Bodem en hydrologie Weersloot-Oost; een verkenning

Het onderzoeksgebied ligt op de kwelrijke flank van de Utrechtse Heuvelrug en bestaat uit bemeste cultuurgraslanden op humeuze zand- en veenbodems. Natuurmonumenten wil in het gebied een kwaliteitsslag maken en denkt daarbij aan kamgrasweides, dotterbloemhooilanden en blauwgraslanden

Relatie tussen vegetatie en abiotische factoren in het meetnet vitaliteit en verdroging; een statistische studie op grond van waarnemingen in 200 opstanden in 1995 en 1996

In de 200 bosopstanden van het meetnet vitaliteit en verdroging zijn in 1995 bodemchemische factoren bepaald en in 1996 vegetatieopnamen gemaakt. Deze gegevens zijn gebruikt om de relatie vast te stellen tussen bodem en vegetatie. Additioneel zijn niet-bodemchemische variabelen gebruikt, die deels afkomstig zijn uit landelijke gegevensbestanden en modellen (meteo, depositie). Er blijkt een sterke relatie te bestaan tussen de vegetatie en deze verklarende variabelen. De factoren die de vegetatie het meest bepalen, zijn licht, bodemchemie (vooral beschikbaarheid van basische kationen), atmosferische depositie, en grondwaterstand. Van de atmosferische variabelen hebben de depositie van Mg en van SOx een significant effect. De indicatoren voor stikstofdepositie (NOx en NHy) hebben geen significant effect op de vegetatie. Van de nutriënten in de bodem heeft fosfaat een groter effect dan stikstof, hetgeen wijst op stikstofverzadiging. Voorts werden aanwijzingen gevonden voor een toxisch effect van aluminium

Herstel natte bossen met water uit zuiveringsmoerassen

In het Lankheet gebied onderzoeken Alterra en KIWA al enkele jaren of bevloeiing kan helpen de kwaliteit van beekbegeleidende, natte bossen te verhogen. In de eerste jaren werd er bevloeid met basenrijk oppervlaktewater, maar in droge jaren was er hiervoor niet genoeg water beschikbaar. Sinds de aanleg van zuiveringsmoerassen kan water voortaan via stuwen gereguleerd naar de natte bossen geleid worden. Helaas zijn de bossen zelfs in de zomer te nat, door kwel van de rietvelden, dus er zullen nog wel aanpassingen in de lokale waterhuishouding nodig zijn. Toch zijn de eerste resultaten bemoedigen

Relatie tussen bodem, atmosfeer en vegetatie in het Landelijk Meetnet Flora (LMF)

Het Landelijk Meetnet Flora (LMF) is een landelijk meetnet van ca. 11.000 permanente kwadraten (pq’s) die met intervallen van enkele jaren worden opgenomen. Een van de doelen van het LMF is het signaleren van landelijke veranderingen in milieucondities, vooral verzuring, vermesting en verdroging. Om deze milieucondities betrouwbaarder te kunnen schatten uit vegetatieopnamen is op een subset van 145 LMF-punten de bodem bemonsterd en geanalyseerd. Op een deel van de punten is ook de mineralisatie bepaald door middel van incubatie. Tevens zijn de ozonconcentratie en de N-depositie geschat op grond van landelijke meetnetten. Uit een statistische analyse van de relatie tussen bodem, atmosfeer en vegetatie blijkt dat de pH van de bodem zeer bepalend is voor de vegetatie. Ook is er een duidelijk effect van zeewater te herkennen

Ecohydrologie en bodemchemie Veluwemeerkust

Voor het gebied Veluwemeerkust tussen Harderwijk, Nunspeet, Hierden en het Veluwemeer werden in opdracht van Natuurmonumenten gelijktijdig twee onderzoeken uitgevoerd. In een ecohydrologisch onderzoek is onderzocht in hoeverre kwelinvloed in maaiveld voorkomt en hoe dit door inrichtingsmaatregelen is te verbeteren. Uit interpretatie van bodemkundige en hydrologische kenmerken in twee transecten en een aantal locaties verspreid door het gebied kon afgeleid worden dat vrijwel overal in het gebied zacht grondwater voorkomt, maar dat dit als gevolg van de diepe ontwatering niet overal het maaiveld kan bereiken. Door hydrologische maatregelen is dat te verbeteren. In het bodemchemisch onderzoek werd de fosfaattoestand in het gebied beschreven in relatie tot de gewenste natuurdoeltypen Blauwgrasland en Dotterbloemhooiland

Onderzoek naar de relatie van eikensterfte met droogte en bodemchemie

In verband met verhevigde eikensterfte is onderzocht of er verband is tussen de eikensterfte en droogte en/of bodemchemie. Hiervoor is op tien locaties in een opstand met veel sterfte en een opstand met weinig sterfte de jaarringbreedte van de laatste 50 jaar vergeleken met weersgegevens van de dichtstbijzijnde weerstations, de hoeveelheid fijne wortels op 0-25 cm en 25-50 cm diepte bepaald en aan de hand van grondmonsters de bodemchemie gekarakteriseerd. Uit dit onderzoek is gebleken dat er een duidelijk verband is tussen de van tijd tot tijd optredende sterke groeivermindering van eiken en droogteperioden. Niet alle sterke groeiverminderingen zijn hiermee te verklaren. Er zijn aanwijzingen dat het aantal vorstdagen in de lente ook een rol speelt. In opstanden met veel sterfte zitten gemiddeld bovenin het bodemprofiel meer wortels en onderin minder dan in opstanden met weinig sterfte. In opstanden met veel sterfte heeft de bodem in de meeste gevallen lagere gehaltes aan uitwisselbaar Ca en/of K en/of Mg (dus een lagere buffercapaciteit). Het gehele proces van primaire oorzaken en secundaire factoren, die verantwoordelijk zijn voor de sterfte, is nog niet helder. Hiervoor is een breder en fundamenteler onderzoek noodzakelijk. Voor het beheer van eikenbossen worden voorlopige adviezen gegeven

Goed bodembeheer op veen boert beter : maatregelen voor duurzaam bodembeheer voor melkveehouders op veen

Deze brochure is een product van het praktijknetwerk Goed Bodembeheer op Veen Boert Beter. Veehouders in het veenweidegebied hadden het gevoel, dat er ten opzichte van zand en klei te weinig aandacht is voor onderzoek naar de bodemkwaliteit op veen. De aanleiding van dit netwerk was om de kennis over bodemkwaliteit in het algemeen en specifiek over veenbodems te ontsluiten. Veehouders wilden in het netwerk meer grip krijgen op het effect van bodemkwaliteit en –beheer op grasproductie. Gewerkt is aan een soort checklist om bodemkwaliteit te beoordelen en maatregelen te formuleren vanuit 6 elementen: organische stof, bodemchemie, bodemleven, bodemstructuur, waterhuishouding en beworteling