Sleep disorders in chronically dialyzed patients

Sleep disorders are a significant problem in the dialysis patient population. They range from 30 to 80% of patients with kidney disease. Sleep submergers carry a wide range of consequences, both psychological and somatic. Obstructive sleep apnea, restless legs syndrome, excessive daytime sleepiness and insomnia are the most common sleep disturbances among dialysis patients. The aim of the study was to analyze the conditions and the most frequently occurring sleep disorders in patients with chronic kidney disease, dialyzed based on the subject literature review. Sleep disorders are both quantitative and qualitative. They carry numerous negative effects in the sphere of mental and somatic health of the patient, they decrease the overall quality of life. They heighten the already increased cardiovascular risk in the dialysis population. Therefore, early recognition and treatment of sleep disorders in dialysis patients is important. Periodic assessment of the sleep quality of a dialysis patient should be included in the therapy standard

Rights and obligations of the patients in the primary health care

The rights patient as a set of rights due to the use of health services in Poland result from the Constitution of the Republic of Poland. They are regulated by the whole regulations. The aim of this work is to present the rights patient and duties in primary care

Primary health care tasks related to the care of chronically ill children

An intensive increase in the occurrence of chronic diseases in the population of children and adolescents is observed. These diseases may disturb the child's psycho-physical development process and the education process. Early diagnosis and coordinated therapy at the level of primary care may limit these disorders. The work of a nurse in the teaching and upbringing environment, which is a link between communication between the health care system and the school environment, is invaluable. Its full range of services allows early detection of disorders in the development and health of the child and development of an individual childcare plan with the parent and teachers taking into account the teaching process.The aim of the work was to present the tasks of the primary care system in the provision of care for chronically diseases children

SPRAWNOŚĆ FUNKCJONALNA U PACJENTÓW W WIEKU PODESZŁYM LECZONYCH HEMODIALIZĄ

Background. During the last few years in the world as well as in Poland the number of patients with chronic renal disease is observed to grow. Thanks to the great development that was made in the field of dialysis therapy all the patients despite of their age are provided with a renal substitution therapy. Most of the dialyzed patients are constituted by elder people, not meeting the renal transplantation criteria. They have to be treated with special care because of the coexistence of many chronic diseases. Often the coexistence of many somatic illnesses and the dialysis therapy influence the functional efficiency that remains restricted, especially with elder patients.Objectives. The aim of these studies was to evaluate the functional efficiency in elderly patients treated with hemodialysis.Material and methods. The study involved a group of 48 respondents aged between 66 and 90 years. Standardized ADL and IADL scales were used and also the final part of the questionnaire containing the demographic information.Conclusions. From the undertaken research such conclusions were made: 1. For the patients the biggest number of problems among everyday tasks made taking a bath, the smallest number of problems was made with nutrition. In performing complex everyday tasks the biggest problem for the patients was connected with performing small home repairs. 2. Together with the increase of the education increased the level of independence in the evaluation of the basic everyday tasks. The biggest independence showed the patients with higher education. Also in the evaluation of the complex everyday tasks the patients with higher education showed bigger independence. 3. The period of the dialysis did not influence the functional efficiency of the respondents in the range of evaluation of the basic as well as complex everyday tasks.Wprowadzenie. W ciągu ostatnich lat zarówno na świecie jak i w Polsce obserwuje się wzrost liczby pacjentów z przewlekłą chorobą nerek. Dzięki ogromnemu postępowi jaki osiągnięto w dializoterapii wszyscy pacjenci niezależnie od wieku mają zapewnione leczenie nerkozastępcze. Większość dializowanych stanowią osoby w podeszłym wieku, niespełniający kryteriów do przeszczepienia nerki. Muszą oni zostać objęci szczególną opieką z powodu współwystępowania wielu chorób przewlekłych. Często współistnienie wielu schorzeń somatycznych oraz dializoterapia wpływa na sprawność funkcjonalną, która zostaje znacznie ograniczona, szczególnie u pacjentów w podeszłym wieku.Celem niniejszych badań była ocena sprawności funkcjonalnej osób w podeszłym wieku leczonych hemodializą.Materiał i metody. Badaniem objęto 48 respondentów w wieku od 66 do 90 lat. Wykorzystano standaryzowane skale ADL i IADL oraz metryczkę zawierającą dane demograficzne.Wnioski. Z przeprowadzonych badań uzyskano następujące wnioski: 1. Najwięcej problemów w podstawowych czynnościach dnia codziennego stwarzała badanym kąpiel, najmniej problemów przejawiali przy odżywianiu się. W wykonywaniu złożonych czynności dnia codziennego najwięcej problemów stwarzało badanym pacjentom samodzielne wykonywanie drobnych napraw domowych. 2. Wraz ze wzrostem wykształcenia wzrastał stopień niezależności w ocenie podstawowych czynności w życiu codziennym. Największą niezależność przejawiali badani z wykształceniem wyższym. Również w ocenie złożonych czynności codziennych badani z wykształceniem wyższym przejawiali najwyższą niezależność. 3. Okres dializowania nie wpłynął na sprawność funkcjonalną respondentów w zakresie oceny podstawowych jak i złożonych czynności dnia codziennego

ANALIZA PROBLEMÓW OPIEKUNÓW RODZINNYCH OSÓB PRZEWLEKLE CHORYCH ORAZ CZYNNIKÓW WPŁYWAJĄCYCH NA ICH WYSTĘPOWANIE

Introduction. All over the world, family caregivers constitute the main pillar of the state care system. Nevertheless, they usually do not receive the sufficient institutional support. Therefore, an attempt has been made in order to identify the most frequently appearing problems among the caregivers and to define factors which influence their behaviour.Materials and methods. The research was conducted among 300 caregivers who take care of the chronically ill family members in domestic conditions. The research was conducted with the use of the diagnostic poll. In order to collect data, four following diagnostic tools were used: the modified Bartel's Scale, the Caregiver's Strain Index, Beck's Depression Scale and the author's questionnaire.Results. Despite of the high self-evaluation in preparation of the caregivers, most of them pointed out numerous problems concerning the daily care of the chronically ill people. The respondents most frequently pointed out the following: the difficulties with moving the ill person (55.7%), lack of time (50.0%), difficulties with hygienic activities (49.3%) and difficulties with obtaining financial support (38.7%). Majority of the caregivers (69.3%) suffered from a great level of strain, while 43.7% diagnosed themselves with a gentle stage of depression. Occurrence of strain and depression and their intensity was strictly connected with the deficit level of ward's self-service, intensity of care and the level of caregiver's preparation. Functioning of the institutions responsible for supporting the chronically ill people and their families was assessed negatively by most of the caregivers (76%).Conclusions. Family caregivers of the chronically ill people pointed out a number of problems connected with daily care. They have also revealed a significant level of strain. The difficult situation of caregivers is affected by numerous factors, one of which is lack of the interdisciplinary support in fulfilling the caring function. For this reason, there is an urgent necessity of change in the current state care system, which would enable effective care-taking in domestic conditions.Wstęp. Na całym świecie opiekunowie rodzinni stanowią główny filar systemu opiekuńczego państwa, mimo to zazwyczaj nie otrzymują oni dostatecznego wsparcia instytucjonalnego w realizacji opieki wobec swoich bliskich. Stąd też podjęto próbę identyfikacji najczęściej występujących problemów u opiekunów oraz określenia czynników mających wpływ na ich występowanie.Materiałimetody. Badania zostały przeprowadzone wśród 300 opiekunów sprawujących opiekę nad przewlekle chorymi członkami rodziny przebywającymi w środowisku domowym. Badanie przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego, natomiast do zebrania materiału badawczego zostały wykorzystane 4 narzędzia badawcze: zmodyfikowana Skala Bartel, Skala obciążenia opiekuna, Skala Depresji Becka oraz autorski kwestionariusz ankiety.Wyniki. Mimo wysokiej samooceny badanych w zakresie przygotowania do sprawowania opieki większość z nich zgłaszało liczne problemy związane z codzienną opieką nad przewlekle chorym. Badani najczęściej wskazywali na: trudności w przemieszczaniu chorego (55,7%), brak czasu (50,0%), trudności w wykonywaniu czynności higienicznych (49,3%), a także problemy z pozyskaniem wsparcia finansowego (38,7%). Większość opiekunów (69,3%) wykazywało duży stopień poczucia obciążenia, a 43,7% badanych rozpoznało u siebie łagodną postać depresji. Występowanie poczucia obciążenia i depresji oraz ich nasilenie pozostawało w istotnym związku ze stopniem deficytu w zakresie samoobsługi podopiecznego, intensywnością opieki oraz stopniem przygotowania do pełnienia roli opiekuna. Większość opiekunów (76%) negatywnie oceniło funkcjonowanie instytucji powołanych do wspierania osób przewlekle chorych i ich rodzin.Wnioski. Opiekunowie rodzinni osób przewlekle chorych wskazywali na liczne problemy związane z codzienną opieką oraz wykazywali duży stopień obciążenia. Na trudną sytuację opiekunów wpływa wiele czynników, jednym z nich jest brak interdyscyplinarnego wsparcia w realizacji funkcji opiekuńczej, stąd też istnieje pilna potrzeba zmiany dotychczasowego systemu opieki państwa, które umożliwiałyby skuteczne sprawowanie opieki w warunkach domowyc

Związek między zachowaniami żywieniowymi a występowaniem otyłości u młodzieży ponadgimnazjalnej Zespołu Szkół Chemicznych w Bydgoszczy. Zachowania żywieniowe i otyłość u młodzieży ponadgimnazjalnej

Pluta Agnieszka, Jaczek-Kierzenkowska Jolanta, Faleńczyk Kamila, Budnik‑Szymoniuk Maria, Basińska-Drozd Halina. Związek między zachowaniami żywieniowymi a występowaniem otyłości u młodzieży ponadgimnazjalnej Zespołu Szkół Chemicznych w Bydgoszczy. Zachowania żywieniowe i otyłość u młodzieży ponadgimnazjalnej = The relationship between dietary behavior and obesity at the high school youth team Chemical Schools in Bydgoszcz. Eating behavior and obesity in high school youth. Journal of Education, Health and Sport. 2015;5(5):435-444. ISSN 2391-8306. DOI 10.5281/zenodo.18060 http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/2015%3B5%285%29%3A435-444 https://pbn.nauka.gov.pl/works/562263 http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.18060 Formerly Journal of Health Sciences. ISSN 1429-9623 / 2300-665X. Archives 2011 – 2014 http://journal.rsw.edu.pl/index.php/JHS/issue/archive   Deklaracja. Specyfika i zawartość merytoryczna czasopisma nie ulega zmianie. Zgodnie z informacją MNiSW z dnia 2 czerwca 2014 r., że w roku 2014 nie będzie przeprowadzana ocena czasopism naukowych; czasopismo o zmienionym tytule otrzymuje tyle samo punktów co na wykazie czasopism naukowych z dnia 31 grudnia 2014 r. The journal has had 5 points in Ministry of Science and Higher Education of Poland parametric evaluation. Part B item 1089. (31.12.2014). © The Author (s) 2015; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland and Radom University in Radom, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: 20.03.2015. Revised 18.04.2015. Accepted: 24.05.2015.   Związek między zachowaniami żywieniowymi a występowaniem otyłości u młodzieży ponadgimnazjalnej Zespołu Szkół Chemicznych w Bydgoszczy. Zachowania żywieniowe i otyłość u młodzieży ponadgimnazjalnej   The relationship between dietary behavior and obesity at the high school youth team Chemical Schools in Bydgoszcz. Eating behavior and obesity in high school youth   Agnieszka Pluta1, Jolanta Jaczek-Kierzenkowska2, Kamila Faleńczyk1, Maria Budnik‑Szymoniuk1, Halina Basińska-Drozd1   1Zakład Pielęgniarstwa Społecznego, Wydział Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu Collegium Medicum w Bydgoszczy 2WOZ "GRYF-MED" w Bydgoszczy   Adres do korespondencji / Address for correspondence dr n. o zdrowiu Agnieszka Pluta Zakład Pielęgniarstwa Społecznego, Collegium Medicum w Bydgoszczy, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu ul. Łukasiewicza 1, Bydgoszcz 85-801 e-mail: [email protected]   Streszczenie Wprowadzenie. Pozytywne zachowania żywieniowe warunkują zdrowy styl życia dzieci i młodzieży. Nieprawidłowe zachowania żywieniowe są przyczyną wielu zaburzeń i chorób zarówno w wieku szkolnym jak i dorosłym. Wśród najczęściej występujących zaburzeń jest otyłość, która warunkuje szereg innych schorzeń jak na przykład cukrzyca, choroby układu sercowo-naczyniowego, osteoporoza czy wady postawy.  Dzieciństwo jest okresem najwłaściwszym na ukształtowanie pozytywnych zachowań. Materiał i metoda.  Badaniami objęto liczbę 100 uczniów klas maturalnych Zespołu Szkół Chemicznych w Bydgoszczy. W pracy jako narzędzie badawcze wykorzystano kwestionariusz ankiety własnego autorstwa oraz analizę formularzy sprawozdawczych z przeprowadzonych badań przesiewowych i profilaktycznych badań lekarskich. Cel. Celem niniejszej pracy była analiza zachowań żywieniowych i ich wpływ na występowanie otyłości u młodzieży ponadgimnazjalnej. Wyniki. Młodzież płci męskiej stanowiła większość w badanej grupie – 54 osoby (54,0%). Większość uczniów, to osoby o wartości prawidłowej wskaźnika BMI – 51,0%. Poniżej tej wartości odnotowano 9,0% uczniów, powyżej 40,0% uczniów, z czego większość to osoby z nadwagą – 35,0%. Średnia wartość wskaźnika BMI u mężczyzn była istotnie statystycznie wyższa niż u kobiet 24,80±3,49 vs 22,82±3,88; p<0,05. Co piąty uczeń nie spożywał śniadania przed wyjściem do szkoły nigdy – 20,0%. Połowa ankietowanych zabierała codziennie do szkoły II śniadanie. Większość uczniów spożywało 4-5 posiłków dziennie – 72,0%. Co dwudziesty uczeń zjadał mniej niż 3 posiłki dziennie – 5,0%.   Wśród ogółu badanych 46 % nie spożywało dziennie 5 porcji owoców i warzyw. Wnioski.  Liczba uczniów z nadwagą i otyłością wzrasta. Nieznacznie wyższy poziom zachowań prozdrowotnych prezentowały kobiety (uczennice). Zdecydowana większość respondentów uważała, że odżywia się prawidłowo. Prawidłowy styl odżywiania częściej prezentowali badani płci żeńskiej, a prawidłową wartość BMI mieszkańcy miasta.   Słowa kluczowe: zachowania żywieniowe, otyłość, młodzież.   Summary Introduction. Positive eating habits healthy lifestyle condition of children and youth. Improper eating habits are the cause of many disorders and diseases of both schoolchildren and adults. Among the most common disorder is obesity, which determines a number of other conditions such as diabetes, cardiovascular diseases, osteoporosis and posture. Childhood is a time most appropriate for shaping positive behaviors. Material and methods. The study included the number of 100 students in grades Baccalaureate School Complex Chemical in Bydgoszcz. The study was used as a research tool questionnaire and the analysis of their own by reporting forms from the study screening and preventive medical examinations. The aim of this study was to analyze eating behaviors and their impact on the incidence of obesity among high school youth. Results. Youth accounted for the majority of male in the group - 54 people (54.0%). Most of the students are people with the correct value of BMI - 51.0%. Below this value was reported by 9.0% of students, over 40.0% of students, most of whom are overweight - 35.0%. The average BMI in men was significantly higher than in women 24,80±3,49 vs 22,82±3,88; p <0.05. Every fifth student does not eat breakfast before going to school ever - 20.0%. Half of the respondents lifted to school every day was taking a snack. Most of the students consumed 4-5 meals a day - 72.0%. Every twentieth student ate less than 3 meals a day - 5.0%. Among all respondents 46% did not eat 5 servings a day of fruits and vegetables. Conclusions. The number of students who are overweight or obese increases. Slightly higher level of health behaviors presented women (students). The vast majority of respondents believed that nourishes properly. Proper eating habits often presented female subjects and normal BMI residents of the city.   Key words: feeding behavior, obesity, youth

Aktywność fizyczna u młodzieży ponadgimnazjalnej Zespołu Szkół Chemicznych w Bydgoszczy = Physical activity at school youth team Chemical Schools in Bydgoszcz

Pluta Agnieszka, Jaczek-Kierzenkowska Jolanta, Faleńczyk Kamila, Budnik-Szymoniuk Maria, Basińska-Drozd Halina, Kujawa Wiesława. Aktywność fizyczna u młodzieży ponadgimnazjalnej Zespołu Szkół Chemicznych w Bydgoszczy = Physical activity at school youth team Chemical Schools in Bydgoszcz. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(7):556-565. eISSN 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.59125 http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/3720       The journal has had 7 points in Ministry of Science and Higher Education parametric evaluation. Part B item 755 (23.12.2015). 755 Journal of Education, Health and Sport eISSN 2391-8306 7 © The Author (s) 2016; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: 02.07.2016. Revised 25.07.2016. Accepted: 28.07.2016.     Aktywność fizyczna u młodzieży ponadgimnazjalnej Zespołu Szkół Chemicznych w Bydgoszczy   Physical activity at school youth team Chemical Schools in Bydgoszcz   Agnieszka Pluta1, Jolanta Jaczek-Kierzenkowska2, Kamila Faleńczyk1, Maria Budnik‑Szymoniuk1, Halina Basińska-Drozd, Wiesława Kujawa1,2   1Zakład Pielęgniarstwa Społecznego Collegium Medicum w Bydgoszczy Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu 2WOZ "GRYF-MED" w Bydgoszczy   1Department of Community Nursing Faculty of Health Sciences Collegium Medicum in Bydgoszcz of the Nicolaus Copernicus University in Toruń 2WOZ”GRYF-MED” In Bydgoszcz       Słowa kluczowe: aktywność fizyczna, ruch, młodzież.   Keywords: physical activity, movement, youth.           Abstract Introduction. Physical activity is any body movement necessary for daily life or part of the exercise program. In addition to nutrition is a key determinant of health at every stage of human life. Particularly important in childhood and adolescence, when it is essential for the proper development of both physical, biological and motor. Increased motor activity is beneficial to a number of characteristics not only of physiological and immunological but adaptive as well as the correct course of a number of metabolic and hormonal processes. Material and methods. The study included the number of 100 students in grades Baccalaureate School of Chemical in Bydgoszcz. The work as a research tool used by his own questionnaire and the analysis of reporting forms from the study screening and health surveillance. The aim of this study was to assess physical activity in school youth. Results. Youth male accounted for most of the study group - 54 persons (54.0%). The test young people were divided into two age: 19 years and 20 years. Most were 19 - year olds - 59 persons (59.0%). Conclusions. The level of activity of youth is insufficient. Slightly higher levels of physical activity showed girls deficient weight and rural residents. The lowest level of physical activity presented overweight people.     Streszczenie Wprowadzenie. Aktywność fizyczna to każdy ruch ciała konieczny do codziennego życia lub część programu ćwiczeniowego. Obok odżywiania jest kluczowym czynnikiem determinującym zdrowie na każdym etapie życia człowieka. Szczególnego znaczenia nabiera w dzieciństwie i młodości, kiedy jest niezbędna dla prawidłowego rozwoju zarówno fizycznego, biologicznego jak i motorycznego. Zwiększona aktywność ruchowa wpływa korzystnie na szereg właściwości nie tylko fizjologicznych, ale i odpornościowych, adaptacyjnych, a także na prawidłowy przebieg szeregu procesów metabolicznych i hormonalnych. Materiał i metoda. Badaniami objęto liczbę 100 uczniów klas maturalnych Zespołu Szkół Chemicznych w Bydgoszczy. W pracy jako narzędzie badawcze wykorzystano kwestionariusz ankiety własnego autorstwa oraz analizę formularzy sprawozdawczych z przeprowadzonych badań przesiewowych i profilaktycznych badań lekarskich. Cel. Celem niniejszej pracy była ocena aktywności fizycznej u młodzieży ponadgimnazjalnej. Wyniki. Młodzież płci męskiej stanowiła większość w badanej grupie – 54 osoby (54,0%). Badaną młodzież podzielono na dwie grupy wiekowe: 19 lat i 20 lat. Większość stanowili 19 -  latkowie – 59 osób (59,0%).  Wnioski.  Poziom aktywności młodzieży jest niewystarczający. Nieznacznie wyższy poziom  aktywności fizycznej wykazywały dziewczęta z niedoborem masy ciała oraz mieszkańcy wsi. Najniższy poziom aktywności fizycznej prezentowały osoby z nadwagą

Palenie tytoniu i spożywanie alkoholu przez młodzieży ponadgimnazjalną Zespołu Szkół Chemicznych w Bydgoszczy = Smoking and alcohol consumption by high school youth of the School of Chemistry in Bydgoszcz

Pluta Agnieszka, Jaczek–Kierzenkowska Jolanta, Faleńczyk Kamila, Budnik‑Szymoniuk Maria, Basińska-Drozd Halina, Marzec Alicja. Palenie tytoniu i spożywanie alkoholu przez młodzieży ponadgimnazjalną Zespołu Szkół Chemicznych w Bydgoszczy = Smoking and alcohol consumption by high school youth of the School of Chemistry in Bydgoszcz. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(8):21-27. eISSN 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.59613 http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/3723       The journal has had 7 points in Ministry of Science and Higher Education parametric evaluation. Part B item 755 (23.12.2015). 755 Journal of Education, Health and Sport eISSN 2391-8306 7 © The Author (s) 2016; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: 02.07.2016. Revised 25.07.2016. Accepted: 28.07.2016.     Palenie tytoniu i spożywanie alkoholu przez młodzieży ponadgimnazjalną Zespołu Szkół Chemicznych w Bydgoszczy Smoking and alcohol consumption by high school youth of the School of Chemistry in Bydgoszcz   Agnieszka Pluta1, Jolanta Jaczek–Kierzenkowska2, Kamila Faleńczyk1, Maria Budnik‑Szymoniuk1, Halina Basińska-Drozd1, Alicja Marzec1   1Zakład Pielęgniarstwa Społecznego, Wydział Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu Collegium Medicum w Bydgoszczy 2WOZ "GRYF-MED" w Bydgoszczy   1Department of Community Nursing Faculty of Health Sciences Collegium Medicum in Bydgoszcz of the Nicolaus Copernicus University in Toruń 2WOZ”GRYF-MED” In Bydgoszcz   Słowa kluczowe: palenie tytoniu, spożycie alkoholu, młodzież szkolna, szkoła ponadgimnazjalna.   Keywords: tobacco smoking, alcohol, youth, senior high school.       Abstract Introduction. Smoking and alcohol consumption are the most common risky behaviors undertaken by young people. These behaviors determine the state of health of the younger generation and also future parents. Material and methods. The study included the number of 100 students in grades matriculation of the School of Chemistry in Bydgoszcz. The work as a research tool used by his own questionnaire. Objective. The aim of the study was to analyze the prevalence of smoking and alcohol use among high school youth, final award of the School of Chemistry in Bydgoszcz. Results. Youth male accounted for most of the study group - 54 persons (54.0%). The vast majority of 66 persons (66%) did not smoke cigarettes. Among smokers the highest percentage of pupils 18 (52.9%) declared burning cigarettes less than a pack a day. Alcohol consumption was declared by 83 students (83%), of which the largest percentage of 42% only occasionally. Conclusions. It was found a high prevalence of smoking and alcohol consumption among adolescents final award of the School of Chemistry in Bydgoszcz. Smoking and alcohol consumption was more prevalent among young males living in rural areas.           Streszczenie Wprowadzenie. Palenie tytoniu i spożywanie alkoholu to najczęstsze zachowania ryzykowne podejmowane przez młodzież. Zachowania te warunkują stan zdrowia młodego pokolenia i jednocześnie przyszłych rodziców. Materiał i metoda. Badaniami objęto liczbę 100 uczniów klas maturalnych Zespołu Szkół Chemicznych w Bydgoszczy. W pracy jako narzędzie badawcze wykorzystano kwestionariusz ankiety własnego autorstwa. Cel. Celem pracy była analiza występowania palenia tytoniu i spożywania alkoholu wśród młodzieży  ponadgimnazjalnej, maturalnej Zespołu Szkół Chemicznych w Bydgoszczy. Wyniki. Młodzież płci męskiej stanowiła większość w badanej grupie – 54 osoby (54,0%). Zdecydowana większość 66 osoby (66%) nie paliła papierosów. Wśród palących największy odsetek uczniów 18(52,9%) deklarował wypalanie papierosów mniej niż paczki dziennie. Spożywanie alkoholu deklarowało 83 uczniów (83%) z czego największy odsetek 42% tylko okazjonalnie. Wnioski.  Stwierdzono wysokie rozpowszechnienie palenia papierosów i spożywania alkoholu wśród młodzieży maturalnej Zespołu Szkół Chemicznych w Bydgoszczy. Palenie papierosów i spożywanie alkoholu częściej rozpowszechnione było wśród młodzieży płci męskiej mieszkającej na wsi