Barbarka. O historii, tradycji i pamięci

Pierwsze pewne informacje o Barbarce pojawiają się w źródłach średniowiecznych w XIV wieku. W dokumencie z 1340 roku czytamy, że komtur bierzgłowski Jan Nothaft nadał mieszkańcowi Torunia Henrykowi Junghornowi młyn z karczmą i polaną na prawie chełmińskim. Interesująca nas miejscowość została nazwana w źródle Bore, natomiast młyn został umiejscowiony mole uf dem Bore. W innych średniowiecznych źródłach miejscowość nazywana była: Waldmühle, Barmole, Barbaren, Bormole, Börmöl, Uormulen. Do 1466 roku Barbarka znajdowała się w granicach państwa zakonu krzyżackiego, a następnie w granicach państwa polskiego. Pod względem podziału administracyjnego, do początku XV wieku, miejscowość była w granicach komturstwa bierzgłowskiego. Na skutek zmian w administracji krzyżackiej po 1410 roku i upadku znaczenia Bierzgłowa Barbarka znalazła się w granicach komturstwa toruńskiego. W 1457 roku król Kazimierz Jagiellończyk rozszerzył dominium toruńskie, czyli posiadłości Torunia, aż do młyna w Barbarce. Trudno jednoznacznie stwierdzić, czy od tego momentu cała miejscowość była własnością miasta, jednak wydaje się, że jeszcze nie. Stało się to prawdopodobnie na początku XVI wieku. Pod względem administracji kościelnej Barbarka przez wieki leżała w granicach parafii Starego Miasta Torunia, czyli parafii św. Janów. Od XVIII wieku należała przypuszczalnie do parafii św. Wawrzyńca, a od 1831 roku do parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Od 1937 roku Barbarka należy do parafii św. Antoniego na Wrzosach. Już w średniowieczu Barbarka stała się osadą rozpoznawalną nie tylko ze względu na położenie przy ważnym szlaku z Torunia do Chełmna, a dalej do Malborka i Gdańska czy też na obecność w niej młyna czy karczmy, lecz przede wszystkim ze względu na rozwijający się w tym miejscu kult św. Barbary. Z biegiem czasu od kultu świętej została nawet utworzona nazwa własna miejscowości. Wydaje się jednak, że nie nastąpiło to w średniowieczu, lecz w okresie późniejszym

Ks. Leon Dzienisz (1906-1942). Pierwszy proboszcz parafii na Wrzosach, męczennik drugiej wojny światowej, 56 s.

Pozycja przedstawia biografię kapłana diecezji chełmińskiej ks. Leona Dzienisza (1906-1942). Był on pierwszym proboszczem parafii św. Antoniego na toruńskich Wrzosach. Aresztowany przez Niemców 19 października 1939 roku. Zginął podczas drugiej wojny światowej wywieziony w tzw. transporcie inwalidów z obozu w Dachau 10 sierpnia 1942 roku

Działalność duszpasterska OO. Bernardynów z Krakowa w latach 1918-1939

The article discusses the ministry of Krakow Bernardines in the years 1918-1939.Artykuł omawia działalność duszpasterską OO. Bernardynów z Krakowa w latach 1918-1939

Okupacyjna twórczość literacka i dziennikarska Zofii Kossak

Niniejsza praca poświęcona jest omówieniu biografii pisarki z czasu wojny i okupacji oraz dokonaniu analizy jej twórczości z tego właśnie okresu – twórczości nieopracowanej i pomijanej w badaniach historycznoliterackich. Cezura czasowa, jaką się zajmiemy, to dokładnie moment wybuchu wojny (01.09.1939r.) oraz chwila, w której Zofia Kossak dowiedziała się o konieczności wyjazdu z kraju, co miało miejsce w czerwcu 1945 roku. Jeśli chodzi o twórczość – ostatni utwór, jaki powstał jeszcze w czasie trwania wojny, to wspomnienia obozowe Z otchłani, dlatego też, pomimo bogatej literatury na ich temat, zajęliśmy się nimi w niniejszej pracy. Praca podzielona jest na trzy główne rozdziały. Pierwszy dotyczy wątków biograficznych pisarki, w którym zajęto się przede wszystkim jej losami – z okresu wojny, okresu okupacji, gdy była jeszcze na wolności, z czasu obozu, Powstania Warszawskiego oraz końcówki wojny, gdy mieszkała w Częstochowie. W rozdziale tym podjęto również próbę przybliżenia środowiska konspiracyjnego, sylwetek osób, z którymi pisarka współpracowała. Było to środowisko specyficzne w większości z kręgów katolickich, w dużej mierze ludzie zaufani i dobrze znani autorce Nieznanego kraju jeszcze sprzed wojny. Omówiono także krótko tytuły organów prasowych, na łamach których znalazły się jej publikacje. Rozdział drugi poświęcony jest ściśle twórczości pisarki. Teksty pogrupowano ze względu na ich problematykę, a następnie dokonano ich analizy - treściowej i formalnej. W ten sposób powstały cztery podrozdziały. Trzeci główny i zarazem ostatni rozdział pracy, stanowi swoiste podsumowanie całości, w którym staramy się wyodrębnić najważniejsze przesłania ideowe zawarte w twórczości okupacyjnej Zofii Kossak, a także przedstawić, jak prezentuje się ona po latach i czy jest atrakcyjna czytelniczo