Transformacja dzielnic staromiejskich w Polsce i Niemczech po 1989/1990 roku

Process of transformation in old town areas is very complex issue. Effective realization of this task requires perfect synergy between single residents and local community supported by administration, public institutions, academies and private entrepreneurs. Favorable social and political circumstances and good economic situation are also key to success. Transformations in old town areas were heavily connected with political changes after 1989 in Poland and after German unification in 1990. Biggest changes took place in cities, whose historical centers have not been fully reconstructed after World War II (Elblag, Kolobrzeg, Szczecin), or were rebuild with modernist conceptions, which have not satisfied architecture specialists (art historians, conservators and architects with conservative attitude), as well as average city residents (Dresden, Hildesheim, Frankfurt am Main).Proces transformacji Starych Miast stanowi złożone zagadnienie, którego skuteczna realizacja opiera się na synergii pojedynczych osób i lokalnej społeczności, wspieranych przez administrację, instytucje publiczne, środowiska naukowe i prywatnych przedsiębiorców; wykorzystuje sprzyjające okoliczności społeczno-polityczne, uwarunkowania ekonomiczne i koniunkturę gospodarczą. Zjawisko transformacji zespołów staromiejskich wiąże się ze zmianami ustrojowymi w Polsce po 1989 oraz Niemczech, po zjednoczeniu w 1990 r. podzielonego po II wojnie światowej państwa. W największym zakresie wystąpiło w ośrodkach miejskich, których zabytkowe centra nie zostały odbudowane po zniszczeniach z lat 1939-45 (Elbląg, Kołobrzeg, Szczecin-Podzamcze), lub zabudowane według modernistycznych koncepcji, które nie zaspokoiły oczekiwań mieszkańców i nie uzyskały akceptacji specjalistów (przede wszystkim historyków sztuki, konserwatorów zabytków i architektów o konserwatywnych poglądach), dążących do przywrócenia zrujnowanego krajobrazu staromiejskiego (Drezno, Frankfurt n/M, Hildesheim, Szczecin)

Przestrzenie migracji. Przypadek kina niemieckiego

Tekst jest próbą możliwie najszerszego ujęcia kwestii migracji w filmie na przykładzie kina niemieckiego. Autorka wprowadza w tym celu cztery kategorie analityczne, w ramach których definiuje poszczególne konteksty kina migracyjnego – to jest tworzonego przez twórców o takim doświadczeniu oraz, choć niekoniecznie, poświęconego tej tematyce – przypisując im jednocześnie konkretne dzieła filmowe. Fiuk nazywa owe kategorie przestrzeniami, wywodząc relewantność tego określenia ze znaczenia, jakie dla fenomenu migracji mają właśnie rozmaite rodzaje przestrzeni: terytoria, sfery, obszary, pola, a następnie klasyfikuje je jako: przestrzeń czasu, miejsca, kultury i medium. Dodatkowo, by scharakteryzować kino migracyjne w Niemczech, posługuje się pojęciami postmigracji, transkulturowości oraz transnarodowości, odwołując się do istniejących teorii, ale też proponując własne ich rozumienie

Integracja współczesnej architektury ze środowiskiem przyrodniczym i kulturowym (akweny w zespołach portowych: Hafen City w Hamburgu i Łasztownia w Szczecinie)

The unique location in post-industrial areas neighbouring with the centres of modern cities, bordering with natural landscape areas and having the access to water reservoirs constitutes an extensive scale of infrastructural and investment requirements; it opens up the perspectives for shaping unique spatial structures adjusted to the existing conditions. The natural context, historical and contemporary harbour and shipyard buildings and landscape values of the waterside areas – these all comprise the exclusive conditions that in the contemporary development and management of substantial harbour and shipyard areas influence the functional, urban and architectural solutions.Unikalne położenie na obszarach poprzemysłowych, sąsiadujących z centami współczesnych miast, graniczących z terenami krajobrazu naturalnego, posiadających dostęp do akwenów wodnych, stanowi rozległą skalę wymagań infrastrukturalnych i inwestycyjnych; otwiera perspektywy dla kształtowania wyjątkowych struktur przestrzennych, dostosowywanych do istniejących uwarunkowań. Kontekst przyrodniczy, historyczne i współczesne zabudowania portowo-stoczniowe, walory krajobrazowe terenów nadwodnych – stanowią unikalne uwarunkowania, których wykorzystanie przy współczesnej zabudowie i zagospodarowaniu rozległych terenów portowo-stoczniowych wpływa na rozwiązania funkcjonalne, urbanistyczno-architektoniczne

Ujęcie z wnętrza rzeczy. Przypadek „Purpurowego morza” Amel Alzakout i Khaleda Abdulwaheda

W 2015 r. artystka wizualna Amel Alzakout uciekła z Syrii do Niemiec trasą prowadzącą przez Morze Śródziemne. Pół godziny po wypłynięciu łódka, na której znajdowało się 315 osób, zatonęła. Rozbitkowie spędzili 4 godziny w wodzie, a Alzakout, wyposażona w małą wodoszczelną kamerę (wcześniej zdążyła przypiąć ją sobie do nadgarstka), nagrała to, co działo się pod jej powierzchnią. Z nagrań tych powstał film dokumentalny zatytułowany Purpurowe morze (Purple Sea, 2020). Artykuł jest próbą uchwycenia jego wyjątkowości, również na tle innych dokumentów o podobnej tematyce, która przejawia się głównie w prezentowanym przez niego spojrzeniu. Spojrzenie to można byłoby określić mianem nieantropocentrycznego i nieeuropocentrycznego. Analizując dokument w tym kontekście, autorka proponuje, by odczytywać go jako obraz będący efektem szczególnego ujęcia rzeczywistości, które nazywa ujęciem z wnętrza rzeczy.

„Szkoła berlińska”, czyli postulat filmu jako sztuki albo „tęsknota za ocaleniem opowieści”

Artykuł jest próbą przedstawienia historii i istoty zjawiska artystycznego, które pojawiło się w kinie niemieckim w połowie lat 90., a które niedługo potem krytycy filmowi okrzyknęli mianem „szkoły berlińskiej”. Działający w duchu odnowy niemieckiego filmu autorskiego reżyserzy, wśród których znajdziemy tak znane dziś nazwiska, jak Maren Ade (Toni Erdmann), Valeska Grisebach (Western) czy Christian Petzold (Barbara), nie stworzyli wprawdzie nigdy żadnego sformalizowanego ruchu, jednak ich twórczość pozwala się analizować jako pewna całość oparta na określonym porządku ideologiczno-estetycznym, dotyczącym zarówno samych fabuł, ich formalnej konstrukcji, jak i działań okołofilmowych – produkcji, dystrybucji i recepcji. Charakteryzujące się audiowizualną surowością, narracyjną skromnością i realistyczną wymową utwory „szkoły berlińskiej”, realizowane najpierw jako niszowe produkcje telewizyjne, w pierwszej dekadzie nowego wieku wyróżniane podczas kolejnych edycji festiwalu w Cannes, z czasem stały się częścią europejskiego kina głównego nurtu, trafiając do świadomości szerokiej widowni