Lublin - miasto zgody religijnej. Ekumenizm w historii, teologii, kulturze - recenzja

Recenzja książki: Lublin — miasto zgody religijnej Ekumenizm w historii, teologii, kulturze (Lublin — the City of Religious Concord Ecumenism in History, Theology, Culture), eds. Sławomir Pawłowski, Sławomir Jacek Żurek Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 2017, pp. 40

“Encyklopedia ekumenizmu w Polsce (1964-2014) [Encyclopedia of Ecumenism in Poland (1964—2014)]” Eds. J. Budniak, Z. Glaeser, T. Kałużny, Z. Kijas. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Kraków 2016, 560 pp. – recenzja

Recenzja książki “Encyklopedia ekumenizmu w Polsce (1964-2014) [Encyclopedia of Ecumenism in Poland (1964—2014)]” Eds. J. Budniak, Z. Glaeser, T. Kałużny, Z. Kijas. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Kraków 2016, 560 pp

"Sunday belongs to the Lord and to us" - in Roman Catholic-Lutheran families

Dzień Pański stanowi centrum chrześcijańskiego życia. Za kardynałem Zagrzebia Franjo Kuharičem można przywołać stwierdzenie, że „niedziela jest Boża i nasza”. Niedziela to dzień duchowego wzmocnienia i odpoczynku od pracy, dzień nabożeństwa, spokoju i zamyślenia. Niedziela jest symbolem godności i wolności, którymi obdarza człowieka Bóg. Dzięki tym właśnie wartościom konstytuuje się obraz człowieka w naszym społeczeństwie; i tak powinno pozostać. Dla chrześcijan świętowanie niedzieli wynika jasno z biblijnego nakazu. W ten sposób zachowuje się godność i wolność człowieka oraz wzmacnia się fundament wartości naszego społeczeństwa. Bez takiego rozumienia Dnia Pańskiego pozostałyby jedynie dni robocze. Kościoły rzymskokatolicki i ewangelicko- augsburski przywiązują wielką wagę do zachowywania Dnia Pańskiego, bowiem jest on wpisany w samą istotę chrześcijańskiej egzystencji. Bez świętowania niedzieli chrześcijanin traci swoją tożsamość. Niedziela jest zaproszeniem do rozważania własnej egzystencji. Dokonuje się to poprzez uczestnictwo we mszy świętej czy w nabożeństwie słowa Bożego, bowiem jeżeli nie ma w niedzielę Eucharystii czy nabożeństwa, to przestaje ona być Dniem Pańskim. Kościoły winny małżonkom osób o różnej przynależności wyznaniowej uświadamiać wagę wspólnego uczestnictwa w niedzielnej mszy świętej czy w niedzielnym nabożeństwie. Kościół winien ich łączyć. W dobie jednoczącej się Europy problem rodzin o różnej przynależności wyznaniowej będzie w przyszłości dotyczył mieszkańców całej Polski. Dlatego potrzebą chwili staje się wspólne stanowisko Kościołów w Polsce oraz szeroko pojęta edukacja społeczeństwa ukazująca specyfikę tego typu małżeństw, którym należy przypominać, że „niedziela to prawdziwa szkoła, w której realizowany jest nieustannie program kościelnej pedagogiki. Pedagogiki nieodzownej, zwłaszcza w dzisiejszym społeczeństwie coraz silniej odczuwającym skutki kulturowego rozdrobnienia i pluralizmu, które nieustannie wystawiają na próbę wierność poszczególnych chrześcijan wobec określonych wymogów wiary” (DD 83). Troską kościołów i wspólnot chrześcijańskich jest to, aby niedziela była przez rodziny o różnej przynależności wyznaniowej godnie i owocnie przeżywana, bowiem jest ona Boża i nasza

Ecumenism in Cieszyn Silesia seen from the perspective of the end of 20th century and the beginning of 21st century

Over the years from 16th century up to our times, Protestants, Catholics and Jews lived peacefully together in the region of Cieszyn Silesia. At the beginning of the third millenium one can follow the words of the Swiss Reformed theologian, Karl Barth, that “although we believe otherwise, we don’t belive in another God”. According the the words everybody’s religion and values must be respected. Cieszyn Sliesia has always been associated with everything what is Christian. For centuries it has been the cradle of faith and the love for God. Cieszyn, as the capital of the region, is a town in which ecumenism – not the theological, but the everyday, practical one – makes sense of people’s lives. Due to historical conditions, this land was rich in clergy and lay people for whom the welfare of other human beings, help for those in need, the social, economical and intellectual developement of the capital town were matters of overriding importance. Today – tradition, history, cultural and intellectual heritage connected with this town speak clearly to everybody. The inhabitants of this land value in a really special way the great gift of unity which was given to them in the spirit of God’s love. No social or cultural activity is impossible here thanks to the true engagement of Catholics and Protestants who are motivated by the idea of developement of this magic place. In Cieszyn Silesia, where “ecumenism is the matter of social life”, the ecumenical awarness is more and more promoted. It can easily be said that the region, in terms of its ecumenical activity in all its dimensions (spiritual, intellectual, pastoral and practical), could be a guiding light for Europe.Temat ten jest realizacją projektu badawczego (grant) nr: UMO-2014/13/B/ HS5/01482.ks. prof. dr hab. JÓZEF BUDNIAK – urodzony w Cieszynie; kapłan diecezji bielsko-żywieckiej; pracownik naukowo-dydaktyczny Katedry Prawa Kanonicznego i Ekumenizmu na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Śląskiego; kapelan Jego Świątobliwości (prałat); diecezjalny referent do spraw ekumenizmu w diecezji bielsko-żywieckiej; były prezydent Międzynarodowej Wspólnoty Ekumenicznej; były przewodniczący Komisji ds. Stosunków Polsko-Czeskich i Polsko-Słowackich Polskiej Akademii Nauk Oddział w Katowicach; przewodniczący Stowarzyszenia Teologów Ekumenistów. Członek Zespołu ds. Dialogu ze Wspólnotą Kościelną Ewangelicko-Augsburską przy Konferencji Episkopatu Polski. Autor i redaktor kilku książek i kilkudziesięciu artykułów naukowych i popularnonaukowych z zakresu teologii ekumenicznej i historii Kościoła w tym: "Jan Sarkander. Patron jednoczącej się Europy" , Bytom – Cieszyn 1995; "XXVIII Międzynarodowy Kongres Ekumeniczny w Cieszynie. Ora et labora", Cieszyn – Bytom 1996; "200 lat kościoła w Brennej", Brenna–Bytom 1996; "Ekumenizm jutra na przykładzie Śląska Cieszyńskiego. Studium historyczno-pastoralne", Katowice 2002; "Jednoczeni w różnorodności. Tradycja cyrylo-metodiańska jako paradygmat procesu pojednania Kościołów, kultur i narodów", Katowice 2009. Działalność naukowa koncentruje się na zagadnieniach związanych z teologią ekumenizmu i historią Kościoła. W jej ramach można wyróżnić trzy zasadnicze nurty obejmujące: prace poświęcone teologii ekumenicznej ze szczególnym uwzględnieniem problematyki wyznaniowej na terenie Śląska Cieszyńskiego, szeroko pojętej jedności chrześcijan „jedności w różnorodności” na kontynencie europejskim z uwzględnieniem duchowej misji Kościoła oraz prace z zakresu hagiografii.Uniwersytet Śląski w KatowicachBilczewski J., O Kościele Chrystusowym, Cieszyn 1908.Borutka T., Diecezja Bielsko-Żywiecka 1992-1997, Bielsko-Biała 1997.Brenna jak Asyż, „Głos Ziemi Cieszyńskiej” Cieszyn 22 III 2002.Budniak J., Ekumenizm jutra na przykładzie Śląska Cieszyńskiego Studium historyczno-pastoralne, Katowice 2002.Budniak J., Ekumenizm na granicy, [w:] J. Kempa (red.), Kościół wobec granic, Katowice 2005.Budniak J., Ekumenizm na Śląsku Cieszyńskim na przełomie wieków, [w:] Pojednajcie się ....Budniak J., Kaplica ekumeniczna w filii Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie. Powrót do tradycji. „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 1998, nr XXXI.Budniak J., Sesja na temat Ekumenicznych Dni Biblijnych, „Biuletyn Ekumeniczny” 1998, nr 17.Budniak J., W trzecie tysiąclecie ku „pełnej komunii”, [w:] J. Budniak, M. J. Uglorz (red.), Z Duchem Świętym w trzecie tysiąclecie, Cieszyn 2001.Budniak J., XXVIII Międzynarodowy Kongres Ekumeniczny w Cieszynie, Cieszyn–Bytom 1996.Celebrationes liturgicae. Quibus praeest Summus Pontifex Johannes Paulus PP II, Olomouc 21 maii 1995.Ciompa-Wucka G., Informacja o wystawie książki, [w:] J. Budniak, H. Rusek (red.), Pojednajcie się ... Materiały z sesji naukowej: Pastoralny i społeczno- kulturowy wymiar ekumenizmu na Śląsku Cieszyńskim, Cieszyn 2000.Dożynki, [w:] I. Brudny, M. Pilsyk, E. Pyka, T. Sieroń (red.), Byliśmy, jesteśmy i będziemy mieszkańcami Śląska Cieszyńskiego, Jasienica 2001.Dyrektorium w sprawie realizacji zasad i norm dotyczących ekumenizmu (25.03.1993), „Communio” 1994, 2 (80).Fres M., Poświęcenie kaplicy szpitalnej „Dziedzictwo” „Miesięcznik Religijno- Społeczny Ziemi Cieszyńskiej” 1995, nr 5 (43).Glaeser Z., Ekumeniczne przyzywanie Ducha Świętego. Refleksje na marginesie ekumenicznych spotkań chrześcijan w diecezji opolskiej, „Biuletyn Ekumeniczny” 1999, nr 2.Homilia Ojca Świętego Jana Pawła II wygłoszona podczas kanonizacji św. Jana Sarkandra w Ołomuńcu – 21 maja 1995 roku.Jan Paweł II, encyklika Evangelium vitae.Jan Paweł II, Jak budować pokój? (Przemówienie wygłoszone 14 kwietnia 2003 roku do uczestników Kongresu UNIV), „L’Osservatore Romano” wydanie polskie 2003, 6 (254).Jan Paweł II, Posynodalna adhortacja apostolska „Ecclesia in Europa”.Jan Paweł II, Przemówienie wygłoszone w czasie spotkania z wiernymi w kościele ewangelicko-augsburskim w Skoczowie, [w:] Drogowskazy dla Polaków Ojca Świętego Jana Pawła II, Kraków 1999, t. 3.Jan Paweł II, Wstańcie, chodźmy. Cz.1. Powołanie. „L’Osservatore Romano” wydanie polskie 2004, nr 7-8 (265).Legendź M., Usłyszałem alarm i pobiegłem, „Zwiastun” 2000, nr 4.Misiaszek A., Teologia pastoralna. Gdańsk 1994.Musica Sacra tuż, „Głos Ziemi Cieszyńskiej” 2005, nr 19.Pikus T., Program ekumeniczny Jana Pawła II w encyklice „Ut unum sint”, [w:] S. Pawłowski (red.), Różnić się w zgodzie, Lublin 2008.Plinta D. A., Legendź M., Parafia z wyobraźnią – inicjatywy i pomysły w Brennej, „Zwiastun”1999, nr 12.Rakoczy T., List do wiernych w związku z Tygodniem Ekumenicznym, „Kwartalnik Diecezjalny” 1993, nr 1-2.Słowo Księdza Biskupa Tadeusza Rakoczego podczas ingresu do katedry św. Mikołaja w Bielsku-Białej. „Kwartalnik Diecezjalny” (Pismo Urzędowe Diecezji Bielsko-Żywieckiej) 1992, nr 1.Szpital pod Równicą, „Głos Ziemi Cieszyńskiej” 2001, nr 4.Trwać razem we wspólnocie. Ekumeniczne spotkania modlitewne w katedrze św. Mikołaja w Bielsku-Białej w latach 1984-2012, oprac. B. Mebel, Z. Gebauer, Bielsko-Biała 2012.5-3014/253

Pastoral counselling of multi-religious families based on examples from Bielsko-Żywiec diocese

The area of Bielsko‑Żywiec diocese is inhabited by about 50,000 members of the Evangelical Church of Augsburg Confession. This fact has indisputable merits in the ecumenical movement, especially in pastoral counselling of marriages of different Christian denominations. In Cieszyn Silesia, the beginnings of the movement go many centuries back. Nevertheless, history shows that the religious relationships were totally different from the present ones, which are full of respect, tolerance, brotherhood, and engagement in the common faith testimony. The Catholic and Protestant Churches have a shared ecumenical activity, where the first place is reserved for the pastoral counselling of multidenominational. There is still a long way to go for the ecumenical ministry of the multidenominational families before it becomes a fully‑fledged unit in the pastoral work of the Churches. There is a constant need for ecumenical education, for learning the Church’s teachings, for information about the achievements in the ecumenical dialogue. Tolerance, respect, acceptance, humbleness and love, and common testimony are values which are indispensable in the pastoral counselling of religiously mixed families. These values should continually be developed in multidenominational families

Ewangelickie Prawo Kościelne 1918-2018. Zbiór tekstów prawnych kościołów ewangelickich w Polsce - recenzja

Recenzja książki: Ewangelickie Prawo Kościelne 1918—2018 Zbiór tekstów prawnych kościołów ewangelickich w Polsce (Evangelical Canon Law 1918—2018. Collection of Legal Texts of the Evangelical Churches in Poland), eds. Marcin Hintz, Michał Hucał. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe ChAT, 2018

The Reception of the Decree on Ecumenism Unitatis Redintegratio in Cieszyn Silesia

There are certain places throughout the world where ecumenical movements are born and have arisen out of the very essence the sociocultural realities of these places. The Cieszyn region of Silesia is such a place. In Cieszyn, different nationalities, cultures, and religions converge because the region both literally and symbolically contains many borders. Many Christian denominations peacefully coexist within Cieszyn, which is home to the largest community of Lutherans in Poland. The ecumenical movement within Cieszyn arose as a necessary and inevitable consequence of the coexistence of these Churches. For this reason, the Cieszyn region of Silesia is a perfect example of contemporary trends that are occurring within the ecumenical movement. Ecumenism in the Cieszyn region of Silesia has a very long and rich history that began more than five centuries ago, meaning long before the Second Vatican Council issued the Decree on Ecumenism Unitatis Redintegratio. Two Christian denominations—Roman Catholic and Lutheran—have coexisted in Cieszyn Silesia and, therefore, have become a symbol of an ecumenism based on faith and tolerance as well as survival and respect. Each of these represent the modern understanding of ecumenism today. The ecumenical movement can serve as a solid foundation that strengthens a sense of unity within local communities that share the same cultural and Christian roots so that these communities can achieve a common goal: to build a civilization of love, peace, and justice. Based on the examples of ecumenical relationships at work provided in this article, it is possible to say that the wise of “today” look back on “yesterday” in order to build a better “tomorrow.” Therefore, it is safe to assert that an ecumenism well-lived in the present that is also firmly rooted in history is a source of hope for the future of Christian Churches and communities. When presenting how the multi-denominational population of Cieszyn Silesia received the Decree on Ecumenism Unitatis Redintegratio, a statement made by one of the most eminent Polish ecumenists, Father Prof. Wacław Hryniewicz, comes to mind: “An authentic reception can be achieved only when the partners differ from each other, because diversity enables the true relationship between giving and taking.”REV. JÓZEF BUDNIAK, PhD, Hab. Was born in Cieszyn, Poland; ordained to the priesthood in the Diocese of Bielsko-Żywiec; and conducts research and teaches at the University of Silesia in Katowice’s Department of Theology. He is a member of the Faculty of Canon Law and Ecumenism; Chaplain to His Holiness; serves as the Secretary for Ecumenism in Diocese of Bielsko-Żywiec Diocese. He is the former President of the International Ecumenical Fellowship as well as the former Chairman of Polish-Czech and Polish-Slovak Relations Commission at the Polish Academy of Science in Katowice. Currently, he is a member of the Commission Chairman of the Society of Theologians on Ecumenism; a member of the Polish Bishop’s Conference Committee for Dialogue with the Evangelical-Augsburg Church Community.University of Silesia in Katowice, Department of TheologyBiermann, G. Geschichte des Herzogthums Teschen, Teschen 1894.Budniak, J. Ekumenizm jutra na przykładzie Śląska Cieszynskiego, Katowice 2002.Budniak, J. “Ekumenizm na Śląsku Cieszynskim na przełomie wieków.” In: Pojednajcie się.... Edited by J. Budniak and H. Rusek, Cieszyn 2000, pgs. 69-75.Budniak, J. “Wkład społeczności lokalnej w proces pojednania chrześcijan.” In: Człowiek dialogu. Edited by Z. Glaeser, Opole 2012, pgs. 611-624.Second Vatican Council. Decree on Ecumenism Unitatis Redintegratio. https://w2.vatican.va/content/john-paul-ii/en/speeches/2003/april/documents/hf_jp-ii_spe_20030414_univ-2003.html (accessed 10.30.2019).Heinrich, A. Versuch über die Geschichte des Herzogthums Teschen von den ältesten bis auf gegenwärtige Zeiten, Teschen 1818.Hryniewicz , W. Hermeneutyka w dialogu, Opole 1998.John Paul II. Encyclical Ut unum sint, Vatican City 1995.John Paul II. “Address to the Young People Taking Part in the International Meeting UNIV 2003,” April 14, 2003, https://w2.vatican.va/content/john-paul-ii/en/speeches/2003/april/documents/hf_jp-ii_spe_20030414_univ-2003.html (accessed 10.30.2019).John Paul II, “Przemówienie wygłoszone w czasie spotkania z wiernymi w kościele ewangelicko-augsburskim w Skoczowie,” in: Drogowskazy dla Polaków Ojca Świętego Jana Pawła II, Vol. 3, Cracow 1999.Nossol, A. “Homilia ekumeniczna.” In: Drogowskazy dla Polaków Ojca Świętego Jana Pawła II, Vol. 3, Cracow 1999, pgs. 246-248.“Ordinary Bishop of Bielsko-Żywiec diocese Tadeusz Rakoczy’s speech to the participants of the International Ecumenical Congress.” In: Budniak J., XXVIII Międzynarodowy Kongres Ekumeniczny w Cieszynie. Ora et labora, Cieszyn-Bytom 1996.Panic, I. “Ziemia Cieszynska w czasach piastowskich (X-XVI wiek).” In: Śląsk Cieszynski. Zarys dziejów, Cieszyn 1998, pgs. 25-43.Popiołek, F. Dzieje Śląska austriackiego z ilustracjami, Cieszyn 1913.Rakoczy, T. “Słowo wygłoszone podczas nabożeństwa ekumenicznego w kościele pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Bielsku-Białej, 25 marca 2000 roku.” In: Pojednajcie się... Edited by J. Budniak and H. Rusek, Cieszyn 2000, pgs. 243-245.Schmemann, A. Velkij post, Pariž 1981.Slama, F. Dĕjiny Tĕšinska, Prag, 1889, passim; G. Biermann, Geschichte des Herzogthums Teschen, Teschen 1894.1816918

Religious education of children in families of different confessions

The family is the first and most important educational environment. It also concerns religious education. Parents are the first teachers of faith and they are responsible for their children’s religious education. In inter‑religious families the job is even harder asthe child is brought up at the meeting of two confessions which differ from each other. In such a family, the child is introduced into the Church community, taught the first prayer, starts the first conversations about religion, reads the Holy Scripture, and what is most important — he or she adopts a positive attitude to the faith in God. Inter‑religious families live in the spirit of ecumenism — they celebrate holidays in concord with Catholic and Lutheran traditions, attend both Churches, teach their children respect, love and tolerance for people of other religions. All these values help to educate the child to become a good man and a good Christian

Polish ecumenism as a movement towards unity in diversity

Since the beginning of Christianity, the consequences of the separations (regarding doctrine and tradition) have been permanent and painful. Twenty years before the Roman Catholic Church was officially involved in the ecumenical activity, the Polish Ecumenical Council, which includes the Churches of Protestant and Old Catholic tradition and the Orthodox Church, had already been working. The Roman Catholic Church entered the ecumenical path during the Second Vatican Council and since that time, together with all Churches and Ecclesial Communities, has been fulfilling the will of Christ “that they may all be one.” Polish ecumenism is performed in three fields: spiritual, scientific (doctrinal) and practical. It has become not merely “the sign of the times,” but it is seen as a duty and responsibility in the face of God and His saving plan. It is the duty and responsibility of those who through Baptism became Christ’s Body and His new people. The multitude and variety of Christian communities is simultaneously the multitude and variety of the professed content of faith. Polish ecumenists, seeking for the full unity which is still absent, take part in the process which leads towards unity in diversity

Sekularyzacja w nauczaniu Jana Pawła II

Od lat obserwujemy powolnie zachodzące zjawisko sekularyzacji społeczeństwa przejawiające się emancypacją poszczególnych dziedzin życia społecznego: polityki, życia gospodarczego, nauki, filozofii, kultury, oświaty, szkolnictwa i wychowania spod wpływu Kościołów i Wspólnot chrześcijańskich. Problem ten dotyczy nie tylko Afryki i Azji, ale również Starego Kontynentu, a szczególnie zachodniej jego części. Umyka pamięci wielu ludzi, szczególnie Europejczyków fakt, że wielka cześć dorobku Europy w dziedzinie prawa, literatury, sztuki i filozofii nosi znamiona chrześcijaństwa i osiągnięć tych nie sposób w pełni zrozumieć i docenić, jeśli nie spojrzy się na nie z perspektywy chrześcijańskiej