Draagkracht in het rivierengebied voor vogels en vissen. Productie van macrofauna in relatie tot sedimentverontreiniging en voedsel

Het Draagkrachtproject heeft als doel gehad om te onderzoeken 1) in welke mate de productiviteit van bodemorganismen in het rivierengebied beïnvloed wordt door sedimentverontreinigingen en 2) of dit leidt tot gevolgen voor predatoren als vogels en vissen en dus of de draagkracht voor predatoren veranderd is door sedimentverontreiniging. Deze kennis kan gebruikt worden voor de Kaderrichtlijn Water om de juiste maatregelen te kunnen nemen voor het verkrijgen van een Goede Ecologische Toestand (GET) of Goed Ecologisch Potentieel (GEP). De studie bevat veldresultaten (bioassays) uit de Biesbosch, uitgevoerd door studenten Aquatische Ecologie en Waterkwaliteitsbeheer (Wageningen Universiteit

Schatting van in situ fluxen van organische microverontreinigingen uit waterbodems

Dit rapport beschrijft de resultaten van een onderzoek naar naleveringsfluxen van organische microverontreinigingen, ten behoeve van het Deltares koploperproject “Biobeschikbaarheid en gedrag van stoffen”, deelproject A “Nalevering van stoffen uit waterbodems”. Hierin wordt het belang van nalevering voor de kwaliteit van het oppervlaktewater onderzocht. Dit project moet leiden tot inzicht in de situaties waarin nalevering van stoffen uit de waterbodem naar het oppervlaktewater een significante (secundaire) verontreinigingbron vormt. Dit met het oog op normoverschrijding in het oppervlaktewater (chemische doelstelling KRW), of het niet bereiken van een goede ecologische toestand (ecologische doelstelling KRW). In het voorliggende rapport worden de resultaten van kolom flux-experimenten besproken. Aan de orde komen: (a) opzet meetprogramma voor zover afwijkend van het meetplan, (b) informatie met betrekking tot kwaliteitscontrole, (c) specificatie van gebruikte analysevoorschriften (d) analyseresultaten met korte toelichtin

Het genus Melanophthalma (Coleoptera: Latridiidae) in Nederland

Dwergschimmelkevers (Melanophthalma curticollis en M. suturalis) zijn niet gemakkelijk te onderscheiden. Aandacht voor determinatie, verspreiding, fenologie en biotoop van beide soorte

Modelecosystemen: mogelijkheden en beperkingen; verslag van de SAVE-workshop, Wageningen, Alterra, 23 maart 2000

Onderzoek in modelecosystemen (micro-, mesocosms, proefsloten, veldenclosures) speelt in het beleidsonderbouwend onderzoek van verschillende beleidsvelden een rol. Mede naar aanleiding hiervan heeft de werkgroep SAVE (interdepartementale werkgroep samenwerking veldeffecten) een workshop georganiseerd met als doel bestaande kennis en ervaring met betrekking tot modelecosystemen te bundelen. Modelecosystemen zijn experimentele opstellingen waarin delen van een ecosysteem nagebootst worden. Ze worden ingezet om bijvoorbeeld toxische stoffen te beoordelen op hun ecologische consequenties. Voordelen, beperkingen en toepassingen van experimentele ecosystemen worden besproken. Optimalisatie kan gerealiseerd worden door modelecosysteemonderzoek op te nemen in een onderzoeksketen. Als onderdeel daarvan vormen modelecosystemen een belangrijk instrument

Ecologische risicobeoordeling: van boekhouden naar chemische stress ecologie

Om de negatieve effecten van chemische stoffen op het milieu in te schatten wordt een ecologische risicobeoordeling uitgevoerd die vaak bestaat uit simpele, niet realistische rekenregels en worstcase uitgangspunten. In deze oratie wordt betoogd dat deze procedures een gebrekkige ecologische onderbouwing hebben en daarom niet de werkelijke ecologische risico's kunnen bepalen. Van den Brink neemt in deze rede de bescherming van het zoetwater ecosysteem tegen de negatieve effecten van bestrijdingsmiddelen als uitgangspunt. De wetenschappelijke argumentatie is te extrapoleren naar andere chemische stoffen en milieucompartimenten, al zal deze hier en daar praktische aanpassing behoeve

Complexiteit van nutriëntenlimitaties in oppervlaktewateren

Voor het oplossen van eutrofiëringsproblemen is het van belang te weten welk nutriënt er sturend is voor het optreden van deze effecten. In aquatische systemen is de bepaling van het groeilimiterende (sturende) nutriënt lastig, doordat toename van dit nutriënt niet noodzakelijkerwijs gepaard gaat met biomassatoename vanwege interacties met lichtlimitatie. Uit literatuur blijkt dat fosfor, zoals werd aangenomen, het nutriënt is dat het vaakst limiterend is voor algenbloei. Ook limitering door stikstof, koolstof en silicium komen echter voor. Voor het behoud van karakteristieke soorten water- en oeverplanten en van de biodiveristeit, zoals wordt vereist door de Kaderrichtlijn Water, is stikstof echter ook van groot belang

Benthic macroinvertebrates and multiple stressors : quantification of the effects of multiple stressors in field, laboratory and model settings

Organisms are always exposed to several simultaneously operating stressors in nature. It appears that the combined effects of multiple stressors cannot be understood as a simple product of their individual effects. To understand how multiple stressors affect the composition and functioning of ecosystems it is necessary to know their quantitative contributions but also to explore their interactions. The central theme of this thesis is the quantification of the combined effects of multiple stressors on benthic aquatic macroinvertebrates and their communities. The statistical analyses of data sets in this thesis demonstrate that effects of multiple stressors in field situation can be quantified and that the benthic macroinvertebrate communities are affected by micropollutants. Furthermore, the modeling and laboratory studies show that the type of interaction between stressors can be analyzed and also that the effect of a certain stressor depends on the impact of all other stressors. Energy budgets and scope for growth seem powerful tools for improving the knowledge on the distribution and abundance of organisms. Finally, this thesis provides a foundation for differentiated standard setting

Duikers in de mist : wetenschappelijk onderzoek naar de mate van doorzicht rondom onderwaterhuis 'Aquavilla' in een diepe duikplas

Veiligheid staat bij Duikteam De Kaaiman hoog in het vaandel. Duiken in troebel water kan gevaarlijk zijn en is dus ongewenst. Ook verhoogt helder water het duikgenot. In het meer de Berendonck bij Wijchen, de vaste duikstek van De Kaaiman, ligt op een diepte van 17 meter een onderwaterhuis. Vooral rondom dit huis is sprake van slecht zicht. Waardoor komt dit en wat is er aan te doen

Nutriëntenconcentraties en -trends in kleine landbouwbeïnvloede wateren, 1985-2000

Dit rapport behandelt de ontwikkelingen in de concentraties van nutriënten (stikstof en fosfor) in kleine, hoofdzakelijk door landbouw beïnvloede oppervlaktewateren van Nederland in de periode 1985-2000. Tevens worden verbanden onderzocht tussen nutriëntenconcentraties en kenmerken van het omliggende gebie