DYREKTOR TEATRU – PRZYWÓDCA CZY MENEDŻER?

Niniejsza publikacja jest zapisem wywiadów przeprowadzonych w 2004 i 2005 roku z dyrektorami trzech teatrów instytucjonalnych, repertuarowych. Swoje doświadczenia na polu zarządzania teatrem w obecnych warunkach gospodarczych, poglądy na temat zadań stojących przed dyrektorem, a także swoje plany i ambicje zawodowe przedstawili w nich: Krystyna Meissner – dyrektor wrocławskiego Teatru Współczesnego, Krzysztof Orzechowski – dyrektor Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, oraz Jerzy Fedorowicz – dyrektor Teatru Ludowego w Krakowie Nowej Hucie

Podłoże zaburzeń mowy u dzieci z zespołem Downa. Wczesna interwencja logopedyczna

Speech development of children with a Down syndrome is partly stunted or disturbed in comparison to healthy children’s speech, although, it is subjected to the same rules. The right speech development process of children with a Down syndrome (according to a child possibilities) can be provided by a well prepared program focused on stimulation of development and progress of speech in a complex curative and rehabilitative process. The exercises need to lead to the activation of a person and they should help to integrate with a society and, thanks to that, create conditions to the correct personality development. The aim of the study is to identify the causes that interfere with normal speech development of a child with Down syndrome including defects and anomalies in the anatomy and the dysfunction of the central and peripheral nervous system, and to present guidelines for a speech therapist working with a child with trisomy 21 in the first months of life. (JNNN 2016;5(4):162–167)Rozwój mowy dzieci z Zespołem Downa jest częściej opóźniony lub zaburzony niż rozwój mowy dzieci zdrowych, choć podlega tym samym prawom. Prawidłowy przebieg rozwoju mowy u dzieci z zespołem Downa (na miarę możliwości dziecka) zapewnić może dobrze przygotowany program stymulacji rozwoju i usprawniania mowy w całym kompleksowym działaniu leczniczo-rehabilitacyjnym. Ćwiczenia muszą prowadzić do uaktywnienia się jednostki i pomóc jej w integracji ze środowiskiem, a przez to tworzyć warunki do prawidłowego rozwoju osobowości. Celem pracy jest wskazanie przyczyn, które zaburzają prawidłowy rozwój mowy dziecka z zespołem Downa w tym wad i anomalii w budowie anatomicznej i w dysfunkcji ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego, oraz przedstawienie propozycji pracy logopedy z dzieckiem z trisomią 21 w pierwszych miesiącach życia. (PNN 2016;5(4):162–167

Neurologopedyczne korelaty starzenia kognitywnego i demencji

Introduction. Aging is the subject of interest of many fields of science. Equal place of neurologopedic studies donot raise doubts today — patients followed for deterioration not only of elementary cognitive functions as memory, perception and attention, but also higher as thinking and language. Among people over 65 years old thespectrum of efficiency of cognitive functions can range from a lack of significant disorders through mild dysfunctionto the processes of dementia, in which a reduction in the efficiency of intellectual makes unable the normal functioning in everyday life.Aim. The main aim of the study was to determine the dynamics of deterioration of language and communicationskills depending on a degree of dementia.Material and Methods. The study was conducted with the use of the method of individual cases. The respondentgroup consisted of 59 female patients aged over 65. A self-constructed Speech Test Questionnaire was used in the study.Results. There is a close correlation between a degree of neurodegeneration and a state of cognitive actions. Thegroup of patients undergoing natural processes of ageing did not manifest significant cognitive disorders but onlyslowness of their functions which is characteristic of an advanced age. The degree of language and communicationdisorders is directly proportional to the size of brain damages and stages of dementia. High levels of dementia insubjects correlated with a number of cognitive deficits.Conclusions. Post-stroke states and numerous ailments and somatic diseases the female patients suffer from maybut do not have to correlate with a progressive dementia. (JNNN 2016;5(4):144–150)Wstęp. Starzenie jest przedmiotem zainteresowań wielu dziedzin nauki. Równoprawne miejsce badań neurologopedycznych nie budzi dziś wątpliwości — u chorych następuje bowiem deterioracja nie tylko elementarnych funkcji poznawczych, jak pamięć, percepcja czy uwaga, lecz również wyższych, jak myślenie i język. U osób po 65. rokużycia spektrum sprawności funkcji kognitywnych może wahać się od braku znaczących zaburzeń, poprzez łagodnedysfunkcje, aż do procesów otępiennych, w których obniżenie sprawności intelektualnych uniemożliwia normalnefunkcjonowanie w życiu codziennym.Cel. Głównym celem badania było ustalenie dynamiki deterioracji sprawności językowych i komunikacyjnychw zależności od stopnia otępienia.Materiał i metody. Badanie prowadzone było metodą indywidualnych przypadków. Grupę badawczą stanowiło 59pacjentek, powyżej 65. roku życia. W badaniu posłużono się autorskim Kwestionariuszem Badania Mowy.Wyniki. Istnieje ścisła korelacja między stopniem neurodegeneracji, a stanem czynności poznawczych. Grupa pacjentek podlegających naturalnym procesom starzenia nie manifestowała znaczących zaburzeń kognitywnych,a jedynie właściwe dla podeszłego wieku spowolnienie ich funkcji. Stopień zaburzeń językowych i komunikacyjnychjest wprost proporcjonalny do rozmiaru uszkodzeń mózgowia i fazy choroby otępiennej. Wysoki poziom otępieniakorelował u badanych z licznymi deficytami poznawczymi.Wnioski. Stany poudarowe oraz liczne dolegliwości i schorzenia somatyczne, na które cierpią pacjentki, mogą lecznie muszą korelować z postępującą demencją. (PNN 2016;5(4):144–150

Jakość życia i stopień akceptacji choroby pacjentów chorych na ataksję rdzeniowo-móżdżkową

Introduction. Spinocerebellar ataxias (SCA) belong to a group of rare genetic diseases. They are characterized by the multiplicity of symptoms, of which the most characteristic is limb ataxia and dysarthria. The disease progresses over time, leading to severe disability. So far an effective method of treating SCA has not been invented.Aim. The main purpose was to analyze the quality of life and the level of disease acceptance in patients with SCA.Material and Methods. The study included 70 patients with the average duration of SCA of approximately 13 years. The age of patients ranged from 26 to 81 years (mean 50±10 years). All participants were examined using the Acceptance Illness Scale (AIS) and the Health Survey (SF-36). Statistically significant differences in the degree of disease acceptance were observed in patients who differed in terms of education level and gender.Results. In the physical sphere, women assessed their life quality more favorably than men (p=0.040), however, men declared better scores in bodily pain (p=0.017). It was observed that, in the sphere of mental health, men were more peaceful, and women were believed in deterioration of their health condition (p=0.039). Patients with SCA exhibit a very low level of both, disease acceptance and the quality of life. Women worse than men accept the disease, and they feel useless more often. The higher level of disease acceptance is shown by patients with higher education than those with vocational education. An interpersonal relationships get worse, especially among men, however, women often feel useless. Patients with SCA rate their life quality very low.Conclusions. It is necessary to educate patients, their caregivers, medical staff in order to develop desirable health behaviors. Understanding this rare disease will help improve the quality of life and therefore will improve the level of disease acceptance. (JNNN 2018;7(1):12–21)Wstęp. Ataksje rdzeniowo-móżdżkowe (SCA) należą do grupy rzadkich chorób genetycznych. Cechuje je wielość objawów, z których najbardziej charakterystycznym jest ataksja kończyn oraz dysartria. Choroba postępuje w czasie prowadząc do ciężkiej niepełnosprawności. Jak na razie nie wynaleziono skutecznej metody leczenia SCA.Cel. Celem było zbadanie jakości życia i stopnia akceptacji choroby pacjentów z SCA.Materiał i metody. W badaniu wzięło udział 70 pacjentów ze średnim czasem trwania SCA rzędu 13 lat. Wiek chorych wahał się w przedziale od 26 lat do 81 (średnio 50±10 lat). Wszyscy uczestnicy zostali przebadaniu kwestionariuszem akceptacji choroby (AIS) oraz jakości życia (SF-36). Istotne statystycznie różnice w poziomie akceptacji choroby zaobserwowano przy podziale chorych ze względu na wykształcenie i płeć.Wyniki. Kobiety lepiej niż mężczyźni oceniają jakość swojego życia w domenie sprawności fizycznej (p=0,040), jakkolwiek mężczyźni uzyskiwali lepsze wyniki w domenie dolegliwości bólowych (p=0,017). Zaobserwowano, iż w domenie zdrowia psychicznego, mężczyźni w ciągu ostatnich 4 tygodni byli bardziej wyciszeni, a kobiety częściej uważały, iż stan ich zdrowia ulegnie pogorszeniu (p=0,039). Chorzy z SCA wykazują bardzo niski stopień, zarówno akceptacji choroby, jak i jakości życia. Kobiety gorzej niż mężczyźni akceptują chorobę, częściej czują się niepotrzebne. Wyższy stopień akceptacji choroby wykazują pacjenci z wykształceniem wyższym, niż pacjenci z wykształceniem zawodowym. Relacje interpersonalne chorych ulegają zaburzeniu, szczególnie wyraźnie zjawisko to dotyczy mężczyzn. Pacjenci z SCA oceniają bardzo niską jakość swojego życia.Wnioski. Konieczna jest edukacja pacjenta, jego opiekunów i personelu medycznego w celu wyrobienia pożądanych zachowań zdrowotnych. Zrozumienie istoty tej rzadkiej choroby, przyczyni się do poprawy jakości życia, a co za tym idzie poprawy stopnia akceptacji choroby. (PNN 2018;7(1):12–21

Terapia neurologopedyczna dziecka z chorobą moyamoya

Introduction. Moyamoya is a rare disease of unknown etiology which leads to strokes resultant from occlusions of intracranial arteries. As a result of the blockage of the arteries in the brain a lateral network of blood vessels develops, forming a characteristic angiographic image.Case Report. In the paper a case is presented of a child who in the course of a month has suffered two strokes in two cerebral hemispheres. The damage in the central nervous system led to paresis in four limbs, speech impairment (later: lack of speech), problems with swallowing, and limited visual and audial contact.Discussion. The main aim of the therapy was to improve feeding, drinking, and chewing and an attempt to introduce alternative communication. Elements of sensory integration were employed, and regulatory therapy of Castillo Morales was used to allow swallowing, shutting the mouth fully, and controlling the mandible while eating and drinking. Furthermore, the child’s agility was being simultaneously enhanced the motor skills rehabilitation, the child would also benefit from a Room of World Experiences. Contrary to the initial assumptions, it has not been possible to reach all the aims of the therapy. Epileptic seizures have led to the loss of the acquired skills.Conclusions. Successfulness of therapy is dependent on a number of factors, which are often independent of the therapist. What is crucial is to adjust the level of the difficulty of the sessions and their duration to the child’s state of feeling on a particular day. After the conclusion of the programme improved eyesight was noticed. However, in the case of a child with such vast damage to the central nervous system the aim of the therapy is to retain the acquired skills and to carry out further attempts to develop new skills through their frequent repetition. (JNNN 2018;7(2):75–79)Wstęp. Moyamoya to rzadka choroba o nieznanej etiologii, prowadząca do udarów niedokrwiennych, na skutek niedrożności tętnic wewnątrzczaszkowych. Wskutek zamknięcia tętnic w mózgu rozwija się poboczna sieć naczyń krwionośnych, które składają się na charakterystyczny obraz angiograficzny.Opis przypadku. W pracy przedstawiono przypadek dziecka, które w przeciągu miesiąca przeszło dwa udary w obu półkulach mózgu. Uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego doprowadziły do niedowładu czterech kończyn, zaburzeń mowy (później jej braku), problemów z połykaniem, ograniczenia kontaktu wzrokowo-słuchowego.Dyskusja. Głównym celem terapii było usprawnienie karmienia, picia i żucia oraz próba wprowadzenia komunikacji alternatywnej. Zastosowano elementy integracji sensorycznej, wykorzystano terapię regulacyjną Castillo Moralesa w celu uzyskania połykania, domykania buzi, kontroli żuchwy w trakcie karmienia i picia. Dodatkowo dziecko było równolegle usprawniane rehabilitacją ruchową, korzystało z Sali Doświadczeń Świata. Wbrew początkowym założeniom nie udało się osiągnąć wszystkich celów terapii. Napady padaczkowe spowodowały utratę osiągniętych umiejętności.Wnioski. Sukces w prowadzeniu terapii jest zależny od wielu czynników, często niezależnych od terapeuty. Ważne jest dostosowanie poziomu trudności zajęć, ich długości do możliwości i samopoczucia dziecka w danym dniu. Po zakończeniu programu stwierdzono poprawę kontaktu wzrokowego. Jednak w przypadku dziecka z tak bardzo uszkodzonym centralnym układem nerwowym celem terapii jest już utrzymanie uzyskanych umiejętności i dalsze próby wypracowania kolejnych, poprzez ich wielokrotne powtarzanie. (PNN 2018;7(2):75–79