Związek Legionistek Polskich (1921-1939) – działalność szkoleniowa, charytatywna i kultywowanie tradycji niepodległościowych

Związek Legionistek Polskich (ZLP) został utworzony przez ppłk Aleksandrę Zagórską – byłą komendantkę Ochotniczej Legii Kobiet – pierwszej kobiecej regularnej formacji wojskowej na ziemiach polskich. OLK powstała w trakcie wojny polsko-ukraińskiej w 1918 r., a została zlikwidowana w 1922 r. Likwidacja OLK bardzo rozczarowała jej kadrę dowódczą, która planowała rozbudowanie i utrzymanie formacji również w okresie pokojowym. Byłe legionistki nie zrezygnowały z działalności wojskowej i w okresie międzywojennym wspierały działania na rzecz rozwoju edukacji obronnej kobiet. Od 1922 r. rozwijał się ruch Przysposobienia Wojskowego Kobiet, a po przewrocie majowym powstał ZLP. Zjazd organizacyjny ZLP odbył się w dniach 6-8 kwietnia 1929 r. w Warszawie. Podstawę prawną jego funkcjonowania stanowiły statut i regulamin opracowane do końca 1929 r. Związek składał się z oddziałów funkcjonujących w różnych miastach, a te składały się z 20-osobowych drużyn kierowanych przez drużynowe. Oddziały musiały liczyć co najmniej 20 członkiń i były podporządkowane najwyższym organom władzy w Związku, do których należały: Zjazd Walny Delegatek, Zarząd Główny, Komisja Rewizyjna. Przez cały okres funkcjonowania ZLP jego działalność skupiała się głównie na akcji samopomocowej oraz propagowania tradycji OLK. W znacznie mniejszym stopniu rozwijano działalność szkoleniową. Zasługi byłych legionistek w promowaniu edukacji wojskowej kobiet w okresie dwudziestolecia międzywojennego spowodowały, że miejsce kobiet w armii zostało ostatecznie zalegalizowane. W 104 art. ustawy „O powszechnym obowiązku wojskowym” uchwalonej 9 kwietnia 1938 r. stwierdzono, że kobiety, które ukończyły szkolenie wojskowe, podlegają obowiązkowi odbycia pomocniczej służby wojskowej w zakresie: obrony przeciwlotniczej i przeciwgazowej oraz służby łączności, wartowniczej, technicznej, przeciwpożarowej, sanitarnej, transportowej oraz biurowej. Wprowadzenie obowiązku pomocniczej służby wojskowej kobiet było dużym sukcesem, gdyż prawnie usankcjonowało ich działalność wojskową. Uchwalenie jej w dwudziestą rocznicę powstania OLK było ukoronowaniem dążeń byłych ochotniczek działających zarówno w PWK, jak i ZLP.Instytut Pamięci Narodowej w WarszawieCieślik A., Ochotnicza Legia Kobiet (1918-1922), „Służba Polek na Frontach II Wojny Światowej” 1998, cz. 2.Cieślik A., Ochotnicza Legia Kobiet (1918-1922), Bellona, Warszawa 1998.Marcinkiewicz-Gołaś A., Ochotnicza Legia Kobiet (1918-1922), Pat, Warszawa 2007.Marcinkiewicz-Kaczmarczyk A., Kobiety w obronie Warszawy. Ochotnicza Legia Kobiet (1918-1922) i Wojskowa Służba Kobiet (1939-1945), IPN, Warszawa 2016.Piwońska H., Ruch Przysposobienia Wojskowego Kobiet w latach 1922-1930, „Służba Polek na Frontach II Wojny Światowej” 1999, cz. 8.Wittek M., Służba Wojskowa Kobiet czasu pierwszej i drugiej wojny światowej, „Służba Polek na Frontach II Wojny Światowej” 1999, cz. 8.Wiśniewska M., Przygotowanie obronne kobiet w Polsce w latach 1921-1939, Duet, Toruń 2007.Zagórska A., Ze wspomnień komendantki OLK (VII) Reorganizacja i likwidacja Legii, „Kurier Poranny”, 1938, nr 321.Zastocka W., Historia Przysposobienia Wojskowego Kobiet, „Służba Polek na Frontach II Wojny Światowej” 1999, cz. 8.9310

Magdalena Grabowska, Zerwana genealogia. Działalność społeczna i polityczna kobiet po 1945 roku a współczesny polski ruch kobiecy, (Warszawa : Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2018), pp. 322, ISBN 978-83-7383-931-1

[email protected] Marcinkiewicz-Kaczmarczyk – historyk dziejów najnowszych i wojskowości, absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego, doktorat uzyskała na Uniwersytecie im. Jana Kochanowskiego w Kielcach. Od 2008 r. pracownik Samodzielnej Sekcji Badań Naukowych i Edycji Źródeł Archiwum IPN w Warszawie. Autorka publikacji: Ochotnicza Legia Kobiet 1918–1922 (Warszawa 2006), Repatriacja żołnierzy PSZ na Zachodzie w rozmowach TRJN z władzami brytyjskimi (1945–1949): wybór dokumentów (Warszawa 2013) oraz Kobiety w obronie Warszawy. Ochotnicza Legia Kobiet (1918–1922) i Wojskowa Służba Kobiet (1939–1945) (Warszawa 2016). Pod jej redakcją ukazał się również album Żołnierze Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w fotografiach por. Wiesława Szpakowicza (Warszawa 2010).Instytut Pamięci NarodowejChłosta-Sikorska, Agnieszka. „Nowy model kobiety w PRL (1944/45–1956) – uwarunkowania polityczne, społeczne i kulturowe”, w: Urszula Kozłowska, Tomasz Sikorski, Adam Wątor (red.). Obywatelki na obcasach. Kobiety w życiu publicznym (XIX–XXI w.), t. 1, (Radzymin–Warszawa : Wydawnictwo von borowiecky, 2016), 35-51. ISBN 978-83-60748-86-2.Corrin, Chris. Gender and Identity in Central and Eastern Europe, (London : Frank Cass, 1999). ISBN 978-0714680873.Clements, Barbara. Bolshevik Feminist: The Life of Aleksandra Kollontai, (Bloomington : University of Indiana Press, 1979). ISBN 978-0253312099.Clements, Barbara. Bolshevik Women, (Cambridge : Cambridge University Press, 1997). ISBN 9780521599207.Dajnowicz, Małgorzata. „Działalność Społeczno-Obywatelskiej Ligi Kobiet w świetle «Naszej Pracy» (1947–1949)”, w: Małgorzata Dajnowicz, Adam Miodowski (red.), Polityka i politycy w prasie XX i XXI wieku. Prasa organizacji politycznych, (Białystok : Wydawnictwo Humanica, 2016), 295-308. ISBN 978-83-946177-3-8.Dajnowicz, Małgorzata. „Kobiety, polityka, wybory w świetle «Zwierciadła: Pisma Ligi Kobiet Polskich» (1982–1990)”, w: Grzegorz Radomski, Michał Strzelecki, Katarzyna Sopolińska (red.), Rzeczpospolita w koncepcjach polskich partii i środowisk politycznych XX i XXI wieku, (Toruń : Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2018), 107-125. ISBN 978-83-231-3982-9.Dajnowicz, Małgorzata. „Liga Kobiet w terenie: kierunki działalności organizacji na przykładzie struktur białostockich w latach 1966–1981”, Niepodległość i Pamięć, nr 2, 2018,161-182. ISSN 1427-1443.Dajnowicz, Małgorzata. „Obchody Międzynarodowego Roku Kobiet 1975 na Białostocczyźnie: (na tle głównych kierunków działalności Ligi Kobiet w kraju i regionie)”, Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych, nr 1, 2017, 9-27. ISSN 2451-3539.Dajnowicz, Małgorzata. „«Zwierciadło»: platforma polityczna Ligi Kobiet w okresie PRL (1957–1961, 1982–1989)”, Rocznik Historii Prasy Polskiej, t. 20, 2017, 67-90. ISSN 1509-1074.Einhorn, Barbara, Charlotte, Sever. „Gender and Civil Society in Central and Eastern Europe”, International Feminist Journal of Politics, nr 5, 2003, 163-190. ISSN 14616742.Fidelis, Małgorzata. Kobiety, komunizm i industrializacja w powojennej Polsce, (Warszawa : Wydawnictwo W.A.B – Grupa Wydawnicza Foksal, 2010). ISBN 978-83-280-1532-6.Goldman, Wanda. Women, the State and Revolution: Soviet Family Policy and Social Life, 1917–1936, (Cambridge : Cambridge University Press, 1993). ISBN 978-0521458160.Jarosz, Dariusz. „Idee, programy i realia: funkcje Ligi Kobiet w porządku instytucjonalnym Polski Ludowej (1945–1957)”, w: Agnieszka Janiak-Jasińska, Katarzyna Sierakowska, Andrzej Szwarc (red.), Działaczki społeczne, feministki, obywatelki… Samoorganizowanie się kobiet na ziemiach polskich po 1918 roku (na tle porównawczym), t. 2, (Warszawa : Neriton, 2009), 308-325. ISBN 978-83-7543-101-8.Jarska, Natalia. „A Patriarchal Marriage? The Women’s Movement and the Communist Party In Poland (1945–1989)”, Kwartalnik Historyczny, nr 2, 2018, 7-37. ISSN 0023-5903.Jarska, Natalia. Kobiety z marmuru. Robotnice w Polsce w latach 1945–1960, (Warszawa : Instytut Pamięci Narodowej, 2015). ISBN 978-83-7629-764-4.Marcinkiewicz-Kaczmarczyk, Anna. Kobiety w obronie Warszawy. Ochotnicza Legia Kobiet (1918–1922) i Wojskowa Służba Kobiet ZWZ-AK (1939–1945), (Warszawa : Instytut Pamięci Narodowej, 2016). ISBN 978-83-7629-980-8.Marcinkiewicz-Kaczmarczyk, Anna. „Koła Rodzin Milicyjnych – powstanie, organizacja i praca propagandowa”, Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych, nr 1(2), 2017, 33-50. ISSN 2451-3539.Nowak, Barbara. Serving women and the State: The League of Women in Communist Poland, (PhD thesis : The Ohio State University, 2004).Nowakowska-Wierzchoś, Anna. „Społeczno-Obywatelska Liga Kobiet (1945–1949) i Związek Kobiet Polskich im. Marii Konopnickiej we Francji (1944–1950)”, Rocznik Naukowy. Komunizm: system – ludzie – dokumentacja, nr 2, 2013, 251-272. ISSN 2299-890X.Szumiło, Mirosław. „Kobiety w kadrze kierowniczej centralnego aparatu partyjnego PPR i PZPR”, Teka Komisji Historycznej, t. XIII, 2016,197-199. ISSN 1733-5388.2(7)20321

Propaganda of parliamentary elections in the press of the Women’s League. Selected examples

Społeczno-Obywatelska Liga Kobiet (potem Liga Kobiet) była organizacją prorządową i została utworzona w sierpniu 1945 r. Cele oraz zakres zadań organizacji zawierał statut SOLK uchwalony w tym samym roku. Zgodnie z treścią statutu głównym jej zadaniem było prowadzenie pracy ideowo-wychowawczej wśród kobiet. Zadanie to było realizowane m.in. za pośrednictwem prasy. ZG LK w latach 1947–1989 wydał łącznie siedem pism, do których należały: „Kobieta”, „Poznajmy Prawdę”, „Nasza Praca”, „Ja i Mój Dom”, „Gospodarstwo Domowe”, „Zwierciadło” oraz „Ty i Ja”. Najwięcej informacji na temat wyborów parlamentarnych w Polsce Ludowej można znaleźć w takich pismach, jak „Poznajmy Prawdę” i „Nasza Praca”. Problematyka wyborów parlamentarnych była poruszana zarówno na łamach „Poznajmy Prawdę”, jak i „Naszej Pracy”, a jej nasilenie zależało od aktualnej polityki władz. Na początku lat 50. realizacja planu sześcioletniego spowodowała konieczność mobilizacji całego społeczeństwa, a więc zaczęto propagować szeroką aktywizację kobiet we wszystkich dziedzinach życia. W tym czasie szczególnie intensywnie zachęcano kobiety do udziału w wyborach. Po przełomie październikowym w 1956 r. i zmianach programowych, jakie nastąpiły po II Krajowym Zjeździe LK w 1957 r., rezygnowano z prowadzenia intensywnej pracy propagandowej i zachęcania kobiet do udziału we władzy. Ponownie zaczęto akcentować ich ważną rolę jako żon i matek, ale nie krytykowano podejmowania pracy zawodowej. W prasie LK znacznie większy nacisk położono na upowszechnianie różnego rodzaju poradnictwa, udzielanie wsparcia w wychowywaniu dzieci.The Social-Civic Women’s League (later the Women’s League) was established in September of 1945. It was a government organization. Their goals and structures were included in statement which was issued in the same year. The addendum of the statement was the ideological declaration. The most important goal of the organization was the promotion of the ideology of the Polish Workers Party and then, Polish United Workers Party. Propaganda was disseminated by press of the Women’s League. There were seven journals which were published during the period from 1947–1989: “Woman”, “Know the Truth”, “Our Work”, “I and My Home”, “The Household”, “The Mirror” and “You and Me”. The magazines “Know the Truth” and “Our Work” included most information about parliamentary elections. The authors of articles encouraged women to participate in elections and showed the benefits resulting from political changes in Polish People Republic. The promotion of the elections used specific contents which were adopted to policy of government.Publikacja przygotowana/finansowana w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą DIALOG w latach 2019–2021. Jest wynikiem udziału w projekcie badawczym pt. „Ośrodek badań historii kobiet”, nr 0016/DLG/2019/[email protected] Marcinkiewicz-Kaczmarczyk – doktor, historyk dziejów najnowszych i wojskowości, absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego, doktorat uzyskała na Uniwersytecie im. Jana Kochanowskiego w Kielcach. Od 2008 r. pracownik Samodzielnej Sekcji Badań Naukowych i Edycji Źródeł Archiwum IPN w Warszawie. Autorka publikacji: Ochotnicza Legia Kobiet 1918–1922 (Warszawa 2006), Repatriacja żołnierzy PSZ na Zachodzie w rozmowach TRJN z władzami brytyjskimi (1945–1949): wybór dokumentów (Warszawa 2013) oraz Kobiety w obronie Warszawy. Ochotnicza Legia Kobiet (1918–1922) i Wojskowa Służba Kobiet (1939–1945) (Warszawa 2016). Pod jej redakcją ukazał się również album Żołnierze Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w fotografiach por. Wiesława Szpakowicza (Warszawa 2010).Instytut Pamięci Narodowej w WarszawieArchiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie, Akta Ligi Kobiet.Archiwum Akt Nowych, Akta Społeczno-Obywatelskiej Ligi Kobiet.Chłosta-Sikorska, Agnieszka. „Boginie PRL – nowe role kobiety w społeczeństwie socjalistycznym”, w: Bożena Popiołek, Agnieszka Chłosta-Sikorska, Marcin Gadocha (red.), Kobieta i mężczyzna – jedna przestrzeń – dwa światy, (Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2015), 616–622.Chrobaczyńska-Plucińska, Edyta. „Posłanki na Sejm PRL II Kadencji (1957–1961). Cechy socjologiczne i aktywność poselska”, Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych, nr 2, 2019, 61.Dajnowicz, Małgorzata. „«Zwierciadło»: platforma polityczna Ligi Kobiet w okresie PRL (1957–1961, 1982–1989)”, Rocznik Historii Prasy Polskiej, t. 20, 2017, 67–90.Dajnowicz, Małgorzata. „Działalność Społeczno-Obywatelskiej Ligi Kobiet w świetle «Naszej Pracy» (1947–1949)”, w: Małgorzata Dajnowicz, Adam Miodowski (red.), Polityka i politycy w prasie XX i XXI wieku. Prasa organizacji politycznych, (Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2017), 295–308.Dajnowicz, Małgorzata. „Kobiety, polityka, wybory w świetle «Zwierciadła: Pisma Ligi Kobiet Polskich» (1982–1990)”, w: Grzegorz Radomski, Michał Strzelecki, Katarzyna Sopolińska (red.), Rzeczpospolita w koncepcjach polskich partii i środowisk politycznych XX i XXI wieku, (Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2018), 107–125.Dajnowicz, Małgorzata. „Liga Kobiet w terenie: kierunki działalności organizacji na przykładzie struktur białostockich w latach 1966–1981”, Niepodległość i Pamięć, nr 2, 2018,161–182.Dajnowicz, Małgorzata. „Obchody Międzynarodowego Roku Kobiet 1975 na Białostocczyźnie (na tle głównych kierunków działalności Ligi Kobiet w kraju i regionie)”, Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych, nr 1, 2017, 9–27.Fidelis, Małgorzata. Kobiety, komunizm i industrializacja w powojennej Polsce, (Warszawa: Wydawnictwo W.A.B – Grupa Wydawnicza Foksal, 2010).Jarosz, Dariusz. „Idee, programy i realia: funkcje Ligi Kobiet w porządku instytucjonalnym Polski Ludowej (1945–1957)”, w: Agnieszka Janiak-Jasińska, Katarzyna Sierakowska, Andrzej Szwarc (red.), Działaczki społeczne, feministki, obywatelki…, Samoorganizowanie się kobiet na ziemiach polskich po 1918 roku (na tle porównawczym), t. 2, (Warszawa: Neriton, 2009), 308–325.Jarosz, Dariusz. Polacy a stalinizm 1948–1956, (Warszawa: Instytut Historii PAN, 2000).Jarska, Natalia. Kobiety z marmuru. Robotnice w Polsce w latach 1945–1960, (Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2015).Jarska, Natalia. „A Patriarchal Marriage? The Women’s Movement and the Communist Party in Poland (1945–1989)”, Kwartalnik Historyczny, nr 2, 2018, 7–37.Jarska, Natalia. „Liga Kobiet w terenie. Działalność Zarządu Dzielnicowego Poznań-Wilda 1956–1966”, w: Łukasz Kamiński, Tomasz Kozłowski (red.), Letnia Szkoła Historii Najnowszej 2009. Referaty, (Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2010), 50–65.Lubik-Reczek, Natalia. Reczek, Rafał. „Liga Kobiet – organizacja «reprezentująca» interesy kobiet w Polsce Ludowej. Zarys działania”, Środkowoeuropejskie Studia Polityczne, t. 4, 2013, 105–120.Marcinkiewicz-Kaczmarczyk, Anna. „Koła Rodzin Milicyjnych – powstanie, organizacja i praca propagandowa”, Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych, nr 1(2), 2017, 28–47.Marcinkiewicz-Kaczmarczyk, Anna. „Koła Rodzin Milicyjnych – zadania i zakres działania (1969–1989)”, Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych, nr 2 (3), 2017, 33–50.Marcinkiewicz-Kaczmarczyk, Anna. „Rola kobiety w Polsce Ludowej w świetle treści propagandowych rozpowszechnianych przez Ligę Kobiet w latach 1946–1956”, Dzieje Najnowsze, nr 2, 2018,149–180.Marcinkiewicz-Kaczmarczyk, Anna. „Treści propagandowe rozpowszechniane przez Społeczno-Obywatelską Ligę Kobiet/Ligę Kobiet na podstawie pisma «Poznajmy Prawdę» (1946–1952)”, w: Małgorzata Dajnowicz, Adam Miodowski (red.), Polityka i politycy w prasie XX i XXI wieku. Prasa organizacji politycznych, (Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2017), 59–73.Musiałowa, Alicja. „Idziemy do wyborów w ogólnopolskim froncie walki o pokój i plan 6-letni”, Nasza Praca, nr 9, 1952, 4–6.Nowak, Barbara. Serving women and the state: The League of Women in Communist Poland, (Columbus: The Ohio State University, 2004).Nowakowska-Wierzchoś, Anna. „Społeczno-Obywatelska Liga Kobiet (1945–1949) i Związek Kobiet Polskich im. Marii Konopnickiej we Francji (1944–1950) – dokumenty programowe”, Komunizm: system – ludzie – dokumentacja, nr 2, 2013, 251–272.Paczkowski, Andrzej. Pół wieku dziejów Polski 1939–1989, (Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996), 253–254.Sokół, Zofia. Prasa kobieca w Polsce w latach 1945–1995, (Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, 1998).Świda-Ziemba, Hanna. Człowiek wewnętrznie zniewolony. Problemy psychosocjologiczne minionej formacji, (Warszawa: Zakład Socjologii Moralności i Aksjologii Ogólnej, 1998).Szumiło, Mirosław. „Kobiety w kadrze kierowniczej centralnego aparatu partyjnego PPR i PZPR”, Teka Komisji Historycznej, t. 13, 2016, 197–199.1(8)15817

The Organization Of Militia Family – Goals and the Scope of Activities (1969–1989)

Organizacja Rodzin Milicyjnych powstała w 1968 r. i działała aktywnie od 1969 do 1989 r. Jej członkowie ściśle współpracowali z Ligą Kobiet, która później przekształciła się w Ligę Kobiet Polskich. Przedstawiciele organizacji uczestniczyli w spotkaniach i konferencjach Ligi oraz wpływali na jej program, biorąc udział w licznych inicjatywach i działaniach. Program działania Kół Rodzin Milicyjnych był dostosowany do sytuacji politycznej i gospodarczej w kraju. W czasie kryzysu politycznego ich członkowie wspierali rząd i promowali ideologię komunistyczną z większą intensywnością niż kiedykolwiek wcześniej. Upadek komunizmu w Polsce przyniósł ze sobą kres działalności organizacji proreżimowych, w tym struktur organizacyjnych Rodzin Milicyjnych.The Organisation of Militia Family was established in 1968 and operated actively from 1969 till 1989. The members of the organisation closely cooperated with the League of Women which later became the League of Polish Women. The representatives of the organisation attended the meetings and conferences of the League, and participated in its program taking part in numerous initiatives and activities. The program of Militia Families was adjusted to the political and economic situation in the country; therefore, during the political crisis their members supported the government and promoted the ideas of communism with more intensity than ever before. The fall of communism brought an end to pro-government organizations in Poland including the Organization of Militia [email protected] Marcinkiewicz-Kaczmarczyk – doktor nauk humanistycznych, absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego. Doktorat uzyskała na Uniwersytecie im. Jana Kochanowskiego w Kielcach. Od 2008 r. pracownik Wydziału Badań Naukowych i Edycji Źródeł Archiwum IPN w Warszawie. Historyk dziejów najnowszych i wojskowości. Autorka publikacji książkowych poświęconych aktywizacji wojskowej kobiet w latach 1914–1945 oraz repatriacji żołnierzy PSZ na Zachodzie.Instytut Pamięci Narodowej w WarszawieArchiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie – Akta Kół Rodzin Milicyjnych.Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie – Akta Ligi Kobiet Polskich.Eisler Jerzy, Grudzień 1970. Geneza, przebieg, konsekwencje, Warszawa : Instytut Pamięci Narodowej, 2012, ISBN 83-913460-1-3.Eisler Jerzy, Polski Rok 1968, Warszawa : Instytut Pamięci Narodowej, 2006, ISBN 83-60464-02-2.Janowski Karol B., Źródła i przebieg zmiany politycznej w Polsce (1980–1989). Studium historyczno-politologiczne, Toruń : Wydawnictwo Adam Marszałek, 2004, ISBN 8388089080.Lubik-Reczek Natasza, Reczek Rafał, Liga Kobiet – organizacja „reprezentująca” interesy kobiet w Polsce Ludowej. Zarys działania, „Środkowoeuropejskie Studia Polityczne” 2013, s. 105–120, nr 4, ISSN 1731-7517.Marcinkiewicz-Kaczmarczyk Anna, Koła Rodzin Milicyjnych – powstanie, organizacja, działalność propagandowa, „Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych” 2017, nr 1(2), s. 28–47, ISSN 2451-3539.Marcinkiewicz-Kaczmarczyk Anna, Rola Ligi Kobiet w popularyzowaniu władz polityki „Polski Ludowej” [w:] Polska Ludowa 1944–1989 – wybrane problemy historii politycznej i społecznej, red. Dorota Litwin, Krzysztof Bałękowski, Lublin : Wydawnictwo Naukowe Tygiel, 2016, http://bc.wydawnictwo-tygiel.pl/publikacja/26CBF6C0-8A-27-BE7C-B1D8-79E0C54E82ED.Mikusiński Wiktor J., Ruch związkowy funkcjonariuszy MO w 1981 r. Zarys historii, Warszawa 2015, ISBN 978-83-936205-6-2.Nowak Barbara, Serving Women and the State: The League of Women in Communist Poland [online], praca dokt., The Ohio State University 2004 [Dostęp: 07.02.2017]. Dostępny w World Wide Web: .Sowa Andrzej Leon, Historia polityczna Polski 1944–1991, Kraków : Wydawnictwo Literackie, 2011, ISBN 978-83-08-04769-9.Społeczeństwo PRL. Kultura. Pamięć, red. Izabela Skórzyńska, Dorota Skotarczak, Stanisław Jankowiak, Poznań : Instytut Historii UAM, 2015, ISBN 978-83-63047-63-4.Stan wojenny w Polsce 1981–1983, red. Antoni Dudek, Warszawa : Instytut Pamięci Narodowej, 2003, ISBN 83-89078-22-8.2(3)749