Ta Eka Men Pakas Nao Natuin Tasaeba Oe Susu A In Nesan Ma Atfe Amnahat Tu An

He tafena hinet nako monit mansian anbi pah ma nifu Indonesia so mak tafena ale kuan-kuan (Desa-desa) anao natuin pah ma nifu Indonesia le an fani mese ma on ta tiaba ai tatisi salit nono sio in nono nima (lima) ma non tenu (tiga) nako salit ana aplenat he tafena Indonesia es le at haket mese nao natuin politik, ekonomi ma halat. Mes lalan amasat neu tog Indonesia ma eka natuin men pakas (stunting) le antom ma naleun monit mansian. Pakas nane es le aof tauf anah tuk tuka ai in amnanun kanam nes fa nok in aonbian sin le na honis sin pap mese. Aof tauf anah le anpakas (stunting) nane natuin li ana kanapeni fa mnahat manesa le neki aomina neu aof tauf anbi tabu neno nifun mese ahunut. Lasi mese neu Indonesia anbi tabu i esle aof tatuf anpakas (stunting). Penit nako aof palolit neu aof tauf anbi pah pinan (WHO) anbi ton nifu nuam boesam fanu (2018) anah le anpakas batis botenum pisa fanu (30,8%). Aof tauf monit le anpakas nane ka lasi ana fa. Penit nako Bank Dunia natiaba lukit nao natuin men pakas talan te batis teun neo boesam mese (3- 11%). Nok penit in anaen anbi ton nifu nuam boesam nim lapeo te,an bian boesam mese (11 Triliun) lukit nao natuin men pakas anbi Indonesia lapeo te,an bian natun tenu talante tean bian nifun mese natun nuam boes (300 triliun – 1.210 triliun). Anbi ton nifun nua bonuam mese (2021) propinsi teun le napeni men pakas (stunting) am faun es le propinsi NTT batis botenum hitum pisa fanu (37,8%), Sulawesi Barat (33,8%), Aceh (33,2%). Lukit anaek natuin men pakas talante ana aplenat napoitan noni an nesi neo palolit aof tauf to Indonesia nao natuin Jaminan Kesehatan Nasional le an matom nok menas le ka nanani es le menas antom tekan (Jantung), mena sletu (Stroke), mi liti (Diabetes), ma akin nam leu (Gagal Ginjal). Li ana le antoman men pakas (stunting), li ana le napeni men pakas leka nanae in mes an pok mes of napeni menas le ka nanani fa, es le tekan nam leu, menasletu, an mi liti . Menas pakas neki ekat ma tuas talante tog lekan mepu na beif a ansae piut ma amfaun, ma to ameput abeit an sanu piut. Men pakas in am nekin am sa es le tenab ma hinet ansanu poin nim talante boesam mese (5-11 poin). On nane te tuis sulat le ini nakan “Ta’eka menpakas nao natuin taloitan ena oe susu he manesa ma tu’an mnahat le manesa ” an fani mepan neu alakit he tatenab ma tami lalan he nati at eka men pakas. Anbi hai tenab ma hai hinet, tuis sulat i fe an mui le an labu, natuin alekot ma amneot nane Uis Neno amu i pah pinan ini kun. Nako nane te nok nek malinat haim simo ale tenab mapenit alekot nako alakit le at soi tuis i, he nati hai miloitan tuis sulat i anbi tabu amnema