation coefficient for the age and physical function, and also the age and earning ability determined on KALU were r = 0.24, p < 0.01 and r = 0.34, p < 0.05, respectively. We found that the duration of RA affects only the assessment of physical function (r = 0.2, p < 0.05). The disease activity scores correlated with the lower estimation of the quality of life conditioned by the physical function measured with HAQ (r = 0.49, p < 0.001) and with KALU (r = 0.41, p < 0.001). In the subgroup of patients who use various devices and/or who take help from other people, the activity of RA (DAS 28) was significantly higher (p < 0.01). Conclusions: Using both questionnaires a significant correlation between the quality of life and the loss of independence of patients with RA and disease activity was observed

Whole-body cryotherapy decreases fibrinolytic activity in blood of patients with rheumatoid arthritis and patients with osteoarthritis

W reumatoidalnym zapaleniu stawów (RZS) istnieje podwyższone ryzyko występowania zawału serca i innych powikłań ze strony układu krążenia. W aktywnym RZS stwierdza się ponadto stan pobudzenia układu krzepnięcia i fibrynolizy, co w pewnym stopniu tłumaczy częstsze incydenty sercowo-naczyniowe. Celem przeprowadzonych badań było sprawdzenie, czy powszechnie uznana za bezpieczną, ogólnoustrojowa krioterapia stosowana w fizykoterapii RZS może zaburzać chwiejną równowagę układu hemostatycznego. Wykonano badania wybranych parametrów układu krzepnięcia i fibrynolizy u 46 pacjentów z RZS oraz 20 pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów (OA), poddanych 10 cyklom leczenia w komorze kriogenicznej (w temperaturze -120°C przez 3 min). Stwierdzono, że taka terapia nie powoduje hamowania odczynu ostrej fazy u chorych na RZS - stężenie białka C-reaktywnego (CRP) we krwi nie uległo zmianie. Zaobserwowano natomiast zmiany w układzie fibrynolitycznym w postaci zmniejszenia stężenia tkankowego aktywatora plazminogenu (t-PA) w osoczu i zwiększenia stężenia kompleksów plazminy-antyplazminy (PAP) (p < 0,05) u chorych na RZS, a także zmniejszenia stężenia t-PA i zwiększenia stężenia inhibitora aktywatora plazminogenu (PAI-1) (p < 0,05) u chorych na OA. Pomimo braku jakichkolwiek negatywnych objawów klinicznych związanych z tymi zmianami autorzy uważają, że terapia chorych na RZS w komorze kriogenicznej może zaburzać równowagę w układzie hemostazy-fibrynolizy i u niektórych pacjentów może zwiększać ryzyko zakrzepicy i powikłań sercowo-naczyniowych.In rheumatoid arthritis (RA) there is increased risk of myocardial infarction and other cardiovascular diseases. In active process of RA one can find activation of hemostatic and fibrinolytic system and partialy this can explain more frequent cardiovascular complications. Generally, the whole-body cryotherapy, thought to be safe method in treating RA patients, can potentially change unstable balance in coagulation system. We measured some factors of hemostatic and fibrinolytic system in 46 RA patients and 20 OA patients treated in cryogenic chamber during 10 sesions (in temperature -120°C for 3 min). We found no inhibition of acute phase reactants in RA patients - there was no changes in serum CRP concentration. On the contrary, we found changes in the fibrinolytic system - i.e. lowering of t-PA antigen level in blood and increasing of PAP complexes concentrations (p < 0.05) in blood of RA patients. Lowering of t-PA antigen level and increasing of PAI-1 concentrations (p < 0.05) were seen after 10 sesions of cryotherapy in a group of OA patients. Despite the fact that there was no clinical adverse event observed, we conclude that the therapy of RA patients in cryogenic chamber can disturb hemostatic-fibrinolytic balance and in some patients may lead to thrombosis and cardiovascular events

Risk factors for falls and bone fractures in patients with rheumatoid arthritis

Cel pracy: Ocena czynników ryzyka i częstości występowania upadków i złamań kości u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów (RZS). Materiał i metody: Do badania kwalifikowano pacjentów chorych na RZS (spełniających kryteria ACR z 1984 r.). Dane na temat stanu zdrowia zebrano na podstawie ankiety zawierającej Kwestio - nariusz Oceny Stanu Zdrowia (HAQ), pytań dotyczących chorób, przyjmowanych leków, upadków i złamań kości w okresie ostatnich 12 miesięcy. Wyniki: Przebadano 167 kobiet (89,8%) i 19 mężczyzn (średni wiek ± SD 58,5 ±13,8 roku). Średni czas trwania choroby wynosił 14,4 ±10,7 roku. Średnia wartość HAQ 1,36 ±0,76. Z grupy 186 osób upadek przydarzył się 80 badanym (43%). U 28 chorych (35%) upadek zakończył się złamaniem bądź złamaniami obwodowymi. Liczba upadków dodatnio korelowała z wynikiem HAQ (r = 0,32; p < 0,05) oraz czasem trwania choroby (r = 0,31; p < 0,05). Głównymi czynnikami ryzyka upadków w badanej grupie były zawroty głowy [iloraz szans (OR) = 2,68], stosowanie leków hipotensyjnych (OR = 2,27) i przeciwdepresyjnych (OR = 2,56), deformacje stóp (OR = 3,14) oraz wysoki wskaźnik HAQ (OR = 2,08). Czas trwania RZS (OR = 1,05) i wiek (OR = 1,04) praktycznie nie wpływały na ryzyko upadków. Głównymi czynnikami ryzyka złamań kości w badanej grupie były osteoporoza (t-score < –2,5) (OR = 4,70), stosowanie leków hipotensyjnych (OR = 4,98), deformacje stóp (OR = 4,82), zawroty głowy (OR = 3,30) oraz wysoki wskaźnik HAQ (OR = 3,12). Wnioski: Upadki są poważnym problemem w przebiegu RZS. Głównymi czynnikami sprzyjającymi upadkom i złamaniom u chorych na RZS są deformacje stóp, zawroty głowy, zażywanie leków obniżających ciśnienie tętnicze oraz wysoka wartość HAQ.Objectives: To determine the one-year prevalence of falls and fractures in patients with rheumatoid arthritis (RA) and to evaluate the influence of potential risk factors on the occurrence of falls and bone fractures. Methods: The study enrolled 186 patients with RA (all fulfilling the ACR criteria). Patients were invited to complete an interviewerassisted questionnaire concerning falls and fractures in the previous 12 months and the health assessment questionnaire (HAQ). Patients’ history, clinical records and physical examination of 68 joints were assessed. Results: All patients completed the questionnaires (167 [89.8%] women and 19 men). The mean age was 58.5 ±13.8, the mean duration of RA was 14.4 ±10.7 years and the mean HAQ score was 1.36 ±0.76. Eighty patients (43%) reported falling one or more times. Among the “fallers”, 28 patients (35%) sustained one or more fractures as a result of a fall. Dizziness (odds ratio [OR] = 2.68), use of antidepressant (OR = 2.56) and antihypertensive drugs (OR = 2.27), foot deformities (OR = 3.14) and elevated HAQ scores (OR = 2.08) were noted as major risk factors for falls. There was no important increase in the frequency of falls with age or duration of RA. Among patients with fractures osteoporosis (t-score < –2.5) (OR = 4.70), antihypertensive medications (OR = 4.98), foot deformity (OR = 4.82), dizziness (OR = 3.30) and high HAQ scores (OR = 3.12) were identified as significant risk factors for fractures. Conclusions: Falls are common in RA patients. Foot deformities, dizziness, use of antihypertensive drugs and high HAQ scores were identified as major risk factors for falls and fractures

Secretory activity of subcutaneous abdominal adipose tissue in male patients with rheumatoid arthritis and osteoarthritis -association with clinical and laboratory data

Abstract Introduction: Adipose tissue exerts widespread effects on the metabolism and immune system, but its activity differs between the genders. In the general population low-grade adipose tissue inflammation contributes to development of diseases of affluence. Little is known about the systemic impact of peripheral fat tissue in osteoarthritis (OA) and rheumatoid arthritis (RA), characterized by chronic, low-and high-grade systemic inflammation, respectively. To clarify this we evaluated the secretory activity of subcutaneous abdominal adipose tissue (SAAT) obtained from male patients affected with RA (n = 21) and OA (n = 13), and assessed its association with body mass and composition, demographic, clinical and laboratory data. Material and methods: Basal and interleukin (IL)-1β-triggered secretion of selected adipocytokines from SAAT explants was measured by specific enzyme-linked immunosorbent assays (ELISA). Patients&apos; body composition was evaluated by bioelectric impendence technique. Results: Rheumatoid SAAT secreted more adiponectin and macrophage migration inhibitory factor (MIF) than respective osteoarthritis tissue. In both RA and OA patient groups, stimulation of SAAT explants with IL-1β (1 ng/ml/100 mg tissue) significantly up-regulated release of pro-(IL-6, IL-8, tumor necrosis factor -TNF) and anti-inflammatory (IL-10) cytokines but had no effect on the secretion of adiponectin, leptin, MIF and hepatocyte growth factor (HGF). Compared with RA, patients with OA were more obese. In RA patients SAAT-released adiponectin and TNF inversely correlated with body mass index (BMI) and visceral fat rating (FVSC). In addition, SAAT-secreted adiponectin and leptin positively correlated with DAS28 and disease duration, respectively. In the OA group tissue-released TNF positively correlated with patients&apos; age. Conclusions: We conclude that in RA male patients adipocytokines originating from SAAT are of clinical importance because: (i) adiponectin and TNF may contribute to maintenance of normal body composition and mass, (ii) in addition adiponectin may play a pathogenic role. Moreover, in both RA and OA male patients secretory activity of SAAT may vary with time

Ocena wpływu zmiennego pola magnetycznego na wybrane parametry pracy serca - doniesienie wstępne

Wstęp: W pracy przedstawiono wyniki działania magnetoterapii na czynność serca pacjentów, u których prowadzono w warunkach klinicznych lecznicze zabiegi rehabilitacyjne po przebytych wcześniej urazach kręgosłupa lędźwiowego oraz stawów biodrowych. Materiał i metody: Stosowano przewidziane w takich przypadkach sinusoidalnie zmienne pola magnetyczne o następujących parametrach: indukcja 0,3 mT, częstotliwość 30 Hz (w rehabilitacji kręgosłupa lędźwiowego) oraz odpowiednio: 0,5 mT i 50 Hz (w rehabilitacji stawów biodrowych). Ocenę przeprowadzono na podstawie analizy nieliniowych parametrów krzywych obrazujących akcję serca: eksponent skalowania, które wyznaczono metodą DFA (detrended fluctuation analysis), diagramów Poincarego i entropii. Parametry te wyznaczono z pomiarów sygnałów fonokardiograficznych i elektrokardiograficznych, przeprowadzonych w trakcie działania pola magnetycznego oraz w 5-minutowych okresach bezpośrednio przed jego zastosowaniem i po nim. Wyniki i wnioski: W analizie otrzymanych wyników nie stwierdzono istotnych różnic pomiędzy rezultatami pomiarów na podstawie fonokardiogramu, jakie miały miejsce w trakcie działania pola magnetycznego oraz przed jego zastosowaniem i po tym okresie. Podobne wnioski dotyczą również analizy EKG zarejestrowanego przed magnetoterapią i po jej zastosowaniu. (Folia Cardiol. 2003; 10: 695&#8211;700