The girl with finches : a unique post-medieval burial in Tunel Wielki Cave, southern Poland

Cave burials are generally absent from historical periods in Europe. Consequently, the discovery of a post-medieval inhumation of a child buried with at least one bird head placed in the mouth in Tunel Wielki Cave (southern Poland) is an exceptional find. The aim of this paper is to discuss this unique burial based on multiproxy analyses conducted on the human and avian remains, including genetic and isotopic analyses as well as CT scans, radiocarbon dating, and anthropological and paleontological assessment. The results reveal the burial was that of a 10-12 year old girl of likely Fennoscandian or Baltic genetic ancestry, who died in the post-medieval period and was buried in the cave with the placement of one, and possibly two, bird heads in the mouth of the deceased. We propose that the girl is associated with Finno-Karelian troops of a Swedish garrison stationed at the adjacent Ojcow Castle during King Carl Gustav's invasion of Poland in 1655-1657.Peer reviewe

Wpływ zmian klimatycznych na gospodarkę północnej Mezopotamii: analiza izotopów trwałych oraz mikrostarcia szkliwa szczątków ludzkich ze stanowiska Bakr Awa (Iracki Kurdystan)

At the end of the Late Bronze Age Middle East faced societal, political and economical deterioration. According to some scholars, the crisis was caused by a drought episode between 1200-900 BC. Similar deterioration was also noticed at Tell Bakr Awa (Iraqi Kurdistan).The aim of present study is to investigate changes in diet at Bakr Awa between the Bronze Age and the Iron Age and associated with possible changes in local subsistence economy.In order to reconstruct diet, human remains from Bakr Awa were analysed for carbon and nitrogen stable isotope composition of bone collagen and proportion of dental microwear traits.Results of the stable isotope analysis showed that human diet was based on plants using C3 photosynthetic pathway. The C4 plants were consumed indirectly, by the consumption of animals proteins of animals grazing on C4 plants. In the Bronze Age the consumption of animal proteins depended on social position of an individual. Individuals of high social position consumed animal proteins regularly, while individuals of low social status consumed animals proteins rarely. Later, in the Iron Age humans consumed more animal proteins than the Bronze Age individuals of low social position, but lower than individuals of high social status. Collagen of human individuals from the Iron Age is enriched in the heavier carbon isotopes. This could be an effect of a decrease of water availability in the later period or probably an increase in indirect consumption of C4 plants. The increase in C4 plants indirect consumption could be a result of a decrease of pig consumption (pork had low carbon stable isotope ratio) and increase in consumption of ovicaprids, which could graze on pastures rich in C4 flora. Similar change, also interpreted as change in animal proteins consumption, was observed in Tell Barri located in Khabur River drainage. Unfortunately, the collagen preservation in human remains from Islamic period was not sufficient for the stable isotope analysis. The dental micowear analysis showed no differences in diet abrasivity between individuals of low and high status. Also insignificant difference was observed between periods when saddle quern (the Brozne Age) and rotary quern (the Islamic period) were in use. In both periods grinding devices were made of fine and coarse grained stones. Use of similar material for grinding devices could result in lack of change between periods. The significant difference was observed between the Bronze Age and the Iron Age. The diet of the Iron Age individuals was less abrasive than diet of the Bronze Age individuals. It can be a result of change in the material of grinding devices. In the Iron Age Bakr Awa was a part of Assyrian Empire and laied at royal route. Moreover, royal granaries could be localised at Bakr Awa. Proximity of important interregional route and presence of royal granaries could promote the introduction of new technologies and trade of good quality grinding stones.The climate seems to play a minor role in the changes of local economy at Bakr Awa. More important was incorporation of Bakr Awa into imperial system and the Assyrian politic of land management promoting small but numerous settlements.Na przełomie późnej epoki brązu i wczesnej epoki żelaza obszar Bliskiego Wschodu przeszedł istotną transformację polityczną, społeczną i ekonomiczną. Zdaniem niektórych badaczy transformacja ta była spowodowana przez zmianę klimatu - spadek ilości rocznych opadów. W tym czasie na stanowisku Bakr Awa w irackim Kurdystanie zaobserwowano hiatus osadniczy, a późniejsza zabudowa nie dorównywała tej z epoki brązu.Celem pracy jest określenie, czy na stanowisku Bakr Awa doszło do zmiany w diecie, a zatem również w rolnictwie oraz hodowli. W celu zrekonstruowania diety, szczątki ludzkie i zwierzęce ze stanowiska Bakr Awa zostały poddane analizie izotopów trwałych, zęby ludzkie poddano zaś analizie mikrostarcia szkliwa. Analiza wykazała, że dieta osobników pochowanych na stanowisku Bakr Awa była oparta na roślinności o ścieżce fotosyntetycznej C3, z niewielkim, prawdopodobnie pośrednim, udziałem roślinności C4. Spożycie białka zwierzęcego w epoce brązu było zależne od pozycji społecznej osobnika. Konsumpcja białka zwierzęcego wśród osób o niskim statusie społecznym była raczej sporadyczna. Inaczej wśród wyższych warstw, gdzie białko zwierzęce spożywano regularnie. Osobnicy z epoki żelaza spożywali więcej białka zwierzęcego niż niższe warstwy społeczne epoki brązu, ale mniej niż warstwy wyższe. W kolagenie osobników z epoki żelaza zaobserwowano również większy udział cięższych izotopów węgla, w porównaniu do osobników z epoki brązu. W okolicach Bakr Awa w epoce żelaza roczne opady były mniejsze niż w epoce brązu. Wzrost udziału cięższych izotopów węgla w kolagenie osobników z epoki żelaza mógł być związany z mniejszą dostępnością wody w późniejszej epoce. Innym możliwym wytłumaczeniem jest zmiana w sposobie gospodarowania inwentarzem żywym. W epoce żelaza mogło dojść do spadku spożycia wieprzowiny o niskiej proporcji izotopów trwałych węgla, wzrosnąć mogła zaś konsumpcja mięsa kóz i owiec – gatunków wypasanych na pastwiskach bogatych w rośliny o ścieżce fotosyntetycznej C4. Podobne zjawisko, również interpretowane jako zmiana w sposobie gospodarowania inwentarzem żywym, została zaobserwowana na stanowisku Tell Barri położonym w dorzeczu Chaburu. Niestety słaby stan zachowania kolagenu w szczątkach ludzkich nie pozwolił na porównanie diety z czasów starożytnych z dietą średniowiecznych mieszkańców Bakr Awa.Analiza mikrostarcia szkliwa nie wykazała różnic pomiędzy osobnikami o różnym statusie społecznym zamieszkującymi Bakr Awa w epoce brązu. Również nie odnotowano różnicy pomiędzy okresami w których stosowano różne metody przetwarzania zbóż. W epoce brązu w Bakr Awa zboże było rozcierane na żarnach siodłowych, a w okresie Islamskim na żarnach obrotowych. Brak różnic w proporcji śladów mikrostarcia może być wynikiem wykorzystania w obu epokach żaren wykonanych z kamieni drobno i gruboziarnistych. Istotna natomiast okazała się różnica pomiędzy epoka brązu i epoką żelaza. W epoce żelaza pożywienie powodowało mniejsze starcie szkliwa. Mógł być to wynik wprowadzenia żaren typu olinckiego lub żaren wykonanych z lepszych materiałów. Podobne zjawisko zaobserwowano w dolinie Eufratu. W omawianym okresie Bakr Awa została trwale włączona do Imperium Asyryjskiego, a w pobliżu stanowiska przebiegała królewska droga, co ułatwiało handel dalekosiężny. Co więcej, w tym czasie w Bakr Awa mógł znajdować się spichlerz królewski. Jego obecność mogła sprzyjać pojawianiu się nowych rozwiązań i lepszych materiałów.Wydaje się, że klimat odegrał drugorzędną rolę w procesach kształtujących gospodarkę Bakr Awa, a także dietę epoki żelaza. Dużo ważniejsze były zmiany społeczno-polityczne, w tym włączenie Bakr Awa do Imperium Asyryjskiego oraz asyryjska polityka zwiększenia produkcji rolnej

Problemy i perspektywy badań paleodemograficznych nad kulturą wielbarską na przykładzie cmentarzyska w Kowalewku

The article presents problems and prospects of palaeodemographic research on burial grounds of the Wielbark Culture exemplified with Site no 12 in Kowalewko. So far mainly mortality tables have been used in the research. But, as it seems, taking into consideration limitations of that method and the specificity of the input data, i.e. the graves, it is impossible to obtain trustworthy results. The article presents and analyses an alternative solution, exemplified with the burial site in Kowalewko chosen for its representativeness. For comparative reasons the results have been juxtaposed with an analysis of a Medieval skeleton burial site in Kałdus.W artykule zaprezentowano problemy oraz perspektywy badań paleodemograficznych na cmentarzyskach kultury wielbarskiej na przykładzie stanowiska 12 w Kowalewku. W dotychczasowych pracach paleodemograficznych nad kulturą wielbarską wykorzystywano przede wszystkim tablice wymieralności. Wydaje się jednak, że z uwagi na poważne ograniczenia owej metody i specyfikę danych wejściowych, jakimi są groby, nie można uzyskać tą drogą wiarygodnych wyników. W niniejszym artykule zaproponowano i poddano krytyce alternatywne rozwiązanie. Analiza przeprowadzona została dla cmentarzyska w Kowalewku z uwagi na jego reprezentatywność. W celach porównawczych wyniki zestawiono z analizą średniowiecznego cmentarzyska szkieletowego w Kałdusie

Thirteen cave sites : settlement patterns in Sąspów Valley, Polish Jura

This project aims to reconstruct the settlement patterns and palaeoenvironment of the Sąspów Valley in the Polish Jura by combining unpublished archaeological fieldwork with results of recent excavations at 13 cave sites