Wpływ turystyki na wybrane właściwości gleb na ścieżce dydaktycznej Bukowa Góra (Roztoczański Park Narodowy, Wschodnia Polska)

This article does not contain abstracts in English.Celem przeprowadzonych badań jest analiza zmian zachodzących w glebie w wyniku pieszego ruchu turystycznego w obrębie ścieżki dydaktycznej na Bukową Górę w Roztoczańskim Parku Narodowym (RPN). Rezerwat leśny Bukowa Góra położony jest na południe od miasta Zwierzyniec (Roztocze Środkowe, Polska E). Ze względu na dużą atrakcyjność przyrodniczą i krajobrazową już w 1934 roku utworzono tu rezerwat, którego powierzchnia nie przekraczała 8 ha. Celem ochrony jest zachowanie pięknych drzewostanów jodłowych i jodłowo-bukowych, wchodzących w skład zespołów wyżynnego boru jodłowego i buczyny karpackiej oraz zabezpieczenie rzadkich przedstawicieli fauny i flory. W wyniku udeptywania zmianom ulegają niektóre cechy morfologiczne powierzchniowych poziomów genetycznych. Dotyczy to przede wszystkim poziomu organicznego O, którego brak w profilach na ścieżce, a także poziomu próchnicznego A, nadbudowanego deluwiami w profilach zlokalizowanych w dolnych partiach ścieżki. Ponadto w glebach poddanych presji turystycznej zmniejsza się na ogół wilgotność aktualna, kapilarna pojemność wodna i maksymalna pojemność wodna, natomiast wzrasta gęstość objętościowa w porównaniu z glebami kontrolnymi poza ścieżką. Zależność ta jest najbardziej widoczna na głębokości 0–5 cm. Dodatkowo gleby występujące na ścieżce cechują się wyższymi wartościami pH oraz niższymi wartościami kwasowości hydrolitycznej i pojemności sorpcyjnej

Kultura i społeczeństwo na Środkowym Nadodrzu w XIX i XX wieku

303 s. : il., portr.

The image of illness in Veit Stoss’s works of art

The article takes up the issue of ideological connections between the philosophy of man developed in the 15th century by the Cracovian masters from the Universitatis Cracoviensis and Cracovian Gothic art, above all the sculptures created by Veit Stoss in his Cracovian period. The German master-carver showed in his Cracovian Altarpiece a vast range of individual portrait-studies, realistic and naturalistic in character. During the Cracovian period some essential transformations took place in Veit Stoss’s oeuvre. He created naturalistic portrait-studies unknown in the European art of the time, depicting even pathological changes, such as cancerous skin lesions,which Stoss perceived on the human body. We have known – on the basis of archival sources – that Veit Stoss maintained friendly contacts with Jan of Głogów, author of the treatise Physionomia hincinde ex illustribus scriptoribus per venerabilem virum magistrum Joannem Glogoviensem diligentissime recol lecta, printed in Kraków in 1518. I wish to prove that the content of this treatise – includingtheissueofskindiseases – found its reflection in the art of one of the leading sculptors of the late medieval Europe

Antropologia filozoficzna Gilberta de la Porrée a powstanie scholastycznej rzeźby wczesnogotyckiej

W artykule został podjęty problem relacji między wczesnogotycką rzeźbą sakralną o cechach antropomorficznych a uprawianą wówczas antropologią filozoficzną. Przedmiotem analizy jest rzeźba Portalu Królewskiego (zachodniego) katedry w Chartres, powstałego w latach 40. XII wieku. Portal ten, wielokrotnie kopiowany oraz naśladowany w II połowie XII stulecia, ujawnia nieznane do tej pory obszary artystycznego kształtowania postaci ludzkich jako jednostkowych, zindywidualizowanych bytów, obdarzonych własnym wyrazem psychicznym. To artystyczne nowatorstwo rzeźby szartryjskiej zostało poprzedzone równie nowatorską filozofią człowieka autorstwa Gilberta de la Porrée, profesora i kanclerza szkoły katedralnej w Chartres. Gilbert precyzyjnie określił pojęcia: byt pojedynczy, indywidualny oraz osobowy, dzięki czemu mógł odróżnić ogół (humanitas) od jednostki (homo) i wyodrębnić zespół cech, które, jego zdaniem, indywidualizują człowieka. Ponieważ jego teoria antropologiczna poprzedza powstanie rzeźb Portalu Królewskiego, należy więc przyjąć, że stworzyła ona podstawę ideową dla powstania nowego typu posągu

Szczęsny Dettloff (1878–1961)

Szczesny Dettloff (1878-1961) left impressive research achievements and had noteworthy didactic successes, which resulted from his special involvement in scholarly activity. He was a paragon of a morally and politically uncompromising academic teacher, whose life course was marked out by his Polish patriotism and Catholic clergymen ethics. Priest Dettloff’s resumé, as founder of the art history department and the first Poznan professor of art history, is replete with dramatic events, due to the fact that during World War II he was arrested by the Nazis; it was only the intercession of Karl Heinz Clasen, the German art historian, that saved his life. During the Stalinist period, Dettloff was removed from art history department at Poznan University, where he returned in 1956. During his studies in Vienna, Dettloff became acquainted with the methodology of the older Viennese school; Dettloff was a Ph.D. student of Max Dvořak, under whose supervision he defended his Ph.D. thesis entitled Der Entwurf von 1488 zum Sebaldusgrab in 1914. During the inter-war period, he preferred using the Alois Riegl method in his work, which was expressed by emphasis on the stylistic analysis of an examined work of art and the use of genetic and comparative methods. In most of his mature work, however, in which he attempted to interpret the core art of Veit Stoss, he made clear references to the methodology of Max Dvořak, perceiving art history as history of ideas (Kunstgeschichte als Geistesgeschichte)