Komparativna analiza sastava masnih kiselina u prirodnoj i dodatnoj hrani šarana sa ribnjaka

Rezultati prikazani u radu ukazuju na daleko veći značaj prirodne hrane kao izvora polinezasićenih masnih kiselina u odnosu na peletiranu hranu u ishrani šarana u poluintenzivnom sistemu gajenja. Utvrđeno je da su od organizama koji su činili prirodni obrok šaranu: predstavnici familija Chironimidae sa dominaciojm vrste Chironomus plumosus iz faune dna i zooplanktonski organizmi (sa dominacijom Cladocera) imali znatno veći sadržaj omega 3 i omega 6 masnih kiselina nego peletirana hrana. Istraživanja su obavljena u 4 ribnjačka jezera šaranskog ribnjaka „Despotovo“ sa poluintezivnim sistemom gajenja baziranom na prihrani peletiranom hranom. Peletiranu hranu odlikuje najmanja raznovrsnost masnih kiselina i izrazita dominacija linolne i oleinske kiseline. Larve Chironomidae i zooplankton karakteriše veća zastupljenost zasićenih masniih kiselina(SFA: 49.36 ± 1.92 i 38.70 ± 0.67) u odnosu na peletiranu hranu (15.47±0.41), a zooplankton odlikuje i najveća raznovrsnost i zastupljenost n-3 masnih kiselina. Odnos n-3/n-6 masnih kiselina deset puta je veći kod zooplanktona nego kod Chironomidae, a sedam puta veći kod Chironomidae nego kod peletirane hrane

Uticaj ulja uljane repice u ribljoj hrani na kvalitet mesa šarana

Meso šarana, najzastupljenije ribe na ribnjacima u Republici Srbiji, predstavlja značajan nutritivni izvor n-3 visoko nezasićenih masnih kisleina (HUFA), pre svega eikozapentaenske (EPA) i dokozaheksaenske (DHA) kiseline, koje imaju važnu ulogu u bitnim fiziološkim procesima u organizmu i očuvanju zdravlja ljudi. Sadržaj masti i masnokiselinski sastav šarana su pod uticajem pola, godišnjeg doba, reproduktivnog statusa, uslova životne sredine, načina gajenja a posebno načina ishrane. Dobra tehnologija proizvodnje na ribnjaku je od nesumnjivog značaja za odgovarajuću strukturu planktonskih i bentosnih organizama, što igra veliku ulogu u dobijanju mesa šarana što boljeg hemijskog sastava. Riblje ulje je dugo predstavljalo glavni izvor masti u hrani za ribe, ali je zbog sve veće potrošnje, pa samim tim smanjene raspoloživosti i drastičnog povećanja cene istog došlo do povećanja upotrebe ulja biljnog porekla kao potpune ili delimične zamene za riblje ulje u hrani za ribe. Zamena ribljeg ulja sa biljnim uljima može imati i negativnih efekata na ribe iz uzgoja pošto je riblje ulje dobar izvor n-3 HUFA, što nije slučaj kada su u pitanju ulja biljnog porekla koja sadrže visok procenat 18C n-3 masnih kiselina, ali su siromašna ili potpuno lišena n-3 HUFA. Prema dosadašnjim istraživanima šaran ima veće potrebe za n-6, nego za n-3 masnim kisleinama za optimalan rast i razvoj. Uljana repica ima višestruku namenu: za ishranu ljudi, životinja i kao industrijska biljka. Odnos n-6/n-3 u ulju uljane repice je 2:1, što je pogodno sa aspekta zdravlja ljudi; bogato je oleinskom kisleinom i polinezasićenom masnim kiselinama (PUFA), pogotovo sa linolnom i linoleinskom kiselinom, ali ne poseduje n-3 HUFA. Često se upotrebljava u komercijalnim smešama za ishranu riba, bez negativnog uticaja na proizvodne parametre, ali može imati negativan uticaj na masnokiselinski sastav mesa šarana. Međutim, najveći broj istraživanja o zameni ribljeg ulja uljem uljane repice je izveden na salmonidnim vrtsama riba, pa su poželjna dalja ispitivanja o uticaju ovog ulja na kvalitet mesa i imunološki status šarana. Može se reći da meso šarana uglavnom poseduje povoljan masnokisleinski sastav i svrstati se u zdravu hranu za ljude. Gajenje šarana sa korišćenjem gotovih krmnih smeša bi trebalo da postane praksa na ribnjacima u Srbiji, kako bi se povećala proizvodnja po jedinici površine, dobio šaran što boljeg kvaliteta i postigla dugoročna ekonomska održivost. Takođe, potrebno je vršiti promociju šarana kao nacionalog zdravog proizvoda poželjnog u svakodnevnoj ishrani ljudi. Istraživanja o daljem unapređenju kvaliteta mesa šarana, kao i o načinu ishrane koji će zadovoljiti potrebe ove vrste, ali i ciljeve što ekonomičnije proizvodnje su neophodna u cilju dobijanja što jeftinijeg šarana, koji će zadovoljiti sve potrebe potrošača

Effects of Different Gas Compositions on the Color Estimations of MAP Packaged Pork Chops

AbstractThis study was conducted to observe effects of different gas compositions on color of pork chops packaged in modified atmospheres. Gaseous compositions used were: MAP1 (75% O2:25% CO2); MAP2 (70% O2:30%CO2) and MAP3 (80% O2:20% CO2). Sensory evaluations of meat color and chemical properties (acid number, peroxide value, aw, pH, TVB-N and TBARs), were carried on the 1st, 5th, 7th, 9th and 12th day of storage. The sensory evaluations of chop color in different MAP compositions are analyzed in relation to storage period, measured chemical properties and instrumental determination of meat color using linear and multivariate linear regression analysis

Promene sastava masnih kiselina i sadržaja lipida u mesu šarana (cyprinus carpio l.) U zavisnosti od dodatne hrane

U ovom radu razmatrane su promene grupa masnih kiselina (zasićenih, mononezasićenih, polinezasićenih n-3 i n-6, kao i njihovog odnosa n-3/n-6) u zavisnosti od sadržaja lipida u mesu šarana sa dve vrste prihranjivanja (ekstrudirane hrane i kukuruza). Vrsta korišćene hrane značajno je uticala na sadržaj lipida deponovanih u tkivu ribe. Korelacija lipida sa sastavom masnih kiselina pokazala je, da se sa povećanjem sadržaja lipida u mesu šarana, masnokiselinski sastav značajno menjao: povećavale su se mononezasićene masne kiseline, sa dominantnom oleinskom kiselinom (18:1n-9), a istovremeno smanjivale n-3 i n-6 polinezasićene masne kiseline. Istraživanja koja su prikazana u ovom radu su ukazala na opravdanost prihranjivanja šarana ekstrudiranom hranom u cilju poboljšanja kvaliteta mesa ribe

Hemijski sastav i sadržaj holesterola u komercijalnim slatkovodnim vrstama riba u Srbiji

Riba se, pripremljena na različite načine, konzumira u celom svetu, zahvaljujući činjenici da riblje meso sadrži veoma značajne komponente za ishranu ljudi. Riba je bogat izvor visokovrednih proteina, vitamina i esencijalnih minerala, ali iznad svega predsavlja veoma bogat izvor omega-3 i omega-6 polinezasićenih masnih kiselina, koje su veoma značajne za zaštitu zdravlja potrošača. Holesterol je, takođe, značajan za organizam čoveka. Potrošnja namirnica sa visikom sadržajem holesterola može da ima za posledicu nastajanje brojnih kardiovaskularnih oboljenja. Cilj ovih ispitivanja je bio da se odredi hemijski sastav i sadržaj holesterola u komercijalnim slatkovodnim vrstama riba (amur, tolstolobik i šaran), gajenim u dva objekta za akvakvakulturu u Srbiji. Sa druge strane, da bi se poredili parametri kvaliteta (proteini, voda, mast, pepeo) i sadržaj holesterola u ribljim vrstama, gajenim u Srbiji sa uvoznim, u poslednje vreme veoma zastupljenim na našem tržištu, uzorci pangasiusa iz Vijetnama takođe su analizirani. U ovom radu analizirani su uzorci amura, tolstolobika i šarana gajenih u dva ribnjaka sa poluintezivim uzgojem ali različitim načinima ishrane. U prvom ribnjaku riba je hranjena komercijalnom ekstrudiranom hranom, dok su u drugom ribnjaku, kao dodatna hrana prirodnoj, korišćene žitarice. Uzorci pangasiusa iz Vijetnama uzeti su sa tržišta. Statističkom evaluacijom dobijenih rezultata za hemiski sastav (proteini, voda, mast, pepeo) i sadržaj holesterola u amuru, tolstolobiku i šaranu iz prvog ribnjaka ustanovljeno je da postoji statistički značajna razlika (p0,005) između sadržaja holesterola u tolstolobiku i amuru. U drugom ribnjaku, sa izuzetkom sadržaja proteina, takođe je ustanovljeno da postoji statistički zanačajna razlika (p<0,005) u sadržaju istog parametra kvaliteta kod najmanje dve vrste ribe. Statistički značajna razlika u sadržaju holesterola ustanovljna je između tolstolobika i amura. Dobijeni rezultati ovih istraživanja ukazuju da se amur, u poređenju sa šaranom i tolstolobikom iz oba ribnjaka, može smatrati nutritivno najkvalitetnijom vrstom ribe. Ispitana riba iz familije ciprinida (šaran, tolstolobik i amur) iz domaće akvakulture ima veći sadržaj proteina u odnosu na pangasiusa iz Vijetnama, tako da ona predstavlja nutritivno kvalitetniju namirnicu u ishrani ljudi

Multivarijantna analiza sastava masnih kiselina mesa šarana u toku poluintenzivnog gajenja

Poređenje masnokiselinskog sastava mesa šarana pomoću multivarijantnih metoda, kao što su analiza glavnih komponenti (PCA) i linearna diskriminaciona analiza (LDA), omogućava razdvajanje riba prema načinu ishrane i bolje razumevanje promena u sastavu masnih kiselina tokom uzgoja. U periodu od aprila do oktobra, sa šaranskog ribnjaka u kojem je riba bila prihranjivana ekstrudiranom hranom, ispitano je dvadeset osam šarana. Mase riba su se značajno povećale između juna i septembra (P 0,6; P < 0,0001). Zbog veće dostupnosti prirodne hrane, u aprilu i junu, došlo je do povećanja sadržaja n-3 polinezasićenih masnih kiselina u mesu šarana, što je doprinelo boljem kvalitetu ribe. Prihrana šarana sa ekstrudiranom hranom uticala je na povećanje sadržaja n-6 polinezasićenih masnih kiselina, koje su u septembru bile značajno veće u odnosu na juni (P < 0,01), ali i na smanjenje nutritivno važnih n-3 polinezasićenih masnih kiselina (P < 0,01). Odnos n-3/n-6 je bio najveći u junu (0,30), a najmanji u oktobru (0,16). LDA analizom postignuto je razdvajanje šarana prema periodu uzorkovanja, što je u korelaciji sa vrstom unete hrane u ovim periodima. Najveća sličnost u masnokiselinskom sastavu ustanovljena je između šarana u septembru i oktobru, kao posledica smanjenja količine dostupne prirodne hrane i većeg unosa ekstrudirane hrane. PCA i LDA su pokazale da je došlo do značajnih promena u sastavu masnih kiselina šarana tokom uzgoja ribe. Rezultati koji su dobijeni u ovom radu o uticaju ishrane na sastav masnih kiselina i sadržaj lipida u mesu šarana doprineće poboljšanju načina ishrane i konsekventno kvalitetu mesa gajenog šarana

Larve chironomus plumosus (diptera, insecta) izvor esencijalnih masnih kiselina za ishranu šaranske mlađi

U cilju ispitivanja koliko su larve Chironomus plumosus-a pogodne za ishranu gajenih slatkovodnih riba, pre svega šarana, ižvršena je analiza hemijskog i masnokiselinskog sastava larvi koje su prikupljene na kraju tromesečnog perioda gajenja šaranske mlađi u dva eksperimentalna ribnjačka bazena u Centru za ribarstvo i primenjenu hidrobiologiju Poljoprivrednog fakulteta Univerziteta u Beogradu. Udeo sirovih proteina u larvama Chironomus plumosus-a iznosio je 6,61 u jezeru L1 odnosno 6,18% u jezeru L2, što predstavlja vrednost adekvatnu za rast svih slatkovodnih vrsta riba. Sadržaj lipida bio je 0,49 odnosno 0,73%, što je energetski povoljno za sve ribe koje žive u toplim vodama. Prirodnu hranu (larve Chironomus plumosus) karakteriše i visok sadržaj vode: 88,95 u L1 i 89,62% u L2, a što ih čini pogodnom za ishranu šaranske malađi. Lipidnu frakciju larvi Chironomidae u jezeru L1 je činilo 45.36% zasićenih i 53.96 nezasićenih masnih kiselina. U lipidnoj frakciji larvi Chironomidae iz jezera L2 nađeno je 53.47% zasićenih i 46.42% nezasićenih masnih kiselina. Od polinezasićenih (esencijalnih) masnih kiselina nađenih u hironomidama u jezeru L1, najveći deo je pripadao ω-6 linolnoj kiselini (21,37%), zatim ω-3 linolenskoj (3,21%) i eikozopentanskoj ω-3 kiselini (1,27%). Sadržaj linolne kiseline u larvama Chironomidae iz jezera L2 je bio niži i iznosio je 9,78%, eikozopentanska ω-3 kiselina je zastupljena sa 0,45%, a sadržaj linoleinske kiseline je bio viši i iznosio 7,78%. Nedostatak PUFA sa 22 C atoma je verovatno povezan sa slabom enzimatskom sposobnošću larvi Chironomidae za sintezu ovih kiselna iz njihovih prekursora PUFA sa 18 C atoma. Izmerena količina ω-3 i ω-6 masnih kiselina u larvama Chironomus plumosus je iznosila 0,21 u L1, a u jezeru L2 0,81, zadovoljava nutritivne zahteve šarana

Mikrobiološki aspekti ekološkog statusa šaranskog ribnjaka tokom trogodišnjeg perioda

Šaranski ribnjaci su, pored pastrmskih ribnjaka jedan od dva najzastupljenija vida akvakulture na našim prostorima. Konzumni šaran može da dostigne dužinu od preko 30 cm i masu preko 6 kg. Meso šarana bogato je polinezasićenim masnim kiselinama koje imaju korisno delovanje u ishrani. Šaran iz akvakulture, dobro je prilagođen na uslove životne sredine, koji su slični onima u prirodnom staništu. Naseljava bentos i pelagijal, rastresiti mulj i vegetaciju širokih, usporenih vodotokova. Šaran je omnivor i hrani se rečnim rakovima, insektima, crvima, larvama i submerznim biljkama. Pored makroozooplanktna i makrozoobentosa, mikroskopski vidljive alge, bakterije, gljive i virusi prisutne su u ekosistemu šaranskih ribnjaka. Bakterije mogu biti korisne, bezopasne, štetne ili patogene. E. coli i Enterobacteriaceae važni su pokazatelji fekalnog zagađenja vode i rizika po zdravlje gajenih životinja. Zdrave jedinke šarana u svom crevnom sistemu imaju korisne bakterije, saprofite, koje u uslovima optimalnog metabolizma, postaju dominantne. Saprofitnu mikrofloru crevnog sistema šarana čine, sa više od 99 % Bacillus spp., Bifidobacterium spp., Lactobacillus spp., Saccharomycetes, itd. Aerobne i fakultativno aerobne bakterije čine oko 1 % crevne mikroflore. Različite su bakterije koje izazivaju oboljenja gajene ribe. Aeromonas spp. su Gram- negativne bakterije koje naseljavaju prirodno stanište slatkovodnih i morskih ekosistema a i deo su oportunističke saprofitne mikroflore gastrointestinalnog trakta. Aeromonas spp. vrlo je čest izolat iz hemoragičnih lezija i nekrotičnih delova tkiva. Kod šarana, Aeromonas salmonicida dovodi do oboljenja, poznatijeg kao eritrodermatitis. Septikemije kod šarana mogu izazvati pokretljive aeromonade, A. hydrophila, A. sobria i A.caviae. U slučaju oboljenja šarana, gde je veoma velika gustina populacije ribe u ribnjaku, lako dolazi do širenja bolesti, a sama bolest teško se iskorenjuje, uz velike ekonomske gubitke. Enterobakterije obuhvataju rodove Escherichia, Salmonella, Klebsiella, Edwardsiella i Yersinia. Ukupno je ispitivano po 6 uzoraka ribe (koža i mišić), hrane za ribe, mulja i vode, tokom 4 godišnja doba, tokom trogodišnjeg perioda. Uzorci kože i mišića šarana ispitivani su prema metodama propisanim u Pravilniku o metodama vršenja mikrobioloških analiza i superanaliza životnih namirnica (Sl. list SFRJ br.25/80). Na ovaj način uzorci su ispitani na prisustvo Salmonella spp., Proteus spp., E.coli, Clostridium spp. i Staphylococcus aureus. Odgovarajućim ISO i ostalim mikrobiološkim metodama utvrđivano je prisustvo Aeromonas hydrophila, Vibrio parachaemoliticus., Yersinia enterocolitica., P. aeruginosa, odnosno E. coli, koliformnih bakterija i intestinalnih enterokoka. Ukupan broj bakterija izolovanih iz kože i mišića kretao se od 3.11 log10 CFU/g do 4.72 log10 CFU/g. E.coli izolovana je iz barem jednog uzorka kože od šest ispitivanih, tokom svih uzorkovanja. Ostali patogeni mikroorganizmi nisu izolovani iz tkiva. Ukupan broj koliformnih bakterija u vodi nije prelazio 198 bakterija/100 ml, dok su u mulju nađeni predstavnici rodova Aeromonas i Clostridium, pored E.coli. Hrana za ribe bila je mikrobiološki ispravna po kriterijumima važećeg Pravilnika. Na osnovu ovih pokazatelja može se zaključiti da je proizvodnja šarana u veštačkom sistemu akvakulture omogućila dobijanje mikrobiološki ispravnog mesa iz ujednačenog ekosistema najsličnijeg prirodnom staništu rečnog šarana C. carpio

Sastav masnih kiselina šaranskih vrsta riba iz dva sistema gajenja

Cilj ovog rada je bio ispitivanje masnokiselinskog profila mišićnog tkiva šaranskih vrsta riba gajenih u polikulturi u dva ribnjaka sa poluintenzivnim uzgojem. Poređen je profil masnih kiselina mišićnog tkiva šarana, tolstolobika i amura u vidu ukupnih zasićenih (ZMK), mononezasićenih (MNMK) i polinezasićenih masnih kiselina (PNMK), kao i odnosi P/S i n-3/n-6. Odnos P/S u lipidima mišićnog tkiva šarana kretao se od 0,26 (amur) do 0,80 (šaran). Veći sadržaj n-3 PNMK uočen je u mišićnom tkivu amura. Odnos n-3/n-6 iznosio je kod amura 2.15, dok je kod tolstolobika i šarana bio 0.07. Dobijeni rezultati ukazuju da je glavna razlika između šaranskih vrsta bila u sadržaju ukupnih PNMK, posebno u sadržaju n-6 masnih kiselina. Sastav masnih kiselina amura iz dva ribnjaka nije se statistički značajno razlikovao. Šarani sa dva ribnjaka su se značajno razlikovali u ukupnom sadržaju MNMK i PNMK. Da bi se procenio kvalitet slatkovodne ribe sa domaćeg tržišta, dobijeni rezultati su, takođe, poređeni sa gajenim vijetnamskim somom (Pangasius hypophthalmus) koji je uzet sa našeg tržišta. S obzirom na masnokiselinski sastav, Pangasius se ne može smatrati nutritivno vrednom namirnicom. Dalja ispitivanja su neophodna da se oceni kvalitet slatkovodne ribe sa našeg tržišta

Sastav masnih kiselina i sadržaj holesterola u predkonzumnoj pastrmci (oncorhynchus mykiss) i šaranskoj mlađi (cyprinus carpio)

Fatty acid profile and cholesterol content were investigated in rainbow trout and common carp, farmed in intensive and semi-intensive pounds respectively. Fatty acid contents of the relevant fish feeds were investigated, too. Fatty acid methyl esters were determined by GC/FID. Cholesterol was analyzed by HPLC/PDA at 210nm. Palmitic acid was major component of the saturated fatty acids in trout (19.04%), as well as in carp (16.40%). The total content of n-3 fatty acids in trout was 13.27%, with 22:6 n-3, as the most abundant one (6.04%). The Σn-3/Σn-6 ratio in trout was 0.90±0.05. Higher content of linoleic acid (18:2 n-6) in carp (29.14%) increases the contribution of n-6 fatty acids to the total fatty acid content. The Σn-3/Σn-6 ratio in carp was 0.09±0.01. Fat content (2.01±0.63%) and cholesterol (41.74±2.08 mg/100g) determined in trout were lower than their content in carp (4.57±0.73% and 48.45±4.44 mg/100g)