Domy szlacheckie w późnośredniowiecznym i wczesnonowożytnym Głogowie

Artykuł podejmuje zagadnienie obecności szlachty w Głogowie (Śląsk) w XV–XVI wieku. Jego celem jest wskazanie liczby domów, ich lokalizacji, zrekonstruowanie losów obiektów, aby przybliżyć przyczyny utrzymywania przez szlachtę posesji w Głogowie. Wskazano trzy skupiska dworów. Większość domów znajdowała się na „zamkowym lennie” – w sąsiedztwie murów miejskich i zamku. Dwa domy możemy wskazać poza murami miejskimi na Ostrowie Tumskim; dwa – w sąsiedztwie posesji mieszczańskich, ale w prestiżowej części miasta, gdzie znajdowała się też parcela biskupa i klasztory. Metryka dworów nie jest jasna. Poznajemy je w połowie XV wieku, za panowania w Głogowie książąt cieszyńskich – Włodka i Małgorzaty. Utrzymywanie przez szlachciców miejskich posesji w większości wypadków koreluje z pełnieniem przez nich funkcji dworskich i urzędniczych, ale jednocześnie z posiadaniem majątków wiejskich. Dwory na „zamkowym lennie” mogły pełnić rolę domów noclegowych, ale i dawać ich posiadaczom możliwość realizacji interesów gospodarczych. W przypadku nieruchomości na Ostrowie Tumskim hipoteza o stałej obecności szlachciców w mieście wydaje się prawdopodobniejsza

Color in Medieval castle architecture in present-day Poland and Czech Republic

Colors were ubiquitous in the medieval world, and castles were no exception. While in the eyes of most people their rich color schemes manifested power and wealth, some could also read the more nuanced messages these colors conveyed. The main objective of this paper is to discuss the use and role of color in the interiors of castles of medieval Bohemia and Poland. The picture is complemented by the analysis of color decorations of defensive residences of the Teutonic Order.The discussion takes into account the varying states of preservation and draws from the available written accounts. To present the most complete picture possible, we discuss royal residences, for which unfortunately limited data are available, as well as the better-preserved castles of dukes and knights. We discuss the identified iconographic programs and their chivalric, heraldic, and hagiographic motifs. Within the scope of our discussion are late forms of floral decorations, known as “green chambers”. The numerous examples presented in the paper prove that color was an important tool of visual social communication in castle architecture: it complemented the symbolism, and sometimes carried an independent messa

Changes in complete blood count parameters influenced by endocrine disorders

Complete blood count is one of the most common diagnostic methods used in everyday practice. Hormonal status is known to affect blood count parameters. The aim of this study is to summarize changes in blood count that may indicate endocrine disorders, based on a literature review. Red cell parameters deteriorate in thyroid disorders including autoimmune thyroiditis and tend to resolve with appropriate treatment implementation. The most frequent form of anaemia associated with thyroid dysfunction is normocytic anaemia. Macrocytic anaemia is more typical of autoimmune thyroiditis-induced hypothyroidism, while microcytic anaemia is more common in hyperthyroidism. Unexplained anaemia or an increase in red cell distribution width should prompt the investigation of thyroid disorders. Cushing’s disease may manifest as an increase in white blood cells and platelets. In the blood smear, neutrophilia is often present, while lymphocytes and eosinophils may be within the lower normal range. Hypercortisolism may induce both hyperaemia and anaemia. In hypopituitarism, a decrease in red blood cell count, haemoglobin, haematocrit, and platelets is observed. Acromegaly may be accompanied by an increase in mean corpuscular volume of erythrocytes. Testosterone deficiency is manifested by a decrease in red cell parameters,whereas hyperandrogenism may lead to polycythaemia. In polycystic ovary syndrome an increase in white blood cell count reflects an underlying inflammatory state. Complete blood count analysis is an easily available and cost-effective additional tool in the diagnosis and treatment monitoring of endocrine disorders.

Monarchische und adlige Sakralstiftungen im mittelalterlichen Polen

Seit wann, nach welchen Mustern und Vorbildern, in welchen politischen und sozialen Zusammenhängen, aus welchen ideellen und materiellen Motiven haben polnische Herrscher und weltliche Große Kirchen und Klöster gestiftet, sie mit Besitz ausgestattet, ihnen Reliquien übergeben und heilige Patrone zugeschrieben? Auf diese Fragen gibt der Sammelband in 14 vom Herausgeber zusammengestellten und eingeleiteten neuesten Einzelstudien polnischer Mediävisten Antworten. Er bietet damit nicht nur einen Einblick in den aktuellen Stand der polnischen Forschung, sondern erstmals in deutscher Sprache einen Überblick über die Sakralstiftungen der piastischen Herrscher und Großen im mittelalterlichen Polen

The 1376 contract between Mikołaj Queisser and Jan of Głogów. A contribution to Silesian glassmaking history and construction initiatives in Głogów

The article concerns a contract made in 1376 between glazier Mikołaj Queisser and Jan of Głogów for the supply of 3,200 pieces of glass for glazing windows to an unknown address. The author identifies the Silesian Mikołaj “from the Kwisa” and the dean of the Głogów collegiate, Jan, among the parties to the contract. She shows that the glass was most probably intended for St. George’s Chapel in Głogów

W sprawie lokalizacji cmentarzy żydowskich na średniowiecznym Śląsku

Przyjmuje się, że na obszarze historycznego Śląska funkcjonowały cztery średniowieczne cmentarze żydowskie (we Wrocławiu, Świdnicy, Legnicy i Nysie) oraz przypuszcza się, że istniał piąty – w Brzegu. Musiały być one wykorzystywane wspólnie przez kilka lub kilkanaście gmin. Były położone jednak w nazbyt dużych odległościach od siebie i nie mogły zaspokajać potrzeb wszystkich śląskich wspólnot. W niniejszym tekście autorka wykreowała istnienie miejsca pochówkowego dla średniowiecznych Żydów z gmin północnego Śląska (z Głogowa, Ścinawy, Góry i Lubina). Jego funkcjonowanie na wyniesieniu terenowym w dolinie rzeki Rudna mogło poprzedzać założenie przyfolwarcznej wsi zwanej Judenberg (wzmiankowana od 1459 r.). Autorka zasugerowała także umiejscowienie cmentarza pod Świdnicą. Średniowieczną metrykę mogą mieć także wytypowane miejsca opodal Strzelina i Piławy, które zaspokajałyby potrzeby kilku pobliskich wspólnot. Wskazane miejsca domniemanych cmentarzy łączy zbieżność mian utrwalonych w mikrotoponimach (Judenberg, Judenwiese), topografia terenu (wzniesienia opodal rzek) i dogodna lokalizacja między kilkoma gminami o średniowiecznej metryce

N-Terminal Prohormone of Brain Natriuretic Peptide but not C-Terminal Pre-Pro Vasopressin (Copeptin) Level is Associated with the Response to Antihypertensive Therapy in Haemodialysis Patients

Background/Aims: Volume overload, frequently clinically asymptomatic is considered as a causative factor limiting the effectiveness of antihypertensive therapy in haemodialysis (HD) patients. Therefore, the aim of this study was to assess plasma levels of N-terminal fragment of the prohormone brain natriuretic peptide (NT-proBNP) and a C-terminal portion of the precursor of vasopressin (CT-proAVP, copeptin), surrogate markers of volume overload in HD patients in relation to the number of antihypertensive drugs used in the hypertension treatment. Methods: One hundred and fifty adult HD patients (92 males) were enrolled into this study. Clinical data concerning blood pressure (BP) measurements prior haemodialysis session and pharmacotherapy were collected from all patients. In addition to routine laboratory parameters, plasma levels of NT-proBNP and CT-proAVP were measured, and daily sodium and water consumption were estimated with a portion-size food frequency questionnaire. Results: Among 145 (96.7%) hypertensive HD patients, 131 were receiving antihypertensive medication. Despite antihypertensive therapy, 31.0% had inadequate BP control. Plasma concentration of NT-proBNP was associated with systolic (R=0.19; p=0.02) but not diastolic BP values and with the number of received antihypertensive drugs (R=0.21; p=0.01). The highest NT-proBNP values were observed in patients receiving 3 or more antihypertensive drugs. In contrast, no significant correlation was found between plasma CT-proAVP concentrations and BP values as well as and the number of antihypertensive drugs. Receiver operator curve analysis showed that NT-proBNP values over 13,184 pg/mL predicted the use of at least 3 antihypertensive drugs in maximal doses in the therapy of hypertension, similar analyses performed for CT-proAVP showed much less specificity. Conclusions: 1. Increased levels of NT-proBNP seems to be a better biomarker of multidrug antihypertensive therapy requirement than CT-proAVP. 2. Whether estimation of NT-proBNP in these patients will be also better biomarker than copeptin in the prediction of cardiovascular complications related to hypertension needs further investigations