La evolución del derecho a la comunicación ante la emergencia de la ciudadanía digital

El presente texto da cuenta de los debates en torno al surgimiento del concepto de ciudadanía digital y la reconfiguración de los derechos a él asociados. Entre ellos, en un marco de disputa en el ámbito de la comunicación entre tendencias privatizadoras y democratizadoras, surge con fuerza la actualización del derecho a la comunicación. Este derecho no se centraría en el mero acceso a la información, sino que pondría el acento en las dinámicas de apropiación social de las nuevas tecnologías y en la creación de espacios tecnológicos y sociales abiertos e independientes de las leyes del mercado.This paper focus on discussions about the emergence of the concept of digital citizenship and reconfiguration of the rights associated with it. Among them, within a framework of dispute in the area of communication between privatization and democratizing trends, emerges strongly the updating of the right to communication. This right is not merely focus on access to information, but it would emphasize the dynamics of social appropriation of new technologies and the development of technological and social spaces open and independent of market forces.O presente texto expõe os debates em torno ao surgimento do conceito de cidadania digital e a reconfiguração dos direitos a ele associados. Entre eles e, em um marco de disputa no âmbito da comunicação entre tendências privatizadoras e democratizadoras, emerge com força a atualização do direito à comunicação. Tal direito não estaria centrado no mero acesso à informação, mas colocaria ênfase nas dinâmicas de apropriação social das novas tecnologias e na criação de espaços tecnológicos e sociais abertos e independentes das leis do mercado

Evangelistarivm u Španjolskoj i španjolski Evangelistario iz 1655.

El presente trabajo se plantea ubicar el Evangelistarium (1516) de Marko Marulić (1450-1524) en el mundo hispánico. Siempre a la sombra de la Institutio (1506 [= 1507]), aunque desde la (presunta) primera edición el Evangelistarium se encuentra en las bibliotecas españolas de hoy, está mucho menos representado. En el mundo hispánico, Marulus/Marulo = Institutio, incluso para mal: cuando la Institutio entra en el index inquisitorial, hay que hacer constar que no es el Evangelistarium lo que está prohibido. Aunque los grandes bibliófilos y eruditos españoles del siglo XVI poseen o citan ambas obras, hay casos en que el Evangelistarium aparece solo, en repertorios bibliotecarios públicos y privados. La edición madrileña de la traducción española del Evangelistario de 1655 supone y refleja una nueva problemática en la recepción hispánica de Marko Marulić. Debido, entre otros motivos, a la competencia de obras semejantes más »modernas«, Marulo puede ser sustituido por esta obra, más de espíritu barroco, que se encuentra en bibliotecas, sobre todo particulares, en que priman los libros en romance. Su recepción crítica dieciochesca refleja la erudición dentro de modelos españoles, o hispanizados, como es el caso.1. U hispanskom je svijetu Marulićev Evanđelistar uvijek bio u sjeni Institucije: kad se kod raznih autora navodi Marul(l)us, Marul(l)o, ili u skraćenom obliku Marul./Mar., čitateljima je uvijek bilo jasno da se radi o Marulićevoj Instituciji. U mnogo rjeđim slučajevima, kada se Evanđelistar kod Marulićevih španjolskih štovatelja uopće spominje, gotovo uvijek dolazi nakon Institucije, npr. u katalogu knjižnice bibliofila Hernanda Colóna (1488-1539), u popisu preporučenog štiva humanista Juana Lorenza Palmirena (1524-1579) ili u »Bogatoj knjižnici« kralja Filipa II. (1549-1580). U vrlo se rijetkim slučajevima Evanđelistar pojavljuje bez Institucije, kao zasebno djelo: postoje svjedočanstva o tome kako je caru Karlu V. (1500-1558) bio pobožnim, odnosno zabavnim štivom u bolesti i osami tijekom posljednjih godina života u samostanu Yuste (Cáceres); osim toga, to se Marulićevo djelo zatječe 1570-ih godina u razim knjižnicama, kako privatnim (kod svećenika iz Mallorce Miquela Llebrésa, kod toledskog diplomata Cristóbala de Salazara), tako i javnim (u Kolegiju sv. Katerine Sveučilišta u Toledu). Relativna se rijetkost Evanđelistara odražava i u katalozima španjolskih knjižnica, gdje broj danas postojećih primjeraka Institucije gotovo dvostruko nadmašuje broj primjeraka Evanđelistara; no ipak, prisutan je u nezanemarivu broju i u raznim izdanjima. 2. Španjolski prijevod Evanđelistara i Pedeset priča objavljen je – s obzirom na ono što znamo o europskoj recepciji Marulićeva opusa – razmjerno kasno, u jednom svesku, u Madridu 1655. godine. Oba je djela preveo prezbiter, licenciado, Bartolomé Fernández de Revenga, rođen u gradiću Siruela (Badajoz), gdje je živio i bio nastavnik gramatike; posvetio ga je grofici od Siruele, gospođi Ani Maríji de Velasco y de la Cueva († 1680). Do devedesetih godina 20. stoljeća bio je poznat samo jedan primjerak toga izdanja, o kojemu se znalo samo to da se čuva u Španjolskoj nacionalnoj knjižnici (BNE) u Madridu. Ipak, uspjelo nam je u španjolskim knjižnicama pronaći još pet primjeraka španjolskog Evanđelistara, pa se broj poznatih primjeraka povećava na ukupno šest. Time ovo izdanje prestaje biti izrazitom i neobjašnjivom rijetkošću, a ujedno se uspostavlja ravnomjernija distribucija naklade u baroknoj Španjolskoj. Dva se od tih novootkrivenih primjeraka i danas čuvaju u mjestu izdanja, Madridu (u Španjolskoj kraljevskoj akademiji i na Komplutskom sveučilištu, ovaj drugi vjerojatno iz isusovačkoga Carskog kolegija), jedan je u aragonskome gradu Huesca (potječe od Bosih karmelićana), drugi u andaluzijskoj Sevilli, treći u mediteranskoj Valenciji (iz privatne knjižnice markiza de Dos Aguas). Također su pronađeni podatci o dvama izgubljenim primjercima koji su se nalazili u privatnim knjižnicama: jedan je zabilježen u posmrtnom inventaru (1680.) grofice od Siruele, naslovljenice španjolskoga prijevoda Evanđelistara, a drugi u inventaru knjižnice kapelana Lorenza de Urruele (knjižnicu je kapelan oporučno ostavio stolnoj crkvi svojega rodnoga grada Calahorra [La Rioja], no ona najvjerojatnije nije stigla onamo, nego je 1708. prodana u Madridu). Isto tako, pronašli smo tragove recepcije španjolskoga prijevoda Marulićeva Evanđelistara u španjolskim raspravama o pobožnoj retorici: istaknuti valencijski prosvjetitelj Gregorio Mayáns y Siscar (1699-1781) u drugome, posmrtnom izdanju (1786) svojega El Orador Christiano (prvo izdanje: 1733), uvrštava Marulića u autore propovjedničke uzore i hvali elegantan španjolski prijevod njegova djela. Antonio Bravo y Tudela († 1891) u drugome svesku svoje Historia de la elocuencia cristiana (1865) prenosi riječi Gregorija Mayánsa, kojemu je pak kao izvor poslužio upravo predgovor španjolskoga prijevoda Evanđelistara iz 1655

Public policies and regional development in the information society : trends and challenges

El empleo del término sociedad de la información para denominar el actual modelo social, por más que extendido, no está exento de problemáticas y contradicciones. Uno de las polémicas más notables es aquella que se refiere a las posibilidades que se abren, gracias a los avances permitidos por las nuevas tecnologías de la información y la comunicación, para el desarrollo de las regiones, sobre todo de aquellas que han ocupado un lugar subordinado en la división internacional del trabajo. Las siguientes líneas tratarán de abordar las continuidades y rupturas que se esconden tras esta sociedad de la información, destacando las dinámicas y tendencias que afectan a las regiones en el marco de la crisis y reestructuración del capitalismo.The use of the term “information society” to describe the current social model is a widespread but contradictory and problematical practice. One of the most notable controversy is which refers to the opportunities that open up with the new information and communication technologies. These possibilities are especially relevant for the development of subordinate regions in the new international division of labor. The following lines aim to describe the continuities and ruptures that are hiding behind the information society. In this aim, we will emphasise the trends and dynamics concerning regions in the context of crises and reorganisation of capitalism

Las fronetras románicas en la geografía de los Balcanes: el Danubio como frontera

The borders of Romance and Slavonic worlds in the Balkan Peninsula’s linguistic domains lie by the west between Friulan and Venet, on the one hand, and Slovene —as well as Croatian in Istria and Dalmatia— on the other, and by the east between Rumanian and Bulgarian and, in smaller measure, Serbian (by the south), and Ukrainian (by the north). In this paper we shall focus on the border marked out by river Danube between Rumanity and Bulgarity. Due to historical and cultural reasons (common belonging to Orthodoxy, to the Ottoman Empire, to the Soviet Block...) and to strictly linguistic reasons (adscription to the central core of the socalled Balkan Linguistic Union), which are reflected in every language layer, as we shall try to illustrate at length, Rumanian and Bulgarian fill a peculiar place in their respective languages families, which is parallel to each other, despite their respective undeniable Romanity and Slavonicity. Such a relationship between these two languages we try and define as specularitas or ‘mirrorness’

Announcement

En la reestructuración del capitalismo que se produjo en los años 70, las nuevas tecnologías de la información y la comunicación tuvieron un papel fundamental permitiendo una utilización intensiva del conocimiento, papel que podemos rastrear en su continuidad hasta el día de hoy. En las últimas décadas asistimos al desarrollo de una tensión contradictoria entre la tendencia a la privatización propia del capitalismo cognitivo y la tendencia democratizadora de la economía social del conocimiento. El presente artículo trata de analizar dicha tensión apuntando a las consecuencias para los modelos de desarrollo que entran en disputa en el actual contexto global.In the reorganization of capitalism that took place in the 1970s, new information and communication technologies played a fundamental role, allowing an intensive use of knowledge, a role that we can trace in its continuity to this day. In the last decades we witness the development of a contradictory tension between the tendency towards privatization, characteristic of cognitive capitalism, and the democratizing tendency of the social economy of knowledge. This article attempts to analyze this tension pointing to the consequences for development models that come into dispute in the current global context.Na reestruturação do capitalismo que foi produzido nos anos 1970, as novas tecnologias da informação e comunicação tiveram um papel fundamental ao permitir uma utilização intensiva do conhecimento, um papel que podemos rastrear em suas continuidades até os dias atuais. Nas últimas décadas assistimos ao desenvolvimento de uma tensão entre a tendência à privatização, própria do capitalismo cognitivo, e a tendência democratizadora da economia social do conhecimento. O presente artigo trata de analisar tal tensão apontando suas consequências para os modelos de desenvolvimento que entram em disputa no atual contexto global

Marko Marulić (1450-1524) i španjolski humanist Juan Lorenzo Palmireno (1524-1579) (I)

Juan Lorenzo Palmireno, jedan od petorice najznačajnijih članova huma-nističkoga kruga u Alcañizu, rodio se 1524. u tom aragonskom gradiću kao Juan Lorenzo Roca, no humanistički se potpisivao na španjolskom kao Lorenço Palmyreno a na latinskom kao Laurentius Palmyrenus, zbog vjerojatne identifikacije gradića Alcañiz s arapskim mjestom Palmyra. Palmireno je više puta bio učitelj na sveučilištu u Valenciji, u takozvanom Estudi General, od 1550. do 1556, od 1561. do 1570. i od 1572. do svoje smrti 1579. Poučavao je pjesništvo, grčki jezik i retoriku. Od 1557. do 1560. predavao je retoriku na sveučilištu u Zaragozi, a u međurazdobljima bio je nastavnik grčkogai retorike u svome rodnom mjestu. Šezdesetih i sedamdesetih godina XVI. stoljeća Marulićevo je ime u značajnoj mjeri rasprostranjeno diljem Iberskog poluotoka zahvaljujući španjolskom prijevodu Carmen de doctrina DNIC fra Ludovika od Granade i dvama izdanjima portugalskog prijevoda Institucije fra Marka iz Lisabona (Livro insigne das florese perfeições...). I danas knjižnica Sveučilišta u Valenciji, nekadašnjeg Estudi General, posjeduje bogatu marulićevsku zbirku. Palmireno je auktor opsežna opusa na latinskom i španjolskom – najčešće pisanog u didaktičnu i pobožnu svrhu - a objavio je i jednu knjigu na grčkom. To su spisi različitih žanrova: prijevodi, grčke i latinske gramatike, udžbenici latinskoga, bilješke o latinskim auktorima, španjolska i latinska paremiologija i leksikografija, vodiči za studente, pobožni spisi, govori, kazališni komadi. Svoja djela počinje objavljivati od 1552, a već u sljedećem desetljeću obilno se koristi spisima splitskoga auktora i u nastavi i u publikacijama: Marka Marulića prvi put spominje 1564. u svojoj školskoj komediji na latinskom s elementima vernakulara, naslovljenoj Octavia (fragmentarno objavljenoj 1566. u okviru trećeg dijela njegove Retorike), dajući ime Marulus, u čast našega auktora, epizodnom, eruditskom liku koji se pojavljuje u razgovoru s odgojiteljem Albinom (tj. Alkuinom iz Yorka). Godine 1560. Palmireno je zamislio jedan “vodič za studente” koji je priredio tek 1567. a objelodanjen je 1568. u Valenciji pod naslovom El estudioso de la Aldea (Seoski student); vodič će izaći i u drugom (1571) i u trećemu (danasi zgubljenom) izdanju (1578). Iz punoga, dugog naslova doznaje se da knjiga sadrži sve ono što dobar učenik mora naučiti: pobožnost, uljudnost, čist nauk i ono što se naziva agibilia. Za ovo posljednje napisao je i drugi dio, El estudioso cortesano (Udvorni student), tiskan u Valenciji 1573. (2. izdanje u Alcalá de Henares, 1587) Drugo se poglavlje vodiča bavi pobožnošću; tu se u popisu preporučenih nabožnih knjiga na španjolskom i latinskom na drugom i trećem mjestu nalaze M. Maruli de institutione bene viuendi i M. Maruli Euangelistarium. Dalje se u poglavlju upućuje na Marulića (tj. na Instituciju) kad je riječ o nedjeljnoj meditaciji, s obzirom na svetce pustinjake. I protiv bludnosti navode se, kako se tvrdi,Marulićeve sentencije, no zapravo se nabraja niz svetaca i svetica gotovo istim redom i s istim nazivima kao u 7. i 8. poglavlju IV. knjige Institucije (“O čuvanju ćudoredne čistoće - primjeri muškaraca” i “O čuvanju ćudoredne čistoće – primjeri žena”)

Social appropriation of new technologies

The social appropriation of new technologies refers to technological and social processes of mediation in the interaction between social actors and technological devices. As such, the concept transcends relatively straightforward ideas of access and use of technology to focus on: how users develop technological and cognitive competences; the meaningful integration of the technological devices into subjects’ everyday lives and behaviour; the active and creative production of meaning; social mediation within communities of users; and the way that the interests of communities of users are represented in public spaces. This text outlines the key concepts and debates in the appropriation of new technologies through a genealogical reconstruction of relevant academic traditions, including, amongst others, cultural studies and the sociology of the uses of new technologies. This interdisciplinary approach takes into account the technical, cognitive, educational and communicative dimensions of new technologies and how they may be useful for understanding contemporary processes of technological change

La Casa de Juan I de Castilla: aspectos domésticos y ámbitos privados de la realeza castellana a finales del siglo XIV (ca. 1370-1390)

The structure of the Royal House of Castile during the Middle Ages has been the subject of important interest by historians in recent years. Now, for the first time, this article addresses the study of the Royal House of John I in response to the most private aspects of everyday life at court during years of profound political, cultural and institutional change in Castile.La estructura de la Casa Real de Castilla durante la Baja Edad Media ha sido en los últimos años objeto de un notable interés por parte de la historiografía. Abordamos ahora por vez primera el estudio de la Casa de Juan I atendiendo a los aspectos más privados y cotidianos de la vida en la corte en aquellos años de profundas transformaciones políticas, culturales e institucionales en Castilla

Urraca Téllez: Social ancestry and political-religious projection of a prioress of Santo Domingo el Real de Toledo (ca. 1352 - †1431-32)

Resum disponible en castellà i anglèsLas siguientes páginas tienen como objetivo reconstruir la biografía de Urraca Téllez, monja y priora de Santo Domingo el Real de Toledo, haciendo un especial hincapié en los contextos políticos, sociales, espirituales y culturales que confluyeron en la primera etapa de Santo Domingo el Real de Toledo hasta convertirlo en uno de los centros de poder más destacados de la Corona de Castilla a finales de la Edad Media.The following pages are intended to reconstruct the biography of Urraca Tellez, nun and prioress of Santo Domingo el Real in Toledo, with particular emphasis on the political, social, spiritual and cultural contexts that came together in the first stage of Santo Domingo el Real Toledo to make it one of the most prominent centers of power of the Crown of Castile in the the late Middle Ages