Upoređivanje nutritivnih vrednosti pšenice i tritikale za ishranu riba

Žitarice predstavljaju osnovni izvor energije za ishranu ljudi i domaćih životinja zbog visokog sadržaja skroba i drugih ugljenih hidrata. Dominantu ulogu među njima imaju kukuruz, pirinač i pšenica. Demografska eksplozija uslovljava da se za ovu namenu, uključujući ishranu riba, sve više uključuju druge vrste žitarica među kojima je i tritikale. Žitarice se prema nutritivnoj vrednosti i upotrebljivosti za ishranu domaćih životinja mogu rangirati sledećim redosledom: pšenica - tritikale - kukuruz - ječam – raž. Tritikale (x Triticosecale) je hibrid pšenice (Triticum spp.) i raži (Secale cereale sa nizom poboljšanih kvantitativnih karakteristika u odnosu na roditelje. Tolerantnost na bolesti i nepovoljne agroekološke uslove omogućuju gajenje u područjima manje pogodnim za gajenje komercijalno značajnijih žitarica. Zrno tritikale prema ukupnom sadržaju proteina (do 20% suve mase) i pojedinih esencijalnih aminokiselina (posebno lizina) prevazilazi druge žitarice. Sem toga, karakteriše ga povećana iskoristljivost fosfora uslovljena višim sadržajem enzima fitaze. Zrno tritikale ima neznatno manju energetsku vrednost u poređenju sa pšenicom. Povećan sadržaj celuloze smanjuje njegovu svarljivost. Ekstrudiranjem i drugim termičkim postupcima moguće je izvršiti želatinizacija sirovog skroba i povećati stepen svarljivosti. Veći broj istraživanja sprovedenim na šaranu (Cyprinus carpio), ukazuju na mogućnost delimične zamene pšenice i kukuruza, kao i ribljeg brašna, tritikaleom u smešama za ishranu šaranskih vrsta

Patološke promene na perajima, krljuštima i koži šarana izazvane thelohanellus nikolskii

Telohaneloza je obolenje koje se javlja kod svih kategorija šarana. Uzročnik je protozoa Thelohanellus nikolskii. Manifestuje se u dva oblika. Prvi se javlja kao telohaneloza na perajima kod jednogodišnjih mladunaca šarana, a drugi kao telohaneloza krljušti i kože kod dvogodišnjih, trogodišnjih i višegodišnjih kategorija ribnjačkog šarana (Cyprinus carpio). Istraživanjima koja su trajala u periodu od 2008-2012. godine obuhvaćeno je 22 ribnjaka, od čega se 18 nalaze u Srbiji a 4 u BIH, Republika Srpska. Praćenjem epizootiološke rasprostranjenosti utvrđeno je da su oba oblika oboljenja bila prisutna na svim ispitivanim ribnjacima. Kod telohaneloze krljušti prevalenca se kretala od 2-75% a intenzitet infekcije 2-206 cisti po jedinki, dok su iste vrednosti kod telohaneloze na perajima iznosile 3-30%, odnosno 2-84 ciste. Promene na krljuštima bile su prisutne tokom aprila i maja, a na perajima tokom jula i avgusta. Tokom epizootiološkog praćenja i istraživanja promena na krljuštima zapaženo je da na njima dolazi do formiranja cisti okruglastog oblika koje su dostizale veličinu i do 3 mm. Promene na krljuštima zabeležene su kod dvogodišnjih mladunaca koji su najčešće bili inficirani, ali i kod trogodišnjih i četvorogodišnjih konzumnih i matičnih kategorija šarana, dok kod jednogodišnje mlađi nisu ustanovljene ni u jednom slučaju. Ciste su bile prisutne kako kod mnogoljuskavih šarana, koji su potpuno prekriveni krljuštima, tako i kod maloljuskavih gde su se promene nalazile na dorzalnom redu krljušti. Takođe je uočena i pojava cisti na koži, a ne i na krljušti kod četvorogodišnjih matičnih riba. Tokom čitavog vegetacionog perioda na perajima su primećivane malformacije i nedostaci dela peraja kod mladunaca. Jedinke kojima su otpala repna peraja postajale su plen ribojedih ptica. Najveći broj cisti nalazio se na repnom peraju, zatim na leđnom, grudnom, trbušnom i analnom. Merenjem i određivanjem morfoloških karakteristika spora izolovanih iz plazmodijuma sa krljušti dvogodišnjih mladunaca i plazmodijuma sa peraja jednogodišnje mlađi dobijene su vrednosti dužine i širine spora, kao i dužine i širine polarnih kapsula. Prilikom determinacije patohistoloških karakteristika utvrđena je struktura plazmodijuma, gde se u centralnim delovima nalaze sporame, dok se na periferiji nalaze razvojni stadijumi i pansporoblasti, te se na osnovu dominacije pojedinih ćelija unutar njega može utvrditi da li se radi o mladim ili o zrelim cistama. Plazmodijum se razvija unutar kalcifikovane kolagene kapsule, koja predstavlja tanak sloj kalcifikovanog kolagena oko kojeg se nalaze izdužene ćelije – skleroblasti, koji su zaduženi za formiranje ciste. Molekularnim tehnikama i BLAST analizom potvrđeno je da je etiološki uzročnik Thelohanellus nikolskii isti za oboljenje jednogodišnjih mladunaca na perajima i višegodišnjih šaranskih riba na krljuštima i koži. Značajan momenat širenja telohaneloze predstavlja promet mladunaca između ribnjaka gde se ne vodi računa o postojanju ove bolesti. Drugi bitan faktor je hidrografska povezanost ribnjaka, gde se ispuštanjem i upuštanjem vode omogućava prenošenje uzročnika bolesti. S obzirom na malu udaljenost ribnjaka ribojede ptice takođe predstavljaju bitan vektor širenja bolesti. Pošto ne postoji ni jedno adekvatno terapeutsko sredstvo, kontrola telohaneloze i dalje se bazira na pridržavanju osnovnih sanitarno–profilaktičkih mera, kao što su isušivanje objekata, izmrzavanje, mehanička obrada tla i dezinfekcija krečom

Rekonstitucija prirodnih populacija linjaka (tinca tinca) primenom laboratorijskog mresta

Linjak je jedina vrsta iz roda Tinca i živi u vodama Europe i Sibira do 610 sgš. Najčešće se sreće u manjim plitkim vodenim bazenima sa muljevitim dnom, prosečne dubine do 2 m, koji su dobro zagrejani preko leta i bogato obrasli vodenom vegetacijom. Aktuelna sistematska istraživanja ihtiofaune i ribljeg fonda brojnih, za linjaka, tipičnih hidroekosistema, ukazuju na njegovo sporadično prisustvo. Na osnovu analize brojnosti i gustine populacija u raznim tipovima stajaćih i tekućih voda, prirodnim i rečnim jezerima, akumulacijama, kanalskoj mreži hidroistema Dunav-Tisa-Dunav, kao i rekama i njihovim plavnim zonama ustanovljen je zvanični status kao nizak-LR (lc). Istovremeno, u Evropi se nalazi u kategoriji „intermediate“, ali vrlo lako može biti prebačen u kategotije „redak“ ili ranjiv“, ako se nastavi sa devastacijom staništa. Na osnovu probnih lovova utvrđeno je individualno učešće u ukupnom ulovu na pojedinim lokacijama kanala HsDTD u Bačkoj i Banatu od 0.22 do 18%, dok je maseni udeo iznosio od 0.16 do 24%. U pojedinim rečnim sistemima Dunava, Tise, Save i Tamiša (obalni region, stara korita i plavna zona) brojni udeo linjaka se kreće od 0.37 do 25%, a težinski iznosi 1.2-17.3%. Tench are found in very small numbers in our waters. Sadašnja proizvodnja linjaka u toplovodnim ribnjacima Srbije je zanemarljiva, iako je u prvoj polovini prošlog veka ona bila na drugom mestu, odmah iza šarana. U cilju uvećavanja brojnosti i gustina populacija linjaka sproveden je laboratorijski mrest matica odabranih iz divljih populacija na osnovu habitusa. Ženke su bile starosti 2-4 godine i težine od 400-1500 g. a mužjaci su imali tri godine i telesnu masu 250-700 g. Hranjeni su u dnevnoj količina 1-3 % u odnosu na ukupnu težinu. Hormonalna stimulacija izvedena je „kobarelinom“, sintetičkim preparatom LH-RH (5 mg/kg) i jednokratnom hipofizacijom pri temperaturi vode 21-22 0C. Mešanje ikre i mleča se obavlja u odnosu 100g : 0,4 ml uz postupak odlepljivanja pomoću alkalaze. Do izvaljivanja, pri temperaturi 20-220C, došlo je za 1260 časova. Procenat oplođenja je iznosio 90%. Izvaljene predlarve su prebačene u ležnice i posle 6-7 dana, pri temperaturi vode od 200C, razvile su se larve, sposobne za samostalnu ishranu u rastilištima i mladičnjacima, gde se gaje u mono- ili polikulturi (sa šaranom). U monokulturi (bez prelova) nasađuje se 100.000–400.000 kom/ha i na kraju sezone narastu 3-10g u zavisnosti od gustine nasada (gušći – 50.000-80.000, a ređi 30.000-50.000). U objektima sa prelovom nasađuje se 300.000-2.000.000 kom/ha. Preživljavanje se kreće 5-30%. Kod poluintenzivnog gajenja, u polikulturi sa šaranom, dobijen je prinos 300 kg/ha. Prezimljavanje jednogodišnjih mladunaca je sprovedeno u istom objektu, a nastavak gajenja je obavljen po ekstenzivnim principima uz dodavanje ugorelog stajnjaka (6000 kg/ha). Masa linjaka na kraju druge godine proizvodnje se kretala 60-120 g, a ukupna proizvodnja je iznosila 800 kg/ha dvogodišnjih riba uz utrošak kompletnih hraniva (25% sirovih proteina biljnog porekla i pivski kvasac) od 600 kg. Paralelno sa laboratirijskim, organizovan je i prirodni mrest u objektu od 0.2 ha optimalno obraslom vodenom vegetacijom, sa 5 matica. Dobijeni dvogodišnji mladunci se koriste za poribljavanje otvorenih voda kao uspešna alternacija mrestu u prirodnim plodištima

Ektoparaziti brancina u Bokokotorskom zalivu

The objective of this work has been to examine the presence, identify ectoparasite species and extensity and intensity of infection of Sea Bass (Dicentrarchus labrax) cultivated in cage systems of breeding in Boka Kotorska Bay during a production cycle. Additionally, pathomorphological and pathohistological changes in infected fish caused by parasites have been examined. The examination covered both juveniles and adult fish. The examinations were performed during three seasons: in the spring, summer and autumn of 2009. By examining ectoparasitic fauna in cage systems of Cogi in Boka Kotorska Bay, we found the presence of the following parasites: Diplectanum aequans, Trichodina spp., Amyloodinium ocellatum. The most important ectoparasitic species in Sea Bass in our examination was Diplectanum aequans – monogenean gill parasite. This parasite in a case of big infestation can cause disease diplectanosis. The extensity of infection caused by identified ectoparasite species varied depending on the season, but the biggest was during the summer, while the intensity was generally low. Therefore, no significant damage was noted in the cage systems. Minor pathomorphological and pathohistological changes were noted in the infected fish. Due to low intensity of parasitic fauna, no specific therapy administration was required. However, more intensive administration of prophylactic measures and regular veterinary surveillance could result in significant reduction in the presence of parasites and, consequently, more efficient performance

Nalaz larvi nematoda kod grabljivih vrsta riba

Neamatode iz roda Eustrongylides su paraziti ribojedih ptica. Njihov razvojni ciklus obuhvata dva prelazna domaćina, akvatične oligohete i planktofagne i bentofagne ribe npr. Fundulus ili Gambosa, Neogobius, ali i neke vrste iz porodice Cyprinidae koje kada pojedu inficiranu oligohetu postaju drugi prelazni domaćin. Grabljive vrste riba, kakav je som i smuđ, kada pojedu inficiranu ribu postaju paratenični domaćini dok njih ne pojedu ptice. Ovakvu ulogu mogu imati i vodozemci i gmizavci. Ustanovljeno je da ovi paraziti imaju uspešnu strategiju razvoja, s obzirom da jaje ostaje infektivno i do dve godine u spoljnoj sredini, a u prelaznom domaćinu može biti i preko godinu dana. Čovek nije tipičan domaćin ali se može zaraziti ukoliko jede sirovo ili nedovoljno termički obrađeno meso riba. U ovom radu prikazane su nematode koje se javljaju kod grabljivih slatkovodnih riba u Republici Srbiji. Istraživanja su sprovedena u periodu od 2011-2012 godine na kanalu Dunav-Tisza-Dunav, u gradskom području Novog Sada. Prikupljen je 21 uzorak smuđa (Sander lucioperca) težine od 250-500 g i 52 uzorka soma (Siluris glanis) težine 250-450 g. Urađen je postmortalni pregled abdominalne duplje, digestivnog trakta i drugih visceralnih organa. Utvrđeno je prisustvo nematoda kod 4 jedinke smuđa i 6 jedinki soma, što predstavlja prevalencu od 14.26%, odnosno 11.54%. Larve su bile prisutne u abdomenu, muskulaturi, lumenu želuca i želudačnom zidu gde su paraziti bili inkapsulirani. Broj parazita po ribi kretao se od nekoliko pa sve do 256. Sakupljene nematode fiksirane su u 70% etanol. Nakon fiksacije, svaka nematoda prosvetljivana je u mlečnoj kiselini radi morfološke observacije i identifikacije vrste. Relativni morfometrijski parametri i identifikacija parazita sprovedeni su prema ključevima Bauera (1987), Moraveca (1994) i Andersona (2000). Nematode su identifikovane kao Eustrongylides sp.- larveni oblici. Larve su bile crvenkaste boje. Dužina tela larvi se kretala od 27 – 60.5 mm, a širina od 0.49 – 0.58 mm. Karakteriše ih prisustvo 12 papila na prednjem kraju, respoređenih u dva kruga po 6. Papile unutrašnjeg kruga su nešto izduženije Uzorci za patohistološki pregled uzeti su iz mišića i nodula koji su se nalazili u želudačnom zidu. Uzorci su bojeni standardnom metodom koristeći H&E. Paraziti konzumirani kod sveže i termički slabo obrađene ribe mogu predstavljati značajan rizik za ljude. Sveže meso ribe i tradicionalni riblji proizvodi pre nego što se nađu u prometu moraju biti pregledani na prisustvo nematoda. Adekvatna priprema ribljeg mesa jedna od najvažnijih mera opreza kao i podizanje javne svesti prilikom konzumacije ovih riba

Gajenje rakova u akvakulturi Južnopanonskog regiona

The purpose of this labour is to find out if it possible to include crayfish into the aquaculture of the South Panonian region. It was necessary to establish which species may be the most suitable for the given region, as well as the locality from which crayfish can be caught and used for broodstock. It turned out that the most suitable species is the Astacus leptodactylus. The experiment was realized during 2007. This experimental breeding proofs that the species of freshwater crayfish A. leptodactylus can be successfully bread in the area of the South Panonian region

Veštački mrest šarana u uslovima subtropske klime

Najefikasniji i najpouzdaniji način proizvodnje ikre i ribljeg podmlatka je veštački mrest. Matične jedinke se drže u vodi koja je zasićena sa kiseonikom i čija je temperaura u rasponu 20-24 ºC. Daju im se dve doze injekcije hormona hipofize ili mešavina GnRH/dopamin antagonista da bi se indukovala ovulacija i spermatogeneza. Otkriće da dopamin deluje kao inhibitorni faktor za sintezu gonadotropina dovelo je do revolucije u razvoju veštačkog mresta. Od sredine osamdesetih, hipofizacija je unapređena uvođenjem standardizovanog suvog ekstrakta hipofize šarana u kojem je sadržaj i aktivnost luteinizirajućeg hormona (LH) kalibrisana (cCPE). U suptropskim klimatskim uslovima, šaran sazreva u starosti od šest meseic, a sezona mresta šarana počinje krajem februara i početkom marta, kada temperatura vode dostigne 19-21°C. Ogled je izveden u Gan Shmuel mrestilištu i centru za gajenje riba, u Izraelu, u decembru. Trideset ženki KOI šarana (Cyprinus carpio L.) bilo je smešteno u deset plastičnih bazena, zapremine oko 450 litara. U svakom tanku je bilo po tri matice. Mužjaci su držani odvojeno od matica da bi se sprečila nekontrolisana reprodukcija. U svakom bazenu aeracija i stalno snabdevanje svežom vodom su bili kontrolisani. Pošto je veštački mrest sproveden van sezone, 21 dan pre izvođenja mresta ribe su držane u vodi na temperaturi od 24°C. Urađena je biopsija po jedne ženke iz svake grupe. Anestezija ženki je izvršena sa 99% 2 phenoxyetanolom i biopsija jajnika je urađena preko genitalnog otvora, uvođenjem plastičnog katetera do gonada. Procenat oocista koje su bile u stadijumu I (centralno postavljen GV) i procenat oocista u stadijumu II (ekscentričan GV) je određen posmatranjem pod binokularnim mikroskopom. Pozicija germinalnog vezikula i zrelost matica je određena i broj oocisti u svakon stadijumu je izračunat. Ukupna telesna masa svih matica je izračunata i iznosila je oko 40 kg. cCPE koncentarcije 1 ml/kg je pripremljen za sve jedinke zajedno. Hipofizacija riba je izvršena u dva koraka. Primarna doza je iznosila 20% od ukupne doze, dok je druga doza iznosila 80% od ukupne doze. Deset mužjaka je dobilo po jednu dozu cCPE, 70% doze od one koja je data maticama. Sledećeg dana, došlo je do mrešćenja nešto kasnije, nego što je očekivano. Ovo se može objasniti time što je ogled sproveden izvan sezone mresta. Period latence je takođe visoko zavisan od temparature vode. Tokom ogleda došlo je do malog problema sa sistemom za grejanje, pa je to još jedan od razloga za nešto produžen period latence. Jaja su nežno istisnuta u suvu posudu i oplođena primenom “suve metode”, a adhezivnost jaja je eliminisana korišćenjem mleka ili tretiranjem sa solima uree, a zatim sa kupkom u taninskoj kiselini (“Woynarovich method”). Inkubacija je sprovedena u Cuger bocama. Za statističku obradu podataka korišćen je SPSS za Windows i Excel (MS Office). Uspešnost mresta je iznosila 43 %. Izračunat je Spearmanov koeficijent korelacije između mase ženki i mase dobijene ikre, korelacija između mase riba i broja jaja i korelacija između procenta migriranih oocita i uspešnosti mresta. Uočena je značajna korelacija (F=0,709) između telesne mase matica i mase ikre i značajna korelacija (F=0,642) između telesne mase matica i broja jaja. Negativna korelacija (F=-0,530) između procenta migriranih oocista i uspešnosti mresta je u suprotnosti sa mnogim ranijim istraživanjima. Petpostavka je da bi razlog ovome mogao biti u faktorima okoline, kao i u kvalitetu samih matica. Iako je procenat izmrešćenih matica bio niži od normalnog procenta uspešnosti veštačkog mresta šarana, uspešnost je bila vrlo zadovoljavajuća imajući u vidu da je mrest izvršen van sezone mresta

Uticaj sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju na uvoz i izvoz ribe i proizvoda od ribe

Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju (SSP) je međunarodni ugovor, potpisan 29. aprila 2008. godine između Republike Srbije i Evropske unije (EU). Dve najvažnije obaveze koje Republika Srbija preuzimaovim sporazumom biće uspostavljanje zone slobodne trgovine i usklađivanje zakonodavstva Republike Srbije sa pravom EU. Sporazumom se stvara zona slobodne trgovine između Srbije i EU u prelaznom periodu od šest godina. Rok za liberalizaciju trgovine je određen u skladu sa sposobnošću srpske industrije i poljoprivrede da se prilagode slobodnoj trgovini ali i sa željom Srbije za što bržim završetkom reformi i pristupanjem Evropskoj uniji. Obaveza Srbije se sastoji u postepenom ukidanju carina na uvoz robe poreklom iz Evropske unije u prelaznom periodu. Sa druge strane, Evropska unija ovim ugovorom potvrđuje slobodan pristup robi iz Srbije tržištu Evropske unije. Tempo liberalizacije i stepen zaštite zavisi od stepena osetljivosti proizvoda za industriju Srbije. Definisane su tri grupe indistrijskih proizvoda, prema osetljivosti, za koje će liberalizacija biti ostvarena nakon perioda od dve, pet odnosno šest godina. Za proizvode koji se ne nalaze na ovim listama carine će biti ukinute momentom stupanja na snagu sporazuma. Sporazumom o stabilizaciji i pridruživanju predviđa se i obaveza Republike Srbije da u dogovorenim rokovima uskladi domaće zakonodavstvo sa propisima koji spadaju u pravne tekovine EU. S obzirom na obim pravnih tekovina EU određena su prioritetna područja koja imaju direktan uticaj na stvaranje zone slobodne trgovine između EU i Srbije: zaštita konkurencije i kontrola dodele državnih pomoći (subvencija), pravo intelektualne svojine, javne nabavke, standardizacija i zaštita potrošača. Narodna skupština Republike Srbije 9. septembra 2008. godine ratifikovala je Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju (SSP) i Prelazni trgovinski sporazum. SSP i Prelazni sporazum potpisani su 29. aprila 2008.godine u Briselu. Od 1. februara 2009. Srbija jednostrano primenjuje prelazni trgovinski sporazum

Značaj granične inspekcije u kontroli trovanja histaminom iz konzervi od tuna

Republika Srbija nema sopstvenu proizvodnju morskih riba i poseduje svega nekoliko objekata za preradu morske ribe. Sva morska riba se uvozi, samim tim su i sve konzerve od komada i komadića tunja na našem tržištu uvezene. Uvoz konzervi od tunja, kao i svih drugih ribljih proizvoda prilikom ulaska u našu zemlju se mora podvrgnuti kontroli granične veterinarske inspekcije. Odmah nakon prispeća pošiljke na granični prelaz lice odgovorno za pošiljku, pored obrasca zajedničkog veterinarskog ulaznog dokumenta za proizvode, podnosi i zahtev za veterinarsko sanitarni pregled. Svaka pošiljka konzervi od tunja u uvozu u Republiku Srbiju mora biti podvrgnuta pregledu dokumentacije, identifikaciji pošiljke i fizičkom, hemijskom, mikrobiološkom i senzorskom pregledu. Sadržaj histamina u ribama i proizvodima od riba je pre svega kriterijum bezbednosti hrane obzirom da utiče na zdravlje ljudi, ali je u isto vreme i pokazatelj higijene procesa i svežine proizvoda. Cilj ove studije je da se obezbede informacije o prisustvu histamina u uvezenim konzervama od tunja i da se ukaže na značaj granične inspekcije u kontroli histaminske intoksikacije koja nastaje kao posledica konzumiranja konzervi od tunja sa povišenim sadržajem histamina. Tokom jednogodišnje studije (od januara do decembra 2014. godine) ispitano je 97 proizvodnih partija uvezenih konzervi od tunja. Svih 97 proizvodnih partija je uzorkovano tokom granične inspekcije i ispitano u laboratorijama Naučnog instituta za veterinarstvo „Novi Sad“. Ispitivanje sadržaja prisustva histamina u konzervama od tunja je urađeno ELISA metodom sa test kitom HIS-E02 (Immunolab GmbH, Germany). Rezultati studije pokazuju da je 3,09 % proizvodnih partija uvezenih konzervi od tunja imalo nezadovoljavajuće povećan nivo sadržaja histamina i da nisu bezbedne za ljudsku ishranu. Sve proizvodne partije kod kojih je dokazan povećan nivo histamina, odnosno koje su proglašene za nebezbedne za ljudsku ishranu su vraćene, a uvoz je zabranjen. Granična inspekcija, tj. ispitivanje pri graničnoj inspekcije predstavlja značajnu preventivnu meru u sprečavanju histaminske intoksikacije kao posledice konzumiranja konzervi od tunja sa povišenim sadržajem histamina

Značaj i upotreba žita u ishrani riba

Proizvodnja hrane za ribe, poslednjih godina beleži najbrži rast u industrijskoj proizvodnji hrane za životinje (Jovanović i sar. 2006). Ukoliko sektor akvakulture nastavi sa dosadašnjim prosečnim rastom od 8-10% godišnje do 2025. godine, i proizvodnja hrane moraće da prati taj rast (Tacon,2010). Danas se u hranu za ribe uglavnom uključuju riblje brašno i riblje ulje zbog visoke nutritivne vrednosti. Zbog ograničenosti prirodnih resursa. nameće se potreba za značajnijim uključivanjem biljnih hraniva, pre svega žita u ishrani riba. Žita prvenstveno predstavljaju izvor energije i služe za prihranu riba, međutim, njihovom preradom mogu se dobiti koncentati proteina koji se mogu koristiti kao delimična zamena za proteine animalnog porekla. Žita kao energetska hraniva čine osnovni deo obroka u poluintenzivnom sistemu gajenja riba. Proteinski deo potreba obezbeđuje im fauna dna i zooplankton. U našoj zemlji kukuruz je najvažnije žito koja se koristi u ishrani životinja. Visok sadržaj skroba, srazmerno velika zastupljenost ulja i malo celuloze, čini kukuruz izrazito energetskim hranivom (Đorđević i Dinić, 2007). Kukuruz karakteriše nizak sadržaj proteina sa nepovoljnim aminokiselinskim sastavom. Protein kukuruza pretežno čini zein koji ima nisku nutritivnu vrednost, pre svega usled deficita lizina i triptofana. Proteini ječma su niske biološke vrednosti, ali nešto bolji u odnosu na proteine kukuruza (Perović, Janković et al.,2009). Siromašni su u lizinu i metioninu, mada su selekcijom dobijene sorte sa većim sadržajem lizina. U poređenju sa kukuruzom, po hranljivoj vrednosti, pšenica sadrži više proteina, a manje masti. Sadržaj proteina kod različitih sorata pšenice varira od 10-14% (Protić, Janković,1998). Proteini pšenice su siromašni lizinom, zatim metioninom, treoninom, leucinom i izoleucinom (Janković et al.,2008). Količina lizina, koji je prva limitirajuća aminokiselina, iznosi 0,3-0,37%. Tritikale je hibrid pšenice i raži, koji se zbog relativno visoke nutritivne vrednosti sve više se koristi u ishrani svih kategorija životinja, pa i riba. Tritikale sadrži 11-20% sirovih proteina. Sadržaj aminokiselina je sličan sadržaju aminokiselina pšenice. Najsavremeniju tehnološku operaciju u procesu proizvodnje hrane za ribe predstavlja proces ekstrudiranja. Ekstruzionim kuvanjem na principu «visoka temperatura-kratko vreme» postižu se veca svarljivosti skroba, veća nutritivna vrednost, plutanje ili sporo tonjenje sto omogucava vece učesće žita u hrani za ribe. (Jovanović et al.2006).. Žita kao komponente u kompletnim smešama za ribe u intenzivnom uzgoju imaju izuzetno veliki značaj, posebno u ishrani šarana koji značajan deo energetskih potreba može zadovoljiti iz skroba. Proteinska hraniva, uz dodatak sintetičkih aminokiselina dobijena preradom žita, poput kukuruznog, pšeničnog glutena, kao i proteina pirinča, u značajnoj meri mogu zameniti, riblje brašno kao najkvalitetnije hranivo u ishrani riba. Selekcijom i genetskim modofikacijama treba stvarati žita sa povoljnim nutritivnim svojstvima potrebnim za hranu za ribe