The Cretan Mesolithic in context: new data from Livari Skiadi (SE Crete)

Investigations at Livari (south-eastern Crete) produced a small Mesolithic chipped stone assemblage, whose techno-typological characteristics situate it within an ‘early Holocene Aegean island lithic tradition’ (9000–7000 cal BC). The material provides antecedent characteristics for the lithics of Crete’s founder Neolithic population at Knossos (c. 7000–6500/6400 cal BC). The idiosyncrasies of the Knossian material can be viewed as a hybrid lithic tradition that emerged from interaction between migrant Anatolian farmers and indigenous hunter-gatherers. Small quantities of Melian obsidian at Livari attest to early Holocene maritime insular networks, knowledge of which likely enabled the first farmers’ successful voyage to Crete.Raziskave na najdišču Livari (na jugovzhodnu Krete) so pokazale navzočnost drobnega mezolitskega kamnitega inventarja, katerega tehnološke in tipološke značilnosti ga postavljajo v okvir ‘zgodnje holocenske egejske tradicije kamnitih artefaktov’ (9000–7000 cal BC). Ta material predstavlja predhodnike tipov kamnitih orodij, ki so značilna za kretsko ustanoviteljsko neolitsko populacijo v Knossosu (ok. 7000–6500/6400 cal BC). Značilnosti materiala iz Knossosa kažejo na hibridne tradicije v tipologiji kamnitih artefaktov, ki so se pojavile kot posledica interakcije med migranti – poljedelci iz Anatolije in domorodnimi lovci in nabiralci. Manjša količina obsidiana iz Melosa na najdišču Livari pa kaže na zgodnje holocensko morsko omrežje, ki je potekalo med otoki, kar je omogočalo prvim poljedelcem, da so pridobili znanje za uspešno plovbo do Krete

Prljuša, Mali Šturac: istraživanje u 2020. godini.

Višegodišnja arheološka istraživanja lokaliteta Prljuša-Mali Šturac1, pokazala su da se na ovoj strmoj, goloj i nadaleko uočljivoj padini planine Rudnik nalazi jedan od najvećih i najbogatijih lokaliteta rudarskog karaktera u jugoistočnoj Evropi, na kome je u periodu od eneolita do bronzanog doba vršena eksploatacija malahita. Iskopavanja su od 2013. godine bila fokusirana na površinske rudarske radove na centralnom delu padine (okna 4 i 6; Antonović et al. 2014; Antonović 2017), dok je 2014. godine fokus pomeren na vrh padine, i na, kako se kasnijim istraživanjima ispostavilo, impozantno okno Objekat 1 (Antonović, Dimić 2017; Antonović et al. 2018, 2019, Antonović et al. 2021a, 2021b). Višegodišnja i kontiuirana istraživanja ove celine i otkrića više galerija u nizu, hodnika, ulaza, tragova paljevine, udaranja i razbijanja na steni itd., doprinela su da saznanja o načinu praistorijske eksploatacije bakarne rude na ovoj lokaciji budu potpunija. Godine 2019. započeto je i uređenje prostora oko Objekta 1, sa ciljem da se ovaj rudarski kompleks prezentuje široj javnosti i na taj način podstakne postepeno stvaranje svojevrsnog muzeja na otvorenom kakvih samo nekoliko postoji u Evropi (sl. 1) (Антоновић et al. 2020).2 Kako se tokom prethodnih istraživanja iskop širio od istoka ka zapadu, prateći i širenje samog okna, njegova severna granica ostala je neistražena, a ogromna količina zemlje i kamenja u tom pojasu je pretila da se obruši u otkrivene galerije predviđene za prezentaciju. Zato su arheološki radovi iz 2019, a potom i 2020. godine3 (sl. 2) imali sistematsko-zaštitni karakter, pri čemu je fokus stavljen na otkrivanje, definisanje i stabilizovanje severne granice okna Objekat 1, čime bi istraživanje ovog okna kao celine bilo zaokruženo, nanos zemlje i kamenja uklonjen, a sam iskop uređen i osiguran.U: Selena Vitezović, Milica Radišić, Đurđa Obradović (ur.) Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2020. godini. Beograd, Arheološki institut, str. 29-42. (ISBN 978-86-6439-086-6

U potrazi za praistorijskim izvorima sirovina: preliminarni rezultati rekognosciranja Rudnika i okoline

Godine 2021. Arheološki institut pokrenuo je projekat „Sistematsko rekognosciranje praistorije Rudnika i okoline“, sa ciljem da se detaljnim pregledom terena pokriju ranije nedovoljno istraženi aspekti naseljavanja i korišćenja prostora tokom praistorije u rudničkoj oblasti. Na planini Rudnik se već dugi niz godina istražuje praistorijski rudnik malahita Prljuša – Mali Šturac, jedini takav rudnik u Šumadiji, ali nisu poznata naselja rudara koji su koristili ovaj rudnik, niti su dovoljno istraženi drugi izvori mineralnih si¬rovina u ovoj oblasti. Tokom 2021. godine rekognosciranja su obavljena na teritorijama koje pripadaju gradu Kragujevcu i opštini Knić. Od posebnog značaja bile su lokacije Ramaća, Rogojevac i Vučkovica. Ramaća je lokacija koja je u ranijoj arheološkoj literaturi označena kao mesto odakle su različite praistorijske zajednice eksploatisale kamen. U blizini sela Ramaća danas se eksploatišu dva izvorišta ka¬menih sirovina, međutim, obilaskom terena nisu uočeni tragovi praistorijske eksploatacije, što može biti i zato što su uništeni savre¬menom eksploatacijom. Obilazak okolnog terena takođe nije dao rezul¬tate, tako da pitanje korišćenja Ramaće ostaje otvoreno. Prikupljeni su petrografski uzorci, koji će biti naknadno analizirani. U blizini sela Rogojevac nalazi se veliki kamenolom kvalitetnog kremena. Opet, na samom kamenolomu tragovi praistorijske eksploatacije nisu uočeni. U blizini kamenoloma, na potezu Kamare, nađeni su na površini fragmenti praistorijske keramike. Kamenolom Vučkovica takođe je potencijalno mesto eksploatacije kamena u praistoriji, što će biti provereno kada petrografski uzorci budu analizirani. Fragmenti praistorijske keramike su nađeni u blizini kamenoloma. Daljim istraživanjima biće provereni i drugi podaci, i nadamo se dobijeni novi, o eksploataciji različitih mineralnih sirovina tokom praistorije u rudničkoj oblasti

Analiza tehnoloških sistema u praistoriji: mogućnosti i pravci u istraživanjima.

Arheologija, kao nauka koja se bavi proučavanjem prošlosti na osnovu materijalnih tragova, neodvojiva je od proučavanje tehnologije. U antropologiji i arheologiji koncept tehnologije polazi od osnovnog značenja grčke reči τέχνη – veština, i podrazumeva proučavanje načina kako se nešto radi. Studije tehnologije, međutim, predstavljaju složeni teorijski i metodološki koncept, čija pitanja prevazilaze način proizvodnje i funkcionalnu analizu materijalne kulture. Tehnološki pristup u arheološkim istraživanjima uključuje ne samo proučavanje kako je nešto načinjeno, već i analizu raznih tehnoloških faktora – od odabira sirovine, preko načina izrade i upotrebe, pa sve do razloga za prestanak korišćenja, kao i proučavanje mesta i značaja nekog tehnološkog izbora, neke aktivnosti, neke tehnologije i tehnoloških sistema u okvirima prošlih društava (cf. Miller 2007; Greene 2004; Витезовић 2011; Vitezović 2013, sa referencama). Heder Miler (Miller 2007: 4), definiše tehnologiju kao čitav „niz činova i međusobnih veza“: od same proizvodnje i organizacije proizvodnog procesa do kulture u najširem smislu koja uključuje i sve postupake povezane sa potrošnjom. Tehnologija je zapravo svuda oko nas, i ne obuhvata samo predmete koji nas okružuju, već se radi i o izmenjenoj prirodnoj okolini i svakom čovekovom dejstvu na materiju (cf. Greene 2004; Miller 2007). U tom smislu može se izdvojiti antropologija tehnoloških sistema, tačnije studija materijalne kulture u socijalnom i ekonomskom kontekstu, koja obuhvata svaki proces delovanja na materiju. Posebno značajni radovi koji se tiču tehnološkog koncepta jesu radovi Pjera Lemonijea (Pierre Lemonnier), koji je pokušao da studije tehnologije uobliči u formu jasno izdvojenog teorijskog pristupa (Lemonnier 1986; 1992; 1993)....U: Vitezović S., Šarić K., Antonović D. (ur.): Aktuelna interdiscplinarna istraživanja tehnologije u arheologiji jugoistočne Evrope: zbornik radova. Prvi skup Sekcije za arheometriju, arheotehnologiju, geoarheologiju i eksperimentalnu arheologiju Srpskog arheološkog društva, 28. februar 2020, Beograd, Srbija (str. 104-109). Beograd: Srpsko arheološko društvo. (ISBN 978-86-80094-10-6

Tracing prehistoric mines and quarries: preliminary results of the field survey of Rudnik area (central Serbia), campaign 2021.

Prehistoric communities exploited diverse sources of raw materials, from relatively small ones up to large mines and quarries. However, tracing down in the archaeological record the exact source of raw material exploitation is in certain occasions rather difficult – these sources may have been completely destroyed and exhausted with later activities, they may have been comprising small, difficult to detect area, preserved archaeological traces may be too scarce to be detected, etc. Certain areas where the present-day geological data show that sources of raw materials are relatively abundant and particularly interesting for archaeological research. One of these areas is Rudnik mountain, the second major volcanic area in central Serbia, known for its richness and variety of raw materials used in the past. Abundant historical and archaeological record of Rudnik showed intensive exploitation of diverse ores in medieval and pre-modern times., as well as prehistoric exploitation of malachite, dated to the Bronze Age period. The site of Prljuša – Mali Šturac was discovered in the 1980s; research with the limited scope was then conducted and systematic research was initiated in 2011 and is still in progress. However, the settlements of the populations that exploited this mine are unknown. Furthermore, the area of Rudnik mountain and adjacent areas are also known for sources of diverse lithic raw materials. This is why the Archaeological Institute in Belgrade initiated systematic field reconnaissance with the main scope to search for sources of raw materials exploited in prehistory and associated settlements. In this poster will be presented the preliminary results of the 2021 field survey campaign. During the 2021 campaign, the areas of the municipalities of Kragujevac and Knić were extensively surveyed. Three modern quarries and their adjacent areas were researched, Ramaća, Rogojevac and Vučkovica, and limited traces of prehistoric activities were discovered in the relative vicinity.In: Ina Miloglav (ed.), Book of abstracts of 10th Scientific conference Methodology & Archaeometry, 1st - 3rd of December 2022, Zagreb, Croatia, (pp. 57). Zagreb: Faculty of Humanities and Social Sciences of the University of Zagreb

Analiza tehnoloških sistema u praistoriji: mogućnosti i pravci u istraživanjima

Arheologija, kao nauka koja se bavi proučavanjem prošlosti na osnovu materijalnih tragova, neodvojiva je od proučavanje tehnologije. U antropologiji i arheologiji koncept tehnologije polazi od osnovnog značenja grčke reči τέχνη – veština, i podrazumeva proučavanje načina kako se nešto radi. Studije tehnologije, međutim, predstavljaju složeni teorijski i metodološki koncept, čija pitanja prevazilaze način proizvodnje i funkcionalnu analizu materijalne kulture. Tehnološki pristup u arheološkim istraživanjima uključuje ne samo proučavanje kako je nešto načinjeno, već i analizu raznih tehnoloških faktora – od odabira sirovine, preko načina izrade i upotrebe, pa sve do razloga za prestanak korišćenja, kao i proučavanje mesta i značaja nekog tehnološkog izbora, neke aktivnosti, neke tehnologije i tehnoloških sistema u okvirima prošlih društava

Some examples of column-to-column connection in precast concrete structures

Connections between elements in precast concrete structures are of exceptional importance in all phases of construction and exploitation. With proper selection of connections, not only the desired way of transferring load is ensured, but also the simplicity of construction, accessibility for control and maintenance, fire resistance, durability, price etc. This paper is concerned with the principles of the design and construction of column-to-column connections, which can receive and transfer axial load and bending moment. Several types of these connections are shown, with indications on their advantages and disadvantages. Moreover, there is an explanation where the certain connections can be used, and where they should be avoided