The role of local self-government in economic development of the Republic of Serbia – possibilities and limitations

Proces globalizacije svetskog tržišta je doveo do stanja u kome su lokalni ekonomski subjekti izloženi konkurenciji od strane moćnih privrednih preduzeća iz celog sveta, a mnoge nacionalne ekonomije nisu dale adekvatan odgovor na kompleksne izazove koje sa sobom nosi proces globalizacije. Zato su stvoreni uslovi za zanačajniju ulogu regionalnih i lokalnih vlasti u pitanjima od značaja za strategiju ekonomskog razvoja na svom području. Srbija se početkom tranzicionog perioda našla u specifičnoj situaciji, jer je proces privatizacije mnoge lokalne zajednice ostavio bez svoje predtranzicione privrede, sa visokom stopom nezaposlenosti i niskim životnim standardom svog stanovništva. Tretiranje ekonomskog razvoja kao prioriteta za lokalne samouprave u razvijenim državama počinje krajem XX veka. Od tada su lokalne samouprave po pitanjima privrednog razvoja postale važan segment države, jer i građani od njih očekuju da sve svoje kapacitete usmere na zapošljavanje i povećanje životnog standarda stanovništva. Lokalne samouprave u Srbiji tek od 2006. godine dobijaju zakonske mogućnosti da postaju aktivan činilac u planiranju ekonomskog razvoja i unapređenja poslovnog okruženja na svom području. Do tada su pitanja razvoja i ekonomske politike u celini bila u nadležnosti centralnih organa vlasti. Predmet našeg istraživanja je mesto i uloga koju lokalna samouprava treba i može da ima u podsticanju lokalnog ekonomskog razvoja, kao i mere i instrumenti koji joj stoje na raspolaganju u ostvarenju tog procesa. Važna pitanja u istraživanju su posvećena razvijenosti infrastrukture na lokalnom nivou za bavljenje pitanjima ekonomskog razvoja, saradnji koju imaju lokalni organi vlasti sa centralnim organima, usaglašenosti lokalnih razvojnih projekata sa nacionalnim, iskorišćenosti prirodnih resursa i komparativnih prednosti lokalnih samouprava u cilju podizanja svoje konkurentnosti u odnosu na druge lokalne samouprave. Osnovna dilema je u kojoj meri se treba osloniti na tržište u stvaranju ambijenta za održiv privredni razvoj, a u kolikoj meri treba da se država i lokalna vlast uključuju u upravljanje razvojem. Posebno je uloga lokalne samouprave po pitanjima privrednog razvoja složena jer ona predstavlja poprište ukrštanja ekonomije i politike, javnog i privatnog, konkurencije i monopola. Zbog visoke stope nezaposlenosti i niskog životnog standarda građana ova pitanja su za Srbiju izuzetno važna jer od odgovora na njih zavisi kojom brzinom i u kom vremenskom roku se možemo približiti razvijenim državama. Empirijsko istraživanje u ovoj disertaciji je imalo za cilj da pruži realnu sliku mogućnosti i ograničenja koja lokalne samouprave imaju u bavljenju procesima lokalnog ekonomskog razvoja. Istraživanjem je obuhvaćeno 28 lokalnih samouprava koje pripadaju različitim regionima Srbije, imajući u vidu velike regionalne razlike u razvijenosti. Istraživački uzorak se sastojao od 140 ispitanika, od kojih je polovina zaposlena na poslovima lokalnog ekonomskog razvoja, a drugu polovinu su sačinjavali lokalni privrednici i zaposleni u naučno-obrazovnim institucijama. Istraživanje je sprovedeno u drugoj polovini 2017. i početkom 2018. godine. Cilj istraživanja je bio da ukaže na potrebu jačeg uključivanja lokalne samouprave u pitanja lokalnog ekonomskog razvoja, mogućnosti i elemente koji utiču na ovaj proces i podstiču ga, kao i prepreke koje stoje na putu uspešne primene ovog koncepta u privrednom ambijentu Srbije. Analiza prethodnih pitanja treba da posluži kao osnov za odgovor na pitanje koliki doprinos lokalne samouprave, baveći se lokalnim ekonomskim razvojem, mogu da daju ukupnom razvoju na nacionalnom nivou, odnosno, da li veće učešće lokalne samouprave u sprovođenju ekonomske politike na opštinskom i regionalnom nivou dovodi do efikasnijeg ekonomskog razvoja zemlje. Kroz istraživanje su dati odgovori na važna pitanja iz istraživačkog upitnika: da li su lokalne vlasti dovoljno sposobne da na najbolji način iskoriste resurse kojima raspolažu na svom području i stave ih u funkciju privrednog razvoja, smanjenja nezaposlenosti i povećanja životnog standarda svih građana; u kojoj meri se lokalne samouprave mogu da uključe u savremena privredna kreatanja i dinamične promene okruženja; da li se razvija međuopštinska saradnja ili se konkurentska pozicija gradi samo na što većem davanju povlastica investitorima, posebno stranim; koliko su lokalne vlasti preduzetnički orijentisane i sposobne, da zajedno sa privatnim sektorom iskoriste komparativne prednosti koje njihova lokalna zajednica ima

Impact of economic policy on the management of competitiveness of the agriculture sector in Serbia

There is a tendency of increase and change in the structure of demand for the products from agricultural sector in the modern global environment. Such situation demands market orientation of agricultural producers, from business entities to individual agricultural holdings, in order to offer the appropriate response to the changes in the environment conditions and new market demands. The entrance and survival in the developed world market demand raising the competitiveness of agricultural sector which cannot be based on the low input prices alone (land, workforce), but the application of modern knowledge and innovation, that is, the synergistic effect of all the competition factors. For their part, the state and local governments should create an encouraging social and economic environment for agriculture and rural development, especially in undeveloped regions and areas of the Republic of Serbia. The undeniable agricultural potentials can significantly contribute to foreign trade balance improvement, public debt reduction, unemployment decrease and increase of the living standard of the population

REVITALISATION OF THE AGRICULTURAL LANDSCAPE, ON THE ISLAND OF KORČULA – Cay study municipality Blato

Cultural landscapes of the Mediterranean should become one among the bearers of the regional and national identity and in this way give their contribution to tourism and economic progress because of their recognizability and rarity. Since the importance of these landscapes is not currently recognized and designated the aim of this paper, containing the Blato example, on the island of Korčula, is to defi ne a procedure and a possibility of their protection and revitalization. This site is selected due to its natural, cultural and structural diversity, the revitalization of which one can realize, i.e. restore the landscape of an outstanding value. Apart from revitalization of the landscape and the landscape diversity, agriculture can manifest itself as something visually attractive what is positively refl ected in the potential of further tourism development on the island

The perspectives of sustainable development of Serbia's agriculture in globalized environment

This paper has a goal to point out causes and consequences of wrong agricultural policy in transitional period which caused that agriculture of Serbia suffers a huge damage which manifested itself through falling apart of big agricultural combinats, enterprises from food industry, agricultural cooperatives and small family farms. Big changes at the end of XX and at the beginning of XXI century reflect of agriculture, too, and demand a new conceptual approach to new situation. Authors of paper point out necessity of revitalization of cooperative system and other was of joining and connecting of agricultural producers, as well as need of bigger support to small family farms, by model in developed EU countries. On that way, agriculture of Serbia would successfully respond to complex requirements of globalized environment and turn its comparative advantages into competitive ones

REVITALIZACIJA KRAJOBRAZA NA KORČULI - Cay study Općina Blato

Cultural landscapes of the Mediterranean should become one among the bearers of the regional and national identity and in this way give their contribution to tourism and economic progress because of their recognizability and rarity. Since the importance of these landscapes is not currently recognized and designated the aim of this paper, containing the Blato example, on the island of Korčula, is to defi ne a procedure and a possibility of their protection and revitalization. This site is selected due to its natural, cultural and structural diversity, the revitalization of which one can realize, i.e. restore the landscape of an outstanding value. Apart from revitalization of the landscape and the landscape diversity, agriculture can manifest itself as something visually attractive what is positively refl ected in the potential of further tourism development on the island.Karakterističnost Mediterana je zahtijevala specifi čnu obradu tla čime su se kroz godine generirali kulturni krajobrazi visoke strukturne vrijednosti. Danas, nakon više desetljeća ekonomskih i društvenih preokreta, ovakvi prostori postepeno nestaju. Zbog svoje prepoznatljivosti i rijetkosti kulturni krajobrazi Mediterana bi trebali biti jedan od nosioca regionalnog i nacionalnog identiteta i time doprinositi turističkom i gospodarskom napretku. S obzirom da važnost takvih krajobraza danas nije prepoznata i obilježena, cilj ovog rada je na primjeru Blata na otoku Korčula, utvrditi postupak i mogućnost njihove zaštite i revitalizacije. Ova lokacija je odabrana zbog svoje prirodne, kulturne i strukturne raznolikosti, čijom revitalizacijom se može ostvariti odnosno vratiti krajobraz iznimne vrijednosti. Da bi se došlo do rezultata prvo je bilo potrebno detaljno inventarizirani i valorizirati osobine prostora (geomorfološke, strukturne, itd.) kako bi se stvorila baza podataka. Potom su defi nirane potencijalne poljoprivredne djelatnosti te izrađeni modela privlačnosti koji defi niraju optimalne prostore za produktivno privređivanje tih djelatnosti. Usporedno su razmatrane i karakteristike prostora koje bi bile ranjive na eventualne buduće intervencije. Te su vrijednosti združene u zaštitni model. Preklapanjem razvojnih i zaštitnih aspekata (modela privlačnosti i modela ranjivosti) predloženo je nekoliko alternativnih rješenja. Vrednovanjem alternativa odabran je optimalni model - model pogodnosti. U njemu su prikazani prostori pogodni za organizaciju poljoprivredne proizvodnje i to na način da se štite kulturne i prirodne vrijednosti tog prostora doprinoseći stvaranju identiteta i vraćanja prepoznatljivosti. Na ovaj način se osim revitalizacije krajobraza i krajobrazne raznolikosti, poljoprivreda manifestira kao nešto vizualno atraktivno što se pozitivno odražava i potencijal daljnjeg turističkog razvoja na otoku

FINANCIAL AND MARKETING PERSPECTIVE OF A COMPANY ACCORDING TO THE CONCEPT OF STRATEGIC BALANCE SCORECARD

Balance scorecard was created in the 1990’s and it represents one of the most significant management ideas with the possibility of application in private, public and non-profit sector. It was created in need to respond to demands of intangible assets measurements which participate with more than a half of many great companies’ value in last decades. Balance scorecard ensures insight into business possibilities and fulfillment of strategic goals from four perspectives: financial, marketing, internal and perspective of learning and growth. Balance scorecard measures and monitors human, information and organizational capital of a company with the aim of establishing to what extent this elements of intangible assets contribute to company’s strategy realization. Standpoint for creation of this concept was an evident gap between corporate top strategy and understanding that strategy at lower levels of management and levels of translating strategies into actual business activities

ОДРЖИВИ РАСТ И РЕГИОНАЛНА КОНКУРЕНТНОСТ ПРИВРЕДЕ СРБИЈЕ

Backwardness in economic development in comparison with EU and countries from region, expressed especially after big crisis from 2008, demands a change of country’s economic policy in order to create assumptions for a long-term sustainable development and competitiveness’ increase in regional and world contexts. Having in mind results realized so far, there is a real danger that current economic policy will stabilize country on a low level of GDP, high unemployment rate, with low wages and bad working conditions in a large number of enterprises, in domestic or foreign ownership. Such situation is a result of non-existence of adequate strategy of economic development in transitional period. The goal of paper is to point that new economic policy should be based on support to sectors which most of its added value create through internationalization of business and which have faster growth of revenues on foreign than on domestic markets, such as IT sector, agro-business, medium-tech developed industries

The role of local self-government in economic development of the Republic of Serbia – possibilities and limitations

Proces globalizacije svetskog tržišta je doveo do stanja u kome su lokalni ekonomski subjekti izloženi konkurenciji od strane moćnih privrednih preduzeća iz celog sveta, a mnoge nacionalne ekonomije nisu dale adekvatan odgovor na kompleksne izazove koje sa sobom nosi proces globalizacije. Zato su stvoreni uslovi za zanačajniju ulogu regionalnih i lokalnih vlasti u pitanjima od značaja za strategiju ekonomskog razvoja na svom području. Srbija se početkom tranzicionog perioda našla u specifičnoj situaciji, jer je proces privatizacije mnoge lokalne zajednice ostavio bez svoje predtranzicione privrede, sa visokom stopom nezaposlenosti i niskim životnim standardom svog stanovništva. Tretiranje ekonomskog razvoja kao prioriteta za lokalne samouprave u razvijenim državama počinje krajem XX veka. Od tada su lokalne samouprave po pitanjima privrednog razvoja postale važan segment države, jer i građani od njih očekuju da sve svoje kapacitete usmere na zapošljavanje i povećanje životnog standarda stanovništva. Lokalne samouprave u Srbiji tek od 2006. godine dobijaju zakonske mogućnosti da postaju aktivan činilac u planiranju ekonomskog razvoja i unapređenja poslovnog okruženja na svom području. Do tada su pitanja razvoja i ekonomske politike u celini bila u nadležnosti centralnih organa vlasti. Predmet našeg istraživanja je mesto i uloga koju lokalna samouprava treba i može da ima u podsticanju lokalnog ekonomskog razvoja, kao i mere i instrumenti koji joj stoje na raspolaganju u ostvarenju tog procesa. Važna pitanja u istraživanju su posvećena razvijenosti infrastrukture na lokalnom nivou za bavljenje pitanjima ekonomskog razvoja, saradnji koju imaju lokalni organi vlasti sa centralnim organima, usaglašenosti lokalnih razvojnih projekata sa nacionalnim, iskorišćenosti prirodnih resursa i komparativnih prednosti lokalnih samouprava u cilju podizanja svoje konkurentnosti u odnosu na druge lokalne samouprave. Osnovna dilema je u kojoj meri se treba osloniti na tržište u stvaranju ambijenta za održiv privredni razvoj, a u kolikoj meri treba da se država i lokalna vlast uključuju u upravljanje razvojem. Posebno je uloga lokalne samouprave po pitanjima privrednog razvoja složena jer ona predstavlja poprište ukrštanja ekonomije i politike, javnog i privatnog, konkurencije i monopola. Zbog visoke stope nezaposlenosti i niskog životnog standarda građana ova pitanja su za Srbiju izuzetno važna jer od odgovora na njih zavisi kojom brzinom i u kom vremenskom roku se možemo približiti razvijenim državama. Empirijsko istraživanje u ovoj disertaciji je imalo za cilj da pruži realnu sliku mogućnosti i ograničenja koja lokalne samouprave imaju u bavljenju procesima lokalnog ekonomskog razvoja. Istraživanjem je obuhvaćeno 28 lokalnih samouprava koje pripadaju različitim regionima Srbije, imajući u vidu velike regionalne razlike u razvijenosti. Istraživački uzorak se sastojao od 140 ispitanika, od kojih je polovina zaposlena na poslovima lokalnog ekonomskog razvoja, a drugu polovinu su sačinjavali lokalni privrednici i zaposleni u naučno-obrazovnim institucijama. Istraživanje je sprovedeno u drugoj polovini 2017. i početkom 2018. godine. Cilj istraživanja je bio da ukaže na potrebu jačeg uključivanja lokalne samouprave u pitanja lokalnog ekonomskog razvoja, mogućnosti i elemente koji utiču na ovaj proces i podstiču ga, kao i prepreke koje stoje na putu uspešne primene ovog koncepta u privrednom ambijentu Srbije. Analiza prethodnih pitanja treba da posluži kao osnov za odgovor na pitanje koliki doprinos lokalne samouprave, baveći se lokalnim ekonomskim razvojem, mogu da daju ukupnom razvoju na nacionalnom nivou, odnosno, da li veće učešće lokalne samouprave u sprovođenju ekonomske politike na opštinskom i regionalnom nivou dovodi do efikasnijeg ekonomskog razvoja zemlje. Kroz istraživanje su dati odgovori na važna pitanja iz istraživačkog upitnika: da li su lokalne vlasti dovoljno sposobne da na najbolji način iskoriste resurse kojima raspolažu na svom području i stave ih u funkciju privrednog razvoja, smanjenja nezaposlenosti i povećanja životnog standarda svih građana; u kojoj meri se lokalne samouprave mogu da uključe u savremena privredna kreatanja i dinamične promene okruženja; da li se razvija međuopštinska saradnja ili se konkurentska pozicija gradi samo na što većem davanju povlastica investitorima, posebno stranim; koliko su lokalne vlasti preduzetnički orijentisane i sposobne, da zajedno sa privatnim sektorom iskoriste komparativne prednosti koje njihova lokalna zajednica ima

BRAND IMPACT ON THE COMPANY’S FINANCIAL PERFORMANCE

There has been a major change in the company’s assets structure after the year 2000, which is reflected in the massive decline of fixed assets participation and the increase in the intangible assets participation. This change was not appropriately accompanied by accounting standards and principles that are still adjusted to the capital assets value. Hence the accounting value of the many companies’ assets is far from its market value, which is negatively reflected on rendering business and investment decisions, and, ultimately, on the business activity results. Special attention is devoted to branding products and services in the contemporary businesses, as a model for long-term competitive market advantage acquisition and business and financial performances improvement

BELGRADE MARKET AS A PART OF THE GLOBAL FINANCIAL MARKET

Belgrade market has been operating since 1989 under the name of Yugoslav capital market, which changed its name to Belgrade market in 1992. The purpose and the idea which governs our financial authorities and the market participants is a more active involvement of the market in the operations of the global financial market