The experimental method in action research

Rozdział podejmuje temat wykorzystania metody eksperymentalnej w badaniach nad uczeniem się i nauczaniem języka obcego, skupiając się na przydatności tej metody dla prowadzenia tzw. badań w działaniu (ang. action research). Metoda eksperymentalna przedstawiona została tu w kontekście debaty pomiędzy jakościowym a ilościowym paradygmatem badawczym. Nacisk kładziony jest również na różnice pomiędzy zastosowaniem metody eksperymentalnej w badaniach nad przyswajaniem języka obcego, w których służy ona do weryfikacji hipotez w celu rozwijania teorii, a jej wykorzystaniem w badaniach nad optymalizacją procesu nauczania języka obcego, których wyniki mają przede wszystkim zastosowanie praktyczne. W rozdziale omówiono podstawowe cele i założenia metody eksperymentalnej a także wprowadzono terminologię niezbędną do poprawnego stosowania tej metody. Przedstawione zostały najczęściej stosowane rodzaje eksperymentów, zasady ich przygotowywania oraz opisano podstawowe metody statystycznej analizy danych. Wykorzystanie metody eksperymentalnej zostało następnie zobrazowane kilkoma przykładach zaczerpniętych z literatury przedmiotu. Umieszczone na końcu rozdziału pytania i zadania przygotowują czytelnika do krytycznego odbioru tekstów zawierających raporty z badań eksperymentalnych, mogą one być również przydatne przy samodzielnym planowaniu eksperymentów

Language acquisition and language learning

Celem rozdziału jest przedstawienie różnych poglądów na temat roli świadomości i uwagi w procesie rozwijania kompetencji językowej. Punkt wyjścia rozważań stanowi Teoria Monitora Stephena Krashena i wywodzące się z niej klasyczne rozróżnienie pomiędzy procesem przyswajania języka (language acquisition) i uczeniem się go (language learning) oraz kontrowersje wokół związków pomiędzy tymi procesami i rodzajami wiedzy językowej, do których prowadzą. W rozdziale zdefiniowano pojęcia implicytności i eksplicytności w odniesieniu do rodzajów wiedzy językowej, procesów przyswajania języka oraz strategii dydaktycznych. Szczegółowo omówiono również różne stanowiska teoretyczne, dotyczące wzajemnych zależności pomiędzy implicytną i eksplicytną wiedzą językową, uwzględniając przyjęty w literaturze przedmiotu podział na stanowiska wykluczające bezpośredni związek między nimi (the non-interface position), wskazujące na ich silne bezpośrednie powiązania (the strong interface position) oraz te podkreślające słabszą, pośrednią rolę wiedzy eksplicytnej w rozwijaniu wiedzy implicytnej, stanowiącej podstawę kompetencji językowej (the weak interface position). W dalszej części rozdziału przedstawiono krótki przegląd badań eksperymentalnych dotyczących skuteczności poszczególnych strategii dydaktycznych, różniących się między sobą stopniem eksplicytności. Rozdział zawiera również dyskusję na temat metodologii tego typu badań ze szczególnym uwzględnieniem trudności związanych z pomiarem oraz operacjonalizacją zmiennych, jak również wnioski dotyczące potencjalnych zastosowań wyników badań w dydaktyce języków obcych

Differences in treatment outcomes in selected cancers in Poland compared to other European countries in 2005–2009, based on CONCORD 2 study

Wstęp. Wskaźniki 5-letnich przeżyć populacyjnych obrazują poziom wyleczalności nowotworów złośliwych w populacji, a zatem są jednym z najważniejszych narzędzi do oceny efektywności walki z rakiem. Dzięki ujednoliconej metodologii ogólnoświatowego badania CONCORD 2 wskaźniki obliczone dla Polski można było porównać z innymi krajami Europy. Celem opracowania była ocena wyleczalności chorych na wybrane nowotwory w Polsce oraz w niektórych województwach na tle krajów europejskich. Materiał i metody. W analizach własnych wykorzystano wyniki badania CONCORD 2 obliczone na podstawie danych zgromadzonych przez populacyjne rejestry nowotworów chorych, u których rozpoznano nowotwór złośliwy w latach 2005–2009 i obserwowanych do końca 2009 roku. Z wyników wyodrębniono dane dotyczące Polski udostępnione dla celów CONCORD 2 przez Krajowy Rejestr Nowotworów oraz Wojewódzkie Biura Rejestracji Nowotworów w województwach: dolnośląskim, podkarpackim, świętokrzyskim i wielkopolskim. Wskaźniki 5-letnich przeżyć obliczono metodą estymacji Pohar Perme net survival. Wyniki. W Polsce u chorych na raka gruczołu krokowego (74%), piersi (74%), szyjki macicy (53%), okrężnicy (50%), odbytnicy (47%), jajnika (34%) i żołądka (19%) wskaźniki 5-letnich przeżyć należały do najniższych w Europie. Natomiast u chorych na białaczki (49%) i raka płuca (13%) przeżycia były na poziomie przeciętnych w Europie. Analiza według województw wykazała zróżnicowanie regionalne. Największe różnice dotyczyły białaczek w województwach dolnośląskim i świętokrzyskim (14%), raka gruczołu krokowego w wielkopolskim i świętokrzyskim (10%) oraz raka piersi w wielkopolskim i podkarpackim (6%), co wskazuje na zróżnicowanie w standardach profilaktyki i leczenia. Wnioski. Badanie wykazało zróżnicowanie wskaźnika 5-letnich przeżyć w Europie na niekorzyść Polski. W nowotworach dobrze rokujących takich jak: rak gruczołu krokowego, piersi, okrężnicy i odbytnicy wskaźniki należały do najniższych w Europie, natomiast u chorych na raka płuca oraz białaczki były na poziomie przeciętnych w Europie.  Background. The 5-year net survival rates show the outcomes of cancer treatment in population, therefore, they are one of the most important measures used to evaluate the effectiveness of cancer treatment. The standardized methodology in CONCORD 2 study of global cancer survival allows to compare the net survival in Poland with other European countries. The aim of this article was to assess the treatment in selected cancers in Poland and selected Polish voivodships in comparison to other European countries. Methods. In our analyses the CONCORD 2 results, based on the data from population-based Cancer Registries for patients diagnosed: 2005–2009 and followed up to 2009, were used. The results regarding Poland included the data previously provided by the National Cancer Registry and four Regional Cancer Registries: Greater Poland, Świętokrzyskie, Lower Silesia and Podkarpackie. The Pohar Perme’s method called net survival was used to calculate the 5-year survival. Results. The 5-year net survival in Poland was the lowest in Europe for patients diagnosed with prostate (74%), breast (74%), colon (50%), rectum (47%), stomach (19%), ovary (34%), cervical (53%) cancers. However, the survival for patients diagnosed with leukemias (49%) and lung cancer (13%) was on the average European level. The analysis of voivodships’ data proved the differences in the regions. The highest differences were for patients with leukemias in Lower Silesia and Świętokrzyskie (14%), prostate cancer in Greater Poland and Świętokrzyskie (10%), breast cancer in Greater Poland and Podkarpackie (6%), which showed differences in prevention and treatment standards. Conclusions. The study showed the differences in 5-year net survival rates in Europe, which were unfavourable for Poland. Cancers that have good prognosis such as: prostate, breast, colon and rectum had the lowest survival rates in Europe, however, patients with lung cancer and leukemias were on the average European level.

Circulating serum miR-362-3p and miR-6721-5p as potential biomarkers for classification patients with adult-type diffuse glioma

According to the fifth edition of the WHO Classification of Tumours of the Central Nervous System (CNS) published in 2021, grade 4 gliomas classification includes IDH-mutant astrocytomas and wild-type IDH glioblastomas. Unfortunately, despite precision oncology development, the prognosis for patients with grade 4 glioma remains poor, indicating an urgent need for better diagnostic and therapeutic strategies. Circulating miRNAs besides being important regulators of cancer development could serve as promising diagnostic biomarkers for patients with grade 4 glioma. Here, we propose a two-miRNA miR-362-3p and miR-6721-5p screening signature for serum for non-invasive classification of identified glioma cases into the highest-grade 4 and lower-grade gliomas. A total of 102 samples were included in this study, comprising 78 grade 4 glioma cases and 24 grade 2–3 glioma subjects. Using the NanoString platform, seven miRNAs were identified as differentially expressed (DE), which was subsequently confirmed via RT-qPCR analysis. Next, numerous combinations of DE miRNAs were employed to develop classification models. The dual panel of miR-362-3p and miR-6721-5p displayed the highest diagnostic value to differentiate grade 4 patients and lower grade cases with an AUC of 0.867. Additionally, this signature also had a high AUC = 0.854 in the verification cohorts by RT-qPCR and an AUC = 0.842 using external data from the GEO public database. The functional annotation analyses of predicted DE miRNA target genes showed their primary involvement in the STAT3 and HIF-1 signalling pathways and the signalling pathway of pluripotency of stem cells and glioblastoma-related pathways. For additional exploration of miRNA expression patterns correlated with glioma, we performed the Weighted Gene-Co Expression Network Analysis (WGCNA). We showed that the modules most associated with glioma grade contained as many as six DE miRNAs. In conclusion, this study presents the first evidence of serum miRNA expression profiling in adult-type diffuse glioma using a classification based on the WHO 2021 guidelines. We expect that the discovered dual miR-362-3p and miR-6721-5p signatures have the potential to be utilised for grading gliomas in clinical applications

Common, low-frequency, rare, and ultra-rare coding variants contribute to COVID-19 severity

The combined impact of common and rare exonic variants in COVID-19 host genetics is currently insufficiently understood. Here, common and rare variants from whole-exome sequencing data of about 4000 SARS-CoV-2-positive individuals were used to define an interpretable machine-learning model for predicting COVID-19 severity. First, variants were converted into separate sets of Boolean features, depending on the absence or the presence of variants in each gene. An ensemble of LASSO logistic regression models was used to identify the most informative Boolean features with respect to the genetic bases of severity. The Boolean features selected by these logistic models were combined into an Integrated PolyGenic Score that offers a synthetic and interpretable index for describing the contribution of host genetics in COVID-19 severity, as demonstrated through testing in several independent cohorts. Selected features belong to ultra-rare, rare, low-frequency, and common variants, including those in linkage disequilibrium with known GWAS loci. Noteworthily, around one quarter of the selected genes are sex-specific. Pathway analysis of the selected genes associated with COVID-19 severity reflected the multi-organ nature of the disease. The proposed model might provide useful information for developing diagnostics and therapeutics, while also being able to guide bedside disease management. © 2021, The Author(s)

Intricacies of the Visual in the Prose of Gustaw Herling-Grudziński

Artykuł poświęcony jest kwestiom przeglądowym związanym z widzeniem i wizualnością w prozie Herlinga-Grudzińskiego. Ukazuje funkcje oka i widzenia oraz znaczenia nadawane przez pisarza kreowanym obrazom literackim. Zwraca też uwagę na stylistyki malarskie, stanowiące kontekst dla zrozumienia pewnej eklektyczności warstwy wizualnej prac Grudzińskiego. Na przykładzie fragmentów z opowiadania Wieża prezentuje też sensualne bogactwo stosowanych przez tego autora rozwiązań, koncentrując się na określonym wycinku warsztatu Herlinga i jednocześnie przypominając o celach realizowanych przez niego przy pomocy wybranych zabiegów.This article is dedicated to a review of questions related to the categories of seeing and the visual in the prose of Gustaw Herling-Grudziński. The paper shows the functions of the eye and seeing, as well as the significance of the literary images created by the writer. It also points out to the painterly stylistics which provide an important context for understanding the eclectic character of the visual layer of his works. On the example of some chosen extracts from the story entitled Wieża (The Tower), the article presents the sensual richness of the ideas used by Herling-Grudziński, focusing on the methods he adopted and describing the main goals he wanted to achieve by his application of certain literary tools

Illustration – the Cultural Environment of Meeting between Literature and Painting. Comments on Illustrations by Jan Lebenstein

This article, dedicated to illustrations created by Jan Lebenstein, points out the cultural condition of illustration itself and the works of the painter in particular. It shows analyzed problems in the perspective of culture of meeting. On the example of drawings to biblical story of The Babel Tower it indicates the artistic strategies of the painter which enable him to surpass certain cultural messages by the mean of a picture. Finally, in the synthetic way the article presents typology of Jan Lebenstein’s illustrations

Anthropological Dimension of the Artistic Creations of Krystyna Herling-Grudziński

Celem artykułu jest odsłonięcie antropologicznego wymiaru twórczości artystycznej zapoznanej malarki, żony wybitnego polskiego pisarza Gustawa Herlinga-Grudzińskiego – Krystyny Herling-Grudzińskiej. Wykorzystanie perspektywy antropologicznej uzasadnione jest w tym przypadku zarówno rodzajem pytań, które prowokuje biografia malarki, jak i charakterem jej twórczości. The main goal of this article is to reveal anthropological dimention of the artistic creations of almost unknown painter, the wife of the outstanding polish writer Gustaw Herling-Grudziński – Krystyna Herling-Grudziński. In the text I ask questions about the vision of a human being that we can find in those pictures and the ways painter shows its depersonalization. The main motivation of the use of anthropological perspective in the study of those works is biography of the artist (especially her suicidal death) and the character of her creations.