Analysis of the Act of Krevo in the historical works of Polish researchers XIX − 30s of the XX century

У артыкуле прадстаўлены комплексны аналіз вывучэння ў польскай гістарыяграфіі ХІХ – 30-х гг. ХХ ст. Крэўскага акта 1385 г. Адзначана, што доўгі час у польскай гістарычнай літаратуры гэты акт альбо абыходзілі, альбо пра яго пісалі вельмі мала. Сітуацыя змянілася толькі ў канцы ХІХ ст., калі была сфармулявана «тэорыя інкарпарацыі» зямель Вялікага Княства Літоўскага ў Карону Каралеўства Польскага. Тэзіс аб страце Вялікім Княствам Літоўскім дзяржаўнасці пасля Крэўскай уніі быў аспрэчаны ў 1930-х гг. Зроблена выснова, што Крэўскі акт быў прадметам увагі многіх польскіх гісторыкаў, якія так і не вычарпалі ўсіх пытанняў і стварылі базу для даследаванняў наступных пакаленняў даследчыкаў

Analysis of the Act of Krevo in the historical works of Polish researchers XIX − 30s of the XX century

У артыкуле прадстаўлены комплексны аналіз вывучэння ў польскай гістарыяграфіі ХІХ – 30-х гг. ХХ ст. Крэўскага акта 1385 г. Адзначана, што доўгі час у польскай гістарычнай літаратуры гэты акт альбо абыходзілі, альбо пра яго пісалі вельмі мала. Сітуацыя змянілася толькі ў канцы ХІХ ст., калі была сфармулявана «тэорыя інкарпарацыі» зямель Вялікага Княства Літоўскага ў Карону Каралеўства Польскага. Тэзіс аб страце Вялікім Княствам Літоўскім дзяржаўнасці пасля Крэўскай уніі быў аспрэчаны ў 1930-х гг. Зроблена выснова, што Крэўскі акт быў прадметам увагі многіх польскіх гісторыкаў, якія так і не вычарпалі ўсіх пытанняў і стварылі базу для даследаванняў наступных пакаленняў даследчыкаў

Гісторыя Беларусі: кантрольныя работы для слухачоў завочных падрыхтоўчых курсаў

Пособие для слушателей заочных подготовительных курсов по дисциплине «История Беларуси» содержит контрольные работы в виде тестовых заданий разного уровня сложности по основным разделам и темам программы вступительных испытаний и используется для организации самостоятельной работы и контроля усвоения учебного материала

Быліцы, расказы Навума Вінцэнта Дуніна-Марцінкевіча: творчая гісторыя і супярэчнасці ідэйна-мастацкай інтэрпрэтацыі

The article is devoted to the creative history, the circumstances of the first publication in 1946 and turns of reception in Belarusian literary criticism of Bylicy, raskazy Navuma (Tales, Stories of Navum) (1857) by Vincent Dunin-Marcinkievich, the last (sixth) in the cycle of Belarusian epic poems of the writer. In the 1850s the genre of travel became especially popular in multilingual Belarusian literature, there were discussions about the creation of written literature for people, which influenced on the content and form of Bylicy, raskazy Navuma. Experimentalism, complexity, the fundamental denial of orientation on artistic ethnography, the connection of issues with the current socio-political questions of the epoch, the image of a new hero-peasant, a distinctive representative of the Homeland, the opposition of local / foreign, complicated composition with two independent components Zlaja žonka (Angry wife) and Chalimon na karanacyi (Khalimon at the coronation) became dominant and artistically important methods of achieving expected reader’s impression. The peculiarities of the author's worldview, the relevance of topics, specifics of the genre, compositional distinctiveness and poetics have become the cause of debatable aspects in the ideological and artistic interpretation of the work by well-known domestic literary critics. In the 1930s, according to vulgar sociological assessments V. Dunin-Marcinkievich was characterized as reactionary writer-slave, Bylicy… was qualified as a contradictory work and full of tsarist illusions. The role of Belarusian researchers of the second half of the 20th – early 21st centuries has been traced in denying the primitive interpretive schemes of vulgarizers. The significance of Bylicy… in the process of the author’s creative evolution and in the history of national beautiful writing is clarified.Artykuł został poświęcony historii, pierwszemu wydaniu w 1946 r. oraz recepcji w białoruskich studiach literackich Opowieści, opowiadań Nauma (1857) Wincentego Dunina-Marcinkiewicza – ostatniego (szóstego) z cyklu dzieł poetyckich pisarza w języku białoruskim. W latach 50. XIX w. w wielojęzycznej literaturze Białorusi szczególną popularność zyskał gatunek podróżniczy, jednocześnie toczyły się mające wpływ na treść i formę Opowieści… dyskusje o tworzeniu literatury „podręcznej” dla ludu. Utwór cechował eksperymentalizm, wielopoziomowość, odrzucenie a priori metody etnograficznej, związek z aktualnymi problemami społeczno-politycznymi epoki, wprowadzenie wizerunku nowego bohatera pochodzącego z ludu, a także – antynomia swój / obcy oraz złożona kompozycja składająca się z dwóch samodzielnych części Zła żona i Chalimon. Znani krajowi literaturoznawcy podjęli szereg dyskusji dotyczących między innymi światopoglądu Dunina-Marcinkiewicza, aktualności tematu jego utworu, specyfiki gatunkowej dzieła, jego poetyki oraz odrębności kompozycyjnej. W latach 30. XX w., na podstawie fałszywych przesłanek socjologicznych W. Dunin-Marcinkiewicz został zaliczony do kategorii pisarzy reakcyjnych, natomiast Opowieści... zakwalifikowane jako dzieło kłamliwe, nasycone iluzjami do caratu. Autor artykułu opisuje rolę białoruskich badaczy drugiej połowy XX – początku XXI w. w procesie obalania mitów opartych na prymitywnych schematach interpretacyjnych, ponadto określa znaczenie utworu w procesie ewolucji artystycznej autora i historii rodzimej litertury pięknej.Артыкул прысвечаны творчай гісторыі, акалічнасцям першай публікацыі ў 1946 г. і перыпетыям рэцэпцыі ў беларускім літаратуразнаўстве Быліцаў, расказаў Навума (1857) Вінцэнта Дуніна-Марцінкевіча, апошняга (шостага) у цыкле беларускамоўных твораў паэтычнага эпасу пісьменніка. У 1850-я гады жанр “падарожжа” набыў асаблівую папулярнасць у шматмоўнай літаратуры Беларусі, вяліся дыскусіі пра стварэнне „кніжнай” літаратуры для народа, што паўплывала на змест і форму Быліцаў… Эксперыментальнасць, шматпланавасць, прынцыповае адмаўленне ад арыентацыі на мастацкі этнаграфізм адлюстравання, сувязь праблематыкі з актуальнымі грамадска-палітычнымі пытаннямі эпохі, вобраз новага героя-селяніна, адметнага рэпрэзентанта радзімы, проціпастаўленне свой/чужы, ускладненая кампазіцыя з двухчасткавых самастойных кампанентаў Злая жонка і Халімон на каранацыі сталі дамінантнымі і па-мастацку важнымі прыёмамі дасягнення чаканага чытацкага ўражання. Асаблівасці светапогляду аўтара, актуальнасць тэматыкі, жанравая спецыфіка, кампазіцыйная адметнасць і паэтыка сталі прычынай дыскусійных аспектаў у ідэйна-мастацкай інтэрпрэтацыі твора вядомымі айчыннымі літаратуразнаўцамі. У 1930-я гады паводле вульгарна-сацыялагічных ацэнак В. Дунін-Марцінкевіч быў залічаны да катэгорыі рэакцыйных пісьменнікаў-прыгоннікаў, Быліцы… кваліфікаваліся як твор супярэчлівы і насычаны царысцкімі ілюзіямі. У артыкуле прасочана роля беларускіх даследчыкаў другой паловы ХХ – пачатку ХХІ стст. у адмаўленні прымітыўных інтэрпрэтацыйных схем вульгарызатараў. Удакладняецца значэнне Быліцаў… у працэсе творчай эвалюцыі аўтара і гісторыі айчыннага прыгожага пісьменства

Эвалюцыя прадстаўнічых інстытутаў у Вялікім Княстве Літоўскім

Прадстаўнічыя органы ўлады – дзяржаўныя і муніцыпальныя органы, склад якіх фарміруееца шляхам выбараў у іх прадстаўнікоў ад усяго народа або пэўнай яго часткі. У артыкуле падрабязна разглядаюцца працэсы фарміравання і эвалюцыянавання прадстаўнічых інстытутаў, іх віды, струк- тура, а таксама іх характэрныя асаблівасці ў кантэксце 16–18стст

Два «залатыя вякі» Вялікага княства Літоўскага ў рэлігійнай гісторыі Беларусі

У артыкуле параўноўваецца рэлігійная палітыка Вялікага княства Літоўскага ни працягу двух перыядаў, якія былі вызначаны М. Гусоўскім i Ф. Еўлашоўскім у якасці «залатога века» ВКЛ. Зроблена выснова аб тым, што ў першым выпадку няўдачы ў рэлігійнай сферы кампенсаваліся поспехамі ў іншых галінах, у другім выпадку сітуацыя была адваротнай